| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
੬. ਤਣ੍ਹੁਪ੍ਪਾਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Taṇhuppādasuttavaṇṇanā
੧੦੫. ਛਟ੍ਠੇ ਤਣ੍ਹੁਪ੍ਪਾਦਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਏਤੇਸੂਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਤਣ੍ਹਾ। ਤਣ੍ਹਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਾ ਤਣ੍ਹੁਪ੍ਪਾਦਾ, ਤਣ੍ਹਾવਤ੍ਥੂਨਿ ਤਣ੍ਹਾਕਾਰਣਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯੇਸੁ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤੇਸੁ । ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਸੀਲਾ। ਚੀવਰਹੇਤੂਤਿ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਮਨਾਪਂ ਚੀવਰਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚੀવਰਕਾਰਣਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਇਤਿਭવਾਭવਹੇਤੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਇਤੀਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ। ਯਥਾ ਚੀવਰਾਦਿਹੇਤੁ, ਏવਂ ਭવਾਭવਹੇਤੁਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭવਾਭવਾਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਪਣੀਤਪ੍ਪਣੀਤਾਨਿ ਸਪ੍ਪਿਨવਨੀਤਾਦੀਨਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨਿ ਭવਤਿ ਆਰੋਗ੍ਯਂ ਏਤੇਨਾਤਿ ਕਤ੍વਾ। ‘‘ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭવੇਸੁ ਪਣੀਤਪ੍ਪਣੀਤਤਰੋ ਭવਾਭવੋ’’ਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਭવੋਤਿ વਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਅਭવੋਤਿ વਿਪਤ੍ਤਿ। ਭવੋਤਿ વੁਡ੍ਢਿ, ਅਭવੋਤਿ ਹਾਨਿ। ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਤਣ੍ਹਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਭવਾਭવਹੇਤੁ વਾ’’ਤਿ।
105. Chaṭṭhe taṇhuppādāti ettha uppajjati etesūti uppādā. Kā uppajjati? Taṇhā. Taṇhāya uppādā taṇhuppādā, taṇhāvatthūni taṇhākāraṇānīti attho. Yatthāti yesu nimittabhūtesu . Uppajjamānāti uppajjanasīlā. Cīvarahetūti ‘‘kattha manāpaṃ cīvaraṃ labhissāmī’’ti cīvarakāraṇā uppajjati. Sesapadesupi eseva nayo. Itibhavābhavahetūti ettha pana itīti nidassanatthe nipāto. Yathā cīvarādihetu, evaṃ bhavābhavahetupīti attho. Bhavābhavāti cettha paṇītappaṇītāni sappinavanītādīni adhippetāni bhavati ārogyaṃ etenāti katvā. ‘‘Sampattibhavesu paṇītappaṇītataro bhavābhavo’’tipi vadanti. Bhavoti vā sampatti, abhavoti vipatti. Bhavoti vuḍḍhi, abhavoti hāni. Taṃ nimittañca taṇhā uppajjatīti vuttaṃ ‘‘bhavābhavahetu vā’’ti.
ਗਾਥਾ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ ਏવ। ਅਪਿਚ ਤਣ੍ਹਾਦੁਤਿਯੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸਹਾਯੋ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤੋ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰવਟ੍ਟੇ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਨ ਏਕਕੋવ ਸਂਸਰਤਿ, ਤਣ੍ਹਂ ਪਨ ਦੁਤਿਯਿਕਂ ਸਹਾਯਿਕਂ ਲਭਿਤ੍વਾવ ਸਂਸਰਤਿ। ਤਥਾ ਹਿ ਤਂ ਪਪਾਤਪਾਤਂ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਮਧੁਗਣ੍ਹਨਕਲੁਦ੍ਦਕਂ વਿਯ ਅਨੇਕਾਦੀਨવਾਕੁਲੇਸੁਪਿ ਭવੇਸੁ ਆਨਿਸਂਸਮੇવ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੀ ਅਨਤ੍ਥਜਾਲੇ ਸਾ ਪਰਿਬ੍ਭਮਾਪੇਤਿ। ਏਤਮਾਦੀਨવਂ ਞਤ੍વਾਤਿ ਏਤਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਇਤ੍ਥਭਾવਞ੍ਞਥਾਭਾવਸਞ੍ਞਿਤਂ ਆਦੀਨવਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ। ਤਣ੍ਹਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ‘‘ਤਣ੍ਹਾ ਚਾਯਂ વਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭવੋ ਪਭવੋ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤ੍વਾ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਚ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ। ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਖੀਣਾਸવਂ ਥੋਮੇਨ੍ਤੋ ‘‘વੀਤਤਣ੍ਹੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅવੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ।
Gāthā heṭṭhā vuttatthā eva. Apica taṇhādutiyoti taṇhāsahāyo. Ayañhi satto anamatagge saṃsāravaṭṭe saṃsaranto na ekakova saṃsarati, taṇhaṃ pana dutiyikaṃ sahāyikaṃ labhitvāva saṃsarati. Tathā hi taṃ papātapātaṃ acintetvā madhugaṇhanakaluddakaṃ viya anekādīnavākulesupi bhavesu ānisaṃsameva dassentī anatthajāle sā paribbhamāpeti. Etamādīnavaṃ ñatvāti etaṃ atītānāgatapaccuppannesu khandhesu itthabhāvaññathābhāvasaññitaṃ ādīnavaṃ jānitvā. Taṇhaṃ dukkhassa sambhavanti ‘‘taṇhā cāyaṃ vaṭṭadukkhassa sambhavo pabhavo kāraṇa’’nti jānitvā. Ettāvatā ca ekassa bhikkhuno vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattuppatti dassitā. Idāni taṃ khīṇāsavaṃ thomento ‘‘vītataṇho’’tiādimāha. Yaṃ panettha avuttaṃ, taṃ heṭṭhā vuttanayameva.
ਛਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Chaṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਪਾਲ਼ਿ • Itivuttakapāḷi / ੬. ਤਣ੍ਹੁਪ੍ਪਾਦਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Taṇhuppādasuttaṃ
