| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya |
๙. ตณฺหาสุตฺตํ
9. Taṇhāsuttaṃ
๑๙๙. ภควา เอตทโวจ – ‘‘ตณฺหํ โว, ภิกฺขเว, เทเสสฺสามิ ชาลินิํ สริตํ วิสฎํ วิสตฺติกํ, ยาย อยํ โลโก อุทฺธโสฺต ปริโยนโทฺธ ตนฺตากุลกชาโต คุลาคุณฺฐิกชาโต 1 มุญฺชปพฺพชภูโต อปายํ ทุคฺคติํ วินิปาตํ สํสารํ นาติวตฺตติฯ ตํ สุณาถ, สาธุกํ มนสิ กโรถ; ภาสิสฺสามี’’ติฯ ‘‘เอวํ, ภเนฺต’’ติ โข เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจโสฺสสุํฯ ภควา เอตทโวจ –
199. Bhagavā etadavoca – ‘‘taṇhaṃ vo, bhikkhave, desessāmi jāliniṃ saritaṃ visaṭaṃ visattikaṃ, yāya ayaṃ loko uddhasto pariyonaddho tantākulakajāto gulāguṇṭhikajāto 2 muñjapabbajabhūto apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ saṃsāraṃ nātivattati. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘กตมา จ สา, ภิกฺขเว, ตณฺหา ชาลินี สริตา วิสฎา วิสตฺติกา, ยาย อยํ โลโก อุทฺธโสฺต ปริโยนโทฺธ ตนฺตากุลกชาโต คุลาคุณฺฐิกชาโต มุญฺชปพฺพชภูโต อปายํ ทุคฺคติํ วินิปาตํ สํสารํ นาติวตฺตติ ? อฎฺฐารส โข ปนิมานิ, ภิกฺขเว, ตณฺหาวิจริตานิ อชฺฌตฺติกสฺส อุปาทาย, อฎฺฐารส ตณฺหาวิจริตานิ พาหิรสฺส อุปาทายฯ
‘‘Katamā ca sā, bhikkhave, taṇhā jālinī saritā visaṭā visattikā, yāya ayaṃ loko uddhasto pariyonaddho tantākulakajāto gulāguṇṭhikajāto muñjapabbajabhūto apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ saṃsāraṃ nātivattati ? Aṭṭhārasa kho panimāni, bhikkhave, taṇhāvicaritāni ajjhattikassa upādāya, aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni bāhirassa upādāya.
‘‘กตมานิ อฎฺฐารส ตณฺหาวิจริตานิ อชฺฌตฺติกสฺส อุปาทาย? อสฺมีติ, ภิกฺขเว, สติ อิตฺถสฺมีติ โหติ, เอวํสฺมีติ 3 โหติ, อญฺญถาสฺมีติ โหติ, อสสฺมีติ โหติ, สตสฺมีติ โหติ, สนฺติ โหติ, อิตฺถํ สนฺติ โหติ, เอวํ สนฺติ โหติ, อญฺญถา สนฺติ โหติ, อปิหํ 4 สนฺติ โหติ, อปิหํ 5 อิตฺถํ สนฺติ โหติ, อปิหํ 6 เอวํ สนฺติ โหติ, อปิหํ 7 อญฺญถา สนฺติ โหติ , ภวิสฺสนฺติ โหติ, อิตฺถํ ภวิสฺสนฺติ โหติ, เอวํ ภวิสฺสนฺติ โหติ, อญฺญถา ภวิสฺสนฺติ โหติฯ อิมานิ อฎฺฐารส ตณฺหาวิจริตานิ อชฺฌตฺติกสฺส อุปาทายฯ
‘‘Katamāni aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni ajjhattikassa upādāya? Asmīti, bhikkhave, sati itthasmīti hoti, evaṃsmīti 8 hoti, aññathāsmīti hoti, asasmīti hoti, satasmīti hoti, santi hoti, itthaṃ santi hoti, evaṃ santi hoti, aññathā santi hoti, apihaṃ 9 santi hoti, apihaṃ 10 itthaṃ santi hoti, apihaṃ 11 evaṃ santi hoti, apihaṃ 12 aññathā santi hoti , bhavissanti hoti, itthaṃ bhavissanti hoti, evaṃ bhavissanti hoti, aññathā bhavissanti hoti. Imāni aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni ajjhattikassa upādāya.
‘‘กตมานิ อฎฺฐารส ตณฺหาวิจริตานิ พาหิรสฺส อุปาทาย? อิมินาสฺมีติ, ภิกฺขเว, สติ อิมินา อิตฺถสฺมีติ โหติ, อิมินา เอวํสฺมีติ โหติ, อิมินา อญฺญถาสฺมีติ โหติ, อิมินา อสสฺมีติ โหติ, อิมินา สตสฺมีติ โหติ, อิมินา สนฺติ โหติ, อิมินา อิตฺถํ สนฺติ โหติ, อิมินา เอวํ สนฺติ โหติ, อิมินา อญฺญถา สนฺติ โหติ, อิมินา อปิหํ สนฺติ โหติ, อิมินา อปิหํ อิตฺถํ สนฺติ โหติ, อิมินา อปิหํ เอวํ สนฺติ โหติ, อิมินา อปิหํ อญฺญถา สนฺติ โหติ, อิมินา ภวิสฺสนฺติ โหติ, อิมินา อิตฺถํ ภวิสฺสนฺติ โหติ, อิมินา เอวํ ภวิสฺสนฺติ โหติ, อิมินา อญฺญถา ภวิสฺสนฺติ โหติฯ อิมานิ อฎฺฐารส ตณฺหาวิจริตานิ พาหิรสฺส อุปาทายฯ
‘‘Katamāni aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni bāhirassa upādāya? Imināsmīti, bhikkhave, sati iminā itthasmīti hoti, iminā evaṃsmīti hoti, iminā aññathāsmīti hoti, iminā asasmīti hoti, iminā satasmīti hoti, iminā santi hoti, iminā itthaṃ santi hoti, iminā evaṃ santi hoti, iminā aññathā santi hoti, iminā apihaṃ santi hoti, iminā apihaṃ itthaṃ santi hoti, iminā apihaṃ evaṃ santi hoti, iminā apihaṃ aññathā santi hoti, iminā bhavissanti hoti, iminā itthaṃ bhavissanti hoti, iminā evaṃ bhavissanti hoti, iminā aññathā bhavissanti hoti. Imāni aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni bāhirassa upādāya.
‘‘อิติ อฎฺฐารส ตณฺหาวิจริตานิ อชฺฌตฺติกสฺส อุปาทาย, อฎฺฐารส ตณฺหาวิจริตานิ พาหิรสฺส อุปาทายฯ อิมานิ วุจฺจนฺติ, ภิกฺขเว, ฉตฺติํส ตณฺหาวิจริตานิฯ อิติ เอวรูปานิ อตีตานิ ฉตฺติํส ตณฺหาวิจริตานิ, อนาคตานิ ฉตฺติํส ตณฺหาวิจริตานิ , ปจฺจุปฺปนฺนานิ ฉตฺติํส ตณฺหาวิจริตานิฯ เอวํ อฎฺฐสตํ ตณฺหาวิจริตํ โหนฺติฯ
‘‘Iti aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni ajjhattikassa upādāya, aṭṭhārasa taṇhāvicaritāni bāhirassa upādāya. Imāni vuccanti, bhikkhave, chattiṃsa taṇhāvicaritāni. Iti evarūpāni atītāni chattiṃsa taṇhāvicaritāni, anāgatāni chattiṃsa taṇhāvicaritāni , paccuppannāni chattiṃsa taṇhāvicaritāni. Evaṃ aṭṭhasataṃ taṇhāvicaritaṃ honti.
‘‘อยํ โข สา, ภิกฺขเว, ตณฺหา ชาลินี สริตา วิสฎา วิสตฺติกา, ยาย อยํ โลโก อุทฺธโสฺต ปริโยนโทฺธ ตนฺตากุลกชาโต คุลาคุณฺฐิกชาโต มุญฺชปพฺพชภูโต อปายํ ทุคฺคติํ วินิปาตํ สํสารํ นาติวตฺตตี’’ติฯ นวมํฯ
‘‘Ayaṃ kho sā, bhikkhave, taṇhā jālinī saritā visaṭā visattikā, yāya ayaṃ loko uddhasto pariyonaddho tantākulakajāto gulāguṇṭhikajāto muñjapabbajabhūto apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ saṃsāraṃ nātivattatī’’ti. Navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๙. ตณฺหาสุตฺตวณฺณนา • 9. Taṇhāsuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๙-๑๐. ตณฺหาสุตฺตาทิวณฺณนา • 9-10. Taṇhāsuttādivaṇṇanā
