Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
೧೯. ಪಞ್ಞಾಸನಿಪಾತೋ
19. Paññāsanipāto
೧. ತಾಲಪುಟತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ
1. Tālapuṭattheragāthāvaṇṇanā
ಪಞ್ಞಾಸನಿಪಾತೇ ಕದಾ ನುಹನ್ತಿಆದಿಕಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ತಾಲಪುಟತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಕುಸಲಂ ಉಪಚಿನಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ನಟಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಕುಲಾನುರೂಪೇಸು ನಚ್ಚಟ್ಠಾನೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಪಾಕಟೋ ನಟಗಾಮಣಿ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಪಞ್ಚಸತಮಾತುಗಾಮಪರಿವಾರೋ ಮಹತಾ ನಟವಿಭವೇನ ಗಾಮನಿಗಮರಾಜಧಾನೀಸು ಸಮಜ್ಜಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ, ಮಹನ್ತಂ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಂ ಲಭಿತ್ವಾ, ವಿಚರನ್ತೋ ರಾಜಗಹಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ, ನಗರವಾಸೀನಂ ಸಮಜ್ಜಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ, ಲದ್ಧಸಮ್ಮಾನಸಕ್ಕಾರೋ ಞಾಣಸ್ಸ ಪರಿಪಾಕಂ ಗತತ್ತಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸುತಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ನಟಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ ‘ಯೋ ಸೋ ನಟೋ ರಙ್ಗಮಜ್ಝೇ ಸಮಜ್ಜಮಜ್ಝೇ ಸಚ್ಚಾಲಿಕೇನ ಜನಂ ಹಾಸೇತಿ ರಮೇತಿ, ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪಹಾಸಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’ತಿ, ಇಧ ಭಗವಾ ಕಿಮಾಹಾ’’ತಿ। ಅಥ ನಂ ಭಗವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿ ‘‘ಮಾ ಮಂ ಏತಂ ಪುಚ್ಛೀ’’ತಿ। ಚತುತ್ಥವಾರಂ ಪುಟ್ಠೋ ಆಹ – ‘‘ಗಾಮಣಿ, ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಪಕತಿಯಾಪಿ ರಾಗಬನ್ಧನಬದ್ಧಾ ದೋಸಬನ್ಧನಬದ್ಧಾ ಮೋಹಬನ್ಧನಬದ್ಧಾ ತೇಸಂ ಭಿಯ್ಯೋಪಿ ರಜನೀಯೇ ದೋಸನೀಯೇ ಮೋಹನೀಯೇ ಧಮ್ಮೇ ಉಪಸಂಹರನ್ತೋ ಪಮಾದೇತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ನಿರಯೇ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಸಚೇ ಪನಸ್ಸ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಹೋತಿ ‘ಯೋ ಸೋ ನಟೋ ರಙ್ಗಮಜ್ಝೇ ಸಮಜ್ಜಮಜ್ಝೇ ಸಚ್ಚಾಲಿಕೇನ ಜನಂ ಹಾಸೇತಿ ರಮೇತಿ, ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪಹಾಸಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’’’ತಿ ಸಾಸ್ಸ ಹೋತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ। ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಸ್ಸ ಚ ದ್ವಿನ್ನಂ ಗತೀನಂ ಅಞ್ಞತರಾ ಗತಿ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ, ನಿರಯಸ್ಸ ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಯಾ ವಾತಿ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಾಲಪುಟೋ ಗಾಮಣಿ ಪರೋದಿ। ನನು ಗಾಮಣಿ ಪಗೇವ ಮಯಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ‘‘ಮಾ ಮಂ ಏತಂ ಪುಚ್ಛೀ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೪.೩೫೪)? ‘‘ನಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏತಂ ರೋದಾಮಿ, ಯಂ ಮಂ ಭಗವಾ ನಟಾನಂ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ ಏವಮಾಹಾ’’ತಿ। ಅಪಿ ಚಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬಕೇಹಿ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯೇಹಿ ನಟೇಹಿ ವಞ್ಚಿತೋ ‘‘ನಟೋ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ನಟಸಮಜ್ಜಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸುಗತಿಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ। ಸೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ, ಅಧಿಗತಾರಹತ್ತೋ ಪನ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಯೇನಾಕಾರೇನ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹನವಸೇನ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೋ ಉದಪಾದಿ, ತಂ ಅನೇಕಧಾ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ –
Paññāsanipāte kadā nuhantiādikā āyasmato tālapuṭattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinitvā imasmiṃ buddhuppāde rājagahe aññatarasmiṃ naṭakule nibbattitvā viññutaṃ patto kulānurūpesu naccaṭṭhānesu nipphattiṃ gantvā sakalajambudīpe pākaṭo naṭagāmaṇi ahosi. So pañcasatamātugāmaparivāro mahatā naṭavibhavena gāmanigamarājadhānīsu samajjaṃ dassetvā, mahantaṃ pūjāsakkāraṃ labhitvā, vicaranto rājagahaṃ āgantvā, nagaravāsīnaṃ samajjaṃ dassetvā, laddhasammānasakkāro ñāṇassa paripākaṃ gatattā satthu santikaṃ gantvā, vanditvā ekamantaṃ nisinno bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutametaṃ, bhante, pubbakānaṃ ācariyapācariyānaṃ naṭānaṃ bhāsamānānaṃ ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’ti, idha bhagavā kimāhā’’ti. Atha naṃ bhagavā tikkhattuṃ paṭikkhipi ‘‘mā maṃ etaṃ pucchī’’ti. Catutthavāraṃ puṭṭho āha – ‘‘gāmaṇi, ime sattā pakatiyāpi rāgabandhanabaddhā dosabandhanabaddhā mohabandhanabaddhā tesaṃ bhiyyopi rajanīye dosanīye mohanīye dhamme upasaṃharanto pamādetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā niraye upapajjati. Sace panassa evaṃdiṭṭhi hoti ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’’’ti sāssa hoti micchādiṭṭhi. Micchādiṭṭhissa ca dvinnaṃ gatīnaṃ aññatarā gati icchitabbā, nirayassa vā tiracchānayoniyā vāti. Taṃ sutvā tālapuṭo gāmaṇi parodi. Nanu gāmaṇi pageva mayā paṭikkhitto ‘‘mā maṃ etaṃ pucchī’’ti (saṃ. ni. 4.354)? ‘‘Nāhaṃ, bhante, etaṃ rodāmi, yaṃ maṃ bhagavā naṭānaṃ abhisamparāyaṃ evamāhā’’ti. Api cāhaṃ, bhante, pubbakehi ācariyapācariyehi naṭehi vañcito ‘‘naṭo mahājanassa naṭasamajjaṃ dassetvā sugatiṃ upapajjatī’’ti. So satthu santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā laddhūpasampanno vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi, adhigatārahatto pana arahattappattito pubbe yenākārena attano cittaṃ niggaṇhanavasena yonisomanasikāro udapādi, taṃ anekadhā vibhajitvā dassetuṃ –
೧೦೯೪.
1094.
‘‘ಕದಾ ನುಹಂ ಪಬ್ಬತಕನ್ದರಾಸು, ಏಕಾಕಿಯೋ ಅದ್ದುತಿಯೋ ವಿಹಸ್ಸಂ।
‘‘Kadā nuhaṃ pabbatakandarāsu, ekākiyo addutiyo vihassaṃ;
ಅನಿಚ್ಚತೋ ಸಬ್ಬಭವಂ ವಿಪಸ್ಸಂ, ತಂ ಮೇ ಇದಂ ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Aniccato sabbabhavaṃ vipassaṃ, taṃ me idaṃ taṃ nu kadā bhavissati.
೧೦೯೫.
1095.
‘‘ಕದಾ ನುಹಂ ಭಿನ್ನಪಟನ್ಧರೋ ಮುನಿ, ಕಾಸಾವವತ್ಥೋ ಅಮಮೋ ನಿರಾಸೋ।
‘‘Kadā nuhaṃ bhinnapaṭandharo muni, kāsāvavattho amamo nirāso;
ರಾಗಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ತಥೇವ ಮೋಹಂ, ಹನ್ತ್ವಾ ಸುಖೀ ಪವನಗತೋ ವಿಹಸ್ಸಂ॥
Rāgañca dosañca tatheva mohaṃ, hantvā sukhī pavanagato vihassaṃ.
೧೦೯೬.
1096.
‘‘ಕದಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಧರೋಗನೀಳಂ, ಕಾಯಂ ಇಮಂ ಮಚ್ಚುಜರಾಯುಪದ್ದುತಂ।
‘‘Kadā aniccaṃ vadharoganīḷaṃ, kāyaṃ imaṃ maccujarāyupaddutaṃ;
ವಿಪಸ್ಸಮಾನೋ ವೀತಭಯೋ ವಿಹಸ್ಸಂ, ಏಕೋ ವನೇ ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Vipassamāno vītabhayo vihassaṃ, eko vane taṃ nu kadā bhavissati.
೧೦೯೭.
1097.
‘‘ಕದಾ ನುಹಂ ಭಯಜನನಿಂ ದುಖಾವಹಂ, ತಣ್ಹಾಲತಂ ಬಹುವಿಧಾನುವತ್ತನಿಂ।
‘‘Kadā nuhaṃ bhayajananiṃ dukhāvahaṃ, taṇhālataṃ bahuvidhānuvattaniṃ;
ಪಞ್ಞಾಮಯಂ ತಿಖಿಣಮಸಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ, ಛೇತ್ವಾ ವಸೇ ತಮ್ಪಿ ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Paññāmayaṃ tikhiṇamasiṃ gahetvā, chetvā vase tampi kadā bhavissati.
೧೦೯೮.
1098.
‘‘ಕದಾ ನು ಪಞ್ಞಾಮಯಮುಗ್ಗತೇಜಂ, ಸತ್ಥಂ ಇಸೀನಂ ಸಹಸಾದಿಯಿತ್ವಾ।
‘‘Kadā nu paññāmayamuggatejaṃ, satthaṃ isīnaṃ sahasādiyitvā;
ಮಾರಂ ಸಸೇನಂ ಸಹಸಾ ಭಞ್ಜಿಸ್ಸಂ, ಸೀಹಾಸನೇ ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Māraṃ sasenaṃ sahasā bhañjissaṃ, sīhāsane taṃ nu kadā bhavissati.
೧೦೯೯.
1099.
‘‘ಕದಾ ನುಹಂ ಸಬ್ಭಿ ಸಮಾಗಮೇಸು, ದಿಟ್ಠೋ ಭವೇ ಧಮ್ಮಗರೂಹಿ ತಾದಿಭಿ।
‘‘Kadā nuhaṃ sabbhi samāgamesu, diṭṭho bhave dhammagarūhi tādibhi;
ಯಾಥಾವದಸ್ಸೀಹಿ ಜಿತಿನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ, ಪಧಾನಿಯೋ ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Yāthāvadassīhi jitindriyehi, padhāniyo taṃ nu kadā bhavissati.
೧೧೦೦.
1100.
‘‘ಕದಾ ನು ಮಂ ತನ್ದಿ ಖುದಾ ಪಿಪಾಸಾ, ವಾತಾತಪಾ ಕೀಟಸರೀಸಪಾ ವಾ।
‘‘Kadā nu maṃ tandi khudā pipāsā, vātātapā kīṭasarīsapā vā;
ನ ಬಾಧಯಿಸ್ಸನ್ತಿ ನ ತಂ ಗಿರಿಬ್ಬಜೇ, ಅತ್ಥತ್ಥಿಯಂ ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Na bādhayissanti na taṃ giribbaje, atthatthiyaṃ taṃ nu kadā bhavissati.
೧೧೦೧.
1101.
‘‘ಕದಾ ನು ಖೋ ಯಂ ವಿದಿತಂ ಮಹೇಸಿನಾ, ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನಿ ಸುದುದ್ದಸಾನಿ।
‘‘Kadā nu kho yaṃ viditaṃ mahesinā, cattāri saccāni sududdasāni;
ಸಮಾಹಿತತ್ತೋ ಸತಿಮಾ ಅಗಚ್ಛಂ, ಪಞ್ಞಾಯ ತಂ ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Samāhitatto satimā agacchaṃ, paññāya taṃ taṃ nu kadā bhavissati.
೧೧೦೨.
1102.
‘‘ಕದಾ ನು ರೂಪೇ ಅಮಿತೇ ಚ ಸದ್ದೇ, ಗನ್ಧೇ ರಸೇ ಫುಸಿತಬ್ಬೇ ಚ ಧಮ್ಮೇ।
‘‘Kadā nu rūpe amite ca sadde, gandhe rase phusitabbe ca dhamme;
ಆದಿತ್ತತೋಹಂ ಸಮಥೇಹಿ ಯುತ್ತೋ, ಪಞ್ಞಾಯ ದಚ್ಛಂ ತದಿದಂ ಕದಾ ಮೇ॥
Ādittatohaṃ samathehi yutto, paññāya dacchaṃ tadidaṃ kadā me.
೧೧೦೩.
1103.
‘‘ಕದಾ ನುಹಂ ದುಬ್ಬಚನೇನ ವುತ್ತೋ, ತತೋ ನಿಮಿತ್ತಂ ವಿಮನೋ ನ ಹೇಸ್ಸಂ।
‘‘Kadā nuhaṃ dubbacanena vutto, tato nimittaṃ vimano na hessaṃ;
ಅಥೋ ಪಸತ್ಥೋಪಿ ತತೋ ನಿಮಿತ್ತಂ, ತುಟ್ಠೋ ನ ಹೇಸ್ಸಂ ತದಿದಂ ಕದಾ ಮೇ॥
Atho pasatthopi tato nimittaṃ, tuṭṭho na hessaṃ tadidaṃ kadā me.
೧೧೦೪.
1104.
‘‘ಕದಾ ನು ಕಟ್ಠೇ ಚ ತಿಣೇ ಲತಾ ಚ, ಖನ್ಧೇ ಇಮೇಹಂ ಅಮಿತೇ ಚ ಧಮ್ಮೇ।
‘‘Kadā nu kaṭṭhe ca tiṇe latā ca, khandhe imehaṃ amite ca dhamme;
ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾನೇವ ಚ ಬಾಹಿರಾನಿ ಚ, ಸಮಂ ತುಲೇಯ್ಯಂ ತದಿದಂ ಕದಾ ಮೇ॥
Ajjhattikāneva ca bāhirāni ca, samaṃ tuleyyaṃ tadidaṃ kadā me.
೧೧೦೫.
1105.
‘‘ಕದಾ ನು ಮಂ ಪಾವುಸಕಾಲಮೇಘೋ, ನವೇನ ತೋಯೇನ ಸಚೀವರಂ ವನೇ।
‘‘Kadā nu maṃ pāvusakālamegho, navena toyena sacīvaraṃ vane;
ಇಸಿಪ್ಪಯಾತಮ್ಹಿ ಪಥೇ ವಜನ್ತಂ, ಓವಸ್ಸತೇ ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Isippayātamhi pathe vajantaṃ, ovassate taṃ nu kadā bhavissati.
೧೧೦೬.
1106.
‘‘ಕದಾ ಮಯೂರಸ್ಸ ಸಿಖಣ್ಡಿನೋ ವನೇ, ದಿಜಸ್ಸ ಸುತ್ವಾ ಗಿರಿಗಬ್ಭರೇ ರುತಂ।
‘‘Kadā mayūrassa sikhaṇḍino vane, dijassa sutvā girigabbhare rutaṃ;
ಪಚ್ಚುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಅಮತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ, ಸಂಚಿನ್ತಯೇ ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Paccuṭṭhahitvā amatassa pattiyā, saṃcintaye taṃ nu kadā bhavissati.
೧೧೦೭.
1107.
‘‘ಕದಾ ನು ಗಙ್ಗಂ ಯಮುನಂ ಸರಸ್ಸತಿಂ, ಪಾತಾಲಖಿತ್ತಂ ವಳವಾಮುಖಞ್ಚ।
‘‘Kadā nu gaṅgaṃ yamunaṃ sarassatiṃ, pātālakhittaṃ vaḷavāmukhañca;
ಅಸಜ್ಜಮಾನೋ ಪತರೇಯ್ಯಮಿದ್ಧಿಯಾ, ವಿಭಿಂಸನಂ ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Asajjamāno patareyyamiddhiyā, vibhiṃsanaṃ taṃ nu kadā bhavissati.
೧೧೦೮.
1108.
‘‘ಕದಾ ನು ನಾಗೋವ ಅಸಙ್ಗಚಾರೀ, ಪದಾಲಯೇ ಕಾಮಗುಣೇಸು ಛನ್ದಂ।
‘‘Kadā nu nāgova asaṅgacārī, padālaye kāmaguṇesu chandaṃ;
ನಿಬ್ಬಜ್ಜಯಂ ಸಬ್ಬಸುಭಂ ನಿಮಿತ್ತಂ, ಝಾನೇ ಯುತೋ ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Nibbajjayaṃ sabbasubhaṃ nimittaṃ, jhāne yuto taṃ nu kadā bhavissati.
೧೧೦೯.
1109.
‘‘ಕದಾ ಇಣಟ್ಟೋವ ದಲಿದ್ದಕೋ ನಿಧಿಂ, ಆರಾಧಯಿತ್ವಾ ಧನಿಕೇಹಿ ಪೀಳಿತೋ।
‘‘Kadā iṇaṭṭova daliddako nidhiṃ, ārādhayitvā dhanikehi pīḷito;
ತುಟ್ಠೋ ಭವಿಸ್ಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ಸಾಸನಂ, ಮಹೇಸಿನೋ ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Tuṭṭho bhavissaṃ adhigamma sāsanaṃ, mahesino taṃ nu kadā bhavissati.
೧೧೧೦.
1110.
‘‘ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಾನಿ ತಯಾಮ್ಹಿ ಯಾಚಿತೋ, ಅಗಾರವಾಸೇನ ಅಲಂ ನು ತೇ ಇದಂ।
‘‘Bahūni vassāni tayāmhi yācito, agāravāsena alaṃ nu te idaṃ;
ತಂ ದಾನಿ ಮಂ ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಸಮಾನಂ, ಕಿಂಕಾರಣಾ ಚಿತ್ತ ತುವಂ ನ ಯುಞ್ಜಸಿ॥
Taṃ dāni maṃ pabbajitaṃ samānaṃ, kiṃkāraṇā citta tuvaṃ na yuñjasi.
೧೧೧೧.
1111.
‘‘ನನು ಅಹಂ ಚಿತ್ತ ತಯಾಮ್ಹಿ ಯಾಚಿತೋ, ಗಿರಿಬ್ಬಜೇ ಚಿತ್ರಛದಾ ವಿಹಙ್ಗಮಾ।
‘‘Nanu ahaṃ citta tayāmhi yācito, giribbaje citrachadā vihaṅgamā;
ಮಹಿನ್ದಘೋಸತ್ಥನಿತಾಭಿಗಜ್ಜಿನೋ, ತೇ ತಂ ರಮೇಸ್ಸನ್ತಿ ವನಮ್ಹಿ ಝಾಯಿನಂ॥
Mahindaghosatthanitābhigajjino, te taṃ ramessanti vanamhi jhāyinaṃ.
೧೧೧೨.
1112.
‘‘ಕುಲಮ್ಹಿ ಮಿತ್ತೇ ಚ ಪಿಯೇ ಚ ಞಾತಕೇ, ಖಿಡ್ಡಾರತಿಂ ಕಾಮಗುಣಞ್ಚ ಲೋಕೇ।
‘‘Kulamhi mitte ca piye ca ñātake, khiḍḍāratiṃ kāmaguṇañca loke;
ಸಬ್ಬಂ ಪಹಾಯ ಇಮಮಜ್ಝುಪಾಗತೋ, ಅಥೋಪಿ ತ್ವಂ ಚಿತ್ತ ನ ಮಯ್ಹ ತುಸ್ಸಸಿ॥
Sabbaṃ pahāya imamajjhupāgato, athopi tvaṃ citta na mayha tussasi.
೧೧೧೩.
1113.
‘‘ಮಮೇವ ಏತಂ ನ ಹಿ ತ್ವಂ ಪರೇಸಂ, ಸನ್ನಾಹಕಾಲೇ ಪರಿದೇವಿತೇನ ಕಿಂ।
‘‘Mameva etaṃ na hi tvaṃ paresaṃ, sannāhakāle paridevitena kiṃ;
ಸಬ್ಬಂ ಇದಂ ಚಲಮಿತಿ ಪೇಕ್ಖಮಾನೋ, ಅಭಿನಿಕ್ಖಮಿಂ ಅಮತಪದಂ ಜಿಗೀಸಂ॥
Sabbaṃ idaṃ calamiti pekkhamāno, abhinikkhamiṃ amatapadaṃ jigīsaṃ.
೧೧೧೪.
1114.
‘‘ಸುಯುತ್ತವಾದೀ ದ್ವಿಪದಾನಮುತ್ತಮೋ, ಮಹಾಭಿಸಕ್ಕೋ ನರದಮ್ಮಸಾರಥಿ।
‘‘Suyuttavādī dvipadānamuttamo, mahābhisakko naradammasārathi;
ಚಿತ್ತಂ ಚಲಂ ಮಕ್ಕಟಸನ್ನಿಭಂ ಇತಿ, ಅವೀತರಾಗೇನ ಸುದುನ್ನಿವಾರಯಂ॥
Cittaṃ calaṃ makkaṭasannibhaṃ iti, avītarāgena sudunnivārayaṃ.
೧೧೧೫.
1115.
‘‘ಕಾಮಾ ಹಿ ಚಿತ್ರಾ ಮಧುರಾ ಮನೋರಮಾ, ಅವಿದ್ದಸೂ ಯತ್ಥ ಸಿತಾ ಪುಥುಜ್ಜನಾ।
‘‘Kāmā hi citrā madhurā manoramā, aviddasū yattha sitā puthujjanā;
ತೇ ದುಕ್ಖಮಿಚ್ಛನ್ತಿ ಪುನಬ್ಭವೇಸಿನೋ, ಚಿತ್ತೇನ ನೀತಾ ನಿರಯೇ ನಿರಾಕತಾ॥
Te dukkhamicchanti punabbhavesino, cittena nītā niraye nirākatā.
೧೧೧೬.
1116.
‘‘ಮಯೂರಕೋಞ್ಚಾಭಿರುತಮ್ಹಿ ಕಾನನೇ, ದೀಪೀಹಿ ಬ್ಯಗ್ಘೇಹಿ ಪುರಕ್ಖತೋ ವಸಂ।
‘‘Mayūrakoñcābhirutamhi kānane, dīpīhi byagghehi purakkhato vasaṃ;
ಕಾಯೇ ಅಪೇಕ್ಖಂ ಜಹ ಮಾ ವಿರಾಧಯ, ಇತಿಸ್ಸು ಮಂ ಚಿತ್ತ ಪುರೇ ನಿಯುಞ್ಜಸಿ॥
Kāye apekkhaṃ jaha mā virādhaya, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
೧೧೧೭.
1117.
‘‘ಭಾವೇಹಿ ಝಾನಾನಿ ಚ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಚ, ಬಲಾನಿ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಸಮಾಧಿಭಾವನಾ।
‘‘Bhāvehi jhānāni ca indriyāni ca, balāni bojjhaṅgasamādhibhāvanā;
ತಿಸ್ಸೋ ಚ ವಿಜ್ಜಾ ಫುಸ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ, ಇತಿಸ್ಸು ಮಂ ಚಿತ್ತ ಪುರೇ ನಿಯುಞ್ಜಸಿ॥
Tisso ca vijjā phusa buddhasāsane, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
೧೧೧೮.
1118.
‘‘ಭಾವೇಹಿ ಮಗ್ಗಂ ಅಮತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ, ನಿಯ್ಯಾನಿಕಂ ಸಬ್ಬದುಖಕ್ಖಯೋಗಧಂ।
‘‘Bhāvehi maggaṃ amatassa pattiyā, niyyānikaṃ sabbadukhakkhayogadhaṃ;
ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಸೋಧನಂ, ಇತಿಸ್ಸು ಮಂ ಚಿತ್ತ ಪುರೇ ನಿಯುಞ್ಜಸಿ॥
Aṭṭhaṅgikaṃ sabbakilesasodhanaṃ, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
೧೧೧೯.
1119.
‘‘ದುಕ್ಖನ್ತಿ ಖನ್ಧೇ ಪಟಿಪಸ್ಸ ಯೋನಿಸೋ, ಯತೋ ಚ ದುಕ್ಖಂ ಸಮುದೇತಿ ತಂ ಜಹ।
‘‘Dukkhanti khandhe paṭipassa yoniso, yato ca dukkhaṃ samudeti taṃ jaha;
ಇಧೇವ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಕರೋಹಿ ಅನ್ತಂ, ಇತಿಸ್ಸು ಮಂ ಚಿತ್ತ ಪುರೇ ನಿಯುಞ್ಜಸಿ॥
Idheva dukkhassa karohi antaṃ, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
೧೧೨೦.
1120.
‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ವಿಪಸ್ಸ ಯೋನಿಸೋ, ಸುಞ್ಞಂ ಅನತ್ತಾತಿ ಅಘಂ ವಧನ್ತಿ ಚ।
‘‘Aniccaṃ dukkhanti vipassa yoniso, suññaṃ anattāti aghaṃ vadhanti ca;
ಮನೋವಿಚಾರೇ ಉಪರುನ್ಧ ಚೇತಸೋ, ಇತಿಸ್ಸು ಮಂ ಚಿತ್ತ ಪುರೇ ನಿಯುಞ್ಜಸಿ॥
Manovicāre uparundha cetaso, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
೧೧೨೧.
1121.
‘‘ಮುಣ್ಡೋ ವಿರೂಪೋ ಅಭಿಸಾಪಮಾಗತೋ, ಕಪಾಲಹತ್ಥೋವ ಕುಲೇಸು ಭಿಕ್ಖಸು।
‘‘Muṇḍo virūpo abhisāpamāgato, kapālahatthova kulesu bhikkhasu;
ಯುಞ್ಜಸ್ಸು ಸತ್ಥುವಚನೇ ಮಹೇಸಿನೋ, ಇತಿಸ್ಸು ಮಂ ಚಿತ್ತ ಪುರೇ ನಿಯುಞ್ಜಸಿ॥
Yuñjassu satthuvacane mahesino, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
೧೧೨೨.
1122.
‘‘ಸುಸಂವುತತ್ತೋ ವಿಸಿಖನ್ತರೇ ಚರಂ, ಕುಲೇಸು ಕಾಮೇಸು ಅಸಙ್ಗಮಾನಸೋ।
‘‘Susaṃvutatto visikhantare caraṃ, kulesu kāmesu asaṅgamānaso;
ಚನ್ದೋ ಯಥಾ ದೋಸಿನಪುಣ್ಣಮಾಸಿಯಾ, ಇತಿಸ್ಸು ಮಂ ಚಿತ್ತ ಪುರೇ ನಿಯುಞ್ಜಸಿ॥
Cando yathā dosinapuṇṇamāsiyā, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
೧೧೨೩.
1123.
‘‘ಆರಞ್ಞಿಕೋ ಹೋಹಿ ಚ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೋ, ಸೋಸಾನಿಕೋ ಹೋಹಿ ಚ ಪಂಸುಕೂಲಿಕೋ।
‘‘Āraññiko hohi ca piṇḍapātiko, sosāniko hohi ca paṃsukūliko;
ನೇಸಜ್ಜಿಕೋ ಹೋಹಿ ಸದಾ ಧುತೇ ರತೋ, ಇತಿಸ್ಸು ಮಂ ಚಿತ್ತ ಪುರೇ ನಿಯುಞ್ಜಸಿ॥
Nesajjiko hohi sadā dhute rato, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
೧೧೨೪.
1124.
‘‘ರೋಪೇತ್ವ ರುಕ್ಖಾನಿ ಯಥಾ ಫಲೇಸೀ, ಮೂಲೇ ತರುಂ ಛೇತ್ತು ತಮೇವ ಇಚ್ಛಸಿ।
‘‘Ropetva rukkhāni yathā phalesī, mūle taruṃ chettu tameva icchasi;
ತಥೂಪಮಂ ಚಿತ್ತಮಿದಂ ಕರೋಸಿ, ಯಂ ಮಂ ಅನಿಚ್ಚಮ್ಹಿ ಚಲೇ ನಿಯುಞ್ಜಸಿ॥
Tathūpamaṃ cittamidaṃ karosi, yaṃ maṃ aniccamhi cale niyuñjasi.
೧೧೨೫.
1125.
‘‘ಅರೂಪ ದೂರಙ್ಗಮ ಏಕಚಾರಿ, ನ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಂ ವಚನಂ ಇದಾನಿಹಂ।
‘‘Arūpa dūraṅgama ekacāri, na te karissaṃ vacanaṃ idānihaṃ;
ದುಕ್ಖಾ ಹಿ ಕಾಮಾ ಕಟುಕಾ ಮಹಬ್ಭಯಾ, ನಿಬ್ಬಾನಮೇವಾಭಿಮನೋ ಚರಿಸ್ಸಂ॥
Dukkhā hi kāmā kaṭukā mahabbhayā, nibbānamevābhimano carissaṃ.
೧೧೨೬.
1126.
‘‘ನಾಹಂ ಅಲಕ್ಖ್ಯಾ ಅಹಿರಿಕ್ಕತಾಯ ವಾ,
‘‘Nāhaṃ alakkhyā ahirikkatāya vā,
ನ ಚಿತ್ತಹೇತೂ ನ ಚ ದೂರಕನ್ತನಾ।
Na cittahetū na ca dūrakantanā;
ಆಜೀವಹೇತೂ ಚ ಅಹಂ ನ ನಿಕ್ಖಮಿಂ,
Ājīvahetū ca ahaṃ na nikkhamiṃ,
ಕತೋ ಚ ತೇ ಚಿತ್ತ ಪಟಿಸ್ಸವೋ ಮಯಾ॥
Kato ca te citta paṭissavo mayā.
೧೧೨೭.
1127.
‘‘ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ವಣ್ಣಿತಾ, ಮಕ್ಖಪ್ಪಹಾನಂ ವೂಪಸಮೋ ದುಖಸ್ಸ।
‘‘Appicchatā sappurisehi vaṇṇitā, makkhappahānaṃ vūpasamo dukhassa;
ಇತಿಸ್ಸು ಮಂ ಚಿತ್ತ ತದಾ ನಿಯುಞ್ಜಸಿ, ಇದಾನಿ ತ್ವಂ ಗಚ್ಛಸಿ ಪುಬ್ಬಚಿಣ್ಣಂ॥
Itissu maṃ citta tadā niyuñjasi, idāni tvaṃ gacchasi pubbaciṇṇaṃ.
೧೧೨೮.
1128.
‘‘ತಣ್ಹಾ ಅವಿಜ್ಜಾ ಚ ಪಿಯಾಪಿಯಞ್ಚ, ಸುಭಾನಿ ರೂಪಾನಿ ಸುಖಾ ಚ ವೇದನಾ।
‘‘Taṇhā avijjā ca piyāpiyañca, subhāni rūpāni sukhā ca vedanā;
ಮನಾಪಿಯಾ ಕಾಮಗುಣಾ ಚ ವನ್ತಾ, ವನ್ತೇ ಅಹಂ ಆವಮಿತುಂ ನ ಉಸ್ಸಹೇ॥
Manāpiyā kāmaguṇā ca vantā, vante ahaṃ āvamituṃ na ussahe.
೧೧೨೯.
1129.
‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥ ತೇ ಚಿತ್ತ ವಚೋ ಕತಂ ಮಯಾ, ಬಹೂಸು ಜಾತೀಸು ನಮೇಸಿ ಕೋಪಿತೋ।
‘‘Sabbattha te citta vaco kataṃ mayā, bahūsu jātīsu namesi kopito;
ಅಜ್ಝತ್ತಸಮ್ಭವೋ ಕತಞ್ಞುತಾಯ ತೇ, ದುಕ್ಖೇ ಚಿರಂ ಸಂಸರಿತಂ ತಯಾ ಕತೇ॥
Ajjhattasambhavo kataññutāya te, dukkhe ciraṃ saṃsaritaṃ tayā kate.
೧೧೩೦.
1130.
‘‘ತ್ವಞ್ಞೇವ ನೋ ಚಿತ್ತ ಕರೋಸಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ತ್ವಂ ಖತ್ತಿಯೋ ರಾಜದಸೀ ಕರೋಸಿ।
‘‘Tvaññeva no citta karosi brāhmaṇo, tvaṃ khattiyo rājadasī karosi;
ವೇಸ್ಸಾ ಚ ಸುದ್ದಾ ಚ ಭವಾಮ ಏಕದಾ, ದೇವತ್ತನಂ ವಾಪಿ ತವೇವ ವಾಹಸಾ॥
Vessā ca suddā ca bhavāma ekadā, devattanaṃ vāpi taveva vāhasā.
೧೧೩೧.
1131.
‘‘ತವೇವ ಹೇತೂ ಅಸುರಾ ಭವಾಮಸೇ, ತ್ವಂಮೂಲಕಂ ನೇರಯಿಕಾ ಭವಾಮಸೇ।
‘‘Taveva hetū asurā bhavāmase, tvaṃmūlakaṃ nerayikā bhavāmase;
ಅಥೋ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾಪಿ ಏಕದಾ, ಪೇತತ್ತನಂ ವಾಪಿ ತವೇವ ವಾಹಸಾ॥
Atho tiracchānagatāpi ekadā, petattanaṃ vāpi taveva vāhasā.
೧೧೩೨.
1132.
‘‘ನನು ದುಬ್ಭಿಸ್ಸಸಿ ಮಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ, ಮುಹುಂ ಮುಹುಂ ಚಾರಣಿಕಂವ ದಸ್ಸಯಂ।
‘‘Nanu dubbhissasi maṃ punappunaṃ, muhuṃ muhuṃ cāraṇikaṃva dassayaṃ;
ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನೇವ ಮಯಾ ಪಲೋಭಸಿ, ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ತೇ ಚಿತ್ತ ವಿರಾಧಿತಂ ಮಯಾ॥
Ummattakeneva mayā palobhasi, kiñcāpi te citta virādhitaṃ mayā.
೧೧೩೩.
1133.
‘‘ಇದಂ ಪುರೇ ಚಿತ್ತಮಚಾರಿ ಚಾರಿಕಂ, ಯೇನಿಚ್ಛಕಂ ಯತ್ಥಕಾಮಂ ಯಥಾಸುಖಂ।
‘‘Idaṃ pure cittamacāri cārikaṃ, yenicchakaṃ yatthakāmaṃ yathāsukhaṃ;
ತದಜ್ಜಹಂ ನಿಗ್ಗಹೇಸ್ಸಾಮಿ ಯೋನಿಸೋ, ಹತ್ಥಿಪ್ಪಭಿನ್ನಂ ವಿಯ ಅಙ್ಗುಸಗ್ಗಹೋ॥
Tadajjahaṃ niggahessāmi yoniso, hatthippabhinnaṃ viya aṅgusaggaho.
೧೧೩೪.
1134.
‘‘ಸತ್ಥಾ ಚ ಮೇ ಲೋಕಮಿಮಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿ, ಅನಿಚ್ಚತೋ ಅದ್ಧುವತೋ ಅಸಾರತೋ।
‘‘Satthā ca me lokamimaṃ adhiṭṭhahi, aniccato addhuvato asārato;
ಪಕ್ಖನ್ದ ಮಂ ಚಿತ್ತ ಜಿನಸ್ಸ ಸಾಸನೇ, ತಾರೇಹಿ ಓಘಾ ಮಹತಾ ಸುದುತ್ತರಾ॥
Pakkhanda maṃ citta jinassa sāsane, tārehi oghā mahatā suduttarā.
೧೧೩೫.
1135.
‘‘ನ ತೇ ಇದಂ ಚಿತ್ತ ಯಥಾ ಪುರಾಣಕಂ, ನಾಹಂ ಅಲಂ ತುಯ್ಹ ವಸೇ ನಿವತ್ತಿತುಂ।
‘‘Na te idaṃ citta yathā purāṇakaṃ, nāhaṃ alaṃ tuyha vase nivattituṃ;
ಮಹೇಸಿನೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋಮ್ಹಿ ಸಾಸನೇ, ನ ಮಾದಿಸಾ ಹೋನ್ತಿ ವಿನಾಸಧಾರಿನೋ॥
Mahesino pabbajitomhi sāsane, na mādisā honti vināsadhārino.
೧೧೩೬.
1136.
‘‘ನಗಾ ಸಮುದ್ದಾ ಸರಿತಾ ವಸುನ್ಧರಾ, ದಿಸಾ ಚತಸ್ಸೋ ವಿದಿಸಾ ಅಧೋ ದಿವಾ।
‘‘Nagā samuddā saritā vasundharā, disā catasso vidisā adho divā;
ಸಬ್ಬೇ ಅನಿಚ್ಚಾ ತಿಭವಾ ಉಪದ್ದುತಾ, ಕುಹಿಂ ಗತೋ ಚಿತ್ತ ಸುಖಂ ರಮಿಸ್ಸಸಿ॥
Sabbe aniccā tibhavā upaddutā, kuhiṃ gato citta sukhaṃ ramissasi.
೧೧೩೭.
1137.
‘‘ಧಿತಿಪ್ಪರಂ ಕಿಂ ಮಮ ಚಿತ್ತ ಕಾಹಿಸಿ, ನ ತೇ ಅಲಂ ಚಿತ್ತ ವಸಾನುವತ್ತಕೋ।
‘‘Dhitipparaṃ kiṃ mama citta kāhisi, na te alaṃ citta vasānuvattako;
ನ ಜಾತು ಭಸ್ತಂ ಉಭತೋಮುಖಂ ಛುಪೇ, ಧಿರತ್ಥು ಪೂರಂ ನವಸೋತಸನ್ದನಿಂ॥
Na jātu bhastaṃ ubhatomukhaṃ chupe, dhiratthu pūraṃ navasotasandaniṃ.
೧೧೩೮.
1138.
‘‘ವರಾಹಏಣೇಯ್ಯವಿಗಾಳ್ಹಸೇವಿತೇ, ಪಬ್ಭಾರಕುಟ್ಟೇ ಪಕತೇವ ಸುನ್ದರೇ।
‘‘Varāhaeṇeyyavigāḷhasevite, pabbhārakuṭṭe pakateva sundare;
ನವಮ್ಬುನಾ ಪಾವುಸಸಿತ್ತಕಾನನೇ, ತಹಿಂ ಗುಹಾಗೇಹಗತೋ ರಮಿಸ್ಸಸಿ॥
Navambunā pāvusasittakānane, tahiṃ guhāgehagato ramissasi.
೧೧೩೯.
1139.
‘‘ಸುನೀಲಗೀವಾ ಸುಸಿಖಾ ಸುಪೇಖುನಾ, ಸುಚಿತ್ತಪತ್ತಚ್ಛದನಾ ವಿಹಙ್ಗಮಾ।
‘‘Sunīlagīvā susikhā supekhunā, sucittapattacchadanā vihaṅgamā;
ಸುಮಞ್ಜುಘೋಸತ್ಥನಿತಾಭಿಗಜ್ಜಿನೋ, ತೇ ತಂ ರಮೇಸ್ಸನ್ತಿ ವನಮ್ಹಿ ಝಾಯಿನಂ॥
Sumañjughosatthanitābhigajjino, te taṃ ramessanti vanamhi jhāyinaṃ.
೧೧೪೦.
1140.
‘‘ವುಟ್ಠಮ್ಹಿ ದೇವೇ ಚತುರಙ್ಗುಲೇ ತಿಣೇ, ಸಂಪುಪ್ಫಿತೇ ಮೇಘನಿಭಮ್ಹಿ ಕಾನನೇ।
‘‘Vuṭṭhamhi deve caturaṅgule tiṇe, saṃpupphite meghanibhamhi kānane;
ನಗನ್ತರೇ ವಿಟಪಿಸಮೋ ಸಯಿಸ್ಸಂ, ತಂ ಮೇ ಮುದೂ ಹೇಹಿತಿ ತೂಲಸನ್ನಿಭಂ॥
Nagantare viṭapisamo sayissaṃ, taṃ me mudū hehiti tūlasannibhaṃ.
೧೧೪೧.
1141.
‘‘ತಥಾ ತು ಕಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾಪಿ ಇಸ್ಸರೋ, ಯಂ ಲಬ್ಭತಿ ತೇನಪಿ ಹೋತು ಮೇ ಅಲಂ।
‘‘Tathā tu kassāmi yathāpi issaro, yaṃ labbhati tenapi hotu me alaṃ;
ನ ತಾಹಂ ಕಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾ ಅತನ್ದಿತೋ, ಬಿಳಾರಭಸ್ತಂವ ಯಥಾ ಸುಮದ್ದಿತಂ॥
Na tāhaṃ kassāmi yathā atandito, biḷārabhastaṃva yathā sumadditaṃ.
೧೧೪೨.
1142.
‘‘ತಥಾ ತು ಕಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾಪಿ ಇಸ್ಸರೋ, ಯಂ ಲಬ್ಭತಿ ತೇನಪಿ ಹೋತು ಮೇ ಅಲಂ।
‘‘Tathā tu kassāmi yathāpi issaro, yaṃ labbhati tenapi hotu me alaṃ;
ವಿರಿಯೇನ ತಂ ಮಯ್ಹ ವಸಾನಯಿಸ್ಸಂ, ಗಜಂವ ಮತ್ತಂ ಕುಸಲಙ್ಕುಸಗ್ಗಹೋ॥
Viriyena taṃ mayha vasānayissaṃ, gajaṃva mattaṃ kusalaṅkusaggaho.
೧೧೪೩.
1143.
‘‘ತಯಾ ಸುದನ್ತೇನ ಅವಟ್ಠಿತೇನ ಹಿ, ಹಯೇನ ಯೋಗ್ಗಾಚರಿಯೋವ ಉಜ್ಜುನಾ।
‘‘Tayā sudantena avaṭṭhitena hi, hayena yoggācariyova ujjunā;
ಪಹೋಮಿ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಂ ಸಿವಂ, ಚಿತ್ತಾನುರಕ್ಖೀಹಿ ಸದಾ ನಿಸೇವಿತಂ॥
Pahomi maggaṃ paṭipajjituṃ sivaṃ, cittānurakkhīhi sadā nisevitaṃ.
೧೧೪೪.
1144.
‘‘ಆರಮ್ಮಣೇ ತಂ ಬಲಸಾ ನಿಬನ್ಧಿಸಂ, ನಾಗಂವ ಥಮ್ಭಮ್ಹಿ ದಳ್ಹಾಯ ರಜ್ಜುಯಾ।
‘‘Ārammaṇe taṃ balasā nibandhisaṃ, nāgaṃva thambhamhi daḷhāya rajjuyā;
ತಂ ಮೇ ಸುಗುತ್ತಂ ಸತಿಯಾ ಸುಭಾವಿತಂ, ಅನಿಸ್ಸಿತಂ ಸಬ್ಬಭವೇಸು ಹೇಹಿಸಿ॥
Taṃ me suguttaṃ satiyā subhāvitaṃ, anissitaṃ sabbabhavesu hehisi.
೧೧೪೫.
1145.
‘‘ಪಞ್ಞಾಯ ಛೇತ್ವಾ ವಿಪಥಾನುಸಾರಿನಂ, ಯೋಗೇನ ನಿಗ್ಗಯ್ಹ ಪಥೇ ನಿವೇಸಿಯ।
‘‘Paññāya chetvā vipathānusārinaṃ, yogena niggayha pathe nivesiya;
ದಿಸ್ವಾ ಸಮುದಯಂ ವಿಭವಞ್ಚ ಸಮ್ಭವಂ, ದಾಯಾದಕೋ ಹೇಹಿಸಿ ಅಗ್ಗವಾದಿನೋ॥
Disvā samudayaṃ vibhavañca sambhavaṃ, dāyādako hehisi aggavādino.
೧೧೪೬.
1146.
‘‘ಚತುಬ್ಬಿಪಲ್ಲಾಸವಸಂ ಅಧಿಟ್ಠಿತಂ, ಗಾಮಣ್ಡಲಂವ ಪರಿನೇಸಿ ಚಿತ್ತ ಮಂ।
‘‘Catubbipallāsavasaṃ adhiṭṭhitaṃ, gāmaṇḍalaṃva parinesi citta maṃ;
ನನು ಸಂಯೋಜನಬನ್ಧನಚ್ಛಿದಂ, ಸಂಸೇವಸೇ ಕಾರುಣಿಕಂ ಮಹಾಮುನಿಂ॥
Nanu saṃyojanabandhanacchidaṃ, saṃsevase kāruṇikaṃ mahāmuniṃ.
೧೧೪೭.
1147.
‘‘ಮಿಗೋ ಯಥಾ ಸೇರಿ ಸುಚಿತ್ತಕಾನನೇ, ರಮ್ಮಂ ಗಿರಿಂ ಪಾವುಸಅಬ್ಭಮಾಲಿನಿಂ।
‘‘Migo yathā seri sucittakānane, rammaṃ giriṃ pāvusaabbhamāliniṃ;
ಅನಾಕುಲೇ ತತ್ಥ ನಗೇ ರಮಿಸ್ಸಂ, ಅಸಂಸಯಂ ಚಿತ್ತ ಪರಾ ಭವಿಸ್ಸಸಿ॥
Anākule tattha nage ramissaṃ, asaṃsayaṃ citta parā bhavissasi.
೧೧೪೮.
1148.
‘‘ಯೇ ತುಯ್ಹ ಛನ್ದೇನ ವಸೇನ ವತ್ತಿನೋ,
‘‘Ye tuyha chandena vasena vattino,
ನರಾ ಚ ನಾರೀ ಚ ಅನುಭೋನ್ತಿ ಯಂ ಸುಖಂ।
Narā ca nārī ca anubhonti yaṃ sukhaṃ;
ಅವಿದ್ದಸೂ ಮಾರವಸಾನುವತ್ತಿನೋ,
Aviddasū māravasānuvattino,
ಭವಾಭಿನನ್ದೀ ತವ ಚಿತ್ತ ಸಾವಕಾ’’ತಿ॥
Bhavābhinandī tava citta sāvakā’’ti.
ತತ್ಥ ಕದಾ ನುಹನ್ತಿ ಕದಾ ನು ಅಹಂ। ಪಬ್ಬತಕನ್ದರಾಸೂತಿ ಪಬ್ಬತೇಸು ಚ ಕನ್ದರೇಸು ಚ, ಪಬ್ಬತಸ್ಸ ವಾ ಕನ್ದರಾಸು। ಏಕಾಕಿಯೋತಿ ಏಕಕೋ। ಅದ್ದುತಿಯೋತಿ ನಿತ್ತಣ್ಹೋ। ತಣ್ಹಾ ಹಿ ಪುರಿಸಸ್ಸ ದುತಿಯಾ ನಾಮ। ವಿಹಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ। ಅನಿಚ್ಚತೋ ಸಬ್ಬಭವಂ ವಿಪಸ್ಸನ್ತಿ ಕಾಮಭವಾದಿಭೇದಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಭವಂ ‘‘ಹುತ್ವಾ ಅಭಾವಟ್ಠೇನ ಅನಿಚ್ಚ’’ನ್ತಿ ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ ಕದಾ ನು ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಞ್ಚೇತಂ, ‘‘ಯದನಿಚ್ಚಂ ತಂ ದುಕ್ಖಂ, ಯಂ ದುಕ್ಖಂ ತದನತ್ತಾ’’ತಿ ವಚನತೋ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೩.೧೫) ಇತರಮ್ಪಿ ಲಕ್ಖಣದ್ವಯಂ ವುತ್ತಮೇವಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತಂ ಮೇ ಇದಂ ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ತಂ ಇದಂ ಮೇ ಪರಿವಿತಕ್ಕಿತಂ ಕದಾ ನು ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕದಾ ನು ಖೋ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಂ ನೂತಿ ಚೇತ್ಥ ತನ್ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ – ಕದಾ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಮಹಾಗಜೋ ವಿಯ ಸಙ್ಖಲಿಕಬನ್ಧನಂ, ಗಿಹಿಬನ್ಧನಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕಾಯವಿವೇಕಂ ಪರಿಬ್ರೂಹಯನ್ತೋ ಏಕಾಕೀ ಪಬ್ಬತಕನ್ದರಾಸು ಅದುತಿಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ನಿರಪೇಕ್ಖೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಗತಂ ಅನಿಚ್ಚಾದಿತೋ ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ।
Tattha kadā nuhanti kadā nu ahaṃ. Pabbatakandarāsūti pabbatesu ca kandaresu ca, pabbatassa vā kandarāsu. Ekākiyoti ekako. Addutiyoti nittaṇho. Taṇhā hi purisassa dutiyā nāma. Vihassanti viharissāmi. Aniccato sabbabhavaṃ vipassanti kāmabhavādibhedaṃ sabbampi bhavaṃ ‘‘hutvā abhāvaṭṭhena anicca’’nti vipassanto kadā nu viharissanti yojanā. Nidassanamattañcetaṃ, ‘‘yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ, yaṃ dukkhaṃ tadanattā’’ti vacanato (saṃ. ni. 3.15) itarampi lakkhaṇadvayaṃ vuttamevāti daṭṭhabbaṃ. Taṃ me idaṃ taṃ nu kadā bhavissatīti taṃ idaṃ me parivitakkitaṃ kadā nu bhavissati, kadā nu kho matthakaṃ pāpuṇissatīti attho. Taṃ nūti cettha tanti nipātamattaṃ. Ayañhettha saṅkhepattho – kadā nu kho ahaṃ mahāgajo viya saṅkhalikabandhanaṃ, gihibandhanaṃ chinditvā pabbajitvā kāyavivekaṃ paribrūhayanto ekākī pabbatakandarāsu adutiyo sabbattha nirapekkho sabbasaṅkhāragataṃ aniccādito vipassanto viharissāmīti.
ಭಿನ್ನಪಟನ್ಧರೋತಿ ಭಿನ್ನವತ್ಥಧರೋ, ಗಾಥಾಸುಖತ್ಥಂ ನಕಾರಾಗಮಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ಸತ್ಥಕಚ್ಛಿನ್ನಅಗ್ಘಫಸ್ಸವಣ್ಣಭಿನ್ನಂ ಪಟಚೀವರಂ ಧಾರೇನ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮುನೀತಿ ಪಬ್ಬಜಿತೋ। ಅಮಮೋತಿ ಕುಲೇ ವಾ ಗಣೇ ವಾ ಮಮತ್ತಾಭಾವೇನ ಅಮಮೋ। ಕತ್ಥಚಿಪಿ ಆರಮ್ಮಣೇ ಆಸೀಸನಾಯ ಅಭಾವೇನ ನಿರಾಸೋ। ಹನ್ತ್ವಾ ಸುಖೀ ಪವನಗತೋ ವಿಹಸ್ಸನ್ತಿ ರಾಗಾದಿಕೇ ಕಿಲೇಸೇ ಅರಿಯಮಗ್ಗೇನ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಮಗ್ಗಸುಖೇನ ಫಲಸುಖೇನ ಸುಖೀ ಮಹಾವನಗತೋ ಕದಾ ನು ಖೋ ಅಹಂ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ।
Bhinnapaṭandharoti bhinnavatthadharo, gāthāsukhatthaṃ nakārāgamaṃ katvā vuttaṃ. Satthakacchinnaagghaphassavaṇṇabhinnaṃ paṭacīvaraṃ dhārentoti attho. Munīti pabbajito. Amamoti kule vā gaṇe vā mamattābhāvena amamo. Katthacipi ārammaṇe āsīsanāya abhāvena nirāso. Hantvā sukhī pavanagato vihassanti rāgādike kilese ariyamaggena samucchinditvā maggasukhena phalasukhena sukhī mahāvanagato kadā nu kho ahaṃ viharissāmi.
ವಧರೋಗನೀಳನ್ತಿ ಮರಣಸ್ಸ ಚ ರೋಗಸ್ಸ ಚ ಕುಲಾವಕಭೂತಂ। ಕಾಯಂ ಇಮನ್ತಿ ಇಮಂ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಸಙ್ಖಾತಂ ಕಾಯಂ। ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕೋಪಿ ಹಿ ‘‘ಅವಿಜ್ಜಾಗತಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ತಣ್ಹಾನುಗತಸ್ಸ ಅಯಮೇವ ಕಾಯೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ನಾಮರೂಪ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ಕಾಯೋ ವುಚ್ಚತಿ। ಮಚ್ಚುಜರಾಯುಪದ್ದುತನ್ತಿ ಮರಣೇನ ಚೇವ ಜರಾಯ ಚ ಪೀಳಿತಂ, ವಿಪಸ್ಸಮಾನೋ ಅಹಂ ಭಯಹೇತುಪಹಾನೇನ ವೀತಭಯೋ, ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Vadharoganīḷanti maraṇassa ca rogassa ca kulāvakabhūtaṃ. Kāyaṃ imanti imaṃ khandhapañcakasaṅkhātaṃ kāyaṃ. Khandhapañcakopi hi ‘‘avijjāgatassa, bhikkhave, purisapuggalassa taṇhānugatassa ayameva kāyo bahiddhā nāmarūpa’’ntiādīsu kāyo vuccati. Maccujarāyupaddutanti maraṇena ceva jarāya ca pīḷitaṃ, vipassamāno ahaṃ bhayahetupahānena vītabhayo, taṃ nu kadā bhavissatīti attho.
ಭಯಜನನಿನ್ತಿ ಪಞ್ಚವೀಸತಿಯಾ ಮಹಾಭಯಾನಂ ಉಪ್ಪಾದಕಾರಣಭೂತಂ ಕಾಯಿಕಸ್ಸ ಚ ಚೇತಸಿಕಸ್ಸ ಚ ಸಕಲಸ್ಸಪಿ ವಟ್ಟದುಕ್ಖಸ್ಸ ಆವಹನತೋ ದುಖಾವಹಂ। ತಣ್ಹಾಲತಂ ಬಹುವಿಧಾನುವತ್ತನಿನ್ತಿ ಬಹುವಿಧಞ್ಚ ಆರಮ್ಮಣಂ ಭವಮೇವ ವಾ ಅನುವತ್ತತಿ ಸನ್ತನೋತೀತಿ ಬಹುವಿಧಾನುವತ್ತನಿಂ, ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಾತಲತಂ। ಪಞ್ಞಾಮಯನ್ತಿ ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಮಯಂ ಸುನಿಸಿತಂ ಅಸಿಖಗ್ಗಂ ವೀರಿಯಪಗ್ಗಹಿತೇನ ಸದ್ಧಾಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಕದಾ ನುಹಂ ವಸೇ’’ತಿ ಯಂ ಪರಿವಿತಕ್ಕಿತಂ, ತಮ್ಪಿ ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಯೋಜನಾ।
Bhayajananinti pañcavīsatiyā mahābhayānaṃ uppādakāraṇabhūtaṃ kāyikassa ca cetasikassa ca sakalassapi vaṭṭadukkhassa āvahanato dukhāvahaṃ. Taṇhālataṃ bahuvidhānuvattaninti bahuvidhañca ārammaṇaṃ bhavameva vā anuvattati santanotīti bahuvidhānuvattaniṃ, taṇhāsaṅkhātalataṃ. Paññāmayanti maggapaññāmayaṃ sunisitaṃ asikhaggaṃ vīriyapaggahitena saddhāhatthena gahetvā samucchinditvā ‘‘kadā nuhaṃ vase’’ti yaṃ parivitakkitaṃ, tampi kadā bhavissatīti yojanā.
ಉಗ್ಗತೇಜನ್ತಿ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ನಿಸಿತತಾಯ ತಿಕ್ಖತೇಜಂ। ಸತ್ಥಂ ಇಸೀನನ್ತಿ ಬುದ್ಧಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಅರಿಯಸಾವಕಇಸೀನಂ ಸತ್ಥಭೂತಂ । ಮಾರಂ ಸಸೇನಂ ಸಹಸಾ ಭಞ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ ಕಿಲೇಸಸೇನಾಯ ಸಸೇನಂ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಾದಿಮಾರಂ ಸಹಸಾ ಸೀಘಮೇವ ಭಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಿ। ಸೀಹಾಸನೇತಿ ಥಿರಾಸನೇ, ಅಪರಾಜಿತಪಲ್ಲಙ್ಕೇತಿ ಅತ್ಥೋ।
Uggatejanti samathavipassanāvasena nisitatāya tikkhatejaṃ. Satthaṃ isīnanti buddhapaccekabuddhaariyasāvakaisīnaṃ satthabhūtaṃ . Māraṃ sasenaṃ sahasā bhañjissanti kilesasenāya sasenaṃ abhisaṅkhārādimāraṃ sahasā sīghameva bhañjissāmi. Sīhāsaneti thirāsane, aparājitapallaṅketi attho.
ಸಬ್ಭಿ ಸಮಾಗಮೇಸು ದಿಟ್ಠೋ ಭವೇತಿ ಧಮ್ಮಗಾರವಯುತ್ತತಾಯ ಧಮ್ಮಗರೂಹಿ ತಾದಿಲಕ್ಖಣಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ತಾದೀಹಿ ಅವಿಪರೀತದಸ್ಸಿತಾಯ ಯಾಥಾವದಸ್ಸೀಹಿ ಅರಿಯಮಗ್ಗೇನೇವ ಪಾಪಜಿತಿನ್ದ್ರಿಯತಾಯ ಜಿತಿನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ಸಾಧೂಹಿ ಸಮಾಗಮೇಸು ‘‘ಕದಾ ನು ಅಹಂ ಪಧಾನಿಯೋತಿ ದಿಟ್ಠೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಯಂ ಮೇ ಪರಿವಿತಕ್ಕಿತಂ, ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪದಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ಪದತ್ಥಮತ್ತಮೇವ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ।
Sabbhi samāgamesu diṭṭho bhaveti dhammagāravayuttatāya dhammagarūhi tādilakkhaṇappattiyā tādīhi aviparītadassitāya yāthāvadassīhi ariyamaggeneva pāpajitindriyatāya jitindriyehi buddhādīhi sādhūhi samāgamesu ‘‘kadā nu ahaṃ padhāniyoti diṭṭho bhaveyya’’nti yaṃ me parivitakkitaṃ, taṃ nu kadā bhavissatīti yojanā. Iminā nayena sabbattha padayojanā veditabbā, padatthamattameva vaṇṇayissāma.
ತನ್ದೀತಿ ಆಲಸಿಯಂ। ಖುದಾತಿ ಜಿಘಚ್ಛಾ। ಕೀಟಸರೀಸಪಾತಿ ಕೀಟಞ್ಚೇವ ಸರೀಸಪಾ ಚ। ನ ಬಾಧಯಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಮಂ ನ ಬ್ಯಾಧಯಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸುಖದುಕ್ಖಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಝಾನೇಹಿ ಪಟಿಬಾಹಿತತ್ತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಗಿರಿಬ್ಬಜೇತಿ ಪಬ್ಬತಕನ್ದರಾಯ। ಅತ್ಥತ್ಥಿಯನ್ತಿ ಸದತ್ಥಸಙ್ಖಾತೇನ ಅತ್ಥೇನ ಅತ್ಥಿಕಂ।
Tandīti ālasiyaṃ. Khudāti jighacchā. Kīṭasarīsapāti kīṭañceva sarīsapā ca. Na bādhayissantīti maṃ na byādhayissanti sukhadukkhasomanassadomanassānaṃ jhānehi paṭibāhitattāti adhippāyo. Giribbajeti pabbatakandarāya. Atthatthiyanti sadatthasaṅkhātena atthena atthikaṃ.
ಯಂ ವಿದಿತಂ ಮಹೇಸಿನಾತಿ ಯಂ ಚತುಸಚ್ಚಂ ಮಹೇಸಿನಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಸಯಮ್ಭೂಞಾಣೇನ ಞಾತಂ ಪಟಿವಿದ್ಧಂ, ತಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನಿ ಅನುಪಚಿತಕುಸಲಸಮ್ಭಾರೇಹಿ ಸುಟ್ಠು ದುದ್ದಸಾನಿ ಮಗ್ಗಸಮಾಧಿನಾ ಸಮಾಹಿತತ್ತೋ, ಸಮ್ಮಾಸತಿಯಾ ಸತಿಮಾ, ಅರಿಯಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಯ ಅಹಂ ಅಗಚ್ಛಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿಸ್ಸಂ ಅಧಿಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Yaṃ viditaṃ mahesināti yaṃ catusaccaṃ mahesinā sammāsambuddhena sayambhūñāṇena ñātaṃ paṭividdhaṃ, tāni cattāri saccāni anupacitakusalasambhārehi suṭṭhu duddasāni maggasamādhinā samāhitatto, sammāsatiyā satimā, ariyamaggapaññāya ahaṃ agacchaṃ paṭivijjhissaṃ adhigamissanti attho.
ರೂಪೇತಿ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯರೂಪೇ। ಅಮಿತೇತಿ ಞಾಣೇನ ಅಮಿತೇ, ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೇ ಅಪರಿಞ್ಞಾತೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಫುಸಿತಬ್ಬೇತಿ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇ। ಧಮ್ಮೇತಿ ಮನೋವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇ। ಅಮಿತೇತಿ ವಾ ಅಪರಿಮಾಣೇ ನೀಲಾದಿವಸೇನ ಅನೇಕಭೇದಭಿನ್ನೇ ರೂಪೇ ಭೇರಿಸದ್ದಾದಿವಸೇನ, ಮೂಲರಸಾದಿವಸೇನ, ಕಕ್ಖಳಮುದುತಾದಿವಸೇನ, ಸುಖದುಕ್ಖಾದಿವಸೇನ ಚ, ಅನೇಕಭೇದಸದ್ದಾದಿಕೇ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆದಿತ್ತತೋತಿ ಏಕಾದಸಹಿ ಅಗ್ಗೀಹಿ ಆದಿತ್ತಭಾವತೋ। ಸಮಥೇಹಿ ಯುತ್ತೋತಿ ಝಾನವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗಸಮಾಧೀಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ಪಞ್ಞಾಯ ದಚ್ಛನ್ತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಸಹಿತಾಯ ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಯ ದಕ್ಖಿಸ್ಸಂ।
Rūpeti cakkhuviññeyyarūpe. Amiteti ñāṇena amite, aparicchinne apariññāteti attho. Phusitabbeti, phoṭṭhabbe. Dhammeti manoviññeyyadhamme. Amiteti vā aparimāṇe nīlādivasena anekabhedabhinne rūpe bherisaddādivasena, mūlarasādivasena, kakkhaḷamudutādivasena, sukhadukkhādivasena ca, anekabhedasaddādike cāti attho. Ādittatoti ekādasahi aggīhi ādittabhāvato. Samathehi yuttoti jhānavipassanāmaggasamādhīhi samannāgato. Paññāya dacchanti vipassanāpaññāsahitāya maggapaññāya dakkhissaṃ.
ದುಬ್ಬಚನೇನ ವುತ್ತೋತಿ ದುರುತ್ತವಚನೇನ ಘಟ್ಟಿತೋ। ತತೋ ನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಫರುಸವಾಚಾಹೇತು। ವಿಮನೋ ನ ಹೇಸ್ಸನ್ತಿ ದೋಮನಸ್ಸಿತೋ ನ ಭವೇಯ್ಯಂ। ಅಥೋತಿ ಅಥ। ಪಸತ್ಥೋತಿ ಕೇನಚಿ ಪಸಂಸಿತೋ।
Dubbacanena vuttoti duruttavacanena ghaṭṭito. Tato nimittanti pharusavācāhetu. Vimano na hessanti domanassito na bhaveyyaṃ. Athoti atha. Pasatthoti kenaci pasaṃsito.
ಕಟ್ಠೇತಿ ದಾರುಕ್ಖನ್ಧೇ। ತಿಣೇತಿ ತಿಣಾನಂ ಖನ್ಧೇ। ಇಮೇತಿ ಇಮೇ ಮಮ ಸನ್ತತಿಪರಿಯಾಪನ್ನೇ ಪಞ್ಚ ಖನ್ಧೇ । ಅಮಿತೇ ಚ ಧಮ್ಮೇತಿ ತತೋ ಅಞ್ಞೇನ ಇನ್ದ್ರಿಯಕ್ಖನ್ಧೇನ ಅಮಿತೇ ರೂಪಧಮ್ಮೇ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾನೇವ ಚ ಬಾಹಿರಾನಿ ಚಾ’’ತಿ। ಸಮಂ ತುಲೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ಚೇವ ಅಸಾರಾದಿಉಪಮಾವಸೇನ ಚ ಸಬ್ಬಂ ಸಮಮೇವ ಕತ್ವಾ ತೀರೇಯ್ಯಂ।
Kaṭṭheti dārukkhandhe. Tiṇeti tiṇānaṃ khandhe. Imeti ime mama santatipariyāpanne pañca khandhe . Amite ca dhammeti tato aññena indriyakkhandhena amite rūpadhamme. Tenāha – ‘‘ajjhattikāneva ca bāhirāni cā’’ti. Samaṃ tuleyyanti aniccādivasena ceva asārādiupamāvasena ca sabbaṃ samameva katvā tīreyyaṃ.
ಇಸಿಪ್ಪಯಾತಮ್ಹಿ ಪಥೇ ವಜನ್ತನ್ತಿ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ಮಹೇಸೀಹಿ ಸಮ್ಮದೇವ ಪಯಾತೇ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗೇ ವಜನ್ತಂ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಂ। ಪಾವುಸಸಮಯೇ ಕಾಲಮೇಘೋ ನವೇನ ತೋಯೇನ ವಸ್ಸೋದಕೇನ ಸಚೀವರಂ ಪವನೇ ಕದಾ ನು ಓವಸ್ಸತಿ, ತೇಮೇತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕಭಾವಪರಿವಿತಕ್ಕಿತಂ ದಸ್ಸೇತಿ।
Isippayātamhipathe vajantanti buddhādīhi mahesīhi sammadeva payāte samathavipassanāmagge vajantaṃ paṭipajjantaṃ. Pāvusasamaye kālamegho navena toyena vassodakena sacīvaraṃ pavane kadā nu ovassati, temetīti attano abbhokāsikabhāvaparivitakkitaṃ dasseti.
ಮಯೂರಸ್ಸ ಸಿಖಣ್ಡಿನೋ ವನೇ ದಿಜಸ್ಸಾತಿ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿತೋ ಅಣ್ಡಕೋಸತೋ ಚಾತಿ ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಜಾಯನವಸೇನ ದಿಜಸ್ಸ, ಸಿಖಾಸಮ್ಭವೇನ ಸಿಖಣ್ಡಿನೋ ಚ ಮಯೂರಸ್ಸ ವನೇ ಕದಾ ಪನ ಗಿರಿಗಬ್ಭರೇ ರುತಂ ಕೇಕಾರವಂ ಸುತ್ವಾ ವೇಲಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖಿತ್ವಾ ಸಯನತೋ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಅಮತಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮಾಯ। ಸಂಚಿನ್ತಯೇತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೇ ಭವೇ ಅನಿಚ್ಚಾದಿತೋ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಂ ವಿಪಸ್ಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Mayūrassa sikhaṇḍino vane dijassāti mātukucchito aṇḍakosato cāti dvikkhattuṃ jāyanavasena dijassa, sikhāsambhavena sikhaṇḍino ca mayūrassa vane kadā pana girigabbhare rutaṃ kekāravaṃ sutvā velaṃ sallakkhitvā sayanato vuṭṭhahitvā amatassa pattiyā nibbānādhigamāya. Saṃcintayeti vuccamāne bhave aniccādito manasi kareyyaṃ vipasseyyanti attho.
ಗಙ್ಗಂ ಯಮುನಂ ಸರಸ್ಸತಿನ್ತಿ ಏತಾ ಮಹಾನದಿಯೋ ಅಸಜ್ಜಮಾನೋ ಭಾವನಾಮಯಾಯ ಇದ್ಧಿಯಾ ಕದಾ ನು ಪತರೇಯ್ಯನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಪಾತಾಲಖಿತ್ತಂ ಬಳವಾಮುಖಞ್ಚಾತಿ ಪಾತಾಯ ಅಲಂ ಪರಿಯತ್ತನ್ತಿ ಪಾತಾಲಂ, ತದೇವ ಖಿತ್ತಂ, ಪಥವಿಯಾ ಸಣ್ಠಹನಕಾಲೇ ತಥಾ ಠಿತನ್ತಿ ಪಾತಾಲಖಿತ್ತಂ। ಯೋಜನಸತಿಕಾದಿಭೇದಾನಿ ಸಮುದ್ದಸ್ಸ ಅನ್ತೋಪಥವಿಯಾ ತೀರಟ್ಠಾನಾನಿ, ಯೇಸು ಕಾನಿಚಿ ನಾಗಾದೀನಂ ವಸನಟ್ಠಾನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಕಾನಿಚಿ ಸುಞ್ಞಾನಿಯೇವ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ। ಬಳವಾಮುಖನ್ತಿ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಮಹನ್ತಂ ಆವಟ್ಟಮುಖಂ। ಮಹಾನಿರಯದ್ವಾರಸ್ಸ ಹಿ ವಿವಟಕಾಲೇ ಮಹಾಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೋ ತತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ತದಭಿಮುಖಂ ಅನೇಕಯೋಜನಸತಾಯಾಮವಿತ್ಥಾರಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಸಮುದ್ದಪದೇಸಂ ಡಹತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ದಡ್ಢೇ ಉಪರಿ ಉದಕಂ ಆವಟ್ಟಾಕಾರೇನ ಪರಿಬ್ಭಮನ್ತಂ ಮಹತಾ ಸದ್ದೇನ ಹೇಟ್ಠಾ ನಿಪತತಿ। ತತ್ಥ ಬಳವಾಮುಖಸಮಞ್ಞಾ, ಇತಿ ತಞ್ಚ ಪಾತಾಲಖಿತ್ತಂ ಬಳವಾಮುಖಞ್ಚ ವಿಭಿಂಸನಂ ಭಯಾನಕಂ ಅಸಜ್ಜಮಾನೋ ಇದ್ಧಿಯಾ ಕದಾ ನು ಪತರೇಯ್ಯನ್ತಿ ಯಂ ಪರಿವಿತಕ್ಕಿತಂ, ತಂ ಕದಾ ನು ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಭಾವನಾಮಯಂ ಇದ್ಧಿಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಕದಾ ನು ಏವಂ ಇದ್ಧಿಂ ವಳಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Gaṅgaṃ yamunaṃ sarassatinti etā mahānadiyo asajjamāno bhāvanāmayāya iddhiyā kadā nu patareyyanti yojanā. Pātālakhittaṃ baḷavāmukhañcāti pātāya alaṃ pariyattanti pātālaṃ, tadeva khittaṃ, pathaviyā saṇṭhahanakāle tathā ṭhitanti pātālakhittaṃ. Yojanasatikādibhedāni samuddassa antopathaviyā tīraṭṭhānāni, yesu kānici nāgādīnaṃ vasanaṭṭhānāni honti, kānici suññāniyeva hutvā tiṭṭhanti. Baḷavāmukhanti mahāsamudde mahantaṃ āvaṭṭamukhaṃ. Mahānirayadvārassa hi vivaṭakāle mahāaggikkhandho tato nikkhanto tadabhimukhaṃ anekayojanasatāyāmavitthāraṃ heṭṭhā samuddapadesaṃ ḍahati, tasmiṃ daḍḍhe upari udakaṃ āvaṭṭākārena paribbhamantaṃ mahatā saddena heṭṭhā nipatati. Tattha baḷavāmukhasamaññā, iti tañca pātālakhittaṃ baḷavāmukhañca vibhiṃsanaṃ bhayānakaṃ asajjamāno iddhiyā kadā nu patareyyanti yaṃ parivitakkitaṃ, taṃ kadā nu bhavissati, bhāvanāmayaṃ iddhiṃ nibbattetvā kadā nu evaṃ iddhiṃ vaḷañjissāmīti attho.
ನಾಗೋವ ಅಸಙ್ಗಚಾರೀ ಪದಾಲಯೇತಿ ಯಥಾ ಮತ್ತವಾರಣೋ ದಳ್ಹಥಮ್ಭಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಯಸಙ್ಖಲಿಕಂ ವಿದ್ಧಂಸೇತ್ವಾ ಅಸಙ್ಗಚಾರೀ ವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಏಕೋ ಅದುತಿಯೋ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿವಸೇನ ಚರತಿ, ಏವಮಹಂ ಕದಾ ನು ಸಬ್ಬಸುಭಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಿಬ್ಬಜ್ಜಯಂ ನಿರವಸೇಸತೋ ವಜ್ಜಯನ್ತೋ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದವಸೋ ಅಹುತ್ವಾ ಝಾನೇ ಯುತೋ ಪಯುತ್ತೋ ಕಾಮಗುಣೇಸು ಛನ್ದಂ ಸಮ್ಮದೇವ ಪದಾಲೇಯ್ಯಂ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯಂ ಪಜಹೇಯ್ಯನ್ತಿ ಯಂ ಪರಿವಿತಕ್ಕಿತಂ, ತಂ ನು ಕದಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ।
Nāgova asaṅgacārī padālayeti yathā mattavāraṇo daḷhathambhaṃ bhinditvā ayasaṅkhalikaṃ viddhaṃsetvā asaṅgacārī vanaṃ pavisitvā eko adutiyo hutvā attano rucivasena carati, evamahaṃ kadā nu sabbasubhaṃ nimittaṃ nibbajjayaṃ niravasesato vajjayanto kāmacchandavaso ahutvā jhāne yuto payutto kāmaguṇesu chandaṃ sammadeva padāleyyaṃ chindeyyaṃ pajaheyyanti yaṃ parivitakkitaṃ, taṃ nu kadā bhavissati.
ಇಣಟ್ಟೋವ ದಲಿದ್ದಕೋ ನಿಧಿಂ ಆರಾಧಯಿತ್ವಾತಿ ಯಥಾ ಕೋಚಿ ದಲಿದ್ದೋ ಜೀವಿಕಪಕತೋ ಇಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಂ ಸೋಧೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಇಣಟ್ಟೋ ಇಣೇನ ಅಟ್ಟಿತೋ ಧನಿಕೇಹಿ ಪೀಳಿತೋ ನಿಧಿಂ ಆರಾಧಯಿತ್ವಾ ಅಧಿಗನ್ತ್ವಾ ಇಣಞ್ಚ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಸುಖೇನ ಚ ಜೀವನ್ತೋ ತುಟ್ಠೋ ಭವೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಕದಾ ನು ಇಣಸದಿಸಂ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಂ ಪಹಾಯ ಮಹೇಸಿನೋ ಅರಿಯಧನಸಮ್ಪುಣ್ಣತಾಯ ಮಣಿಕನಕಾದಿರತನಸಮ್ಪುಣ್ಣನಿಧಿಸದಿಸಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ ಅಧಿಗನ್ತ್ವಾ ತುಟ್ಠೋ ಭವೇಯ್ಯನ್ತಿ ಯಂ ಪರಿವಿತಕ್ಕಿತಂ, ತಂ ಕದಾ ನು ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ।
Iṇaṭṭovadaliddako nidhiṃ ārādhayitvāti yathā koci daliddo jīvikapakato iṇaṃ gahetvā taṃ sodhetuṃ asakkonto iṇaṭṭo iṇena aṭṭito dhanikehi pīḷito nidhiṃ ārādhayitvā adhigantvā iṇañca sodhetvā sukhena ca jīvanto tuṭṭho bhaveyya, evaṃ ahampi kadā nu iṇasadisaṃ kāmacchandaṃ pahāya mahesino ariyadhanasampuṇṇatāya maṇikanakādiratanasampuṇṇanidhisadisaṃ buddhassa sāsanaṃ adhigantvā tuṭṭho bhaveyyanti yaṃ parivitakkitaṃ, taṃ kadā nu bhavissatīti.
ಏವಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜತೋ ಪುಬ್ಬೇ ನೇಕ್ಖಮ್ಮವಿತಕ್ಕವಸೇನ ಪವತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ವಿತಕ್ಕಪವತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಯೇಹಾಕಾರೇಹಿ ಅತ್ತಾನಂ ಓವದಿತ್ವಾ ಅಧಿಗಚ್ಛಿ, ತೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಾನೀ’’ತಿಆದಿಕಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ। ತತ್ಥ ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಾನಿ ತಯಾಮ್ಹಿ ಯಾಚಿತೋ, ಅಗಾರವಾಸೇನ ಅಲಂ ನು ತೇ ಇದನ್ತಿ ಅನೇಕಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ವಿವಿಧದುಕ್ಖಾನುಬನ್ಧೇನ ಅಗಾರಮಜ್ಝೇ ವಾಸೇನ ಅಲಂ ಪರಿಯತ್ತಮೇವ ತೇತಿ, ಅಮ್ಭೋ ಚಿತ್ತ, ಇದಂ ತಯಾ ಅನೇಕಾನಿ ಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಅಹಂ ಅಮ್ಹಿ ನನು ಯಾಚಿತೋ। ತಂ ದಾನಿ ಮಂ ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಸಮಾನನ್ತಿ ತಂ ಮಂ ತಯಾ ತಥಾ ಉಸ್ಸಾಹನೇನ ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಸಮಾನಂ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಚಿತ್ತ ತುವಂ ನ ಯುಞ್ಜಸಿ, ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ನಿಹೀನೇ ಆಲಸಿಯೇ ನಿಯೋಜೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Evaṃ pabbajjato pubbe nekkhammavitakkavasena pavattaṃ attano vitakkapavattiṃ dassetvā idāni pabbajitvā yehākārehi attānaṃ ovaditvā adhigacchi, te dassento ‘‘bahūni vassānī’’tiādikā gāthā abhāsi. Tattha bahūni vassāni tayāmhi yācito, agāravāsena alaṃ nu te idanti anekasaṃvaccharāni vividhadukkhānubandhena agāramajjhe vāsena alaṃ pariyattameva teti, ambho citta, idaṃ tayā anekāni saṃvaccharāni ahaṃ amhi nanu yācito. Taṃ dāni maṃ pabbajitaṃ samānanti taṃ maṃ tayā tathā ussāhanena pabbajitaṃ samānaṃ kena kāraṇena citta tuvaṃ na yuñjasi, samathavipassanaṃ chaḍḍetvā nihīne ālasiye niyojesīti attho.
ನನು ಅಹಂ, ಚಿತ್ತ, ತಯಾಮ್ಹಿ ಯಾಚಿತೋತಿ, ಅಮ್ಭೋ ಚಿತ್ತ, ಅಹಂ ತಯಾ ನನು ಯಾಚಿತೋ ಅಮ್ಹಿ ಆಯಾಚಿತೋ ಮಞ್ಞೇ। ಯದಿ ಯಾಚಿತೋ, ಕಸ್ಮಾ ಇದಾನಿ ತದನುರೂಪಂ ನ ಪಟಿಪಜ್ಜಸೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ‘‘ಗಿರಿಬ್ಬಜೇ’’ತಿಆದಿನಾ ಯಾಚಿತಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಚಿತ್ರಛದಾ ವಿಹಙ್ಗಮಾ ವಿಚಿತ್ರಪೇಖುಣಪಕ್ಖಿನೋ, ಮಯೂರಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಹಿನ್ದಘೋಸತ್ಥನಿತಾಭಿಗಜ್ಜಿನೋತಿ ಜಲಘೋಸತ್ಥನಿತೇನ ಹೇತುನಾ ಸುಟ್ಠು ಗಜ್ಜನಸೀಲಾ। ತೇ ತಂ ರಮೇಸ್ಸನ್ತಿ ವನಮ್ಹಿ ಝಾಯಿನನ್ತಿ ತೇ ಮಯೂರಾ ತಂ ವನೇ ಝಾನಪಸುತಂ ರಮೇಸ್ಸನ್ತೀತಿ ನನು ತಯಾ ಯಾಚಿತೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
Nanu ahaṃ, citta, tayāmhi yācitoti, ambho citta, ahaṃ tayā nanu yācito amhi āyācito maññe. Yadi yācito, kasmā idāni tadanurūpaṃ na paṭipajjasīti adhippāyo. ‘‘Giribbaje’’tiādinā yācitākāraṃ dasseti. Citrachadā vihaṅgamā vicitrapekhuṇapakkhino, mayūrāti attho. Mahindaghosatthanitābhigajjinoti jalaghosatthanitena hetunā suṭṭhu gajjanasīlā. Te taṃ ramessanti vanamhi jhāyinanti te mayūrā taṃ vane jhānapasutaṃ ramessantīti nanu tayā yācitoti dasseti.
ಕುಲಮ್ಹೀತಿ ಕುಲಪರಿವಟ್ಟೇ। ಇಮಮಜ್ಝುಪಾಗತೋತಿ ಇಮಂ ಅರಞ್ಞಟ್ಠಾನಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ವಾ ಅಜ್ಝುಪಾಗತೋ। ಅಥೋಪಿ ತ್ವಂ, ಚಿತ್ತ, ನ ಮಯ್ಹ ತುಸ್ಸಸೀತಿ ತ್ವಂ ಅನುವತ್ತಿತ್ವಾ ಠಿತಮ್ಪಿ ಮಂ ನಾರಾಧೇಸ್ಸಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Kulamhīti kulaparivaṭṭe. Imamajjhupāgatoti imaṃ araññaṭṭhānaṃ pabbajjaṃ vā ajjhupāgato. Athopi tvaṃ, citta, na mayha tussasīti tvaṃ anuvattitvā ṭhitampi maṃ nārādhessasīti attho.
ಮಮೇವ ಏತಂ ನ ಹಿ ತ್ವಂ ಪರೇಸನ್ತಿ ಏತಂ, ಚಿತ್ತ, ಮಮೇವ ತಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ಪರೇಸಂ ನ ಹೋಸಿ। ತ್ವಂ ಪನ ಅಞ್ಞೇಸಂ ವಿಯ ಕತ್ವಾ ಸನ್ನಾಹಕಾಲೇ ಕಿಲೇಸಮಾರೇ ಯುಜ್ಝಿತುಂ ಭಾವನಾಸನ್ನಾಹಕಾಲೇ ನತಿ ವತ್ವಾ ಪರಿದೇವಿತೇನ ಕಿಂ ಪಯೋಜನಂ, ಇದಾನಿ ತಂ ಅಞ್ಞಥಾ ವತ್ತಿತುಂ ನ ದಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಸಬ್ಬಂ ಇದಂ ಚಲಮಿತಿ ಪೇಕ್ಖಮಾನೋತಿ ಯಸ್ಮಾ ‘‘ಇದಂ ಚಿತ್ತಂ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ತೇಭೂಮಕಸಙ್ಖಾರಂ ಚಲಂ ಅನವಟ್ಠಿತ’’ನ್ತಿ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುನಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಗೇಹತೋ ಕಾಮೇಹಿ ಚ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮಿಂ ಅಮತಪದಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಜಿಗೀಸಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ, ಚಿತ್ತ, ಅನನುವತ್ತನ್ತೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸನಮೇವ ಕರೋಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Mameva etaṃ na hi tvaṃ paresanti etaṃ, citta, mameva tasmā tvaṃ paresaṃ na hosi. Tvaṃ pana aññesaṃ viya katvā sannāhakāle kilesamāre yujjhituṃ bhāvanāsannāhakāle nati vatvā paridevitena kiṃ payojanaṃ, idāni taṃ aññathā vattituṃ na dassāmīti adhippāyo. Sabbaṃ idaṃ calamiti pekkhamānoti yasmā ‘‘idaṃ cittaṃ aññañca sabbaṃ tebhūmakasaṅkhāraṃ calaṃ anavaṭṭhita’’nti paññācakkhunā olokento gehato kāmehi ca abhinikkhamiṃ amatapadaṃ nibbānaṃ jigīsaṃ pariyesanto, tasmā, citta, ananuvattanto nibbānaṃ pariyesanameva karomīti adhippāyo.
ಅವೀತರಾಗೇನ ಸುದುನ್ನಿವಾರಯಂ ಚಿತ್ತಂ ಚಲಂ ಮಕ್ಕಟಸನ್ನಿಭಂ ವನಮಕ್ಕಟಸದಿಸಂ ಇತಿ ಸುಯುತ್ತವಾದೀ ಸುಭಾಸಿತವಾದೀ ದ್ವಿಪದಾನಮುತ್ತಮೋ ಮಹಾಭಿಸಕ್ಕೋ ನರದಮ್ಮಸಾರಥೀತಿ ಯೋಜನಾ।
Avītarāgena sudunnivārayaṃ cittaṃ calaṃ makkaṭasannibhaṃ vanamakkaṭasadisaṃ iti suyuttavādī subhāsitavādī dvipadānamuttamo mahābhisakko naradammasārathīti yojanā.
ಅವಿದ್ದಸೂ ಯತ್ಥ ಸಿತಾ ಪುಥುಜ್ಜನಾತಿ ಯತ್ಥ ಯೇಸು ವತ್ಥುಕಾಮೇಸು ಕಿಲೇಸಕಾಮೇಸು ಚ ಸಿತಾ ಪಟಿಬದ್ಧಾ ತೇ ಅನ್ಧಪುಥುಜ್ಜನಾ ತೇನ ಕಾಮರಾಗೇನ ಪುನಬ್ಭವೇಸಿನೋ ಏಕನ್ತೇನೇವ ದುಕ್ಖಮಿಚ್ಛನ್ತಿ। ಇಚ್ಛನ್ತಾ ಚ ಚಿತ್ತೇನ ನೀತಾ ನಿರಯೇ ನಿರಾಕತಾತಿ ಚಿತ್ತವಸಿಕಾ ನಿರಯಸಂವತ್ತನಿಕಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಾ ಹಿತಸುಖತೋ ನಿರಾಕತಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತೇನೇವ ನಿರಯೇ ನೀತಾ ನ ಅಞ್ಞಥಾತಿ ಚಿತ್ತಸ್ಸೇವ ನಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬತಂ ದಸ್ಸೇತಿ।
Aviddasū yattha sitā puthujjanāti yattha yesu vatthukāmesu kilesakāmesu ca sitā paṭibaddhā te andhaputhujjanā tena kāmarāgena punabbhavesino ekanteneva dukkhamicchanti. Icchantā ca cittena nītā niraye nirākatāti cittavasikā nirayasaṃvattanikaṃ kammaṃ karontā hitasukhato nirākatā hutvā attano citteneva niraye nītā na aññathāti cittasseva niggahetabbataṃ dasseti.
ಪುನಪಿ ಚಿತ್ತಂಯೇವ ನಿಗ್ಗಹೇತುಂ ಮನ್ತೇನ್ತೋ ‘‘ಮಯೂರಕೋಞ್ಚಾಭಿರುತಮ್ಹೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಮಯೂರಕೋಞ್ಚಾಭಿರುತಮ್ಹೀತಿ ಸಿಖೀಹಿ ಸಾರಸೇಹಿ ಚ ಅಭಿಕೂಜಿತೇ। ದೀಪೀಹಿ ಬ್ಯಗ್ಘೇಹಿ ಪುರಕ್ಖತೋ ವಸನ್ತಿ ಮೇತ್ತಾವಿಹಾರಿತಾಯ ಏವರೂಪೇಹಿ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೇಹಿ ಪುರಕ್ಖತೋ ಪರಿವಾರಿತೋ ಹುತ್ವಾ ವನೇ ವಸನ್ತೋ, ಏತೇನ ಸುಞ್ಞಭಾವಪರಿಬ್ರೂಹನಮಾಹ। ಕಾಯೇ ಅಪೇಕ್ಖಂ ಜಹಾತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಕಾಯೇ ನಿರಪೇಕ್ಖೋ ಜಹ, ಏತೇನ ಪಹಿತತ್ತತಂ ವದತಿ। ಮಾ ವಿರಾಧಯಾತಿ ಇಮಂ ಸುದುಲ್ಲಭಂ ನವಮಂ ಖಣಂ ಮಾ ವಿರಾಧೇಹಿ। ಇತಿಸ್ಸು ಮಂ, ಚಿತ್ತ, ಪುರೇ ನಿಯುಞ್ಜಸೀತಿ ಏವಞ್ಹಿ ತ್ವಂ, ಚಿತ್ತ, ಮಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪತ್ತಿಯಂ ಉಯ್ಯೋಜೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Punapi cittaṃyeva niggahetuṃ mantento ‘‘mayūrakoñcābhirutamhī’’tiādimāha. Tattha mayūrakoñcābhirutamhīti sikhīhi sārasehi ca abhikūjite. Dīpīhi byagghehi purakkhato vasanti mettāvihāritāya evarūpehi tiracchānagatehi purakkhato parivārito hutvā vane vasanto, etena suññabhāvaparibrūhanamāha. Kāye apekkhaṃ jahāti sabbaso kāye nirapekkho jaha, etena pahitattataṃ vadati. Mā virādhayāti imaṃ sudullabhaṃ navamaṃ khaṇaṃ mā virādhehi. Itissu maṃ, citta, pure niyuñjasīti evañhi tvaṃ, citta, maṃ pabbajjato pubbe sammāpaṭipattiyaṃ uyyojesīti attho.
ಭಾವೇಹೀತಿ ಉಪ್ಪಾದೇಹಿ ವಡ್ಢೇಹಿ ಚ। ಝಾನಾನೀತಿ ಪಠಮಾದೀನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಝಾನಾನಿ। ಇನ್ದ್ರಿಯಾನೀತಿ ಸದ್ಧಾದೀನಿ ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ। ಬಲಾನೀತಿ ತಾನಿಯೇವ ಪಞ್ಚ ಬಲಾನಿ। ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಸಮಾಧಿಭಾವನಾತಿ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಚತಸ್ಸೋ ಸಮಾಧಿಭಾವನಾ ಚ। ತಿಸ್ಸೋ ಚ ವಿಜ್ಜಾತಿ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣಾದಿಕಾ ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಚ। ಫುಸ ಪಾಪುಣಾಹಿ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಓವಾದೇ ಠಿತೋ।
Bhāvehīti uppādehi vaḍḍhehi ca. Jhānānīti paṭhamādīni cattāri jhānāni. Indriyānīti saddhādīni pañcindriyāni. Balānīti tāniyeva pañca balāni. Bojjhaṅgasamādhibhāvanāti satta bojjhaṅge catasso samādhibhāvanā ca. Tisso ca vijjāti pubbenivāsañāṇādikā tisso vijjā ca. Phusa pāpuṇāhi buddhasāsane sammāsambuddhaovāde ṭhito.
ನಿಯ್ಯಾನಿಕನ್ತಿ ವಟ್ಟದುಕ್ಖತೋ ನಿಯ್ಹಾನವಹಂ। ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಕ್ಖಯೋಗಧನ್ತಿ ಅಮತೋಗಧಂ ನಿಬ್ಬಾನಪತಿಟ್ಠಂ ನಿಬ್ಬಾನಾರಮ್ಮಣಂ। ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಸೋಧನನ್ತಿ ಅನವಸೇಸಕಿಲೇಸಮಲವಿಸೋಧನಂ।
Niyyānikanti vaṭṭadukkhato niyhānavahaṃ. Sabbadukkhakkhayogadhanti amatogadhaṃ nibbānapatiṭṭhaṃ nibbānārammaṇaṃ. Sabbakilesasodhananti anavasesakilesamalavisodhanaṃ.
ಖನ್ಧೇತಿ ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇ। ಪಟಿಪಸ್ಸ ಯೋನಿಸೋತಿ ರೋಗತೋ ಗಣ್ಡತೋ ಸಲ್ಲತೋ ಅಘತೋ ಆಬಾಧತೋತಿ ಏವಮಾದೀಹಿ ವಿವಿಧೇಹಿ ಪಕಾರೇಹಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣೇನ ಸಮ್ಮಾ ಉಪಾಯೇನ ನಯೇನ ಪಸ್ಸ। ತಂ ಜಹಾತಿ ತಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಸಮುದಯಂ ತಣ್ಹಂ ಪಜಹ, ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದ। ಇಧೇವಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅತ್ತಭಾವೇ।
Khandheti upādānakkhandhe. Paṭipassa yonisoti rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhatoti evamādīhi vividhehi pakārehi vipassanāñāṇena sammā upāyena nayena passa. Taṃ jahāti taṃ dukkhassa samudayaṃ taṇhaṃ pajaha, samucchinda. Idhevāti imasmiṃyeva attabhāve.
ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿಆದಿ ಅನ್ತವನ್ತತೋ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿಕತೋ ತಾವಕಾಲಿಕತೋ ನಿಚ್ಚಪಟಿಕ್ಖೇಪತೋ ಚ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ ಪಸ್ಸ। ದುಕ್ಖನ್ತಿ ತೇ ಉದಯಬ್ಬಯಪಟಿಪೀಳನತೋ ಸಪ್ಪಟಿಭಯತೋ ದುಕ್ಖಮತೋ ಸುಖಪಟಿಕ್ಖೇಪತೋ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ವಾ ಪಸ್ಸ। ಸುಞ್ಞನ್ತಿ ಅವಸವತ್ತನತೋ ಅಸಾಮಿಕತೋ ಅಸಾರತೋ ಅತ್ತಪಟಿಕ್ಖೇಪತೋ ಚ ಸುಞ್ಞಂ, ತತೋ ಏವ ಅನತ್ತಾತಿ। ವಿಗರಹಿತಬ್ಬತೋ ಅವಡ್ಢಿಆಬಾಧನತೋ ಚ ಅಘನ್ತಿ ಚ ವಧನ್ತಿ ಚ ವಿಪಸ್ಸ ಯೋನಿಸೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಮನೋವಿಚಾರೇ ಉಪರುನ್ಧ ಚೇತಸೋತಿ ಮನೋವಿಚಾರಸಞ್ಞಿನೋ ಗೇಹಸಿತಸೋಮನಸ್ಸುಪವಿಚಾರಾದಿಕೇ ಅಟ್ಠಾರಸ ಚೇತಸೋ ಉಪರುನ್ಧ ವಾರೇಹಿ ನಿರೋಧೇಹಿ।
Aniccantiādi antavantato aniccantikato tāvakālikato niccapaṭikkhepato ca aniccanti vā passa. Dukkhanti te udayabbayapaṭipīḷanato sappaṭibhayato dukkhamato sukhapaṭikkhepato dukkhanti vā passa. Suññanti avasavattanato asāmikato asārato attapaṭikkhepato ca suññaṃ, tato eva anattāti. Vigarahitabbato avaḍḍhiābādhanato ca aghanti ca vadhanti ca vipassa yonisoti yojanā. Manovicāreuparundha cetasoti manovicārasaññino gehasitasomanassupavicārādike aṭṭhārasa cetaso uparundha vārehi nirodhehi.
ಮುಣ್ಡೋತಿ ಮುಣ್ಡಭಾವಂ ಉಪಗತೋ, ಓಹಾರಿತಕೇಸಮಸ್ಸುಕೋ। ವಿರೂಪೋತಿ ತೇನ ಮುಣ್ಡಭಾವೇನ ಪರೂಳ್ಹಲೋಮತಾಯ ಛಿನ್ನಭಿನ್ನಕಾಸಾಯ ವತ್ಥತಾಯ ವಿರೂಪೋ ವೇವಣ್ಣಿಯಂ ಉಪಗತೋ। ಅಭಿಸಾಪಮಾಗತೋತಿ ‘‘ಪಿಣ್ಡೋಲೋ ವಿಚರತಿ ಪತ್ತಪಾಣೀ’’ತಿ ಅರಿಯೇಹಿ ಕಾತಬ್ಬಂ ಅಭಿಸಾಪಂ ಉಪಗತೋ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ – ‘‘ಅಭಿಸಾಪೋಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಪಿಣ್ಡೋಲೋ ವಿಚರಸಿ ಪತ್ತಪಾಣೀ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೩.೮೦)। ತೇನಾಹ ‘‘ಕಪಾಲಹತ್ಥೋವ ಕುಲೇಸು ಭಿಕ್ಖಸೂ’’ತಿ। ಯುಞ್ಜಸ್ಸು ಸತ್ಥುವಚನೇತಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಓವಾದೇ ಯೋಗಂ ಕರೋಹಿ ಅನುಯುಞ್ಜಸ್ಸು।
Muṇḍoti muṇḍabhāvaṃ upagato, ohāritakesamassuko. Virūpoti tena muṇḍabhāvena parūḷhalomatāya chinnabhinnakāsāya vatthatāya virūpo vevaṇṇiyaṃ upagato. Abhisāpamāgatoti ‘‘piṇḍolo vicarati pattapāṇī’’ti ariyehi kātabbaṃ abhisāpaṃ upagato. Vuttañhetaṃ – ‘‘abhisāpoyaṃ, bhikkhave, lokasmiṃ piṇḍolo vicarasi pattapāṇī’’ti (saṃ. ni. 3.80). Tenāha ‘‘kapālahatthova kulesu bhikkhasū’’ti. Yuñjassu satthuvacaneti sammāsambuddhassa ovāde yogaṃ karohi anuyuñjassu.
ಸುಸಂವುತತ್ತೋತಿ ಸುಟ್ಠು ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತೇಹಿ ಸಮ್ಮದೇವ ಸಂವುತೋ। ವಿಸಿಖನ್ತರೇ ಚರನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖಾಚರಿಯಾಯ ಇಚ್ಛಾವಿಸೇಸೇಸು ಚರನ್ತೋ। ಚನ್ದೋ ಯಥಾ ದೋಸಿನಪುಣ್ಣಮಾಸಿಯಾತಿ ವಿಗತದೋಸಾಯ ಪುಣ್ಣಮಾಯ ಕುಲೇಸು ನಿಚ್ಚನವಸಾಯ ಪಾಸಾದಿಕತಾಯ ಚನ್ದಿಮಾ ವಿಯ ಚರಾತಿ ಯೋಜನಾ।
Susaṃvutattoti suṭṭhu kāyavācācittehi sammadeva saṃvuto. Visikhantare caranti bhikkhācariyāya icchāvisesesu caranto. Cando yathā dosinapuṇṇamāsiyāti vigatadosāya puṇṇamāya kulesu niccanavasāya pāsādikatāya candimā viya carāti yojanā.
ಸದಾ ಧುತೇ ರತೋತಿ ಸಬ್ಬಕಾಲಞ್ಚ ಧುತಗುಣೇ ಅಭಿರತೋ। ತಥೂಪಮಂ ಚಿತ್ತಮಿದಂ ಕರೋಸೀತಿ ಯಥಾ ಕೋಚಿ ಪುರಿಸೋ ಫಲಾನಿ ಇಚ್ಛನ್ತೋ ಫಲರುಕ್ಖೇ ರೋಪೇತ್ವಾ ತತೋ ಅಲದ್ಧಫಲೋವ ತೇ ಮೂಲತೋ ಛಿನ್ದಿತುಂ ಇಚ್ಛತಿ, ಚಿತ್ತ, ತ್ವಂ ತಥೂಪಮಂ ತಪ್ಪಟಿಭಾಗಂ ಇದಂ ಕರೋಸಿ। ಯಂ ಮಂ ಅನಿಚ್ಚಮ್ಹಿ ಚಲೇ ನಿಯುಞ್ಜಸೀತಿ ಯಂ ಮಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ನಿಯೋಜೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅದ್ಧಾಗತಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಫಲಂ ಅನಿಚ್ಚಮ್ಹಿ ಚಲೇ ಸಂಸಾರಮುಖೇ ನಿಯುಞ್ಜಸಿ ನಿಯೋಜನವಸೇನ ಪವತ್ತೇಸಿ।
Sadā dhute ratoti sabbakālañca dhutaguṇe abhirato. Tathūpamaṃ cittamidaṃ karosīti yathā koci puriso phalāni icchanto phalarukkhe ropetvā tato aladdhaphalova te mūlato chindituṃ icchati, citta, tvaṃ tathūpamaṃ tappaṭibhāgaṃ idaṃ karosi. Yaṃ maṃ aniccamhi cale niyuñjasīti yaṃ maṃ pabbajjāya niyojetvā pabbajitvā addhāgataṃ pabbajjāphalaṃ aniccamhi cale saṃsāramukhe niyuñjasi niyojanavasena pavattesi.
ರೂಪಾಭಾವತೋ ಅರೂಪಾ। ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಹಿ ತಾದಿಸಂ ಸಣ್ಠಾನಂ ನೀಲಾದಿವಣ್ಣಭೇದೋ ವಾ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ಅರೂಪಾತಿ। ದೂರಟ್ಠಾನಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ ದೂರಙ್ಗಮ। ಯದಿಪಿ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಮಕ್ಕಟಸುತ್ತಮತ್ತಮ್ಪಿ ಪುರತ್ಥಿಮಾದಿದಿಸಾಭಾಗೇನ ಗಮನಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ದೂರೇ ಸನ್ತಂ ಪನ ಆರಮ್ಮಣಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತೀತಿ ದೂರಙ್ಗಮ। ಏಕೋಯೇವ ಹುತ್ವಾ ಚರಣವಸೇನ ಪವತ್ತನತೋ ಏಕಚಾರಿ, ಅನ್ತಮಸೋ ದ್ವೇ ತೀಣಿಪಿ ಚಿತ್ತಾನಿ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತುಂ ಸಮತ್ಥಾನಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಏಕಮೇವ ಪನ ಚಿತ್ತಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಸನ್ತಾನೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ನಿರುದ್ಧೇ ಅಪರಮ್ಪಿ ಏಕಮೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏಕಚಾರಿ। ನ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಂ ವಚನಂ ಇದಾನಿಹನ್ತಿ ಯದಿಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ತವ ವಸೇ ಅನುವತ್ತಿಂ, ಇದಾನಿ ಪನ ಸತ್ಥು ಓವಾದಂ ಲದ್ಧಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚಿತ್ತವಸಿಕೋ ನ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ। ಕಸ್ಮಾತಿ ಚೇ? ದುಕ್ಖಾ ಹಿ ಕಾಮಾ ಕಟುಕಾ ಮಹಬ್ಭಯಾ ಕಾಮಾ ನಾಮೇತೇ ಅತೀತೇಪಿ ದುಕ್ಖಾ, ಆಯತಿಮ್ಪಿ ಕಟುಕಫಲಾ, ಅತ್ತಾನುವಾದಾದಿಭೇದೇನ ಮಹತಾ ಭಯೇನ ಅನುಬನ್ಧನ್ತಾ ಮಹಬ್ಭಯಾ। ನಿಬ್ಬಾನಮೇವಾಭಿಮನೋ ಚರಿಸ್ಸಂ ತಸ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಮೇವ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಅಭಿಮುಖಚಿತ್ತೋ ವಿಹರಿಸ್ಸಂ।
Rūpābhāvato arūpā. Cittassa hi tādisaṃ saṇṭhānaṃ nīlādivaṇṇabhedo vā natthi, tasmā vuttaṃ arūpāti. Dūraṭṭhānappavattiyā dūraṅgama. Yadipi cittassa makkaṭasuttamattampi puratthimādidisābhāgena gamanaṃ nāma natthi, dūre santaṃ pana ārammaṇaṃ sampaṭicchatīti dūraṅgama. Ekoyeva hutvā caraṇavasena pavattanato ekacāri, antamaso dve tīṇipi cittāni ekato uppajjituṃ samatthāni nāma natthi, ekameva pana cittaṃ ekasmiṃ santāne uppajjati. Tasmiṃ niruddhe aparampi ekameva uppajjati, tasmā ekacāri. Na te karissaṃ vacanaṃ idānihanti yadipi pubbe tava vase anuvattiṃ, idāni pana satthu ovādaṃ laddhakālato paṭṭhāya cittavasiko na bhavissāmi. Kasmāti ce? Dukkhā hi kāmā kaṭukā mahabbhayā kāmā nāmete atītepi dukkhā, āyatimpi kaṭukaphalā, attānuvādādibhedena mahatā bhayena anubandhantā mahabbhayā. Nibbānamevābhimano carissaṃ tasmā nibbānameva uddissa abhimukhacitto viharissaṃ.
ತಮೇವ ನಿಬ್ಬಾನಾಭಿಮುಖಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ನಾಹಂ ಅಲಕ್ಖ್ಯಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ನಾಹಂ ಅಲಕ್ಖ್ಯಾತಿ ಅಲಕ್ಖಿಕತಾಯ ನಿಸ್ಸಿರೀಕತಾಯ ನಾಹಂ ಗೇಹತೋ ನಿಕ್ಖಮಿನ್ತಿ ಯೋಜನಾ।
Tameva nibbānābhimukhabhāvaṃ dassento ‘‘nāhaṃ alakkhyā’’tiādimāha. Tattha nāhaṃ alakkhyāti alakkhikatāya nissirīkatāya nāhaṃ gehato nikkhaminti yojanā.
ಅಹಿರಿಕ್ಕತಾಯಾತಿ ಯಥಾವಜ್ಜಂ ಕೇಳಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಯ ನಿಲ್ಲಜ್ಜತಾಯ। ಚಿತ್ತಹೇತೂತಿ ಏಕದಾ ನಿಗಣ್ಠೋ, ಏಕದಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾದಿಕೋ ಹೋನ್ತೋ ಅನವಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋ ಪುರಿಸೋ ವಿಯ ಚಿತ್ತವಸಿಕೋ ಹುತ್ವಾ। ದೂರಕನ್ತನಾತಿ ರಾಜಾದೀಹಿ ಮೇತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ತೇಸು ದುಬ್ಭಿತ್ವಾ ದುಬ್ಭಿಭಾವೇನ। ಆಜೀವಹೇತೂತಿ ಆಜೀವಕಾರಣಾ ಜೀವಿಕಾಪಕತೋ ಹುತ್ವಾ ಆಜೀವಿಕಾಭಯೇನ ಅಹಂ ನ ನಿಕ್ಖಮಿಂ ನ ಪಬ್ಬಜಿಂ। ಕತೋ ಚ ತೇ, ಚಿತ್ತ, ಪಟಿಸ್ಸವೋ ಮಯಾತಿ, ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನ ತವ ವಸೇ ವತ್ತಾಮಿ, ಮಮೇವ ಪನ ವಸೇ ವತ್ತಾಮೀ’’ತಿ, ಚಿತ್ತ, ಮಯಾ ನನು ಪಟಿಞ್ಞಾ ಕತಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
Ahirikkatāyāti yathāvajjaṃ keḷiṃ karonto viya nillajjatāya. Cittahetūti ekadā nigaṇṭho, ekadā paribbājakādiko honto anavaṭṭhitacitto puriso viya cittavasiko hutvā. Dūrakantanāti rājādīhi mettaṃ katvā tesu dubbhitvā dubbhibhāvena. Ājīvahetūti ājīvakāraṇā jīvikāpakato hutvā ājīvikābhayena ahaṃ na nikkhamiṃ na pabbajiṃ. Kato ca te, citta, paṭissavo mayāti, ‘‘pabbajitakālato paṭṭhāya na tava vase vattāmi, mameva pana vase vattāmī’’ti, citta, mayā nanu paṭiññā katāti dasseti.
ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ವಣ್ಣಿತಾತಿ ‘‘ಪಚ್ಚಯೇಸು ಸಬ್ಬಸೋ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಾ ನಾಮ ಸಾಧೂ’’ತಿ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ಪಸಟ್ಠಾ, ತಥಾ ಮಕ್ಖಪ್ಪಹಾನಂ ಪರೇಸಂ ಗುಣೇ ಮಕ್ಖನಸ್ಸ ಪಹಾನಂ ವೂಪಸಮೋ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ವೂಪಸಮೋ ನಿಬ್ಬಾಪನಂ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ವಣ್ಣಿತಂ। ಇತಿಸ್ಸು ಮಂ, ಚಿತ್ತ, ತದಾ ನಿಯುಞ್ಜಸಿ, ‘‘ಸಮ್ಮ, ತಯಾ ತೇಸು ಗುಣೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ, ಚಿತ್ತ, ತ್ವಂ ಏವಂ ತದಾ ನಿಯುಞ್ಜಸಿ। ಇದಾನಿ ತ್ವಂ ಗಚ್ಛಸಿ ಪುಬ್ಬಚಿಣ್ಣಂ ಇದಾನಿ ಮಂ ತ್ವಂ ಪಹಾಯ ಅತ್ತನೋ ಪುರಿಮಾಚಿಣ್ಣಂ ಮಹಿಚ್ಛತಾದಿಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಸಿ, ಕಿಂ ನಾಮೇತನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Appicchatā sappurisehi vaṇṇitāti ‘‘paccayesu sabbaso appicchā nāma sādhū’’ti buddhādīhi pasaṭṭhā, tathā makkhappahānaṃ paresaṃ guṇe makkhanassa pahānaṃ vūpasamo sabbassa dukkhassa vūpasamo nibbāpanaṃ sappurisehi vaṇṇitaṃ. Itissu maṃ, citta, tadā niyuñjasi, ‘‘samma, tayā tesu guṇesu patiṭṭhātabba’’nti, citta, tvaṃ evaṃ tadā niyuñjasi. Idāni tvaṃ gacchasi pubbaciṇṇaṃ idāni maṃ tvaṃ pahāya attano purimāciṇṇaṃ mahicchatādiṃ paṭipajjasi, kiṃ nāmetanti adhippāyo.
ಯಮತ್ಥಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಗಚ್ಛಸಿ ಪುಬ್ಬಚಿಣ್ಣ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ತಣ್ಹಾ ಅವಿಜ್ಜಾ ಚಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ತಣ್ಹಾತಿ ಪಚ್ಚಯೇಸು ತಣ್ಹಾ, ಅವಿಜ್ಜಾತಿ ತತ್ಥೇವ ಆದೀನವಪಟಿಚ್ಛಾದಿಕಾ ಅವಿಜ್ಜಾ। ಪಿಯಾಪಿಯನ್ತಿ ಪುತ್ತದಾರಾದೀಸು ಪೇಮಸಙ್ಖಾತೋ ಪಿಯಭಾವೋ ಚೇವ ಪನ್ತಸೇನಾಸನೇಸು ಅಧಿಕುಸಲಧಮ್ಮೇಸು ಅನಭಿರತಿಸಙ್ಖಾತೋ ಅಪ್ಪಿಯಭಾವೋ ಚ ಉಭಯತ್ಥ ಅನುರೋಧಪಟಿವಿರೋಧೋ। ಸುಭಾನಿ ರೂಪಾನೀತಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಬಹಿದ್ಧಾ ಚ ಸುಭರೂಪಾನಿ। ಸುಖಾ ವೇದನಾತಿ ಇಟ್ಠಾರಮ್ಮಣೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಸುಖವೇದನಾ। ಮನಾಪಿಯಾ ಕಾಮಗುಣಾತಿ ವುತ್ತಾವಸೇಸಾ ಮನೋರಮಾ ಕಾಮಕೋಟ್ಠಾಸಾ। ವನ್ತಾತಿ ನಿರೂಪತೋ ತಂನಿಸ್ಸಿತಸ್ಸ ಛನ್ದರಾಗಸ್ಸ ವಿಕ್ಖಮ್ಭನಪಹಾನೇನ ಛಡ್ಡಿತತಾಯ ಪರಿಚ್ಚತ್ತತಾಯ ಚ ವನ್ತಾ। ವನ್ತೇ ಅಹಂ ಆವಮಿತುಂ ನ ಉಸ್ಸಹೇತಿ ಏವಂ ತೇ ಛಡ್ಡಿತೇ ಪುನ ಪಚ್ಚಾವಮಿತುಂ ಅಹಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ, ಪರಿಚ್ಚತ್ತಾ ಏವ ಹೋನ್ತೀತಿ ವದತಿ।
Yamatthaṃ sandhāya ‘‘gacchasi pubbaciṇṇa’’nti vuttaṃ. Taṃ dassetuṃ ‘‘taṇhā avijjā cā’’tiādi vuttaṃ. Tattha taṇhāti paccayesu taṇhā, avijjāti tattheva ādīnavapaṭicchādikā avijjā. Piyāpiyanti puttadārādīsu pemasaṅkhāto piyabhāvo ceva pantasenāsanesu adhikusaladhammesu anabhiratisaṅkhāto appiyabhāvo ca ubhayattha anurodhapaṭivirodho. Subhāni rūpānīti ajjhattaṃ bahiddhā ca subharūpāni. Sukhā vedanāti iṭṭhārammaṇe paṭicca uppajjanasukhavedanā. Manāpiyā kāmaguṇāti vuttāvasesā manoramā kāmakoṭṭhāsā. Vantāti nirūpato taṃnissitassa chandarāgassa vikkhambhanapahānena chaḍḍitatāya pariccattatāya ca vantā. Vante ahaṃ āvamituṃ na ussaheti evaṃ te chaḍḍite puna paccāvamituṃ ahaṃ na sakkomi, pariccattā eva hontīti vadati.
ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ಭವೇಸು ಸಬ್ಬಾಸು ಯೋನೀಸು ಸಬ್ಬಾಸು ಗತೀಸು ವಿಞ್ಞಾಣಟ್ಠಿತೀಸು ಚ। ವಚೋ ಕತಂ ಮಯಾತಿ, ಅಮ್ಭೋ ಚಿತ್ತ, ತವ ವಚನಂ ಮಯಾ ಕತಂ। ಕರೋನ್ತೋ ಚ ಬಹೂಸು ಜಾತೀಸು ನ ಮೇಸಿ ಕೋಪಿತೋತಿ ಅನೇಕಾಸು ಜಾತೀಸು ಪನ ಮಯಾ ನ ಕೋಪಿತೋ ಅಸಿ। ಮಯಾ ನೇವ ಪರಿಭವಿತೋ। ತಥಾಪಿ ಅಜ್ಝತ್ತಸಮ್ಭವೋ ಅತ್ತನಿ ಸಮ್ಭೂತೋ ಹುತ್ವಾಪಿ ತವ ಅಕತಞ್ಞುತಾಯ ದುಕ್ಖೇ ಚೀರಂ ಸಂಸರಿತಂ ತಯಾ ಕತೇತಿ ತಯಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತೇ ಅನಾದಿಮತಿ ಸಂಸಾರದುಕ್ಖೇ ಸುಚಿರಕಾಲಂ ಮಯಾ ಸಂಸರಿತಂ ಪರಿಬ್ಭಮಿತಂ।
Sabbatthāti sabbesu bhavesu sabbāsu yonīsu sabbāsu gatīsu viññāṇaṭṭhitīsu ca. Vaco kataṃ mayāti, ambho citta, tava vacanaṃ mayā kataṃ. Karonto ca bahūsu jātīsu na mesi kopitoti anekāsu jātīsu pana mayā na kopito asi. Mayā neva paribhavito. Tathāpi ajjhattasambhavo attani sambhūto hutvāpi tava akataññutāya dukkhe cīraṃ saṃsaritaṃ tayā kateti tayā nibbattite anādimati saṃsāradukkhe sucirakālaṃ mayā saṃsaritaṃ paribbhamitaṃ.
ಇದಾನಿ ‘‘ದುಕ್ಖೇ ಚಿರಂ ಸಂಸರಿತಂ ತಯಾ ಕತೇ’’ತಿ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ವುತ್ತಮತ್ಥಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿಭೇದೇನ ಗತಿಭೇದೇನ ಚ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ತ್ವಞ್ಞೇವಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ರಾಜದಸೀತಿ ರಾಜಾ ಅಸಿ, ದಕಾರೋ ಪದಸನ್ಧಿಕರೋ, ವೇಸ್ಸಾ ಚ ಸುದ್ದಾ ಚ ಭವಾಮ ಏಕದಾ ತವೇವ ವಾಹಸಾತಿ ಯೋಜನಾ । ದೇವತ್ತನಂ ವಾಪೀತಿ ದೇವಭಾವಂ ವಾಪಿ ತ್ವಂಯೇವ ನೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಚಿತ್ತ, ಕರೋಸೀತಿ ಯೋಜನಾ। ವಾಹಸಾತಿ ಕಾರಣಭಾವೇನ।
Idāni ‘‘dukkhe ciraṃ saṃsaritaṃ tayā kate’’ti saṅkhepato vuttamatthaṃ uppattibhedena gatibhedena ca vitthārato dassento ‘‘tvaññevā’’tiādimāha. Tattha rājadasīti rājā asi, dakāro padasandhikaro, vessā ca suddā ca bhavāma ekadā taveva vāhasāti yojanā . Devattanaṃ vāpīti devabhāvaṃ vāpi tvaṃyeva no amhākaṃ, citta, karosīti yojanā. Vāhasāti kāraṇabhāvena.
ತವೇವ ಹೇತೂತಿ ತವೇವ ಹೇತುಭಾವೇನ। ತ್ವಂಮೂಲಕನ್ತಿ ತ್ವಂನಿಮಿತ್ತಂ।
Taveva hetūti taveva hetubhāvena. Tvaṃmūlakanti tvaṃnimittaṃ.
ನನು ದುಬ್ಭಿಸ್ಸಸಿ ಮಂ ಪುನಪ್ಪುನನ್ತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ದುಬ್ಭಿಸ್ಸಸಿ ನುನ, ಯಥಾ ಪುಬ್ಬೇ ತ್ವಂ ಅನನ್ತಾಸು ಜಾತೀಸು, ಚಿತ್ತ, ಮಿತ್ತಪಟಿರೂಪಕೋ ಸಪತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಮಯ್ಹಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ದುಬ್ಭಿ, ಇದಾನಿ ತಥಾ ದುಬ್ಭಿಸ್ಸಸಿ ಮಞ್ಞೇ, ಪುಬ್ಬೇ ವಿಯ ಚಾರೇತುಂ ನ ದಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಮುಹುಂ ಮುಹುಂ ಚಾರಣಿಕಂವ ದಸ್ಸಯನ್ತಿ ಅಭಿಣ್ಹತೋ ಚರಣಾರಹಂ ವಿಯ ಮನೋ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಚರಣಾರಹಂ ಪುರಿಸಂ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ಚರಗೋಪಕಂ ನಿಪ್ಫಾದೇನ್ತೋ ವಿಯ ಪುನಪ್ಪುನಂ ತಂ ತಂ ಭವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ। ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನೇವ ಮಯಾ ಪಲೋಭಸೀತಿ ಉಮ್ಮತ್ತಕಪುರಿಸೇನ ವಿಯ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಕೀಳನ್ತೋ ತಂ ತಂ ಪಲೋಭನೀಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪಲೋಭಸಿ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ತೇ, ಚಿತ್ತ, ವಿರಾಧಿತಂ ಮಯಾತಿ, ಅಮ್ಭೋ ಚಿತ್ತ, ಕಿಂ ನಾಮ ತೇ ಮಯಾ ವಿರದ್ಧಂ, ತಂ ಕಥೇಹೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Nanu dubbhissasi maṃ punappunanti punappunaṃ dubbhissasi nuna, yathā pubbe tvaṃ anantāsu jātīsu, citta, mittapaṭirūpako sapatto hutvā mayhaṃ punappunaṃ dubbhi, idāni tathā dubbhissasi maññe, pubbe viya cāretuṃ na dassāmīti adhippāyo. Muhuṃ muhuṃ cāraṇikaṃva dassayanti abhiṇhato caraṇārahaṃ viya mano dassento caraṇārahaṃ purisaṃ vañcetvā caragopakaṃ nipphādento viya punappunaṃ taṃ taṃ bhavaṃ dassento. Ummattakeneva mayā palobhasīti ummattakapurisena viya mayā saddhiṃ kīḷanto taṃ taṃ palobhanīyaṃ dassetvā palobhasi. Kiñcāpi te, citta, virādhitaṃ mayāti, ambho citta, kiṃ nāma te mayā viraddhaṃ, taṃ kathehīti adhippāyo.
ಇದಂ ಪುರೇ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಇದಂ ಚಿತ್ತಂ ನಾಮ ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ರೂಪಾದೀಸು ಆರಮ್ಮಣೇಸು ರಜ್ಜನಾದಿನಾ, ಯೇನ ಆಕಾರೇನ ಇಚ್ಛತಿ, ಯತ್ಥೇವ ಚಸ್ಸ ಕಾಮೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಸ ವಸೇನ ಯತ್ಥಕಾಮಂ ಯಥಾ ವಿಚರನ್ತಸ್ಸ ಸುಖಂ ಹೋತಿ, ತಥೇವ ಚ ಚರನ್ತೋ ಯಥಾಸುಖಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಚಾರಿಕಂ ಅಚರಿ। ಅಜ್ಜಾಹಂ ಪಭಿನ್ನಮದಂ ಮತ್ತಹತ್ಥಿಂ ಹತ್ಥಾಚರಿಯಸಙ್ಖಾತೋ ಛೇಕೋ ಅಙ್ಕುಸಗ್ಗಹೋ ಅಙ್ಕುಸೇನ ವಿಯ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೇನ ನಂ ನಿಗ್ಗಹೇಸ್ಸಾಮಿ, ನಸ್ಸ ವೀತಿಕ್ಕಮಿತುಂ ದಸ್ಸಾಮೀತಿ।
Idaṃ pure cittanti idaṃ cittaṃ nāma ito pubbe rūpādīsu ārammaṇesu rajjanādinā, yena ākārena icchati, yattheva cassa kāmo uppajjati, tassa vasena yatthakāmaṃ yathā vicarantassa sukhaṃ hoti, tatheva ca caranto yathāsukhaṃ dīgharattaṃ cārikaṃ acari. Ajjāhaṃ pabhinnamadaṃ mattahatthiṃ hatthācariyasaṅkhāto cheko aṅkusaggaho aṅkusena viya yonisomanasikārena naṃ niggahessāmi, nassa vītikkamituṃ dassāmīti.
ಸತ್ಥಾ ಚ ಮೇ ಲೋಕಮಿಮಂ ಅಧಿಟ್ಠಹೀತಿ ಮಮ ಸತ್ಥಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಇಮಂ ಅನವಸೇಸಖನ್ಧಲೋಕಂ ಞಾಣೇನ ಅಧಿಟ್ಠಹಿ। ಕಿನ್ತಿ? ಹುತ್ವಾ ಅಭಾವಟ್ಠೇನ ಅನಿಚ್ಚತೋ, ಕಸ್ಸಚಿಪಿ ಧುವಸ್ಸ ಥಾವರಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ಅದ್ಧುವತೋ ಸುಖಸಾರಾದೀನಂ ಅಭಾವತೋ ಅಸಾರತೋ। ಪಕ್ಖನ್ದ ಮಂ, ಚಿತ್ತ, ಜಿನಸ್ಸ ಸಾಸನೇತಿ ತಸ್ಮಾ ಯಾಥಾವತೋ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಂ, ಚಿತ್ತ, ಮಂ ಜಿನಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಪಕ್ಖನ್ದೇಹಿ ಅನುಪ್ಪವೇಸೇಹಿ। ‘‘ಪಕ್ಖನ್ದಿಮ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಳಿ, ಜಿನಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಞಾಣೇನ ಪಕ್ಖನ್ದ, ಯಾಥಾವತೋ ತಾರೇಹಿ, ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತೋ ಚ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಮಗ್ಗೇನ ಯಾಪೇನ್ತೋ ಸುದುತ್ತರತೋ ಮಹನ್ತತೋ ಸಂಸಾರಮಹೋಘತೋ ಮಂ ತಾರೇಹಿ।
Satthā ca me lokamimaṃ adhiṭṭhahīti mama satthā sammāsambuddho imaṃ anavasesakhandhalokaṃ ñāṇena adhiṭṭhahi. Kinti? Hutvā abhāvaṭṭhena aniccato, kassacipi dhuvassa thāvarassa abhāvato addhuvato sukhasārādīnaṃ abhāvato asārato. Pakkhanda maṃ, citta, jinassa sāsaneti tasmā yāthāvato paṭipajjituṃ, citta, maṃ jinassa bhagavato sāsane pakkhandehi anuppavesehi. ‘‘Pakkhandima’’ntipi pāḷi, jinassa sāsane imaṃ lokaṃ ñāṇena pakkhanda, yāthāvato tārehi, pakkhandanto ca vipassanāñāṇamaggena yāpento suduttarato mahantato saṃsāramahoghato maṃ tārehi.
ನ ತೇ ಇದಂ, ಚಿತ್ತ, ಯಥಾ ಪುರಾಣಕನ್ತಿ, ಅಮ್ಭೋ ಚಿತ್ತ, ಇದಂ ಅತ್ತಭಾವಗೇಹಂ ಪೋರಾಣಕಂ ವಿಯ ತವ ನ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಸ್ಮಾ? ನಾಹಂ ಅಲಂ ತುಯ್ಹ ವಸೇ ನಿವತ್ತಿತುನ್ತಿ ಇದಾನಾಹಂ ತವ ವಸೇ ನಿವತ್ತಿತುಂ ನ ಯುತ್ತೋ। ಯಸ್ಮಾ ಮಹೇಸಿನೋ ಭಗವತೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋಮ್ಹಿ ಸಾಸನೇ। ಪಬ್ಬಜಿತಕಾಲತೋ ಚ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಮಣಾ ನಾಮ ಮಾದಿಸಾವ ನ ಹೋನ್ತಿ ವಿನಾಸಧಾರಿನೋ, ಏಕಂಸತೋ ಸಮಣಾಯೇವ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Na te idaṃ, citta, yathā purāṇakanti, ambho citta, idaṃ attabhāvagehaṃ porāṇakaṃ viya tava na hotīti attho. Kasmā? Nāhaṃ alaṃ tuyha vase nivattitunti idānāhaṃ tava vase nivattituṃ na yutto. Yasmā mahesino bhagavato pabbajitomhi sāsane. Pabbajitakālato ca paṭṭhāya samaṇā nāma mādisāva na honti vināsadhārino, ekaṃsato samaṇāyeva hontīti attho.
ನಗಾತಿ ಸಿನೇರುಹಿಮವನ್ತಾದಯೋ ಸಬ್ಬೇ ಪಬ್ಬತಾ। ಸಮುದ್ದಾತಿ ಪುರತ್ಥಿಮಸಮುದ್ದಾದಯೋ ಸೀತಸಮುದ್ದಾದಯೋ, ನ ಸಬ್ಬೇ ಸಮುದ್ದಾ। ಸರಿತಾತಿ ಗಙ್ಗಾದಯೋ ಸಬ್ಬಾ ನದಿಯೋ ಚ। ವಸುನ್ಧರಾತಿ ಪಥವೀ। ದಿಸಾ ಚತಸ್ಸೋತಿ ಪುರತ್ಥಿಮಾದಿಭೇದಾ ಚತಸ್ಸೋ ದಿಸಾ। ವಿದಿಸಾತಿ ಪುರತ್ಥಿಮದಕ್ಖಿಣಾದಯೋ ಚತಸ್ಸೋ ಅನುದಿಸಾ। ಅಧೋತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಯಾವ ಉದಕಸನ್ಧಾರಕವಾಯುಖನ್ಧಾ। ದಿವಾತಿ ದೇವಲೋಕಾ। ದಿವಾಗ್ಗಹಣೇನ ಚೇತ್ಥ ತತ್ಥ ಗತೇ ಸತ್ತಸಙ್ಖಾರೇ ವದತಿ। ಸಬ್ಬೇ ಅನಿಚ್ಚಾ ತಿಭವಾ ಉಪದ್ದುತಾತಿ ಸಬ್ಬೇ ಕಾಮಭವಾದಯೋ ತಯೋ ಭವಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ಚೇವ ಜಾತಿಆದೀಹಿ ರಾಗಾದೀಹಿ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಉಪದ್ದುತಾ ಪೀಳಿತಾ ಚ, ನ ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಿ ಖೇಮಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ತದಭಾವತೋ ಕುಹಿಂ ಗತೋ, ಚಿತ್ತ, ಸುಖಂ ರಮಿಸ್ಸಸಿ, ತಸ್ಮಾ ತತೋ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚೇತ್ಥ ಪರಿಯೇಸಾಹೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Nagāti sineruhimavantādayo sabbe pabbatā. Samuddāti puratthimasamuddādayo sītasamuddādayo, na sabbe samuddā. Saritāti gaṅgādayo sabbā nadiyo ca. Vasundharāti pathavī. Disā catassoti puratthimādibhedā catasso disā. Vidisāti puratthimadakkhiṇādayo catasso anudisā. Adhoti heṭṭhā yāva udakasandhārakavāyukhandhā. Divāti devalokā. Divāggahaṇena cettha tattha gate sattasaṅkhāre vadati. Sabbe aniccā tibhavā upaddutāti sabbe kāmabhavādayo tayo bhavā aniccā ceva jātiādīhi rāgādīhi kilesehi upaddutā pīḷitā ca, na ettha kiñci khemaṭṭhānaṃ nāma atthi, tadabhāvato kuhiṃ gato, citta, sukhaṃ ramissasi, tasmā tato nissaraṇañcettha pariyesāhīti adhippāyo.
ಧಿತಿಪ್ಪರನ್ತಿ ಧಿತಿಪರಾಯಣಂ ಪರಮಂ ಥಿರಭಾವೇ ಠಿತಂ ಮಮಂ, ಚಿತ್ತ, ಕಿಂ ಕಾಹಿಸಿ, ತತೋ ಈಸಕಮ್ಪಿ ಮಂ ಚಾಲೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ನ ತೇ ಅಲಂ, ಚಿತ್ತ, ವಸಾನುವತ್ತಕೋ’’ತಿ। ಇದಾನಿ ತಮೇವತ್ಥಂ ಪಾಕಟತರಂ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ನ ಜಾತು ಭಸ್ತಂ ಉಭತೋಮುಖಂ ಛುಪೇ , ಧಿರತ್ಥು ಪೂರಂ ನವಸೋತಸನ್ದನಿ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ತತ್ಥ ಭಸ್ತನ್ತಿ ರುತ್ತಿಂ। ಉಭತೋಮುಖನ್ತಿ ಪುತೋಳಿಯಾ ಉಭತೋಮುಖಂ। ನ ಜಾತು ಛುಪೇತಿ ಏಕಂಸೇನೇವ ಪಾದೇನಾಪಿ ನ ಛುಪೇಯ್ಯ, ತಥಾ ಧಿರತ್ಥು ಪೂರಂ ನವಸೋತಸನ್ದನಿನ್ತಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರಸ್ಸ ಅಸುಚಿನೋ ಪೂರಂ ನವಹಿ ಸೋತೇಹಿ ವಣಮುಖೇಹಿ ಅಸುಚಿಸನ್ದನಿಂ ಸವತಿಂ। ತಾಯ ವಚ್ಚಕುಟಿಯಾ ಧೀ ಅತ್ಥು, ತಸ್ಸಾ ಗರಹಾ ಹೋತು।
Dhitipparanti dhitiparāyaṇaṃ paramaṃ thirabhāve ṭhitaṃ mamaṃ, citta, kiṃ kāhisi, tato īsakampi maṃ cāletuṃ nāsakkhissasīti attho. Tenāha ‘‘na te alaṃ, citta, vasānuvattako’’ti. Idāni tamevatthaṃ pākaṭataraṃ katvā dassento ‘‘na jātu bhastaṃ ubhatomukhaṃ chupe , dhiratthu pūraṃ navasotasandani’’nti āha. Tattha bhastanti ruttiṃ. Ubhatomukhanti putoḷiyā ubhatomukhaṃ. Na jātu chupeti ekaṃseneva pādenāpi na chupeyya, tathā dhiratthu pūraṃ navasotasandaninti nānappakārassa asucino pūraṃ navahi sotehi vaṇamukhehi asucisandaniṃ savatiṃ. Tāya vaccakuṭiyā dhī atthu, tassā garahā hotu.
ಏವಂ ಅಟ್ಠವೀಸತಿಯಾ ಗಾಥಾಹಿ ನಿಗ್ಗಣ್ಹನವಸೇನ ಚಿತ್ತಂ ಓವದಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ವಿವೇಕಟ್ಠಾನಾಚಿಕ್ಖಣಾದಿನಾ ಸಮ್ಪಹಂಸೇನ್ತೋ ‘‘ವರಾಹಏಣೇಯ್ಯವಿಗಾಳ್ಹಸೇವಿತೇ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ವರಾಹಏಣೇಯ್ಯವಿಗಾಳ್ಹಸೇವಿತೇತಿ ವರಾಹೇಹಿ ಚೇವ ಏಣೇಯ್ಯೇಹಿ ಚ ಓಗಾಹೇತ್ವಾ ಸೇವಿತೇ। ಪಬ್ಭಾರಕುಟ್ಟೇತಿ ಪಬ್ಭಾರಟ್ಠಾನೇ ಚೇವ ಪಬ್ಬತಸಿಖರೇ ಚ। ಪಕತೇವ ಸುನ್ದರೇತಿ ಪಕತಿಯಾ ಏವ ಸುನ್ದರೇ ಅತಿತ್ತಿಮನೋಹರೇ। ‘‘ಪಕತಿವಸುನ್ಧರೇ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಪಾಕತಿಕೇ ಭೂಮಿಪದೇಸೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ನವಮ್ಬುನಾ ಪಾವುಸಸಿತ್ತಕಾನನೇತಿ ಪಾವುಸವಸೇನ ವುಟ್ಠೇನ ಮೇಘೋದಕೇನ ಉಪಸಿತ್ತವಸ್ಸೇ ಸುಥೇವೇ ವನೇ। ತಹಿಂ ಗುಹಾಗೇಹಗತೋ ರಮಿಸ್ಸಸೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪಬ್ಬತಕಾನನೇ ಗುಹಾಸಙ್ಖಾತಂ ಗೇಹಂ ಉಪಗತೋ ಭಾವನಾರತಿಯಾ ಅಭಿರಮಿಸ್ಸಸಿ।
Evaṃ aṭṭhavīsatiyā gāthāhi niggaṇhanavasena cittaṃ ovaditvā idāni vivekaṭṭhānācikkhaṇādinā sampahaṃsento ‘‘varāhaeṇeyyavigāḷhasevite’’tiādimāha. Tattha varāhaeṇeyyavigāḷhaseviteti varāhehi ceva eṇeyyehi ca ogāhetvā sevite. Pabbhārakuṭṭeti pabbhāraṭṭhāne ceva pabbatasikhare ca. Pakateva sundareti pakatiyā eva sundare atittimanohare. ‘‘Pakativasundhare’’ti vā pāṭho, pākatike bhūmipadeseti attho. Navambunā pāvusasittakānaneti pāvusavasena vuṭṭhena meghodakena upasittavasse sutheve vane. Tahiṃ guhāgehagato ramissasīti tasmiṃ pabbatakānane guhāsaṅkhātaṃ gehaṃ upagato bhāvanāratiyā abhiramissasi.
ತೇ ತಂ ರಮೇಸ್ಸನ್ತೀತಿ ತೇ ಮಯೂರಾದಯೋ ವನಸಞ್ಞಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಾ ತಂ ರಮೇಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Te taṃ ramessantīti te mayūrādayo vanasaññaṃ uppādentā taṃ ramessantīti attho.
ವುಟ್ಠಮ್ಹಿ ದೇವೇತಿ ಮೇಘೇ ಅಧಿಪ್ಪವುಟ್ಠೇ। ಚತುರಙ್ಗುಲೇ ತಿಣೇತಿ ತೇನೇವ ಗಸ್ಸೋದಕಪಾತೇನ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ತಿಣೇ ಸುರತ್ತವಣ್ಣಕಮ್ಬಲಸದಿಸೇ ಚತುರಙ್ಗುಲೇ ಜಾತೇ। ಸಂಪುಪ್ಫಿತೇ ಮೇಘನಿಭಮ್ಹಿ ಕಾನನೇತಿ ಪಾವುಸಮೇಘಸಙ್ಕಾಸೇ ಕಾನನೇ ಸಮ್ಮದೇವ ಪುಪ್ಫಿತೇ। ನಗನ್ತರೇತಿ ಪಬ್ಬತನ್ತರೇ। ವಿಟಪಿಸಮೋ ಸಯಿಸ್ಸನ್ತಿ ತರುಸದಿಸೋ ಅಪರಿಗ್ಗಹೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸಂ। ತಂ ಮೇ ಮುದೂ ಹೇಹಿತಿ ತೂಲಸನ್ನಿಭನ್ತಿ ತಂ ತಿಣಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ಮುದು ಸುಖಸಮ್ಫಸ್ಸಂ ತೂಲಸನ್ನಿಭಂ ತೂಲಿಕಸದಿಸಂ ಸಯನಂ ಮೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ।
Vuṭṭhamhi deveti meghe adhippavuṭṭhe. Caturaṅgule tiṇeti teneva gassodakapātena tattha tattha tiṇe surattavaṇṇakambalasadise caturaṅgule jāte. Saṃpupphite meghanibhamhi kānaneti pāvusameghasaṅkāse kānane sammadeva pupphite. Nagantareti pabbatantare. Viṭapisamo sayissanti tarusadiso apariggaho hutvā nipajjissaṃ. Taṃ me mudū hehiti tūlasannibhanti taṃ tiṇapaccattharaṇaṃ mudu sukhasamphassaṃ tūlasannibhaṃ tūlikasadisaṃ sayanaṃ me bhavissati.
ತಥಾ ತು ಕಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾಪಿ ಇಸ್ಸರೋತಿ ಯಥಾ ಕೋಚಿ ಇಸ್ಸರಪುರಿಸೋ ಅತ್ತನೋ ವಚನಕರದಾಸಾದಿಂ ವಸೇ ವತ್ತೇತಿ, ಅಹಮ್ಪಿ, ಚಿತ್ತ, ತಂ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಯ್ಹಂ ವಸೇ ವತ್ತೇಮಿಯೇವ। ಕಥಂ? ಯಂ ಲಬ್ಭತಿ ತೇನಪಿ ಹೋತು ಮೇ ಅಲನ್ತಿ ಚತೂಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಯಂ ಯಾದಿಸಂ ವಾ ತಾದಿಸಂ ವಾ ಲಬ್ಭತಿ, ತೇನ ಚ ಮಯ್ಹಂ ಅಲಂ ಪರಿಯತ್ತಂ ಹೋತು। ಏತೇನ ಇದಂ ದಸ್ಸೇತಿ – ಯಸ್ಮಾ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಸತ್ತಾ ತಣ್ಹುಪ್ಪಾದಹೇತು ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಸೇ ಅನುವತ್ತನ್ತಿ, ಅಹಂ ಪನ ತಣ್ಹುಪ್ಪಾದಂ ದೂರತೋ ವಜ್ಜೇನ್ತೋ ಚಿತ್ತಂ ದಾಸಂ ವಿಯ ಕರೋನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ವಸೇ ವತ್ತೇಮೀತಿ। ನ ತಾಹಂ ಕಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾ ಅತನ್ದಿತೋ, ಬಿಳಾರಭಸ್ತಂವ ಯಥಾ ಸುಮದ್ದಿತನ್ತಿ ಚಿತ್ತ ತಣ್ಹುಪ್ಪಾದಪರಿವಜ್ಜನಹೇತು, ಪುನ ತನ್ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಆಮಸತಿ, ಯಥಾ ಅಞ್ಞೋಪಿ ಕೋಚಿ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಯೋಗೇನ ಭಾವನಾಯ ಅತನ್ದಿತೋ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಂ ಕಮ್ಮಕ್ಖಮಂ, ಕಮ್ಮಯೋಗ್ಗಂ ಕರೋತಿ, ತಥಾ ಅಹಮ್ಪಿ, ಚಿತ್ತ, ತಂ ಕಮ್ಮಕ್ಖಮಂ, ಕಮ್ಮಯೋಗ್ಗಂ ಮಯ್ಹಂ ವಸೇ ವತ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ । ಯಥಾ ಕಿಂ? ಬಿಳಾರಭಸ್ತಂವ ಯಥಾ ಸುಮದ್ದಿತಂ, ನಇತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಯಥಾ ಸುಟ್ಠು ಮದ್ದಿತಂ ಬಿಳಾರಭಸ್ತಂ ಕಮ್ಮಕ್ಖಮಂ, ಕಮ್ಮಯೋಗ್ಗಂ ಸುಖೇನ ಪರಿಹರಣೀಯಞ್ಚ ಹೋತಿ, ತಥಾಹಂ ತಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ।
Tathātu kassāmi yathāpi issaroti yathā koci issarapuriso attano vacanakaradāsādiṃ vase vatteti, ahampi, citta, taṃ tathā karissāmi, mayhaṃ vase vattemiyeva. Kathaṃ? Yaṃ labbhati tenapi hotu me alanti catūsu paccayesu yaṃ yādisaṃ vā tādisaṃ vā labbhati, tena ca mayhaṃ alaṃ pariyattaṃ hotu. Etena idaṃ dasseti – yasmā idhekacce sattā taṇhuppādahetu cittassa vase anuvattanti, ahaṃ pana taṇhuppādaṃ dūrato vajjento cittaṃ dāsaṃ viya karonto attano vase vattemīti. Na tāhaṃ kassāmi yathā atandito, biḷārabhastaṃva yathā sumadditanti citta taṇhuppādaparivajjanahetu, puna tanti cittaṃ āmasati, yathā aññopi koci sammappadhānayogena bhāvanāya atandito attano cittaṃ kammakkhamaṃ, kammayoggaṃ karoti, tathā ahampi, citta, taṃ kammakkhamaṃ, kammayoggaṃ mayhaṃ vase vattaṃ karissāmi . Yathā kiṃ? Biḷārabhastaṃva yathā sumadditaṃ, naiti nipātamattaṃ. Yathā suṭṭhu madditaṃ biḷārabhastaṃ kammakkhamaṃ, kammayoggaṃ sukhena pariharaṇīyañca hoti, tathāhaṃ taṃ karissāmi.
ವೀರಿಯೇನ ತಂ ಮಯ್ಹ ವಸಾನಯಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಮ್ಭೋ ಚಿತ್ತ, ತಂ ಅತ್ತನೋ ವೀರಿಯೇನ ಭಾವನಾಬಲಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ತೇನ ಮಯ್ಹಂ ವಸಂ ಆನಯಿಸ್ಸಂ। ಗಜಂವ ಮತ್ತಂ ಕುಸಲಙ್ಕುಸಗ್ಗಹೋತಿ ಯಥಾ ಕುಸಲೋ ಛೇಕೋ ಅಙ್ಕುಸಗ್ಗಹೋ ಹತ್ಥಾಚರಿಯೋ ಅತ್ತನೋ ಸಿಕ್ಖಾಬಲೇನ ಮತ್ತಹತ್ಥಿಂ ಅತ್ತನೋ ವಸಂ ಆನೇತಿ, ತಥೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Vīriyena taṃ mayha vasānayissanti, ambho citta, taṃ attano vīriyena bhāvanābalaṃ uppādetvā tena mayhaṃ vasaṃ ānayissaṃ. Gajaṃva mattaṃ kusalaṅkusaggahoti yathā kusalo cheko aṅkusaggaho hatthācariyo attano sikkhābalena mattahatthiṃ attano vasaṃ āneti, tathevāti attho.
ತಯಾ ಸುದನ್ತೇನ ಅವಟ್ಠಿತೇನ ಹೀತಿ ಹೀತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಚಿತ್ತ, ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಭಾವನಾಹಿ ಸುಟ್ಠು ದನ್ತೇನ ತತೋ ಏವ ಸಮ್ಮದೇವ ವಿಪಸ್ಸನಾವೀಥಿಂ ಪಟಿಪನ್ನತ್ತಾ ಅವಟ್ಠಿತೇನ ತಯಾ। ಹಯೇನ ಯೋಗ್ಗಾಚರಿಯೋವ ಉಜ್ಜುನಾತಿ ಯಥಾ ಸುದನ್ತೇನ ಸುದನ್ತತ್ತಾ ಏವ ಉಜುನಾ ಅವಙ್ಕಗತಿನಾ ಅಸ್ಸಾಜಾನೀಯೇನ ಯೋಗ್ಗಾಚರಿಯೋ ಅಸ್ಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಅಖೇಮಟ್ಠಾನತೋ ಖೇಮನ್ತಭೂಮಿಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಏವಂ ಪಹೋಮಿ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಂ ಸಿವನ್ತಿ ಅಸಿವಭಾವಕರಾನಂ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಅಭಾವೇನ ಸಿವಂ। ಚಿತ್ತಾನುರಕ್ಖೀಹೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಂ ಅನುರಕ್ಖಣಸೀಲೇಹಿ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಸೇವಿತಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಅಹಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಂ ಅಧಿಗನ್ತುಂ ಪಹೋಮಿ ಸಕ್ಕೋಮೀತಿ।
Tayā sudantena avaṭṭhitena hīti hīti nipātamattaṃ, citta, samathavipassanābhāvanāhi suṭṭhu dantena tato eva sammadeva vipassanāvīthiṃ paṭipannattā avaṭṭhitena tayā. Hayena yoggācariyova ujjunāti yathā sudantena sudantattā eva ujunā avaṅkagatinā assājānīyena yoggācariyo assadammasārathi akhemaṭṭhānato khemantabhūmiṃ paṭipajjituṃ sakkoti, evaṃ pahomi maggaṃ paṭipajjituṃ sivanti asivabhāvakarānaṃ kilesānaṃ abhāvena sivaṃ. Cittānurakkhīhīti attano cittaṃ anurakkhaṇasīlehi buddhādīhi sabbakālaṃ sevitaṃ ariyamaggaṃ ahaṃ paṭipajjituṃ adhigantuṃ pahomi sakkomīti.
ಆರಮ್ಮಣೇ ತಂ ಬಲಸಾ ನಿಬನ್ಧಿಸಂ, ನಾಗಂವ ಥಮ್ಭಮ್ಹಿ ದಳ್ಹಾಯ ರಜ್ಜುಯಾತಿ ಯಥಾ ಹತ್ಥಾಚರಿಯೋ ಮಹಾಹತ್ಥಿಂ ಆಳಾನಥಮ್ಭೇ ದಳ್ಹಾಯ ಥಿರಾಯ ರಜ್ಜುಯಾ ನಿಬನ್ಧತಿ, ಏವಮಹಂ, ಚಿತ್ತ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾರಮ್ಮಣೇ ಭಾವನಾಬಲೇನ ನಿಬನ್ಧಿಸ್ಸಂ। ತಂ ಮೇ ಸುಗುತ್ತಂ ಸತಿಯಾ ಸುಭಾವಿತನ್ತಿ ತಂ ತ್ವಂ, ಚಿತ್ತ, ಮಮ ಸತಿಯಾ ಸುಗುತ್ತಂ ಸುಭಾವಿತಞ್ಚ ಹುತ್ವಾ। ಅನಿಸ್ಸಿತಂ ಸಬ್ಬಭವೇಸು ಹೇಹಿಸೀತಿ ಅರಿಯಮಗ್ಗಭಾವನಾದಿಬಲೇನ ಕಾಮಭವಾದೀಸು ಸಬ್ಬೇಸುಪಿ ಭವೇಸು ತಣ್ಹಾದಿನಿಸ್ಸಯೇಹಿ ಅನಿಸ್ಸಿತಂ ಭವಿಸ್ಸಸಿ।
Ārammaṇetaṃ balasā nibandhisaṃ, nāgaṃva thambhamhi daḷhāyarajjuyāti yathā hatthācariyo mahāhatthiṃ āḷānathambhe daḷhāya thirāya rajjuyā nibandhati, evamahaṃ, citta, kammaṭṭhānārammaṇe bhāvanābalena nibandhissaṃ. Taṃ me suguttaṃ satiyā subhāvitanti taṃ tvaṃ, citta, mama satiyā suguttaṃ subhāvitañca hutvā. Anissitaṃ sabbabhavesu hehisīti ariyamaggabhāvanādibalena kāmabhavādīsu sabbesupi bhavesu taṇhādinissayehi anissitaṃ bhavissasi.
ಪಞ್ಞಾಯ ಛೇತ್ವಾ ವಿಪಥಾನುಸಾರಿನನ್ತಿ ಉಪ್ಪಥಗಾಮಿನಂ ಆಯತನಸಮುದಯಂ ಯಾಥಾವತೋ ದಿಸ್ವಾ ಯೇನ ಸಮುದಯೇನ ಉಪ್ಪಥಗಾಮೀ, ತಸ್ಸ ಕಿಲೇಸವಿಸ್ಸನ್ದನಂ ಕಿಲೇಸವಿಪ್ಫನ್ದಿತಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರೂಪನಿಸ್ಸಯಾಯ ಪಟಿಸಙ್ಖಾನಪಞ್ಞಾಯ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸೋತವಿಚ್ಛೇದನವಸೇನ ಆವರಣಂ ಕತ್ವಾ। ಯೋಗೇನ ನಿಗ್ಗಯ್ಹಾತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಭಾವನಾಸಙ್ಖಾತೇನ ಯೋಗೇನ ಸಾಮತ್ಥಿಯವಿಧಮನೇನ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ। ಪಥೇ ನಿವೇಸಿಯಾತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾವೀಥಿಯಂ ನಿವೇಸೇತ್ವಾ, ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ। ಯದಾ ಪನ ವಿಪಸ್ಸನಾ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪಿತಾ ಮಗ್ಗೇನ ಘಟ್ಟೇತಿ, ತದಾ ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಯ ‘‘ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಸಮುದಯಧಮ್ಮಂ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೬; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೫.೧೦೮೧) ನಿದಸ್ಸನೇನ ಸಬ್ಬಸೋ ಆಯತನಸಮುದಯಸ್ಸ ವಿಭವಂ ಸಮ್ಭವಞ್ಚ ಅಸಮ್ಮೋಹತೋ ದಿಸ್ವಾ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಅಗ್ಗವಾದಿನೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ದಾಯಾದೋ ಓರಸಪುತ್ತೋ ಹೇಹಿಸಿ ಭವಿಸ್ಸಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Paññāya chetvā vipathānusārinanti uppathagāminaṃ āyatanasamudayaṃ yāthāvato disvā yena samudayena uppathagāmī, tassa kilesavissandanaṃ kilesavipphanditaṃ indriyasaṃvarūpanissayāya paṭisaṅkhānapaññāya chinditvā sotavicchedanavasena āvaraṇaṃ katvā. Yogena niggayhāti vipassanābhāvanāsaṅkhātena yogena sāmatthiyavidhamanena niggahetvā. Pathe nivesiyāti vipassanāvīthiyaṃ nivesetvā, patiṭṭhapetvā. Yadā pana vipassanā ussukkāpitā maggena ghaṭṭeti, tadā maggapaññāya ‘‘yaṃkiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti (mahāva. 16; saṃ. ni. 5.1081) nidassanena sabbaso āyatanasamudayassa vibhavaṃ sambhavañca asammohato disvā sadevake loke aggavādino sammāsambuddhassa dāyādo orasaputto hehisi bhavissasīti attho.
ಚತುಬ್ಬಿಪಲ್ಲಾಸವಸಂ ಅಧಿಟ್ಠಿತನ್ತಿ ಅನಿಚ್ಚೇ ನಿಚ್ಚನ್ತಿ, ಅಸುಭೇ ಸುಭನ್ತಿ, ದುಕ್ಖೇ ಸುಖನ್ತಿ, ಅನತ್ತನಿ ಅತ್ತಾತಿ ಇಮೇಸಂ ಚತುನ್ನಂ ವಿಪಲ್ಲಾಸಾನಂ ವಸಂ ಅಧಿಟ್ಠಿತಂ ಅನುವತ್ತನ್ತಂ। ಗಾಮಣ್ಡಲಂವ ಪರಿನೇಸಿ, ಚಿತ್ತ, ಮನ್ತಿ, ಅಮ್ಭೋ ಚಿತ್ತ, ಮಂ ಗಾಮದಾರಕಂ ವಿಯ ಪರಿಕಡ್ಢಸಿ, ಇತೋ ಚಿತೋ ಪರಿಕಡ್ಢಸಿ। ನನು ಸಂಯೋಜನಬನ್ಧನಚ್ಛಿದನ್ತಿ ಸಂಯೋಜನಸಙ್ಖಾತಾನಂ ದಸನ್ನಂ ಬನ್ಧನಾನಂ ಛೇದಕಂ ಕಾರುಣಿಕಂ ಮಹಾಮುನಿಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಸಂಸೇವಸಿ ನನು, ‘‘ತಥಾರೂಪೇ ಮಹಾನುಭಾವೇ ದೂರತೋವ ವಜ್ಜೇಸಿ, ಮಾದಿಸೇ ಪನ ತಪಸ್ಸಿನೇ ಯಥಾರುಚಿ ಪರಿನೇಸೀ’’ತಿ ಅಪ್ಪಸಾದಲೇಸೇನ ಸತ್ಥಾರಂ ಪಸಂಸತಿ।
Catubbipallāsavasaṃadhiṭṭhitanti anicce niccanti, asubhe subhanti, dukkhe sukhanti, anattani attāti imesaṃ catunnaṃ vipallāsānaṃ vasaṃ adhiṭṭhitaṃ anuvattantaṃ. Gāmaṇḍalaṃva parinesi, citta, manti, ambho citta, maṃ gāmadārakaṃ viya parikaḍḍhasi, ito cito parikaḍḍhasi. Nanu saṃyojanabandhanacchidanti saṃyojanasaṅkhātānaṃ dasannaṃ bandhanānaṃ chedakaṃ kāruṇikaṃ mahāmuniṃ sammāsambuddhaṃ saṃsevasi nanu, ‘‘tathārūpe mahānubhāve dūratova vajjesi, mādise pana tapassine yathāruci parinesī’’ti appasādalesena satthāraṃ pasaṃsati.
ಮಿಗೋ ಯಥಾತಿ ಯಥಾ ಮಿಗೋ ರುಕ್ಖಗಚ್ಛಲತಾದೀಹಿ ಸುಟ್ಠು ಚಿತ್ತವಿಚಿತ್ತೇ ಅನಾಕುಲೇ ಕಾನನೇ ಸೇರಿ ಸಯಂವಸೀ ರಮತಿ। ರಮ್ಮಂ ಗಿರಿಂ ಪಾವುಸಅಬ್ಭಮಾಲಿನಿನ್ತಿ ಏವಂ ಪಾವುಸಕಾಲೇ ಸಮನ್ತತೋ ಸುಮಾಲಿನೀಹಿ ಥಲಜಜಲಜಮಾಲಾಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಅಬ್ಭಮಾಲಿನಿಂ ಜನವಿವಿತ್ತತಾಯ ಮನೋರಮತಾಯ ಚ ರಮ್ಮಂ ಪಬ್ಬತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಗೇ ರಮಿಸ್ಸಂ, ಅಸಂಸಯಂ ಏಕಂಸೇನೇವ ತ್ವಂ, ಚಿತ್ತ, ಪರಾಭವಿಸ್ಸಸಿ, ಸಂಸಾರಬ್ಯಸನೇಹಿ ಠಸ್ಸಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Migo yathāti yathā migo rukkhagacchalatādīhi suṭṭhu cittavicitte anākule kānane seri sayaṃvasī ramati. Rammaṃ giriṃ pāvusaabbhamālininti evaṃ pāvusakāle samantato sumālinīhi thalajajalajamālāhi samannāgatattā abbhamāliniṃ janavivittatāya manoramatāya ca rammaṃ pabbataṃ labhitvā tattha nage ramissaṃ, asaṃsayaṃ ekaṃseneva tvaṃ, citta, parābhavissasi, saṃsārabyasanehi ṭhassasīti attho.
ಯೇ ತುಯ್ಹ ಛನ್ದೇನ ವಸೇನ ವತ್ತಿನೋತಿ ಸಬ್ಬೇ ಪುಥುಜ್ಜನೇ ಚಿತ್ತಸಾಮಞ್ಞೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ವದತಿ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಯೇ ನರನಾರಿಯೋ, ಅಮ್ಭೋ ಚಿತ್ತ, ತುಯ್ಹಂ ಛನ್ದೇನ ವಸೇನ ರುಚಿಯಾ ಠಿತಾ ಯಂ ಗೇಹನಿಸ್ಸಿತಂ ಸುಖಂ ಅನುಭೋನ್ತಿ ಅನುಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ಅವಿದ್ದಸೂ ಅನ್ಧಬಾಲಾ, ಮಾರವಸಾನುವತ್ತಿನೋ ಕಿಲೇಸಮಾರಾದೀನಂ ವಸೇ ಅನುವತ್ತನಸೀಲಾ, ಭವಾಭಿನನ್ದೀ ಕಾಮಾದಿಭವಮೇವ ಅಭಿನನ್ದನತೋ, ತವ ಸಾವಕಾ ಅನುಸಿಟ್ಠಿಕರಾ। ಮಯಂ ಪನ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾವಕಾ, ನ ತುಯ್ಹಂ ವಸೇ ಅನುವತ್ತಾಮಾತಿ।
Ye tuyha chandena vasena vattinoti sabbe puthujjane cittasāmaññena gahetvā vadati. Tassattho – ye naranāriyo, ambho citta, tuyhaṃ chandena vasena ruciyā ṭhitā yaṃ gehanissitaṃ sukhaṃ anubhonti anubhavissanti, te aviddasū andhabālā, māravasānuvattino kilesamārādīnaṃ vase anuvattanasīlā, bhavābhinandī kāmādibhavameva abhinandanato, tava sāvakā anusiṭṭhikarā. Mayaṃ pana sammāsambuddhassa sāvakā, na tuyhaṃ vase anuvattāmāti.
ಏವಂ ಥೇರೋ ಪುಬ್ಬೇ ಅತ್ತನೋ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ನಿಗ್ಗಣ್ಹನವಸೇನ ಪವತ್ತಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರತೋ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಸಮೀಪೇ ಠಿತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಓವಾದದಾನವಸೇನ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇಸಿ। ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಅತ್ಥತೋ ನ ವಿಭತ್ತಂ, ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।
Evaṃ thero pubbe attano uppannaṃ yonisomanasikāraṃ cittassa niggaṇhanavasena pavattaṃ nānappakārato vibhajitvā samīpe ṭhitānaṃ bhikkhūnaṃ ovādadānavasena dhammaṃ kathesi. Yaṃ panettha antarantarā atthato na vibhattaṃ, taṃ heṭṭhā vuttanayattā uttānatthamevāti.
ತಾಲಪುಟತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Tālapuṭattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ಪಞ್ಞಾಸನಿಪಾತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paññāsanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೧. ತಾಲಪುಟತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 1. Tālapuṭattheragāthā