| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៤. មារសំយុត្តំ
4. Mārasaṃyuttaṃ
១. បឋមវគ្គោ
1. Paṭhamavaggo
១. តបោកម្មសុត្តវណ្ណនា
1. Tapokammasuttavaṇṇanā
១៣៧. ឧរុវេលាយ សមីបេ គាមោ ឧរុវេលគាមោ, តំ ឧរុវេលគាមំ អភិមុខភាវេន សម្មទេវ សព្ពធម្មេ ពុជ្ឈតីតិ អភិសម្ពោធិ, សព្ពញ្ញុតញ្ញាណំ, តេន សមន្នាគតត្តា ច ភគវា អភិសម្ពុទ្ធោតិ វុច្ចតិ។ តស្ស បញ្ចចត្តាលីសាយ វស្សេសុ អាទិតោ បន្នរស វស្សានិ បឋមពោធិ, ឥធ បន សត្តាហព្ភន្តរមេវ អធិប្បេតន្តិ អាហ ‘‘អភិសម្ពុទ្ធោ ហុត្វា អន្តោសត្តាហស្មិំ យេវា’’តិ។ អសុខភាវេន អញ្ញេហិ កាតុំ អសក្កុណេយ្យត្តា ទុក្ករំ ករោតីតិ ទុក្ករការោ, សោ ឯវ ឥត្ថិលិង្គវសេន ទុក្ករការិកា។ តាយ មុត្តោ វតម្ហីតិ ចិន្តេសិ។ យទិ ឯវំ កស្មា តំ លោកនាថោ ឆព្ពស្សានិ សមនុយុញ្ជតិ? កម្មបីឡិតវសេន។ វុត្តញ្ហេតំ អបទានេ (អប. ថេរ ១.៣៩.៩២-៩៤) –
137. Uruvelāya samīpe gāmo uruvelagāmo, taṃ uruvelagāmaṃ abhimukhabhāvena sammadeva sabbadhamme bujjhatīti abhisambodhi, sabbaññutaññāṇaṃ, tena samannāgatattā ca bhagavā abhisambuddhoti vuccati. Tassa pañcacattālīsāya vassesu ādito pannarasa vassāni paṭhamabodhi, idha pana sattāhabbhantarameva adhippetanti āha ‘‘abhisambuddho hutvā antosattāhasmiṃ yevā’’ti. Asukhabhāvena aññehi kātuṃ asakkuṇeyyattā dukkaraṃ karotīti dukkarakāro, so eva itthiliṅgavasena dukkarakārikā. Tāya mutto vatamhīti cintesi. Yadi evaṃ kasmā taṃ lokanātho chabbassāni samanuyuñjati? Kammapīḷitavasena. Vuttañhetaṃ apadāne (apa. thera 1.39.92-94) –
‘‘អវចាហំ ជោតិបាលោ, សុគតំ កស្សបំ តទា;
‘‘Avacāhaṃ jotipālo, sugataṃ kassapaṃ tadā;
កុតោ នុ ពោធិ មុណ្ឌស្ស, ពោធិ បរមទុល្លភា។
Kuto nu bodhi muṇḍassa, bodhi paramadullabhā.
‘‘តេន កម្មវិបាកេន, អចរិំ ទុក្ករំ ពហុំ;
‘‘Tena kammavipākena, acariṃ dukkaraṃ bahuṃ;
ឆព្ពស្សានុរុវេលាយំ, តតោ ពោធិមបាបុណិំ។
Chabbassānuruvelāyaṃ, tato bodhimapāpuṇiṃ.
‘‘នាហំ ឯតេន មគ្គេន, បាបុណិំ ពោធិមុត្តមំ;
‘‘Nāhaṃ etena maggena, pāpuṇiṃ bodhimuttamaṃ;
កុម្មគ្គេន គវេសិស្សំ, បុព្ពកម្មេន វារិតោ’’តិ។
Kummaggena gavesissaṃ, pubbakammena vārito’’ti.
មារេតីតិ វិពាធេតិ។ វិបត្តិអាទិសំយោជនញ្ហិ សាធូនំ បរមត្ថតោ មរណំ សច្ចបដិវេធមារណត្តា, បាបតរត្តា បាបតមោតិ បាបិមា។ សា ចស្ស បាបតមតា បាបវុត្តិតាយាតិ អាហ ‘‘បាបេ និយុត្តោ’’តិ។ អធិបតីតិ កាមាធិបតិ។ អប្បហីនកាមរាគេ អត្តនោ វសេ វត្តេតីតិ វសវត្តី។ តេសំយេវ កុសលកម្មានំ អន្តំ ករោតីតិ អន្តកោ។ វដ្ដទុក្ខតោ អបរិមុត្តបច្ចយត្តា នមុចិ។ មត្តានំ បមត្តានំ ពន្ធូតិ បមត្តពន្ធុ។
Māretīti vibādheti. Vipattiādisaṃyojanañhi sādhūnaṃ paramatthato maraṇaṃ saccapaṭivedhamāraṇattā, pāpatarattā pāpatamoti pāpimā. Sā cassa pāpatamatā pāpavuttitāyāti āha ‘‘pāpeniyutto’’ti. Adhipatīti kāmādhipati. Appahīnakāmarāge attano vase vattetīti vasavattī. Tesaṃyeva kusalakammānaṃ antaṃ karotīti antako. Vaṭṭadukkhato aparimuttapaccayattā namuci. Mattānaṃ pamattānaṃ bandhūti pamattabandhu.
តបោកម្មាតិ អត្តកិលមថានុយោគតោ។ អបរទ្ធោតិ វិរជ្ឈសិ។ ‘‘អបរាធោ’’តិបិ អត្ថិ, សោយេវ អត្ថោ។ កាយកិលមថំ អនុយុញ្ជន្តោ យេភុយ្យេន អមរត្ថាយ អនុយុញ្ជតិ, សោ ច កម្មវាទីហិ អនុយុញ្ជិយមានោ ទេវត្ថាយ សិយាតិ អាហ ‘‘អមរភាវត្ថាយា’’តិ។ សព្ពំ តបន្តិ សព្ពំ អត្តបរិតាបនំ។ អត្ថាវហំ ន ភវតិ ពោធិយា អនុបាយត្តា។ កិញ្ចស្សាតិ កិញ្ចិ សិយាតិ អត្ថោ។ ផិយារិត្តំវ ធម្មនីតិ ធម្មំ វុច្ចតិ វណ្ណុ, សោ ឥធ ‘‘ធម្ម’’ន្តិ វុត្តោ, ធម្មនិ វណ្ណុបទេសេតិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘អរញ្ញេ’’តិ។ ឧភោសុ បស្សេសុ ផិយាហិ អាកឌ្ឍេយ្យ ចេវ អរិត្តេហិ ឧប្បីឡេយ្យ ច។
Tapokammāti attakilamathānuyogato. Aparaddhoti virajjhasi. ‘‘Aparādho’’tipi atthi, soyeva attho. Kāyakilamathaṃ anuyuñjanto yebhuyyena amaratthāya anuyuñjati, so ca kammavādīhi anuyuñjiyamāno devatthāya siyāti āha ‘‘amarabhāvatthāyā’’ti. Sabbaṃ tapanti sabbaṃ attaparitāpanaṃ. Atthāvahaṃ na bhavati bodhiyā anupāyattā. Kiñcassāti kiñci siyāti attho. Phiyārittaṃva dhammanīti dhammaṃ vuccati vaṇṇu, so idha ‘‘dhamma’’nti vutto, dhammani vaṇṇupadeseti attho. Tenāha ‘‘araññe’’ti. Ubhosu passesu phiyāhi ākaḍḍheyya ceva arittehi uppīḷeyya ca.
សម្មាវាចាកម្មន្តាជីវា គហិតា មគ្គសីលស្ស អធិប្បេតត្តា។ សមាធិនោ ហិ គហណេន សម្មាវាយាមសតិសមាធយោ គហិតា ឧបការភាវតោ។ បញ្ញាយាតិ ឯត្ថាបិ ឯសេវ នយោ។ ពុជ្ឈតិ ឯតេនាតិ ពោធោ។ មគ្គោតិ អាហ ‘‘ពោធាយាតិ មគ្គត្ថាយា’’តិ។ កថំ បន មគ្គំ មគ្គត្ថាយ ភាវេតីតិ អាហ ‘‘យថា ហី’’តិអាទិ។ តេន យថា យាគុបចនារម្ភោ យាវទេវ យាគុអត្ថោ, ឯវំ មគ្គភាវនារម្ភោ មគ្គាធិគមត្ថាយាតិ ទស្សេតិ។ អារម្ភោតិ ច អរិយមគ្គភាវនាយ ពន្ធាបនំ ទដ្ឋព្ពំ។ កេចិ បន ‘‘មគ្គន្តិ អរិយមគ្គំ, ពោធាយាតិ អរហត្តសម្ពោធាយ, ឯវញ្ច កត្វា ‘បត្តោស្មិ បរមសុទ្ធិ’ន្តិ ឥទម្បិ វចនំ សមត្ថិត’’ន្តិ វទន្តិ, អបរេ បន ‘‘សព្ពញ្ញុតញ្ញាណសម្ពោធាយាតិ។ សោ ហិ សព្ពស្មាបិ ពោធិតោ ឧត្តរិតរោ’’តិ។ និហតោ និព្ពិសេវនភាវំ បាបិតោ។ តេនាហ ‘‘បរាជិតោ’’តិ។
Sammāvācākammantājīvā gahitā maggasīlassa adhippetattā. Samādhino hi gahaṇena sammāvāyāmasatisamādhayo gahitā upakārabhāvato. Paññāyāti etthāpi eseva nayo. Bujjhati etenāti bodho. Maggoti āha ‘‘bodhāyāti maggatthāyā’’ti. Kathaṃ pana maggaṃ maggatthāya bhāvetīti āha ‘‘yathā hī’’tiādi. Tena yathā yāgupacanārambho yāvadeva yāguattho, evaṃ maggabhāvanārambho maggādhigamatthāyāti dasseti. Ārambhoti ca ariyamaggabhāvanāya bandhāpanaṃ daṭṭhabbaṃ. Keci pana ‘‘magganti ariyamaggaṃ, bodhāyāti arahattasambodhāya, evañca katvā ‘pattosmi paramasuddhi’nti idampi vacanaṃ samatthita’’nti vadanti, apare pana ‘‘sabbaññutaññāṇasambodhāyāti. So hi sabbasmāpi bodhito uttaritaro’’ti. Nihato nibbisevanabhāvaṃ pāpito. Tenāha ‘‘parājito’’ti.
តបោកម្មសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Tapokammasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១. តបោកម្មសុត្តំ • 1. Tapokammasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១. តបោកម្មសុត្តវណ្ណនា • 1. Tapokammasuttavaṇṇanā
