Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
൯. തണ്ഹുപ്പാദസുത്തവണ്ണനാ
9. Taṇhuppādasuttavaṇṇanā
൯. നവമേ ഭവതി ഏതേന ആരോഗ്യന്തി ഭവോ, ഗിലാനപച്ചയോ. പരിവുദ്ധോ ഭവോ അഭവോ. വുദ്ധിഅത്ഥോ ഹി അയമകാരോ യഥാ ‘‘സംവരാസംവരോ, ഫലാഫല’’ന്തി ച. സപ്പിനവനീതാദീനീതി ആദി-സദ്ദേന തേലമധുഫാണിതാദീനം ഗഹണം. സപ്പിനവനീതാദിഗ്ഗഹണഞ്ചേത്ഥ നിദസ്സനമത്തം, സബ്ബസ്സപി ഗിലാനപച്ചയസ്സ സങ്ഗഹോ ദട്ഠബ്ബോ. ഭവാഭവോതി വാ ഖുദ്ദകോ ചേവ മഹന്തോ ച ഉപപത്തിഭവോ വേദിതബ്ബോ. തേനേവാഹ ‘‘സമ്പത്തിഭവേസൂ’’തിആദി. ഭവോതി വാ സമ്പത്തി, അഭവോതി വിപത്തി. ഭവോതി വുദ്ധി, അഭവോതി ഹാനി. തംനിമിത്തഞ്ച തണ്ഹാ ഉപ്പജ്ജതീതി വുത്തം ‘‘ഭവാഭവഹേതു വാ’’തി.
9. Navame bhavati etena ārogyanti bhavo, gilānapaccayo. Parivuddho bhavo abhavo. Vuddhiattho hi ayamakāro yathā ‘‘saṃvarāsaṃvaro, phalāphala’’nti ca. Sappinavanītādīnīti ādi-saddena telamadhuphāṇitādīnaṃ gahaṇaṃ. Sappinavanītādiggahaṇañcettha nidassanamattaṃ, sabbassapi gilānapaccayassa saṅgaho daṭṭhabbo. Bhavābhavoti vā khuddako ceva mahanto ca upapattibhavo veditabbo. Tenevāha ‘‘sampattibhavesū’’tiādi. Bhavoti vā sampatti, abhavoti vipatti. Bhavoti vuddhi, abhavoti hāni. Taṃnimittañca taṇhā uppajjatīti vuttaṃ ‘‘bhavābhavahetu vā’’ti.
തണ്ഹാദുതിയോതി തണ്ഹാസഹായോ. തണ്ഹാ ഹി നിരുദകകന്താരേ മരീചികായ ഉദകസഞ്ഞാ വിയ പിപാസാഭിഭൂതം തസിതം സത്തം അസ്സാസദസ്സനവസേന സഹായകിച്ചം കരോന്തീ ഭവാദീസു അനിബ്ബിന്നം കത്വാ പരിബ്ഭമാപേതി. തഥാ ഹി തം പപാതകം അചിന്തേത്വാ മധുഗ്ഗണ്ഹനകലുദ്ദകാ വിയ അനേകാദീനവാകുലേസു ഭവേസു ആനിസംസമേവ ദസ്സേന്തീ അനത്ഥജാലേ സാ പരിബ്ഭമാപേതി, തസ്മാ തണ്ഹാ ‘‘പുരിസസ്സ ദുതിയാ’’തി വുത്താ. നനു ച അഞ്ഞേപി കിലേസാദയോ ഭവനിബ്ബത്തിപച്ചയാതി? സച്ചമേതം, ന പന തഥാ വിസേസപച്ചയോ, യഥാ തണ്ഹാ. തഥാ ഹി സാ കുസലേഹി വിനാ അകുസലേഹി, കാമാവചരാദികുസലേഹി ച വിനാ രൂപാവചരാദികുസലേഹി ഭവനിബ്ബത്തിയാ വിസേസപച്ചയോ. യതോ സമുദയസച്ചന്തി വുച്ചതീതി. ഇത്ഥഭാവഞ്ഞഥാഭാവന്തി ഇത്ഥഭാവോ ച അഞ്ഞഥാഭാവോ ച ഇത്ഥഭാവഞ്ഞഥാഭാവോ, സോ ഏതസ്സ അത്ഥീതി ഇത്ഥഭാവഞ്ഞഥാഭാവോ, സംസാരോ, തം ഇത്ഥഭാവഞ്ഞഥാഭാവം. തത്ഥ ഇത്ഥഭാവോ മനുസ്സത്തം, അഞ്ഞഥാഭാവോ തതോ അവസിട്ഠസത്താവാസാ. ഇത്ഥഭാവോ വാ തേസം തേസം സത്താനം പച്ചുപ്പന്നോ അത്തഭാവോ, അഞ്ഞഥാഭാവോ അനാഗതത്തഭാവോ. ഏവരൂപോ വാ അഞ്ഞോപി അത്തഭാവോ ഇത്ഥഭാവോ, ന ഏവരൂപോ അഞ്ഞഥാഭാവോ. തേനേവാഹ ‘‘ഇത്ഥഭാവഞ്ഞഥാഭാവന്തി ഏത്ഥ ഇത്ഥഭാവോ നാമ അയം അത്തഭാവോ’’തിആദി. സംസരണം സംസാരോ.
Taṇhādutiyoti taṇhāsahāyo. Taṇhā hi nirudakakantāre marīcikāya udakasaññā viya pipāsābhibhūtaṃ tasitaṃ sattaṃ assāsadassanavasena sahāyakiccaṃ karontī bhavādīsu anibbinnaṃ katvā paribbhamāpeti. Tathā hi taṃ papātakaṃ acintetvā madhuggaṇhanakaluddakā viya anekādīnavākulesu bhavesu ānisaṃsameva dassentī anatthajāle sā paribbhamāpeti, tasmā taṇhā ‘‘purisassa dutiyā’’ti vuttā. Nanu ca aññepi kilesādayo bhavanibbattipaccayāti? Saccametaṃ, na pana tathā visesapaccayo, yathā taṇhā. Tathā hi sā kusalehi vinā akusalehi, kāmāvacarādikusalehi ca vinā rūpāvacarādikusalehi bhavanibbattiyā visesapaccayo. Yato samudayasaccanti vuccatīti. Itthabhāvaññathābhāvanti itthabhāvo ca aññathābhāvo ca itthabhāvaññathābhāvo, so etassa atthīti itthabhāvaññathābhāvo, saṃsāro, taṃ itthabhāvaññathābhāvaṃ. Tattha itthabhāvo manussattaṃ, aññathābhāvo tato avasiṭṭhasattāvāsā. Itthabhāvo vā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ paccuppanno attabhāvo, aññathābhāvo anāgatattabhāvo. Evarūpo vā aññopi attabhāvo itthabhāvo, na evarūpo aññathābhāvo. Tenevāha ‘‘itthabhāvaññathābhāvanti ettha itthabhāvo nāma ayaṃ attabhāvo’’tiādi. Saṃsaraṇaṃ saṃsāro.
‘‘ഖന്ധാനഞ്ച പടിപാടി, ധാതുആയതനാന ച;
‘‘Khandhānañca paṭipāṭi, dhātuāyatanāna ca;
അബ്ബോച്ഛിന്നം വത്തമാനാ, സംസാരോതി പവുച്ചതി’’. (വിസുദ്ധി॰ ൨.൬൧൯; ദീ॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൨.൯൫ അപസാദനാവണ്ണനാ; സം॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൨.൨.൬൦; അ॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൨.൪.൧൯൯; ധ॰ സ॰ അട്ഠ॰ നിദാനകഥാ; വിഭ॰ അട്ഠ॰ ൨൨൬ സങ്ഖാരപദനിദ്ദേസോ; സു॰ നി॰ അട്ഠ॰ ൨.൫൨൩; ഉദാ॰ അട്ഠ॰ ൩൯; ഇതിവു॰ അട്ഠ॰ ൧൪);
Abbocchinnaṃ vattamānā, saṃsāroti pavuccati’’. (visuddhi. 2.619; dī. ni. aṭṭha. 2.95 apasādanāvaṇṇanā; saṃ. ni. aṭṭha. 2.2.60; a. ni. aṭṭha. 2.4.199; dha. sa. aṭṭha. nidānakathā; vibha. aṭṭha. 226 saṅkhārapadaniddeso; su. ni. aṭṭha. 2.523; udā. aṭṭha. 39; itivu. aṭṭha. 14);
തേനാഹ ‘‘ഖന്ധധാതുആയതനാനം പടിപാടി’’ന്തി, ഖന്ധധാതുആയതനാനം ഹേതുഫലഭാവേന അപരാപരപ്പവത്തിന്തി അത്ഥോ.
Tenāha ‘‘khandhadhātuāyatanānaṃ paṭipāṭi’’nti, khandhadhātuāyatanānaṃ hetuphalabhāvena aparāparappavattinti attho.
ഏവമാദീനവം ഞത്വാതി ഏത്ഥ ഏതമാദീനവം ഞത്വാതിപി പഠന്തി, ഏതം സകലവട്ടദുക്ഖസ്സ സമ്ഭവം സമുദയം തണ്ഹം ആദീനവം ഞത്വാതി അത്ഥോ. അഥ വാ ഏവമാദീനവം ഞത്വാതി ഏതം യഥാവുത്തം സംസാരാനതിവത്തനആദീനവം ദോസം ഞത്വാ. നിഗ്ഗഹണോതി ചതുരൂപാദാനസങ്ഖാതസ്സ സബ്ബസ്സ ഗഹണസ്സ പടിനിസ്സജ്ജനേന നിഗ്ഗഹണോ, ഖന്ധപരിനിബ്ബാനേന സങ്ഖാരപ്പവത്തിതോ അപഗച്ഛേയ്യാതി ഏവം വാ ഏത്ഥ അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ.
Evamādīnavaṃñatvāti ettha etamādīnavaṃ ñatvātipi paṭhanti, etaṃ sakalavaṭṭadukkhassa sambhavaṃ samudayaṃ taṇhaṃ ādīnavaṃ ñatvāti attho. Atha vā evamādīnavaṃ ñatvāti etaṃ yathāvuttaṃ saṃsārānativattanaādīnavaṃ dosaṃ ñatvā. Niggahaṇoti caturūpādānasaṅkhātassa sabbassa gahaṇassa paṭinissajjanena niggahaṇo, khandhaparinibbānena saṅkhārappavattito apagaccheyyāti evaṃ vā ettha attho daṭṭhabbo.
തണ്ഹുപ്പാദസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Taṇhuppādasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൯. തണ്ഹുപ്പാദസുത്തം • 9. Taṇhuppādasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൯. തണ്ഹുപ്പാദസുത്തവണ്ണനാ • 9. Taṇhuppādasuttavaṇṇanā