Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ఇతివుత్తక-అట్ఠకథా • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ౩. తపనీయసుత్తవణ్ణనా

    3. Tapanīyasuttavaṇṇanā

    ౩౦. తతియే తపనీయాతి ఇధ చేవ సమ్పరాయే చ తపన్తి విబాధేన్తి విహేఠేన్తీతి తపనీయా. తపనం వా దుక్ఖం దిట్ఠే చేవ ధమ్మే అభిసమ్పరాయే చ తస్స ఉప్పాదనేన చేవ అనుబలప్పదానేన చ హితాతి తపనీయా. అథ వా తపన్తి తేనాతి తపనం, పచ్ఛానుతాపో, విప్పటిసారోతి అత్థో, తస్స హేతుభావతో హితాతి తపనీయా. అకతకల్యాణోతి అకతం కల్యాణం భద్దకం పుఞ్ఞం ఏతేనాతి అకతకల్యాణో. సేసపదద్వయం తస్సేవ వేవచనం. పుఞ్ఞఞ్హి పవత్తిహితతాయ ఆయతింసుఖతాయ చ భద్దకట్ఠేన కల్యాణన్తి చ కుచ్ఛితసలనాదిఅత్థేన కుసలన్తి చ దుక్ఖభీరూనం సంసారభీరూనఞ్చ రక్ఖనట్ఠేన భీరుత్తాణన్తి చ వుచ్చతి. కతపాపోతి కతం ఉపచితం పాపం ఏతేనాతి కతపాపో. సేసపదద్వయం తస్సేవ వేవచనం. అకుసలకమ్మఞ్హి లామకట్ఠేన పాపన్తి చ అత్తనో పవత్తిక్ఖణే విపాకక్ఖణే చ ఘోరసభావతాయ లుద్దన్తి చ కిలేసేహి దూసితభావేన కిబ్బిసన్తి చ వుచ్చతి. ఇతి భగవా ‘‘ద్వే ధమ్మా తపనీయా’’తి ధమ్మాధిట్ఠానేన ఉద్దిసిత్వా అకతం కుసలం ధమ్మం కతఞ్చ అకుసలం ధమ్మం పుగ్గలాధిట్ఠానేన నిద్దిసి. ఇదాని తేసం తపనీయభావం దస్సేన్తో ‘‘సో అకతం మే కల్యాణన్తిపి తప్పతి, కతం మే పాపన్తిపి తప్పతీ’’తి ఆహ. చిత్తసన్తాసేన తప్పతి అనుతప్పతి అనుసోచతీతి అత్థో.

    30. Tatiye tapanīyāti idha ceva samparāye ca tapanti vibādhenti viheṭhentīti tapanīyā. Tapanaṃ vā dukkhaṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāye ca tassa uppādanena ceva anubalappadānena ca hitāti tapanīyā. Atha vā tapanti tenāti tapanaṃ, pacchānutāpo, vippaṭisāroti attho, tassa hetubhāvato hitāti tapanīyā. Akatakalyāṇoti akataṃ kalyāṇaṃ bhaddakaṃ puññaṃ etenāti akatakalyāṇo. Sesapadadvayaṃ tasseva vevacanaṃ. Puññañhi pavattihitatāya āyatiṃsukhatāya ca bhaddakaṭṭhena kalyāṇanti ca kucchitasalanādiatthena kusalanti ca dukkhabhīrūnaṃ saṃsārabhīrūnañca rakkhanaṭṭhena bhīruttāṇanti ca vuccati. Katapāpoti kataṃ upacitaṃ pāpaṃ etenāti katapāpo. Sesapadadvayaṃ tasseva vevacanaṃ. Akusalakammañhi lāmakaṭṭhena pāpanti ca attano pavattikkhaṇe vipākakkhaṇe ca ghorasabhāvatāya luddanti ca kilesehi dūsitabhāvena kibbisanti ca vuccati. Iti bhagavā ‘‘dve dhammā tapanīyā’’ti dhammādhiṭṭhānena uddisitvā akataṃ kusalaṃ dhammaṃ katañca akusalaṃ dhammaṃ puggalādhiṭṭhānena niddisi. Idāni tesaṃ tapanīyabhāvaṃ dassento ‘‘so akataṃ me kalyāṇantipi tappati, kataṃ me pāpantipi tappatī’’ti āha. Cittasantāsena tappati anutappati anusocatīti attho.

    గాథాసు దుట్ఠు చరితం, కిలేసపూతికత్తా వా దుట్ఠం చరితన్తి దుచ్చరితం. కాయేన దుచ్చరితం, కాయతో వా పవత్తం దుచ్చరితం కాయదుచ్చరితం. ఏవం వచీమనోదుచ్చరితానిపి దట్ఠబ్బాని. ఇమాని చ కాయదుచ్చరితాదీని కమ్మపథప్పత్తాని అధిప్పేతానీతి యం న కమ్మపథప్పత్తం అకుసలజాతం, తం సన్ధాయాహ ‘‘యఞ్చఞ్ఞం దోససఞ్హిత’’న్తి. తస్సత్థో – యమ్పి చ అఞ్ఞం కమ్మపథభావం అప్పత్తత్తా నిప్పరియాయేన కాయకమ్మాదిసఙ్ఖం న లభతి, రాగాదికిలేససంసట్ఠత్తా దోససహితం అకుసలం తమ్పి కత్వాతి అత్థో. నిరయన్తి నిరతిఅత్థేన నిరస్సాదట్ఠేన వా నిరయన్తి లద్ధనామం సబ్బమ్పి దుగ్గతిం, అయసఙ్ఖాతసుఖప్పటిక్ఖేపేన వా సబ్బత్థ సుగతిదుగ్గతీసు నిరయదుక్ఖం. సో తాదిసో పుగ్గలో ఉపగచ్ఛతీతి ఏవమేత్థ అత్థో దట్ఠబ్బో.

    Gāthāsu duṭṭhu caritaṃ, kilesapūtikattā vā duṭṭhaṃ caritanti duccaritaṃ. Kāyena duccaritaṃ, kāyato vā pavattaṃ duccaritaṃ kāyaduccaritaṃ. Evaṃ vacīmanoduccaritānipi daṭṭhabbāni. Imāni ca kāyaduccaritādīni kammapathappattāni adhippetānīti yaṃ na kammapathappattaṃ akusalajātaṃ, taṃ sandhāyāha ‘‘yañcaññaṃ dosasañhita’’nti. Tassattho – yampi ca aññaṃ kammapathabhāvaṃ appattattā nippariyāyena kāyakammādisaṅkhaṃ na labhati, rāgādikilesasaṃsaṭṭhattā dosasahitaṃ akusalaṃ tampi katvāti attho. Nirayanti niratiatthena nirassādaṭṭhena vā nirayanti laddhanāmaṃ sabbampi duggatiṃ, ayasaṅkhātasukhappaṭikkhepena vā sabbattha sugatiduggatīsu nirayadukkhaṃ. So tādiso puggalo upagacchatīti evamettha attho daṭṭhabbo.

    ఏత్థ చ కాయదుచ్చరితస్స తపనీయభావే నన్దో యక్ఖో నన్దో మాణవకో నన్దో గోఘాతకో ద్వే భాతికాతి ఏతేసం వత్థూని కథేతబ్బాని. తే కిర గావిం వధిత్వా మంసం ద్వే కోట్ఠాసే అకంసు. తతో కనిట్ఠో జేట్ఠం ఆహ – ‘‘మయ్హం దారకా బహూ, ఇమాని మే అన్తాని దేహీ’’తి. అథ నం జేట్ఠో – ‘‘సబ్బం మంసం ద్వేధా విభత్తం, పున కిమగ్గహేసీ’’తి పహరిత్వా జీవితక్ఖయం పాపేసి. నివత్తిత్వా చ నం ఓలోకేన్తో మతం దిస్వా ‘‘భారియం వత మయా కతం, స్వాహం అకారణేనేవ నం మారేసి’’న్తి చిత్తం ఉప్పాదేసి. అథస్స బలవవిప్పటిసారో ఉప్పజ్జి. సో ఠితట్ఠానేపి నిసిన్నట్ఠానేపి తదేవ కమ్మం ఆవజ్జేతి, చిత్తస్సాదం న లభతి, అసితపీతఖాయితమ్పిస్స సరీరే ఓజం న ఫరతి, అట్ఠిచమ్మమత్తమేవ అహోసి. అథ నం ఏకో థేరో పుచ్ఛి ‘‘ఉపాసక, త్వం అతివియ కిసో అట్ఠిచమ్మమత్తో జాతో, కీదిసో తే రోగో, ఉదాహు అత్థి కిఞ్చి తపనీయం కమ్మం కత’’న్తి? సో ‘‘ఆమ, భన్తే’’తి సబ్బం ఆరోచేసి. అథస్స సో ‘‘భారియం తే, ఉపాసక, కమ్మం కతం, అనపరాధట్ఠానే అపరద్ధ’’న్తి ఆహ. సో తేనేవ కమ్మునా కాలం కత్వా నిరయే నిబ్బత్తి. వచీదుచ్చరితస్స పన సుప్పబుద్ధసక్కకోకాలికచిఞ్చమాణవికాదీనం వత్థూని కథేతబ్బాని, మనోదుచ్చరితస్స ఉక్కలజయభఞ్ఞాదీనం.

    Ettha ca kāyaduccaritassa tapanīyabhāve nando yakkho nando māṇavako nando goghātako dve bhātikāti etesaṃ vatthūni kathetabbāni. Te kira gāviṃ vadhitvā maṃsaṃ dve koṭṭhāse akaṃsu. Tato kaniṭṭho jeṭṭhaṃ āha – ‘‘mayhaṃ dārakā bahū, imāni me antāni dehī’’ti. Atha naṃ jeṭṭho – ‘‘sabbaṃ maṃsaṃ dvedhā vibhattaṃ, puna kimaggahesī’’ti paharitvā jīvitakkhayaṃ pāpesi. Nivattitvā ca naṃ olokento mataṃ disvā ‘‘bhāriyaṃ vata mayā kataṃ, svāhaṃ akāraṇeneva naṃ māresi’’nti cittaṃ uppādesi. Athassa balavavippaṭisāro uppajji. So ṭhitaṭṭhānepi nisinnaṭṭhānepi tadeva kammaṃ āvajjeti, cittassādaṃ na labhati, asitapītakhāyitampissa sarīre ojaṃ na pharati, aṭṭhicammamattameva ahosi. Atha naṃ eko thero pucchi ‘‘upāsaka, tvaṃ ativiya kiso aṭṭhicammamatto jāto, kīdiso te rogo, udāhu atthi kiñci tapanīyaṃ kammaṃ kata’’nti? So ‘‘āma, bhante’’ti sabbaṃ ārocesi. Athassa so ‘‘bhāriyaṃ te, upāsaka, kammaṃ kataṃ, anaparādhaṭṭhāne aparaddha’’nti āha. So teneva kammunā kālaṃ katvā niraye nibbatti. Vacīduccaritassa pana suppabuddhasakkakokālikaciñcamāṇavikādīnaṃ vatthūni kathetabbāni, manoduccaritassa ukkalajayabhaññādīnaṃ.

    తతియసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Tatiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / ఇతివుత్తకపాళి • Itivuttakapāḷi / ౩. తపనీయసుత్తం • 3. Tapanīyasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact