Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഇതിവുത്തക-അട്ഠകഥാ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
൬. തണ്ഹുപ്പാദസുത്തവണ്ണനാ
6. Taṇhuppādasuttavaṇṇanā
൧൦൫. ഛട്ഠേ തണ്ഹുപ്പാദാതി ഏത്ഥ ഉപ്പജ്ജതി ഏതേസൂതി ഉപ്പാദാ. കാ ഉപ്പജ്ജതി? തണ്ഹാ. തണ്ഹായ ഉപ്പാദാ തണ്ഹുപ്പാദാ, തണ്ഹാവത്ഥൂനി തണ്ഹാകാരണാനീതി അത്ഥോ. യത്ഥാതി യേസു നിമിത്തഭൂതേസു . ഉപ്പജ്ജമാനാതി ഉപ്പജ്ജനസീലാ. ചീവരഹേതൂതി ‘‘കത്ഥ മനാപം ചീവരം ലഭിസ്സാമീ’’തി ചീവരകാരണാ ഉപ്പജ്ജതി. സേസപദേസുപി ഏസേവ നയോ. ഇതിഭവാഭവഹേതൂതി ഏത്ഥ പന ഇതീതി നിദസ്സനത്ഥേ നിപാതോ. യഥാ ചീവരാദിഹേതു, ഏവം ഭവാഭവഹേതുപീതി അത്ഥോ. ഭവാഭവാതി ചേത്ഥ പണീതപ്പണീതാനി സപ്പിനവനീതാദീനി അധിപ്പേതാനി ഭവതി ആരോഗ്യം ഏതേനാതി കത്വാ. ‘‘സമ്പത്തിഭവേസു പണീതപ്പണീതതരോ ഭവാഭവോ’’തിപി വദന്തി. ഭവോതി വാ സമ്പത്തി, അഭവോതി വിപത്തി. ഭവോതി വുഡ്ഢി, അഭവോതി ഹാനി. തം നിമിത്തഞ്ച തണ്ഹാ ഉപ്പജ്ജതീതി വുത്തം ‘‘ഭവാഭവഹേതു വാ’’തി.
105. Chaṭṭhe taṇhuppādāti ettha uppajjati etesūti uppādā. Kā uppajjati? Taṇhā. Taṇhāya uppādā taṇhuppādā, taṇhāvatthūni taṇhākāraṇānīti attho. Yatthāti yesu nimittabhūtesu . Uppajjamānāti uppajjanasīlā. Cīvarahetūti ‘‘kattha manāpaṃ cīvaraṃ labhissāmī’’ti cīvarakāraṇā uppajjati. Sesapadesupi eseva nayo. Itibhavābhavahetūti ettha pana itīti nidassanatthe nipāto. Yathā cīvarādihetu, evaṃ bhavābhavahetupīti attho. Bhavābhavāti cettha paṇītappaṇītāni sappinavanītādīni adhippetāni bhavati ārogyaṃ etenāti katvā. ‘‘Sampattibhavesu paṇītappaṇītataro bhavābhavo’’tipi vadanti. Bhavoti vā sampatti, abhavoti vipatti. Bhavoti vuḍḍhi, abhavoti hāni. Taṃ nimittañca taṇhā uppajjatīti vuttaṃ ‘‘bhavābhavahetu vā’’ti.
ഗാഥാ ഹേട്ഠാ വുത്തത്ഥാ ഏവ. അപിച തണ്ഹാദുതിയോതി തണ്ഹാസഹായോ. അയഞ്ഹി സത്തോ അനമതഗ്ഗേ സംസാരവട്ടേ സംസരന്തോ ന ഏകകോവ സംസരതി, തണ്ഹം പന ദുതിയികം സഹായികം ലഭിത്വാവ സംസരതി. തഥാ ഹി തം പപാതപാതം അചിന്തേത്വാ മധുഗണ്ഹനകലുദ്ദകം വിയ അനേകാദീനവാകുലേസുപി ഭവേസു ആനിസംസമേവ ദസ്സേന്തീ അനത്ഥജാലേ സാ പരിബ്ഭമാപേതി. ഏതമാദീനവം ഞത്വാതി ഏതം അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നേസു ഖന്ധേസു ഇത്ഥഭാവഞ്ഞഥാഭാവസഞ്ഞിതം ആദീനവം ജാനിത്വാ. തണ്ഹം ദുക്ഖസ്സ സമ്ഭവന്തി ‘‘തണ്ഹാ ചായം വട്ടദുക്ഖസ്സ സമ്ഭവോ പഭവോ കാരണ’’ന്തി ജാനിത്വാ. ഏത്താവതാ ച ഏകസ്സ ഭിക്ഖുനോ വിപസ്സനം വഡ്ഢേത്വാ അരഹത്തുപ്പത്തി ദസ്സിതാ. ഇദാനി തം ഖീണാസവം ഥോമേന്തോ ‘‘വീതതണ്ഹോ’’തിആദിമാഹ. യം പനേത്ഥ അവുത്തം, തം ഹേട്ഠാ വുത്തനയമേവ.
Gāthā heṭṭhā vuttatthā eva. Apica taṇhādutiyoti taṇhāsahāyo. Ayañhi satto anamatagge saṃsāravaṭṭe saṃsaranto na ekakova saṃsarati, taṇhaṃ pana dutiyikaṃ sahāyikaṃ labhitvāva saṃsarati. Tathā hi taṃ papātapātaṃ acintetvā madhugaṇhanakaluddakaṃ viya anekādīnavākulesupi bhavesu ānisaṃsameva dassentī anatthajāle sā paribbhamāpeti. Etamādīnavaṃ ñatvāti etaṃ atītānāgatapaccuppannesu khandhesu itthabhāvaññathābhāvasaññitaṃ ādīnavaṃ jānitvā. Taṇhaṃ dukkhassa sambhavanti ‘‘taṇhā cāyaṃ vaṭṭadukkhassa sambhavo pabhavo kāraṇa’’nti jānitvā. Ettāvatā ca ekassa bhikkhuno vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattuppatti dassitā. Idāni taṃ khīṇāsavaṃ thomento ‘‘vītataṇho’’tiādimāha. Yaṃ panettha avuttaṃ, taṃ heṭṭhā vuttanayameva.
ഛട്ഠസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Chaṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഇതിവുത്തകപാളി • Itivuttakapāḷi / ൬. തണ്ഹുപ്പാദസുത്തം • 6. Taṇhuppādasuttaṃ