| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಉದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Udāna-aṭṭhakathā |
೬. ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Taṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanā
೬೬. ಛಟ್ಠೇ ಅಞ್ಞಾಸಿಕೋಣ್ಡಞ್ಞೋತಿ ಏತ್ಥ ಕೋಣ್ಡಞ್ಞೋತಿ ತಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಗೋತ್ತತೋ ಆಗತನಾಮಂ। ಸಾವಕೇಸು ಪನ ಸಬ್ಬಪಠಮಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝೀತಿ ಭಗವತಾ ‘‘ಅಞ್ಞಾಸಿ ವತ, ಭೋ, ಕೋಣ್ಡಞ್ಞೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೧೭; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೫.೧೦೮೧) ವುತ್ತಉದಾನವಸೇನ ಥೇರೋ ಸಾಸನೇ ‘‘ಅಞ್ಞಾಸಿಕೋಣ್ಡಞ್ಞೋ’’ತ್ವೇವ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ। ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತಿನ್ತಿ ತಣ್ಹಾ ಸಙ್ಖೀಯತಿ ಪಹೀಯತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯೋ, ನಿಬ್ಬಾನಂ। ತಸ್ಮಿಂ ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯೇ ವಿಮುತ್ತಿ। ತಣ್ಹಾ ವಾ ಸಙ್ಖೀಯತಿ ಪಹೀಯತಿ ಏತೇನಾತಿ ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯೋ, ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ। ತಸ್ಸ ಫಲಭೂತಾ, ಪರಿಯೋಸಾನಭೂತಾ ವಾ ವಿಮುತ್ತೀತಿ ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತಿ , ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯೇನ ಅರಹತ್ತಫಲಸಮಾಪತ್ತಿ। ತಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಅಯಞ್ಹಿ ಆಯಸ್ಮಾ ಬಹುಲಂ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಇಧಾಪಿ ಏವಮಕಾಸಿ।
66. Chaṭṭhe aññāsikoṇḍaññoti ettha koṇḍaññoti tassāyasmato gottato āgatanāmaṃ. Sāvakesu pana sabbapaṭhamaṃ ariyasaccāni paṭivijjhīti bhagavatā ‘‘aññāsi vata, bho, koṇḍañño’’ti (mahāva. 17; saṃ. ni. 5.1081) vuttaudānavasena thero sāsane ‘‘aññāsikoṇḍañño’’tveva paññāyittha. Taṇhāsaṅkhayavimuttinti taṇhā saṅkhīyati pahīyati etthāti taṇhāsaṅkhayo, nibbānaṃ. Tasmiṃ taṇhāsaṅkhaye vimutti. Taṇhā vā saṅkhīyati pahīyati etenāti taṇhāsaṅkhayo, ariyamaggo. Tassa phalabhūtā, pariyosānabhūtā vā vimuttīti taṇhāsaṅkhayavimutti , nippariyāyena arahattaphalasamāpatti. Taṃ paccavekkhamāno nisinno hoti. Ayañhi āyasmā bahulaṃ phalasamāpattiṃ samāpajjati, tasmā idhāpi evamakāsi.
ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾತಿ ಏತಂ ಅಞ್ಞಾಸಿಕೋಣ್ಡಞ್ಞತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಗ್ಗಫಲಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತದತ್ಥದೀಪನಂ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ।
Etamatthaṃviditvāti etaṃ aññāsikoṇḍaññattherassa aggaphalapaccavekkhaṇaṃ viditvā tadatthadīpanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
ತತ್ಥ ಯಸ್ಸ ಮೂಲಂ ಛಮಾ ನತ್ಥೀತಿ ಯಸ್ಸ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅತ್ತಭಾವರುಕ್ಖಮೂಲಭೂತಾ ಅವಿಜ್ಜಾ, ತಸ್ಸಾವ ಪತಿಟ್ಠಾ ಹೇತುಭೂತಾ ಆಸವನೀವರಣಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಸಙ್ಖಾತಾ ಛಮಾ ಪಥವೀ ಚ ನತ್ಥಿ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗೇನ ಸಮುಗ್ಘಾತಿತತ್ತಾ। ಪಣ್ಣಾ ನತ್ಥಿ ಕುತೋ ಲತಾತಿ ನತ್ಥಿ ಲತಾ ಕುತೋ ಪಣ್ಣಾತಿ ಪದಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಮಾನಾತಿಮಾನಾದಿಪಭೇದಾ ಸಾಖಾಪಸಾಖಾದಿಸಙ್ಖಾತಾ ಲತಾಪಿ ನತ್ಥಿ, ಕುತೋ ಏವ ಮದಪ್ಪಮಾದಮಾಯಾಸಾಠೇಯ್ಯಾದಿಪಣ್ಣಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ಪಣ್ಣಾ ನತ್ಥಿ ಕುತೋ ಲತಾತಿ ರುಕ್ಖಙ್ಕುರಸ್ಸ ವಡ್ಢಮಾನಸ್ಸ ಪಠಮಂ ಪಣ್ಣಾನಿ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ। ಪಚ್ಛಾ ಸಾಖಾಪಸಾಖಾಸಙ್ಖಾತಾ ಲತಾತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಸ ಅರಿಯಮಗ್ಗಭಾವನಾಯ ಅಸತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಾರಹಸ್ಸ ಅತ್ತಭಾವರುಕ್ಖಸ್ಸ ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಯಂ ಅವಿಜ್ಜಾಸಙ್ಖಾತಂ ಮೂಲಂ, ತಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಾನಭೂತಂ ಆಸವಾದಿ ಚ ನತ್ಥಿ। ಮೂಲಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಚೇತ್ಥ ಮೂಲಕಾರಣತ್ತಾ ಬೀಜಟ್ಠಾನಿಯಂ ಕಮ್ಮಂ ತದಭಾವೋಪಿ ಗಹಿತೋಯೇವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಸತಿ ಚ ಕಮ್ಮಬೀಜೇ ತಂನಿಮಿತ್ತೋ ವಿಞ್ಞಾಣಙ್ಕುರೋ, ವಿಞ್ಞಾಣಙ್ಕುರನಿಮಿತ್ತಾ ಚ ನಾಮರೂಪಸಳಾಯತನಪತ್ತಸಾಖಾದಯೋ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸನ್ತಿಯೇವ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಯಸ್ಸ ಮೂಲಂ ಛಮಾ ನತ್ಥಿ, ಪಣ್ಣಾ ನತ್ಥಿ ಕುತೋ ಲತಾ’’ತಿ।
Tattha yassa mūlaṃ chamā natthīti yassa ariyapuggalassa attabhāvarukkhamūlabhūtā avijjā, tassāva patiṭṭhā hetubhūtā āsavanīvaraṇaayonisomanasikārasaṅkhātā chamā pathavī ca natthi aggamaggena samugghātitattā. Paṇṇā natthi kuto latāti natthi latā kuto paṇṇāti padasambandho. Mānātimānādipabhedā sākhāpasākhādisaṅkhātā latāpi natthi, kuto eva madappamādamāyāsāṭheyyādipaṇṇānīti attho. Atha vā paṇṇā natthi kuto latāti rukkhaṅkurassa vaḍḍhamānassa paṭhamaṃ paṇṇāni nibbattanti. Pacchā sākhāpasākhāsaṅkhātā latāti katvā vuttaṃ. Tattha yassa ariyamaggabhāvanāya asati uppajjanārahassa attabhāvarukkhassa ariyamaggassa bhāvitattā yaṃ avijjāsaṅkhātaṃ mūlaṃ, tassa patiṭṭhānabhūtaṃ āsavādi ca natthi. Mūlaggahaṇeneva cettha mūlakāraṇattā bījaṭṭhāniyaṃ kammaṃ tadabhāvopi gahitoyevāti veditabbo. Asati ca kammabīje taṃnimitto viññāṇaṅkuro, viññāṇaṅkuranimittā ca nāmarūpasaḷāyatanapattasākhādayo na nibbattissantiyeva. Tena vuttaṃ – ‘‘yassa mūlaṃ chamā natthi, paṇṇā natthi kuto latā’’ti.
ತಂ ಧೀರಂ ಬನ್ಧನಾ ಮುತ್ತನ್ತಿ ತಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನವೀರಿಯಯೋಗೇನ ವಿಜಿತಮಾರತ್ತಾ ಧೀರಂ, ತತೋ ಏವ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಾಭಿಸಙ್ಖಾರಬನ್ಧನತೋ ಮುತ್ತಂ। ಕೋ ತಂ ನಿನ್ದಿತುಮರಹತೀತಿ ಏತ್ಥ ನ್ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಏವಂ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸವಿಪ್ಪಮುತ್ತಂ ಸೀಲಾದಿಅನುತ್ತರಗುಣಸಮನ್ನಾಗತಂ ಕೋ ನಾಮ ವಿಞ್ಞುಜಾತಿಕೋ ನಿನ್ದಿತುಂ ಗರಹಿತುಂ ಅರಹತಿ ನಿನ್ದಾನಿಮಿತ್ತಸ್ಸೇವ ಅಭಾವತೋ। ದೇವಾಪಿ ನಂ ಪಸಂಸನ್ತೀತಿ ಅಞ್ಞದತ್ಥು ದೇವಾ ಸಕ್ಕಾದಯೋ ಗುಣವಿಸೇಸವಿದೂ, ಅಪಿಸದ್ದೇನ ಮನುಸ್ಸಾಪಿ ಖತ್ತಿಯಪಣ್ಡಿತಾದಯೋ ಪಸಂಸನ್ತಿ। ಕಿಞ್ಚ ಭಿಯ್ಯೋ ಬ್ರಹ್ಮುನಾಪಿ ಪಸಂಸಿತೋ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮುನಾಪಿ ಅಞ್ಞೇಹಿಪಿ ಬ್ರಹ್ಮನಾಗಯಕ್ಖಗನ್ಧಬ್ಬಾದೀಹಿಪಿ ಪಸಂಸಿತೋ ಥೋಮಿತೋಯೇವಾತಿ।
Taṃ dhīraṃ bandhanā muttanti taṃ catubbidhasammappadhānavīriyayogena vijitamārattā dhīraṃ, tato eva sabbakilesābhisaṅkhārabandhanato muttaṃ. Ko taṃ ninditumarahatīti ettha nti nipātamattaṃ. Evaṃ sabbakilesavippamuttaṃ sīlādianuttaraguṇasamannāgataṃ ko nāma viññujātiko nindituṃ garahituṃ arahati nindānimittasseva abhāvato. Devāpi naṃ pasaṃsantīti aññadatthu devā sakkādayo guṇavisesavidū, apisaddena manussāpi khattiyapaṇḍitādayo pasaṃsanti. Kiñca bhiyyo brahmunāpi pasaṃsito mahābrahmunāpi aññehipi brahmanāgayakkhagandhabbādīhipi pasaṃsito thomitoyevāti.
ಛಟ್ಠಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Chaṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಉದಾನಪಾಳಿ • Udānapāḷi / ೬. ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯಸುತ್ತಂ • 6. Taṇhāsaṅkhayasuttaṃ
