Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
౪. మారసంయుత్తం
4. Mārasaṃyuttaṃ
౧. పఠమవగ్గో
1. Paṭhamavaggo
౧. తపోకమ్మసుత్తవణ్ణనా
1. Tapokammasuttavaṇṇanā
౧౩౭. ఉరువేలాయ సమీపే గామో ఉరువేలగామో, తం ఉరువేలగామం అభిముఖభావేన సమ్మదేవ సబ్బధమ్మే బుజ్ఝతీతి అభిసమ్బోధి, సబ్బఞ్ఞుతఞ్ఞాణం, తేన సమన్నాగతత్తా చ భగవా అభిసమ్బుద్ధోతి వుచ్చతి. తస్స పఞ్చచత్తాలీసాయ వస్సేసు ఆదితో పన్నరస వస్సాని పఠమబోధి, ఇధ పన సత్తాహబ్భన్తరమేవ అధిప్పేతన్తి ఆహ ‘‘అభిసమ్బుద్ధో హుత్వా అన్తోసత్తాహస్మిం యేవా’’తి. అసుఖభావేన అఞ్ఞేహి కాతుం అసక్కుణేయ్యత్తా దుక్కరం కరోతీతి దుక్కరకారో, సో ఏవ ఇత్థిలిఙ్గవసేన దుక్కరకారికా. తాయ ముత్తో వతమ్హీతి చిన్తేసి. యది ఏవం కస్మా తం లోకనాథో ఛబ్బస్సాని సమనుయుఞ్జతి? కమ్మపీళితవసేన. వుత్తఞ్హేతం అపదానే (అప॰ థేర ౧.౩౯.౯౨-౯౪) –
137. Uruvelāya samīpe gāmo uruvelagāmo, taṃ uruvelagāmaṃ abhimukhabhāvena sammadeva sabbadhamme bujjhatīti abhisambodhi, sabbaññutaññāṇaṃ, tena samannāgatattā ca bhagavā abhisambuddhoti vuccati. Tassa pañcacattālīsāya vassesu ādito pannarasa vassāni paṭhamabodhi, idha pana sattāhabbhantarameva adhippetanti āha ‘‘abhisambuddho hutvā antosattāhasmiṃ yevā’’ti. Asukhabhāvena aññehi kātuṃ asakkuṇeyyattā dukkaraṃ karotīti dukkarakāro, so eva itthiliṅgavasena dukkarakārikā. Tāya mutto vatamhīti cintesi. Yadi evaṃ kasmā taṃ lokanātho chabbassāni samanuyuñjati? Kammapīḷitavasena. Vuttañhetaṃ apadāne (apa. thera 1.39.92-94) –
‘‘అవచాహం జోతిపాలో, సుగతం కస్సపం తదా;
‘‘Avacāhaṃ jotipālo, sugataṃ kassapaṃ tadā;
కుతో ను బోధి ముణ్డస్స, బోధి పరమదుల్లభా.
Kuto nu bodhi muṇḍassa, bodhi paramadullabhā.
‘‘తేన కమ్మవిపాకేన, అచరిం దుక్కరం బహుం;
‘‘Tena kammavipākena, acariṃ dukkaraṃ bahuṃ;
ఛబ్బస్సానురువేలాయం, తతో బోధిమపాపుణిం.
Chabbassānuruvelāyaṃ, tato bodhimapāpuṇiṃ.
‘‘నాహం ఏతేన మగ్గేన, పాపుణిం బోధిముత్తమం;
‘‘Nāhaṃ etena maggena, pāpuṇiṃ bodhimuttamaṃ;
కుమ్మగ్గేన గవేసిస్సం, పుబ్బకమ్మేన వారితో’’తి.
Kummaggena gavesissaṃ, pubbakammena vārito’’ti.
మారేతీతి విబాధేతి. విపత్తిఆదిసంయోజనఞ్హి సాధూనం పరమత్థతో మరణం సచ్చపటివేధమారణత్తా, పాపతరత్తా పాపతమోతి పాపిమా. సా చస్స పాపతమతా పాపవుత్తితాయాతి ఆహ ‘‘పాపే నియుత్తో’’తి. అధిపతీతి కామాధిపతి. అప్పహీనకామరాగే అత్తనో వసే వత్తేతీతి వసవత్తీ. తేసంయేవ కుసలకమ్మానం అన్తం కరోతీతి అన్తకో. వట్టదుక్ఖతో అపరిముత్తపచ్చయత్తా నముచి. మత్తానం పమత్తానం బన్ధూతి పమత్తబన్ధు.
Māretīti vibādheti. Vipattiādisaṃyojanañhi sādhūnaṃ paramatthato maraṇaṃ saccapaṭivedhamāraṇattā, pāpatarattā pāpatamoti pāpimā. Sā cassa pāpatamatā pāpavuttitāyāti āha ‘‘pāpeniyutto’’ti. Adhipatīti kāmādhipati. Appahīnakāmarāge attano vase vattetīti vasavattī. Tesaṃyeva kusalakammānaṃ antaṃ karotīti antako. Vaṭṭadukkhato aparimuttapaccayattā namuci. Mattānaṃ pamattānaṃ bandhūti pamattabandhu.
తపోకమ్మాతి అత్తకిలమథానుయోగతో. అపరద్ధోతి విరజ్ఝసి. ‘‘అపరాధో’’తిపి అత్థి, సోయేవ అత్థో. కాయకిలమథం అనుయుఞ్జన్తో యేభుయ్యేన అమరత్థాయ అనుయుఞ్జతి, సో చ కమ్మవాదీహి అనుయుఞ్జియమానో దేవత్థాయ సియాతి ఆహ ‘‘అమరభావత్థాయా’’తి. సబ్బం తపన్తి సబ్బం అత్తపరితాపనం. అత్థావహం న భవతి బోధియా అనుపాయత్తా. కిఞ్చస్సాతి కిఞ్చి సియాతి అత్థో. ఫియారిత్తంవ ధమ్మనీతి ధమ్మం వుచ్చతి వణ్ణు, సో ఇధ ‘‘ధమ్మ’’న్తి వుత్తో, ధమ్మని వణ్ణుపదేసేతి అత్థో. తేనాహ ‘‘అరఞ్ఞే’’తి. ఉభోసు పస్సేసు ఫియాహి ఆకడ్ఢేయ్య చేవ అరిత్తేహి ఉప్పీళేయ్య చ.
Tapokammāti attakilamathānuyogato. Aparaddhoti virajjhasi. ‘‘Aparādho’’tipi atthi, soyeva attho. Kāyakilamathaṃ anuyuñjanto yebhuyyena amaratthāya anuyuñjati, so ca kammavādīhi anuyuñjiyamāno devatthāya siyāti āha ‘‘amarabhāvatthāyā’’ti. Sabbaṃ tapanti sabbaṃ attaparitāpanaṃ. Atthāvahaṃ na bhavati bodhiyā anupāyattā. Kiñcassāti kiñci siyāti attho. Phiyārittaṃva dhammanīti dhammaṃ vuccati vaṇṇu, so idha ‘‘dhamma’’nti vutto, dhammani vaṇṇupadeseti attho. Tenāha ‘‘araññe’’ti. Ubhosu passesu phiyāhi ākaḍḍheyya ceva arittehi uppīḷeyya ca.
సమ్మావాచాకమ్మన్తాజీవా గహితా మగ్గసీలస్స అధిప్పేతత్తా. సమాధినో హి గహణేన సమ్మావాయామసతిసమాధయో గహితా ఉపకారభావతో. పఞ్ఞాయాతి ఏత్థాపి ఏసేవ నయో. బుజ్ఝతి ఏతేనాతి బోధో. మగ్గోతి ఆహ ‘‘బోధాయాతి మగ్గత్థాయా’’తి. కథం పన మగ్గం మగ్గత్థాయ భావేతీతి ఆహ ‘‘యథా హీ’’తిఆది. తేన యథా యాగుపచనారమ్భో యావదేవ యాగుఅత్థో, ఏవం మగ్గభావనారమ్భో మగ్గాధిగమత్థాయాతి దస్సేతి. ఆరమ్భోతి చ అరియమగ్గభావనాయ బన్ధాపనం దట్ఠబ్బం. కేచి పన ‘‘మగ్గన్తి అరియమగ్గం, బోధాయాతి అరహత్తసమ్బోధాయ, ఏవఞ్చ కత్వా ‘పత్తోస్మి పరమసుద్ధి’న్తి ఇదమ్పి వచనం సమత్థిత’’న్తి వదన్తి, అపరే పన ‘‘సబ్బఞ్ఞుతఞ్ఞాణసమ్బోధాయాతి. సో హి సబ్బస్మాపి బోధితో ఉత్తరితరో’’తి. నిహతో నిబ్బిసేవనభావం పాపితో. తేనాహ ‘‘పరాజితో’’తి.
Sammāvācākammantājīvā gahitā maggasīlassa adhippetattā. Samādhino hi gahaṇena sammāvāyāmasatisamādhayo gahitā upakārabhāvato. Paññāyāti etthāpi eseva nayo. Bujjhati etenāti bodho. Maggoti āha ‘‘bodhāyāti maggatthāyā’’ti. Kathaṃ pana maggaṃ maggatthāya bhāvetīti āha ‘‘yathā hī’’tiādi. Tena yathā yāgupacanārambho yāvadeva yāguattho, evaṃ maggabhāvanārambho maggādhigamatthāyāti dasseti. Ārambhoti ca ariyamaggabhāvanāya bandhāpanaṃ daṭṭhabbaṃ. Keci pana ‘‘magganti ariyamaggaṃ, bodhāyāti arahattasambodhāya, evañca katvā ‘pattosmi paramasuddhi’nti idampi vacanaṃ samatthita’’nti vadanti, apare pana ‘‘sabbaññutaññāṇasambodhāyāti. So hi sabbasmāpi bodhito uttaritaro’’ti. Nihato nibbisevanabhāvaṃ pāpito. Tenāha ‘‘parājito’’ti.
తపోకమ్మసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Tapokammasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya / ౧. తపోకమ్మసుత్తం • 1. Tapokammasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౧. తపోకమ్మసుత్తవణ్ణనా • 1. Tapokammasuttavaṇṇanā