Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi |
੧੯. ਪਞ੍ਞਾਸਨਿਪਾਤੋ
19. Paññāsanipāto
੧. ਤਾਲਪੁਟਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ
1. Tālapuṭattheragāthā
੧੦੯੪.
1094.
‘‘ਕਦਾ ਨੁਹਂ ਪਬ੍ਬਤਕਨ੍ਦਰਾਸੁ, ਏਕਾਕਿਯੋ ਅਦ੍ਦੁਤਿਯੋ વਿਹਸ੍ਸਂ।
‘‘Kadā nuhaṃ pabbatakandarāsu, ekākiyo addutiyo vihassaṃ;
ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਬ੍ਬਭવਂ વਿਪਸ੍ਸਂ, ਤਂ ਮੇ ਇਦਂ ਤਂ ਨੁ ਕਦਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Aniccato sabbabhavaṃ vipassaṃ, taṃ me idaṃ taṃ nu kadā bhavissati.
੧੦੯੫.
1095.
‘‘ਕਦਾ ਨੁਹਂ ਭਿਨ੍ਨਪਟਨ੍ਧਰੋ ਮੁਨਿ, ਕਾਸਾવવਤ੍ਥੋ ਅਮਮੋ ਨਿਰਾਸੋ।
‘‘Kadā nuhaṃ bhinnapaṭandharo muni, kāsāvavattho amamo nirāso;
ਰਾਗਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ ਤਥੇવ ਮੋਹਂ, ਹਨ੍ਤ੍વਾ ਸੁਖੀ ਪવਨਗਤੋ વਿਹਸ੍ਸਂ॥
Rāgañca dosañca tatheva mohaṃ, hantvā sukhī pavanagato vihassaṃ.
੧੦੯੬.
1096.
‘‘ਕਦਾ ਅਨਿਚ੍ਚਂ વਧਰੋਗਨੀਲ਼ਂ, ਕਾਯਂ ਇਮਂ ਮਚ੍ਚੁਜਰਾਯੁਪਦ੍ਦੁਤਂ।
‘‘Kadā aniccaṃ vadharoganīḷaṃ, kāyaṃ imaṃ maccujarāyupaddutaṃ;
વਿਪਸ੍ਸਮਾਨੋ વੀਤਭਯੋ વਿਹਸ੍ਸਂ, ਏਕੋ વਨੇ ਤਂ ਨੁ ਕਦਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Vipassamāno vītabhayo vihassaṃ, eko vane taṃ nu kadā bhavissati.
੧੦੯੭.
1097.
‘‘ਕਦਾ ਨੁਹਂ ਭਯਜਨਨਿਂ ਦੁਖਾવਹਂ, ਤਣ੍ਹਾਲਤਂ ਬਹੁવਿਧਾਨੁવਤ੍ਤਨਿਂ।
‘‘Kadā nuhaṃ bhayajananiṃ dukhāvahaṃ, taṇhālataṃ bahuvidhānuvattaniṃ;
ਪਞ੍ਞਾਮਯਂ ਤਿਖਿਣਮਸਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ, ਛੇਤ੍વਾ વਸੇ ਤਮ੍ਪਿ ਕਦਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Paññāmayaṃ tikhiṇamasiṃ gahetvā, chetvā vase tampi kadā bhavissati.
੧੦੯੮.
1098.
‘‘ਕਦਾ ਨੁ ਪਞ੍ਞਾਮਯਮੁਗ੍ਗਤੇਜਂ, ਸਤ੍ਥਂ ਇਸੀਨਂ ਸਹਸਾਦਿਯਿਤ੍વਾ।
‘‘Kadā nu paññāmayamuggatejaṃ, satthaṃ isīnaṃ sahasādiyitvā;
ਮਾਰਂ ਸਸੇਨਂ ਸਹਸਾ ਭਞ੍ਜਿਸ੍ਸਂ, ਸੀਹਾਸਨੇ ਤਂ ਨੁ ਕਦਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Māraṃ sasenaṃ sahasā bhañjissaṃ, sīhāsane taṃ nu kadā bhavissati.
੧੦੯੯.
1099.
‘‘ਕਦਾ ਨੁਹਂ ਸਬ੍ਭਿ ਸਮਾਗਮੇਸੁ, ਦਿਟ੍ਠੋ ਭવੇ ਧਮ੍ਮਗਰੂਹਿ ਤਾਦਿਭਿ।
‘‘Kadā nuhaṃ sabbhi samāgamesu, diṭṭho bhave dhammagarūhi tādibhi;
ਯਾਥਾવਦਸ੍ਸੀਹਿ ਜਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ, ਪਧਾਨਿਯੋ ਤਂ ਨੁ ਕਦਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Yāthāvadassīhi jitindriyehi, padhāniyo taṃ nu kadā bhavissati.
੧੧੦੦.
1100.
‘‘ਕਦਾ ਨੁ ਮਂ ਤਨ੍ਦਿ ਖੁਦਾ ਪਿਪਾਸਾ, વਾਤਾਤਪਾ ਕੀਟਸਰੀਸਪਾ વਾ।
‘‘Kadā nu maṃ tandi khudā pipāsā, vātātapā kīṭasarīsapā vā;
ਨ ਬਾਧਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਨ ਤਂ ਗਿਰਿਬ੍ਬਜੇ, ਅਤ੍ਥਤ੍ਥਿਯਂ ਤਂ ਨੁ ਕਦਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Na bādhayissanti na taṃ giribbaje, atthatthiyaṃ taṃ nu kadā bhavissati.
੧੧੦੧.
1101.
‘‘ਕਦਾ ਨੁ ਖੋ ਯਂ વਿਦਿਤਂ ਮਹੇਸਿਨਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸੁਦੁਦ੍ਦਸਾਨਿ।
‘‘Kadā nu kho yaṃ viditaṃ mahesinā, cattāri saccāni sududdasāni;
ਸਮਾਹਿਤਤ੍ਤੋ ਸਤਿਮਾ ਅਗਚ੍ਛਂ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਤਂ ਤਂ ਨੁ ਕਦਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Samāhitatto satimā agacchaṃ, paññāya taṃ taṃ nu kadā bhavissati.
੧੧੦੨.
1102.
‘‘ਕਦਾ ਨੁ ਰੂਪੇ ਅਮਿਤੇ ਚ ਸਦ੍ਦੇ, ਗਨ੍ਧੇ ਰਸੇ ਫੁਸਿਤਬ੍ਬੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ।
‘‘Kadā nu rūpe amite ca sadde, gandhe rase phusitabbe ca dhamme;
ਆਦਿਤ੍ਤਤੋਹਂ ਸਮਥੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਚ੍ਛਂ ਤਦਿਦਂ ਕਦਾ ਮੇ॥
Ādittatohaṃ samathehi yutto, paññāya dacchaṃ tadidaṃ kadā me.
੧੧੦੩.
1103.
‘‘ਕਦਾ ਨੁਹਂ ਦੁਬ੍ਬਚਨੇਨ વੁਤ੍ਤੋ, ਤਤੋਨਿਮਿਤ੍ਤਂ વਿਮਨੋ ਨ ਹੇਸ੍ਸਂ।
‘‘Kadā nuhaṃ dubbacanena vutto, tatonimittaṃ vimano na hessaṃ;
ਅਥੋ ਪਸਤ੍ਥੋਪਿ ਤਤੋਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਤੁਟ੍ਠੋ ਨ ਹੇਸ੍ਸਂ ਤਦਿਦਂ ਕਦਾ ਮੇ॥
Atho pasatthopi tatonimittaṃ, tuṭṭho na hessaṃ tadidaṃ kadā me.
੧੧੦੪.
1104.
‘‘ਕਦਾ ਨੁ ਕਟ੍ਠੇ ਚ ਤਿਣੇ ਲਤਾ ਚ, ਖਨ੍ਧੇ ਇਮੇਹਂ ਅਮਿਤੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ।
‘‘Kadā nu kaṭṭhe ca tiṇe latā ca, khandhe imehaṃ amite ca dhamme;
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨੇવ ਚ ਬਾਹਿਰਾਨਿ ਚ, ਸਮਂ ਤੁਲੇਯ੍ਯਂ ਤਦਿਦਂ ਕਦਾ ਮੇ॥
Ajjhattikāneva ca bāhirāni ca, samaṃ tuleyyaṃ tadidaṃ kadā me.
੧੧੦੫.
1105.
‘‘ਕਦਾ ਨੁ ਮਂ ਪਾવੁਸਕਾਲਮੇਘੋ, ਨવੇਨ ਤੋਯੇਨ ਸਚੀવਰਂ વਨੇ।
‘‘Kadā nu maṃ pāvusakālamegho, navena toyena sacīvaraṃ vane;
ਇਸਿਪ੍ਪਯਾਤਮ੍ਹਿ ਪਥੇ વਜਨ੍ਤਂ, ਓવਸ੍ਸਤੇ ਤਂ ਨੁ ਕਦਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Isippayātamhi pathe vajantaṃ, ovassate taṃ nu kadā bhavissati.
੧੧੦੬.
1106.
‘‘ਕਦਾ ਮਯੂਰਸ੍ਸ ਸਿਖਣ੍ਡਿਨੋ વਨੇ, ਦਿਜਸ੍ਸ ਸੁਤ੍વਾ ਗਿਰਿਗਬ੍ਭਰੇ ਰੁਤਂ।
‘‘Kadā mayūrassa sikhaṇḍino vane, dijassa sutvā girigabbhare rutaṃ;
ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਮਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਸਂਚਿਨ੍ਤਯੇ ਤਂ ਨੁ ਕਦਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Paccuṭṭhahitvā amatassa pattiyā, saṃcintaye taṃ nu kadā bhavissati.
੧੧੦੭.
1107.
‘‘ਕਦਾ ਨੁ ਗਙ੍ਗਂ ਯਮੁਨਂ ਸਰਸ੍ਸਤਿਂ, ਪਾਤਾਲਖਿਤ੍ਤਂ વਲ਼વਾਮੁਖਞ੍ਚ 1।
‘‘Kadā nu gaṅgaṃ yamunaṃ sarassatiṃ, pātālakhittaṃ vaḷavāmukhañca 2;
ਅਸਜ੍ਜਮਾਨੋ ਪਤਰੇਯ੍ਯਮਿਦ੍ਧਿਯਾ, વਿਭਿਂਸਨਂ ਤਂ ਨੁ ਕਦਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Asajjamāno patareyyamiddhiyā, vibhiṃsanaṃ taṃ nu kadā bhavissati.
੧੧੦੮.
1108.
‘‘ਕਦਾ ਨੁ ਨਾਗੋવ ਅਸਙ੍ਗਚਾਰੀ, ਪਦਾਲਯੇ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਛਨ੍ਦਂ।
‘‘Kadā nu nāgova asaṅgacārī, padālaye kāmaguṇesu chandaṃ;
ਨਿਬ੍ਬਜ੍ਜਯਂ ਸਬ੍ਬਸੁਭਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਝਾਨੇ ਯੁਤੋ ਤਂ ਨੁ ਕਦਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Nibbajjayaṃ sabbasubhaṃ nimittaṃ, jhāne yuto taṃ nu kadā bhavissati.
੧੧੦੯.
1109.
‘‘ਕਦਾ ਇਣਟ੍ਟੋવ ਦਲਿਦ੍ਦਕੋ 3 ਨਿਧਿਂ, ਆਰਾਧਯਿਤ੍વਾ ਧਨਿਕੇਹਿ ਪੀਲ਼ਿਤੋ।
‘‘Kadā iṇaṭṭova daliddako 4 nidhiṃ, ārādhayitvā dhanikehi pīḷito;
ਤੁਟ੍ਠੋ ਭવਿਸ੍ਸਂ ਅਧਿਗਮ੍ਮ ਸਾਸਨਂ, ਮਹੇਸਿਨੋ ਤਂ ਨੁ ਕਦਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
Tuṭṭho bhavissaṃ adhigamma sāsanaṃ, mahesino taṃ nu kadā bhavissati.
੧੧੧੦.
1110.
‘‘ਬਹੂਨਿ વਸ੍ਸਾਨਿ ਤਯਾਮ੍ਹਿ ਯਾਚਿਤੋ, ‘ਅਗਾਰવਾਸੇਨ ਅਲਂ ਨੁ ਤੇ ਇਦਂ’।
‘‘Bahūni vassāni tayāmhi yācito, ‘agāravāsena alaṃ nu te idaṃ’;
ਤਂ ਦਾਨਿ ਮਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਸਮਾਨਂ, ਕਿਂਕਾਰਣਾ ਚਿਤ੍ਤ ਤੁવਂ ਨ ਯੁਞ੍ਜਸਿ॥
Taṃ dāni maṃ pabbajitaṃ samānaṃ, kiṃkāraṇā citta tuvaṃ na yuñjasi.
੧੧੧੧.
1111.
‘‘ਨਨੁ ਅਹਂ ਚਿਤ੍ਤ ਤਯਾਮ੍ਹਿ ਯਾਚਿਤੋ, ‘ਗਿਰਿਬ੍ਬਜੇ ਚਿਤ੍ਰਛਦਾ વਿਹਙ੍ਗਮਾ’।
‘‘Nanu ahaṃ citta tayāmhi yācito, ‘giribbaje citrachadā vihaṅgamā’;
ਮਹਿਨ੍ਦਘੋਸਤ੍ਥਨਿਤਾਭਿਗਜ੍ਜਿਨੋ, ਤੇ ਤਂ ਰਮੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਨਮ੍ਹਿ ਝਾਯਿਨਂ॥
Mahindaghosatthanitābhigajjino, te taṃ ramessanti vanamhi jhāyinaṃ.
੧੧੧੨.
1112.
‘‘ਕੁਲਮ੍ਹਿ ਮਿਤ੍ਤੇ ਚ ਪਿਯੇ ਚ ਞਾਤਕੇ, ਖਿਡ੍ਡਾਰਤਿਂ ਕਾਮਗੁਣਞ੍ਚ ਲੋਕੇ।
‘‘Kulamhi mitte ca piye ca ñātake, khiḍḍāratiṃ kāmaguṇañca loke;
ਸਬ੍ਬਂ ਪਹਾਯ ਇਮਮਜ੍ਝੁਪਾਗਤੋ, ਅਥੋਪਿ ਤ੍વਂ ਚਿਤ੍ਤ ਨ ਮਯ੍ਹ ਤੁਸ੍ਸਸਿ॥
Sabbaṃ pahāya imamajjhupāgato, athopi tvaṃ citta na mayha tussasi.
੧੧੧੩.
1113.
‘‘ਮਮੇવ ਏਤਂ ਨ ਹਿ ਤ੍વਂ ਪਰੇਸਂ, ਸਨ੍ਨਾਹਕਾਲੇ ਪਰਿਦੇવਿਤੇਨ ਕਿਂ।
‘‘Mameva etaṃ na hi tvaṃ paresaṃ, sannāhakāle paridevitena kiṃ;
ਸਬ੍ਬਂ ਇਦਂ ਚਲਮਿਤਿ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ, ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਿਂ ਅਮਤਪਦਂ ਜਿਗੀਸਂ॥
Sabbaṃ idaṃ calamiti pekkhamāno, abhinikkhamiṃ amatapadaṃ jigīsaṃ.
੧੧੧੪.
1114.
‘‘ਸੁਯੁਤ੍ਤવਾਦੀ ਦ੍વਿਪਦਾਨਮੁਤ੍ਤਮੋ, ਮਹਾਭਿਸਕ੍ਕੋ ਨਰਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ 5।
‘‘Suyuttavādī dvipadānamuttamo, mahābhisakko naradammasārathi 6;
‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਚਲਂ ਮਕ੍ਕਟਸਨ੍ਨਿਭਂ ਇਤਿ, ਅવੀਤਰਾਗੇਨ ਸੁਦੁਨ੍ਨਿવਾਰਯਂ’॥
‘Cittaṃ calaṃ makkaṭasannibhaṃ iti, avītarāgena sudunnivārayaṃ’.
੧੧੧੫.
1115.
‘‘ਕਾਮਾ ਹਿ ਚਿਤ੍ਰਾ ਮਧੁਰਾ ਮਨੋਰਮਾ, ਅવਿਦ੍ਦਸੂ ਯਤ੍ਥ ਸਿਤਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ।
‘‘Kāmā hi citrā madhurā manoramā, aviddasū yattha sitā puthujjanā;
ਤੇ ਦੁਕ੍ਖਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪੁਨਬ੍ਭવੇਸਿਨੋ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਨੀਤਾ ਨਿਰਯੇ ਨਿਰਾਕਤਾ॥
Te dukkhamicchanti punabbhavesino, cittena nītā niraye nirākatā.
੧੧੧੬.
1116.
‘‘‘ਮਯੂਰਕੋਞ੍ਚਾਭਿਰੁਤਮ੍ਹਿ ਕਾਨਨੇ, ਦੀਪੀਹਿ ਬ੍ਯਗ੍ਘੇਹਿ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ વਸਂ।
‘‘‘Mayūrakoñcābhirutamhi kānane, dīpīhi byagghehi purakkhato vasaṃ;
ਕਾਯੇ ਅਪੇਕ੍ਖਂ ਜਹ ਮਾ વਿਰਾਧਯ’, ਇਤਿਸ੍ਸੁ ਮਂ ਚਿਤ੍ਤ ਪੁਰੇ ਨਿਯੁਞ੍ਜਸਿ॥
Kāye apekkhaṃ jaha mā virādhaya’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
੧੧੧੭.
1117.
‘‘‘ਭਾવੇਹਿ ਝਾਨਾਨਿ ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਚ, ਬਲਾਨਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ।
‘‘‘Bhāvehi jhānāni ca indriyāni ca, balāni bojjhaṅgasamādhibhāvanā;
ਤਿਸ੍ਸੋ ਚ વਿਜ੍ਜਾ ਫੁਸ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ’, ਇਤਿਸ੍ਸੁ ਮਂ ਚਿਤ੍ਤ ਪੁਰੇ ਨਿਯੁਞ੍ਜਸਿ॥
Tisso ca vijjā phusa buddhasāsane’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
੧੧੧੮.
1118.
‘‘‘ਭਾવੇਹਿ ਮਗ੍ਗਂ ਅਮਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ ਸਬ੍ਬਦੁਖਕ੍ਖਯੋਗਧਂ।
‘‘‘Bhāvehi maggaṃ amatassa pattiyā, niyyānikaṃ sabbadukhakkhayogadhaṃ;
ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਸੋਧਨਂ’, ਇਤਿਸ੍ਸੁ ਮਂ ਚਿਤ੍ਤ ਪੁਰੇ ਨਿਯੁਞ੍ਜਸਿ॥
Aṭṭhaṅgikaṃ sabbakilesasodhanaṃ’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
੧੧੧੯.
1119.
‘‘‘ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਖਨ੍ਧੇ ਪਟਿਪਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ, ਯਤੋ ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਮੁਦੇਤਿ ਤਂ ਜਹ।
‘‘‘Dukkhanti khandhe paṭipassa yoniso, yato ca dukkhaṃ samudeti taṃ jaha;
ਇਧੇવ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਕਰੋਹਿ ਅਨ੍ਤਂ’, ਇਤਿਸ੍ਸੁ ਮਂ ਚਿਤ੍ਤ ਪੁਰੇ ਨਿਯੁਞ੍ਜਸਿ॥
Idheva dukkhassa karohi antaṃ’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
੧੧੨੦.
1120.
‘‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ વਿਪਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ, ਸੁਞ੍ਞਂ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਘਂ વਧਨ੍ਤਿ ਚ।
‘‘‘Aniccaṃ dukkhanti vipassa yoniso, suññaṃ anattāti aghaṃ vadhanti ca;
ਮਨੋવਿਚਾਰੇ ਉਪਰੁਨ੍ਧ ਚੇਤਸੋ’, ਇਤਿਸ੍ਸੁ ਮਂ ਚਿਤ੍ਤ ਪੁਰੇ ਨਿਯੁਞ੍ਜਸਿ॥
Manovicāre uparundha cetaso’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
੧੧੨੧.
1121.
‘‘‘ਮੁਣ੍ਡੋ વਿਰੂਪੋ ਅਭਿਸਾਪਮਾਗਤੋ, ਕਪਾਲਹਤ੍ਥੋવ ਕੁਲੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖਸੁ।
‘‘‘Muṇḍo virūpo abhisāpamāgato, kapālahatthova kulesu bhikkhasu;
ਯੁਞ੍ਜਸ੍ਸੁ ਸਤ੍ਥੁવਚਨੇ ਮਹੇਸਿਨੋ’, ਇਤਿਸ੍ਸੁ ਮਂ ਚਿਤ੍ਤ ਪੁਰੇ ਨਿਯੁਞ੍ਜਸਿ॥
Yuñjassu satthuvacane mahesino’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
੧੧੨੨.
1122.
‘‘‘ਸੁਸਂવੁਤਤ੍ਤੋ વਿਸਿਖਨ੍ਤਰੇ ਚਰਂ, ਕੁਲੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਅਸਙ੍ਗਮਾਨਸੋ।
‘‘‘Susaṃvutatto visikhantare caraṃ, kulesu kāmesu asaṅgamānaso;
ਚਨ੍ਦੋ ਯਥਾ ਦੋਸਿਨਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯਾ’, ਇਤਿਸ੍ਸੁ ਮਂ ਚਿਤ੍ਤ ਪੁਰੇ ਨਿਯੁਞ੍ਜਸਿ॥
Cando yathā dosinapuṇṇamāsiyā’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
੧੧੨੩.
1123.
‘‘‘ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਹੋਹਿ ਚ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕੋ, ਸੋਸਾਨਿਕੋ ਹੋਹਿ ਚ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ।
‘‘‘Āraññiko hohi ca piṇḍapātiko, sosāniko hohi ca paṃsukūliko;
ਨੇਸਜ੍ਜਿਕੋ ਹੋਹਿ ਸਦਾ ਧੁਤੇ ਰਤੋ’, ਇਤਿਸ੍ਸੁ ਮਂ ਚਿਤ੍ਤ ਪੁਰੇ ਨਿਯੁਞ੍ਜਸਿ॥
Nesajjiko hohi sadā dhute rato’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
੧੧੨੪.
1124.
‘‘ਰੋਪੇਤ੍વ ਰੁਕ੍ਖਾਨਿ ਯਥਾ ਫਲੇਸੀ, ਮੂਲੇ ਤਰੁਂ ਛੇਤ੍ਤੁ ਤਮੇવ ਇਚ੍ਛਸਿ।
‘‘Ropetva rukkhāni yathā phalesī, mūle taruṃ chettu tameva icchasi;
ਤਥੂਪਮਂ ਚਿਤ੍ਤਮਿਦਂ ਕਰੋਸਿ, ਯਂ ਮਂ ਅਨਿਚ੍ਚਮ੍ਹਿ ਚਲੇ ਨਿਯੁਞ੍ਜਸਿ॥
Tathūpamaṃ cittamidaṃ karosi, yaṃ maṃ aniccamhi cale niyuñjasi.
੧੧੨੫.
1125.
‘‘ਅਰੂਪ ਦੂਰਙ੍ਗਮ ਏਕਚਾਰਿ, ਨ ਤੇ ਕਰਿਸ੍ਸਂ વਚਨਂ ਇਦਾਨਿਹਂ।
‘‘Arūpa dūraṅgama ekacāri, na te karissaṃ vacanaṃ idānihaṃ;
ਦੁਕ੍ਖਾ ਹਿ ਕਾਮਾ ਕਟੁਕਾ ਮਹਬ੍ਭਯਾ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇવਾਭਿਮਨੋ ਚਰਿਸ੍ਸਂ॥
Dukkhā hi kāmā kaṭukā mahabbhayā, nibbānamevābhimano carissaṃ.
੧੧੨੬.
1126.
‘‘ਨਾਹਂ ਅਲਕ੍ਖ੍ਯਾ ਅਹਿਰਿਕ੍ਕਤਾਯ વਾ, ਨ ਚਿਤ੍ਤਹੇਤੂ ਨ ਚ ਦੂਰਕਨ੍ਤਨਾ।
‘‘Nāhaṃ alakkhyā ahirikkatāya vā, na cittahetū na ca dūrakantanā;
ਆਜੀવਹੇਤੂ ਚ ਅਹਂ ਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂ, ਕਤੋ ਚ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤ ਪਟਿਸ੍ਸવੋ ਮਯਾ॥
Ājīvahetū ca ahaṃ na nikkhamiṃ, kato ca te citta paṭissavo mayā.
੧੧੨੭.
1127.
‘‘‘ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਹਿ વਣ੍ਣਿਤਾ, ਮਕ੍ਖਪ੍ਪਹਾਨਂ વੂਪਸਮੋ ਦੁਖਸ੍ਸ’।
‘‘‘Appicchatā sappurisehi vaṇṇitā, makkhappahānaṃ vūpasamo dukhassa’;
ਇਤਿਸ੍ਸੁ ਮਂ ਚਿਤ੍ਤ ਤਦਾ ਨਿਯੁਞ੍ਜਸਿ, ਇਦਾਨਿ ਤ੍વਂ ਗਚ੍ਛਸਿ ਪੁਬ੍ਬਚਿਣ੍ਣਂ॥
Itissu maṃ citta tadā niyuñjasi, idāni tvaṃ gacchasi pubbaciṇṇaṃ.
੧੧੨੮.
1128.
‘‘ਤਣ੍ਹਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਚ ਪਿਯਾਪਿਯਞ੍ਚ, ਸੁਭਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਸੁਖਾ ਚ વੇਦਨਾ।
‘‘Taṇhā avijjā ca piyāpiyañca, subhāni rūpāni sukhā ca vedanā;
ਮਨਾਪਿਯਾ ਕਾਮਗੁਣਾ ਚ વਨ੍ਤਾ, વਨ੍ਤੇ ਅਹਂ ਆવਮਿਤੁਂ ਨ ਉਸ੍ਸਹੇ॥
Manāpiyā kāmaguṇā ca vantā, vante ahaṃ āvamituṃ na ussahe.
੧੧੨੯.
1129.
‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤ વਚੋ ਕਤਂ ਮਯਾ, ਬਹੂਸੁ ਜਾਤੀਸੁ ਨ ਮੇਸਿ ਕੋਪਿਤੋ।
‘‘Sabbattha te citta vaco kataṃ mayā, bahūsu jātīsu na mesi kopito;
ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮ੍ਭવੋ ਕਤਞ੍ਞੁਤਾਯ ਤੇ, ਦੁਕ੍ਖੇ ਚਿਰਂ ਸਂਸਰਿਤਂ ਤਯਾ ਕਤੇ॥
Ajjhattasambhavo kataññutāya te, dukkhe ciraṃ saṃsaritaṃ tayā kate.
੧੧੩੦.
1130.
વੇਸ੍ਸਾ ਚ ਸੁਦ੍ਦਾ ਚ ਭવਾਮ ਏਕਦਾ, ਦੇવਤ੍ਤਨਂ વਾਪਿ ਤવੇવ વਾਹਸਾ॥
Vessā ca suddā ca bhavāma ekadā, devattanaṃ vāpi taveva vāhasā.
੧੧੩੧.
1131.
‘‘ਤવੇવ ਹੇਤੂ ਅਸੁਰਾ ਭવਾਮਸੇ, ਤ੍વਂਮੂਲਕਂ ਨੇਰਯਿਕਾ ਭવਾਮਸੇ।
‘‘Taveva hetū asurā bhavāmase, tvaṃmūlakaṃ nerayikā bhavāmase;
ਅਥੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਪਿ ਏਕਦਾ, ਪੇਤਤ੍ਤਨਂ વਾਪਿ ਤવੇવ વਾਹਸਾ॥
Atho tiracchānagatāpi ekadā, petattanaṃ vāpi taveva vāhasā.
੧੧੩੨.
1132.
‘‘ਨਨੁ ਦੁਬ੍ਭਿਸ੍ਸਸਿ ਮਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ, ਮੁਹੁਂ ਮੁਹੁਂ ਚਾਰਣਿਕਂવ ਦਸ੍ਸਯਂ।
‘‘Nanu dubbhissasi maṃ punappunaṃ, muhuṃ muhuṃ cāraṇikaṃva dassayaṃ;
ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੇਨੇવ ਮਯਾ ਪਲੋਭਸਿ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤ વਿਰਾਧਿਤਂ ਮਯਾ॥
Ummattakeneva mayā palobhasi, kiñcāpi te citta virādhitaṃ mayā.
੧੧੩੩.
1133.
‘‘ਇਦਂ ਪੁਰੇ ਚਿਤ੍ਤਮਚਾਰਿ ਚਾਰਿਕਂ, ਯੇਨਿਚ੍ਛਕਂ ਯਤ੍ਥਕਾਮਂ ਯਥਾਸੁਖਂ।
‘‘Idaṃ pure cittamacāri cārikaṃ, yenicchakaṃ yatthakāmaṃ yathāsukhaṃ;
ਤਦਜ੍ਜਹਂ ਨਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮਿ ਯੋਨਿਸੋ, ਹਤ੍ਥਿਪ੍ਪਭਿਨ੍ਨਂ વਿਯ ਅਙ੍ਕੁਸਗ੍ਗਹੋ॥
Tadajjahaṃ niggahessāmi yoniso, hatthippabhinnaṃ viya aṅkusaggaho.
੧੧੩੪.
1134.
‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਚ ਮੇ ਲੋਕਮਿਮਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿ,ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਦ੍ਧੁવਤੋ ਅਸਾਰਤੋ।
‘‘Satthā ca me lokamimaṃ adhiṭṭhahi,aniccato addhuvato asārato;
ਪਕ੍ਖਨ੍ਦ ਮਂ ਚਿਤ੍ਤ ਜਿਨਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ, ਤਾਰੇਹਿ ਓਘਾ ਮਹਤਾ ਸੁਦੁਤ੍ਤਰਾ॥
Pakkhanda maṃ citta jinassa sāsane, tārehi oghā mahatā suduttarā.
੧੧੩੫.
1135.
‘‘ਨ ਤੇ ਇਦਂ ਚਿਤ੍ਤ ਯਥਾ ਪੁਰਾਣਕਂ, ਨਾਹਂ ਅਲਂ ਤੁਯ੍ਹ વਸੇ ਨਿવਤ੍ਤਿਤੁਂ 11।
‘‘Na te idaṃ citta yathā purāṇakaṃ, nāhaṃ alaṃ tuyha vase nivattituṃ 12;
ਮਹੇਸਿਨੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਮ੍ਹਿ ਸਾਸਨੇ, ਨ ਮਾਦਿਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ વਿਨਾਸਧਾਰਿਨੋ॥
Mahesino pabbajitomhi sāsane, na mādisā honti vināsadhārino.
੧੧੩੬.
1136.
‘‘ਨਗਾ ਸਮੁਦ੍ਦਾ ਸਰਿਤਾ વਸੁਨ੍ਧਰਾ, ਦਿਸਾ ਚਤਸ੍ਸੋ વਿਦਿਸਾ ਅਧੋ ਦਿવਾ।
‘‘Nagā samuddā saritā vasundharā, disā catasso vidisā adho divā;
ਸਬ੍ਬੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਤਿਭવਾ ਉਪਦ੍ਦੁਤਾ, ਕੁਹਿਂ ਗਤੋ ਚਿਤ੍ਤ ਸੁਖਂ ਰਮਿਸ੍ਸਸਿ॥
Sabbe aniccā tibhavā upaddutā, kuhiṃ gato citta sukhaṃ ramissasi.
੧੧੩੭.
1137.
‘‘ਧਿਤਿਪ੍ਪਰਂ ਕਿਂ ਮਮ ਚਿਤ੍ਤ ਕਾਹਿਸਿ, ਨ ਤੇ ਅਲਂ ਚਿਤ੍ਤ વਸਾਨੁવਤ੍ਤਕੋ।
‘‘Dhitipparaṃ kiṃ mama citta kāhisi, na te alaṃ citta vasānuvattako;
ਨ ਜਾਤੁ ਭਸ੍ਤਂ ਉਭਤੋਮੁਖਂ ਛੁਪੇ, ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਪੂਰਂ ਨવ ਸੋਤਸਨ੍ਦਨਿਂ॥
Na jātu bhastaṃ ubhatomukhaṃ chupe, dhiratthu pūraṃ nava sotasandaniṃ.
੧੧੩੮.
1138.
‘‘વਰਾਹਏਣੇਯ੍ਯવਿਗਾਲ਼੍ਹਸੇવਿਤੇ, ਪਬ੍ਭਾਰਕੁਟ੍ਟੇ ਪਕਤੇવ ਸੁਨ੍ਦਰੇ।
‘‘Varāhaeṇeyyavigāḷhasevite, pabbhārakuṭṭe pakateva sundare;
ਨવਮ੍ਬੁਨਾ ਪਾવੁਸਸਿਤ੍ਥਕਾਨਨੇ, ਤਹਿਂ ਗੁਹਾਗੇਹਗਤੋ ਰਮਿਸ੍ਸਸਿ॥
Navambunā pāvusasitthakānane, tahiṃ guhāgehagato ramissasi.
੧੧੩੯.
1139.
‘‘ਸੁਨੀਲਗੀવਾ ਸੁਸਿਖਾ ਸੁਪੇਖੁਨਾ, ਸੁਚਿਤ੍ਤਪਤ੍ਤਚ੍ਛਦਨਾ વਿਹਙ੍ਗਮਾ।
‘‘Sunīlagīvā susikhā supekhunā, sucittapattacchadanā vihaṅgamā;
ਸੁਮਞ੍ਜੁਘੋਸਤ੍ਥਨਿਤਾਭਿਗਜ੍ਜਿਨੋ, ਤੇ ਤਂ ਰਮੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਨਮ੍ਹਿ ਝਾਯਿਨਂ॥
Sumañjughosatthanitābhigajjino, te taṃ ramessanti vanamhi jhāyinaṃ.
੧੧੪੦.
1140.
‘‘વੁਟ੍ਠਮ੍ਹਿ ਦੇવੇ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲੇ ਤਿਣੇ, ਸਂਪੁਪ੍ਫਿਤੇ ਮੇਘਨਿਭਮ੍ਹਿ ਕਾਨਨੇ।
‘‘Vuṭṭhamhi deve caturaṅgule tiṇe, saṃpupphite meghanibhamhi kānane;
ਨਗਨ੍ਤਰੇ વਿਟਪਿਸਮੋ ਸਯਿਸ੍ਸਂ, ਤਂ ਮੇ ਮੁਦੂ ਹੇਹਿਤਿ ਤੂਲਸਨ੍ਨਿਭਂ॥
Nagantare viṭapisamo sayissaṃ, taṃ me mudū hehiti tūlasannibhaṃ.
੧੧੪੧.
1141.
‘‘ਤਥਾ ਤੁ ਕਸ੍ਸਾਮਿ ਯਥਾਪਿ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਯਂ ਲਬ੍ਭਤਿ ਤੇਨਪਿ ਹੋਤੁ ਮੇ ਅਲਂ।
‘‘Tathā tu kassāmi yathāpi issaro, yaṃ labbhati tenapi hotu me alaṃ;
ਨ ਤਾਹਂ ਕਸ੍ਸਾਮਿ ਯਥਾ ਅਤਨ੍ਦਿਤੋ, ਬਿਲ਼ਾਰਭਸ੍ਤਂવ ਯਥਾ ਸੁਮਦ੍ਦਿਤਂ॥
Na tāhaṃ kassāmi yathā atandito, biḷārabhastaṃva yathā sumadditaṃ.
੧੧੪੨.
1142.
‘‘ਤਥਾ ਤੁ ਕਸ੍ਸਾਮਿ ਯਥਾਪਿ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਯਂ ਲਬ੍ਭਤਿ ਤੇਨਪਿ ਹੋਤੁ ਮੇ ਅਲਂ।
‘‘Tathā tu kassāmi yathāpi issaro, yaṃ labbhati tenapi hotu me alaṃ;
વੀਰਿਯੇਨ ਤਂ ਮਯ੍ਹ વਸਾਨਯਿਸ੍ਸਂ, ਗਜਂવ ਮਤ੍ਤਂ ਕੁਸਲਙ੍ਕੁਸਗ੍ਗਹੋ॥
Vīriyena taṃ mayha vasānayissaṃ, gajaṃva mattaṃ kusalaṅkusaggaho.
੧੧੪੩.
1143.
‘‘ਤਯਾ ਸੁਦਨ੍ਤੇਨ ਅવਟ੍ਠਿਤੇਨ ਹਿ, ਹਯੇਨ ਯੋਗ੍ਗਾਚਰਿਯੋવ ਉਜ੍ਜੁਨਾ।
‘‘Tayā sudantena avaṭṭhitena hi, hayena yoggācariyova ujjunā;
ਪਹੋਮਿ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਸਿવਂ, ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਰਕ੍ਖੀਹਿ ਸਦਾ ਨਿਸੇવਿਤਂ॥
Pahomi maggaṃ paṭipajjituṃ sivaṃ, cittānurakkhīhi sadā nisevitaṃ.
੧੧੪੪.
1144.
‘‘ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਤਂ ਬਲਸਾ ਨਿਬਨ੍ਧਿਸਂ, ਨਾਗਂવ ਥਮ੍ਭਮ੍ਹਿ ਦਲ਼੍ਹਾਯ ਰਜ੍ਜੁਯਾ।
‘‘Ārammaṇe taṃ balasā nibandhisaṃ, nāgaṃva thambhamhi daḷhāya rajjuyā;
ਤਂ ਮੇ ਸੁਗੁਤ੍ਤਂ ਸਤਿਯਾ ਸੁਭਾવਿਤਂ, ਅਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਸਬ੍ਬਭવੇਸੁ ਹੇਹਿਸਿ॥
Taṃ me suguttaṃ satiyā subhāvitaṃ, anissitaṃ sabbabhavesu hehisi.
੧੧੪੫.
1145.
‘‘ਪਞ੍ਞਾਯ ਛੇਤ੍વਾ વਿਪਥਾਨੁਸਾਰਿਨਂ, ਯੋਗੇਨ ਨਿਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪਥੇ ਨਿવੇਸਿਯ।
‘‘Paññāya chetvā vipathānusārinaṃ, yogena niggayha pathe nivesiya;
ਦਿਸ੍વਾ ਸਮੁਦਯਂ વਿਭવਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭવਂ, ਦਾਯਾਦਕੋ ਹੇਹਿਸਿ ਅਗ੍ਗવਾਦਿਨੋ॥
Disvā samudayaṃ vibhavañca sambhavaṃ, dāyādako hehisi aggavādino.
੧੧੪੬.
1146.
‘‘ਚਤੁਬ੍ਬਿਪਲ੍ਲਾਸવਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਗਾਮਣ੍ਡਲਂવ ਪਰਿਨੇਸਿ ਚਿਤ੍ਤ ਮਂ।
‘‘Catubbipallāsavasaṃ adhiṭṭhitaṃ, gāmaṇḍalaṃva parinesi citta maṃ;
ਨਨੁ 13 ਸਂਯੋਜਨਬਨ੍ਧਨਚ੍ਛਿਦਂ, ਸਂਸੇવਸੇ ਕਾਰੁਣਿਕਂ ਮਹਾਮੁਨਿਂ॥
Nanu 14 saṃyojanabandhanacchidaṃ, saṃsevase kāruṇikaṃ mahāmuniṃ.
੧੧੪੭.
1147.
‘‘ਮਿਗੋ ਯਥਾ ਸੇਰਿ ਸੁਚਿਤ੍ਤਕਾਨਨੇ, ਰਮ੍ਮਂ ਗਿਰਿਂ ਪਾવੁਸਅਬ੍ਭਮਾਲਿਨਿਂ 15।
‘‘Migo yathā seri sucittakānane, rammaṃ giriṃ pāvusaabbhamāliniṃ 16;
ਅਨਾਕੁਲੇ ਤਤ੍ਥ ਨਗੇ ਰਮਿਸ੍ਸਂ 17, ਅਸਂਸਯਂ ਚਿਤ੍ਤ ਪਰਾ ਭવਿਸ੍ਸਸਿ॥
Anākule tattha nage ramissaṃ 18, asaṃsayaṃ citta parā bhavissasi.
੧੧੪੮.
1148.
‘‘ਯੇ ਤੁਯ੍ਹ ਛਨ੍ਦੇਨ વਸੇਨ વਤ੍ਤਿਨੋ, ਨਰਾ ਚ ਨਾਰੀ ਚ ਅਨੁਭੋਨ੍ਤਿ ਯਂ ਸੁਖਂ।
‘‘Ye tuyha chandena vasena vattino, narā ca nārī ca anubhonti yaṃ sukhaṃ;
ਅવਿਦ੍ਦਸੂ ਮਾਰવਸਾਨੁવਤ੍ਤਿਨੋ, ਭવਾਭਿਨਨ੍ਦੀ ਤવ ਚਿਤ੍ਤ ਸਾવਕਾ’’ਤਿ॥
Aviddasū māravasānuvattino, bhavābhinandī tava citta sāvakā’’ti.
… ਤਾਲਪੁਟੋ ਥੇਰੋ…।
… Tālapuṭo thero….
ਪਞ੍ਞਾਸਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Paññāsanipāto niṭṭhito.
ਤਤ੍ਰੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tatruddānaṃ –
ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਹਿ ਨਿਪਾਤਮ੍ਹਿ, ਏਕੋ ਤਾਲਪੁਟੋ ਸੁਚਿ।
Paññāsamhi nipātamhi, eko tālapuṭo suci;
ਗਾਥਾਯੋ ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾਸ, ਪੁਨ ਪਞ੍ਚ ਚ ਉਤ੍ਤਰੀਤਿ॥
Gāthāyo tattha paññāsa, puna pañca ca uttarīti.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā / ੧. ਤਾਲਪੁਟਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 1. Tālapuṭattheragāthāvaṇṇanā