| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
5. තලසත්‌තිකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
5. Talasattikasikkhāpadavaṇṇanā
456. ‘‘කායං වා කායපටිබද්‌ධං වා’’ති (පාචි. 456) වචනතො කායාදීසු යං උච්‌චාරෙති , තං තලං නාම. තලමෙව තලසත්‌තිකං. පොථනසමත්‌ථට්‌ඨෙන සත්‌තිකන්‌ති එකෙ. තං ‘‘උප්‌පලපත්‌තම්‌පී’’ති ඉමිනා නියමෙති. එවං කුපිතා හි කොපවසෙන පොථනාසමත්‌ථතං අවිචාරෙත්‌වා යං කිඤ්‌චි හත්‌ථගතං පටික්‌ඛිපන්‌ති, සුඛසම්‌ඵස්‌සම්‌පි හොතු, පාචිත්‌තියමෙව. යස්‌මා පහරිතුකාමතාය පහටෙ පුරිමෙන පාචිත්‌තියං. කෙවලං උච්‌චාරෙතුකාමතාය උග්‌ගිරණමත්‌තෙ කතෙ ඉමිනා පාචිත්‌තියං. ඉමිනා පන විරජ්‌ඣිත්‌වා පහාරො දින්‌නො, තස්‌මා න පහරිතුකාමතාය දින්‌නත්‌තා දුක්‌කටං. කිමිදං දුක්‌කටං පහාරපච්‌චයා, උදාහු උග්‌ගිරණපච්‌චයාති? පහාරපච්‌චයා එව දුක්‌කටං. පුරිමං උග්‌ගිරණපච්‌චයා පාචිත්‌තියන්‌ති සදුක්‌කටං පාචිත්‌තියං යුජ්‌ජති. පුරිමඤ්‌හි උග්‌ගිරණං, පච්‌ඡා පහාරො. න ච පච්‌ඡිමපහාරං නිස්‌සාය පුරිමං උග්‌ගිරණං අනාපත්‌තිවත්‌ථුකං භවිතුමරහතීති නො තක්‌කොති ආචරියො. ‘‘තෙන පහාරෙන හත්‌ථාදීසු යං කිඤ්‌චි භිජ්‌ජති, දුක්‌කටමෙවා’’ති ඉමිනාපි පහාරපච්‌චයා දුක්‌කටං. උග්‌ගිරණං යථාවත්‌ථුකමෙවාති සිද්‌ධං, සුට්‌ඨු වීමංසිතබ්‌බං. ‘‘තිරච්‌ඡානාදීනං අසුචිකරණාදීනි දිස්‌වා කුජ්‌ඣිත්‌වාපි උග්‌ගිරන්‌තස්‌ස මොක්‌ඛාධිප්‌පායො එවා’’ති වදන්‌ති.
456. ‘‘Kāyaṃ vā kāyapaṭibaddhaṃ vā’’ti (pāci. 456) vacanato kāyādīsu yaṃ uccāreti , taṃ talaṃ nāma. Talameva talasattikaṃ. Pothanasamatthaṭṭhena sattikanti eke. Taṃ ‘‘uppalapattampī’’ti iminā niyameti. Evaṃ kupitā hi kopavasena pothanāsamatthataṃ avicāretvā yaṃ kiñci hatthagataṃ paṭikkhipanti, sukhasamphassampi hotu, pācittiyameva. Yasmā paharitukāmatāya pahaṭe purimena pācittiyaṃ. Kevalaṃ uccāretukāmatāya uggiraṇamatte kate iminā pācittiyaṃ. Iminā pana virajjhitvā pahāro dinno, tasmā na paharitukāmatāya dinnattā dukkaṭaṃ. Kimidaṃ dukkaṭaṃ pahārapaccayā, udāhu uggiraṇapaccayāti? Pahārapaccayā eva dukkaṭaṃ. Purimaṃ uggiraṇapaccayā pācittiyanti sadukkaṭaṃ pācittiyaṃ yujjati. Purimañhi uggiraṇaṃ, pacchā pahāro. Na ca pacchimapahāraṃ nissāya purimaṃ uggiraṇaṃ anāpattivatthukaṃ bhavitumarahatīti no takkoti ācariyo. ‘‘Tena pahārena hatthādīsu yaṃ kiñci bhijjati, dukkaṭamevā’’ti imināpi pahārapaccayā dukkaṭaṃ. Uggiraṇaṃ yathāvatthukamevāti siddhaṃ, suṭṭhu vīmaṃsitabbaṃ. ‘‘Tiracchānādīnaṃ asucikaraṇādīni disvā kujjhitvāpi uggirantassa mokkhādhippāyo evā’’ti vadanti.
තලසත්‌තිකසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Talasattikasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 8. සහධම්‌මිකවග්‌ගො • 8. Sahadhammikavaggo
