| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
១០. តបុស្សសុត្តំ
10. Tapussasuttaṃ
៤១. ឯកំ សមយំ ភគវា មល្លេសុ វិហរតិ ឧរុវេលកប្បំ នាម មល្លានំ និគមោ។ អថ ខោ ភគវា បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ ឧរុវេលកប្បំ បិណ្ឌាយ បាវិសិ។ ឧរុវេលកប្បេ បិណ្ឌាយ ចរិត្វា បច្ឆាភត្តំ បិណ្ឌបាតបដិក្កន្តោ អាយស្មន្តំ អានន្ទំ អាមន្តេសិ – ‘‘ឥធេវ តាវ ត្វំ, អានន្ទ, ហោហិ, យាវាហំ មហាវនំ អជ្ឈោគាហាមិ ទិវាវិហារាយា’’តិ។ ‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’តិ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវតោ បច្ចស្សោសិ។ អថ ខោ ភគវា មហាវនំ អជ្ឈោគាហេត្វា អញ្ញតរស្មិំ រុក្ខមូលេ ទិវាវិហារំ និសីទិ។
41. Ekaṃ samayaṃ bhagavā mallesu viharati uruvelakappaṃ nāma mallānaṃ nigamo. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya uruvelakappaṃ piṇḍāya pāvisi. Uruvelakappe piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘idheva tāva tvaṃ, ānanda, hohi, yāvāhaṃ mahāvanaṃ ajjhogāhāmi divāvihārāyā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā mahāvanaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisīdi.
អថ ខោ តបុស្សោ គហបតិ យេនាយស្មា អានន្ទោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា អាយស្មន្តំ អានន្ទំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ តបុស្សោ គហបតិ អាយស្មន្តំ អានន្ទំ ឯតទវោច –
Atha kho tapusso gahapati yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho tapusso gahapati āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca –
‘‘មយំ, ភន្តេ អានន្ទ, គិហី កាមភោគិនោ កាមារាមា កាមរតា កាមសម្មុទិតា។ តេសំ នោ, ភន្តេ, អម្ហាកំ គិហីនំ កាមភោគីនំ កាមារាមានំ កាមរតានំ កាមសម្មុទិតានំ បបាតោ វិយ ខាយតិ, យទិទំ នេក្ខម្មំ។ សុតំ មេតំ, ភន្តេ, ‘ឥមស្មិំ ធម្មវិនយេ ទហរានំ ទហរានំ ភិក្ខូនំ នេក្ខម្មេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’ 1។ តយិទំ, ភន្តេ, ឥមស្មិំ ធម្មវិនយេ ភិក្ខូនំ ពហុនា ជនេន វិសភាគោ, យទិទំ នេក្ខម្ម’’ន្តិ។
‘‘Mayaṃ, bhante ānanda, gihī kāmabhogino kāmārāmā kāmaratā kāmasammuditā. Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ gihīnaṃ kāmabhogīnaṃ kāmārāmānaṃ kāmaratānaṃ kāmasammuditānaṃ papāto viya khāyati, yadidaṃ nekkhammaṃ. Sutaṃ metaṃ, bhante, ‘imasmiṃ dhammavinaye daharānaṃ daharānaṃ bhikkhūnaṃ nekkhamme cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato’ 2. Tayidaṃ, bhante, imasmiṃ dhammavinaye bhikkhūnaṃ bahunā janena visabhāgo, yadidaṃ nekkhamma’’nti.
‘‘អត្ថិ ខោ ឯតំ, គហបតិ, កថាបាភតំ ភគវន្តំ ទស្សនាយ។ អាយាម, គហបតិ, យេន ភគវា តេនុបសង្កមិស្សាម; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេស្សាម។ យថា នោ ភគវា ព្យាករិស្សតិ តថា នំ ធារេស្សាមា’’តិ។
‘‘Atthi kho etaṃ, gahapati, kathāpābhataṃ bhagavantaṃ dassanāya. Āyāma, gahapati, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā bhagavato etamatthaṃ ārocessāma. Yathā no bhagavā byākarissati tathā naṃ dhāressāmā’’ti.
‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’តិ ខោ តបុស្សោ គហបតិ អាយស្មតោ អានន្ទស្ស បច្ចស្សោសិ។ អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ តបុស្សេន គហបតិនា សទ្ធិំ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវន្តំ ឯតទវោច –
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho tapusso gahapati āyasmato ānandassa paccassosi. Atha kho āyasmā ānando tapussena gahapatinā saddhiṃ yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘អយំ , ភន្តេ, តបុស្សោ គហបតិ ឯវមាហ – ‘មយំ, ភន្តេ អានន្ទ, គិហី កាមភោគិនោ កាមារាមា កាមរតា កាមសម្មុទិតា, តេសំ នោ ភន្តេ, អម្ហាកំ គិហីនំ កាមភោគីនំ កាមារាមានំ កាមរតានំ កាមសម្មុទិតានំ បបាតោ វិយ ខាយតិ, យទិទំ នេក្ខម្មំ’។ សុតំ មេតំ, ភន្តេ, ‘ឥមស្មិំ ធម្មវិនយេ ទហរានំ ទហរានំ ភិក្ខូនំ នេក្ខម្មេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ តយិទំ, ភន្តេ, ឥមស្មិំ ធម្មវិនយេ ភិក្ខូនំ ពហុនា ជនេន វិសភាគោ យទិទំ នេក្ខម្ម’’’ន្តិ។
‘‘Ayaṃ , bhante, tapusso gahapati evamāha – ‘mayaṃ, bhante ānanda, gihī kāmabhogino kāmārāmā kāmaratā kāmasammuditā, tesaṃ no bhante, amhākaṃ gihīnaṃ kāmabhogīnaṃ kāmārāmānaṃ kāmaratānaṃ kāmasammuditānaṃ papāto viya khāyati, yadidaṃ nekkhammaṃ’. Sutaṃ metaṃ, bhante, ‘imasmiṃ dhammavinaye daharānaṃ daharānaṃ bhikkhūnaṃ nekkhamme cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. Tayidaṃ, bhante, imasmiṃ dhammavinaye bhikkhūnaṃ bahunā janena visabhāgo yadidaṃ nekkhamma’’’nti.
‘‘ឯវមេតំ, អានន្ទ, ឯវមេតំ, អានន្ទ! មយ្ហម្បិ ខោ, អានន្ទ, បុព្ពេវ សម្ពោធា អនភិសម្ពុទ្ធស្ស ពោធិសត្តស្សេវ សតោ ឯតទហោសិ – ‘សាធុ នេក្ខម្មំ , សាធុ បវិវេកោ’តិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, នេក្ខម្មេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘កោ នុ ខោ ហេតុ កោ បច្ចយោ, យេន មេ នេក្ខម្មេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’? តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘កាមេសុ ខោ មេ អាទីនវោ អទិដ្ឋោ, សោ ច មេ អពហុលីកតោ, នេក្ខម្មេ ច អានិសំសោ អនធិគតោ, សោ ច មេ អនាសេវិតោ ។ តស្មា មេ នេក្ខម្មេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘សចេ ខោ អហំ កាមេសុ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលំ ករេយ្យំ 3, នេក្ខម្មេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវេយ្យំ, ឋានំ ខោ បនេតំ វិជ្ជតិ យំ មេ នេក្ខម្មេ ចិត្តំ បក្ខន្ទេយ្យ បសីទេយ្យ សន្តិដ្ឋេយ្យ វិមុច្ចេយ្យ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, អបរេន សមយេន កាមេសុ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលមកាសិំ, នេក្ខម្មេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវិំ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, នេក្ខម្មេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, វិវិច្ចេវ កាមេហិ វិវិច្ច អកុសលេហិ ធម្មេហិ សវិតក្កំ សវិចារំ វិវេកជំ បីតិសុខំ បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរាមិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឥមិនា វិហារេន វិហរតោ កាមសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ ។ សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, សុខិនោ ទុក្ខំ ឧប្បជ្ជេយ្យ យាវទេវ អាពាធាយ; ឯវមេវស្ស មេ កាមសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។
‘‘Evametaṃ, ānanda, evametaṃ, ānanda! Mayhampi kho, ānanda, pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi – ‘sādhu nekkhammaṃ , sādhu paviveko’ti. Tassa mayhaṃ, ānanda, nekkhamme cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo, yena me nekkhamme cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘kāmesu kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca me abahulīkato, nekkhamme ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito . Tasmā me nekkhamme cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ kāmesu ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ 4, nekkhamme ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me nekkhamme cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena kāmesu ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ, nekkhamme ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, nekkhamme cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato kāmasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho . Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya; evamevassa me kāmasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘យំនូនាហំ វិតក្កវិចារានំ វូបសមា…បេ.… ទុតិយំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរេយ្យ’ន្តិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, អវិតក្កេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘កោ នុ ខោ ហេតុ កោ បច្ចយោ, យេន មេ អវិតក្កេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’? តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘វិតក្កេសុ ខោ មេ អាទីនវោ អទិដ្ឋោ, សោ ច មេ អពហុលីកតោ, អវិតក្កេ ច អានិសំសោ អនធិគតោ, សោ ច មេ អនាសេវិតោ។ តស្មា មេ អវិតក្កេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘សចេ ខោ អហំ វិតក្កេសុ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលំ ករេយ្យំ, អវិតក្កេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវេយ្យំ, ឋានំ ខោ បនេតំ វិជ្ជតិ យំ មេ អវិតក្កេ ចិត្តំ បក្ខន្ទេយ្យ បសីទេយ្យ សន្តិដ្ឋេយ្យ វិមុច្ចេយ្យ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, អបរេន សមយេន វិតក្កេសុ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលមកាសិំ, អវិតក្កេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវិំ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, អវិតក្កេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, វិតក្កវិចារានំ វូបសមា…បេ.… ទុតិយំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរាមិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឥមិនា វិហារេន វិហរតោ វិតក្កសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។ សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, សុខិនោ ទុក្ខំ ឧប្បជ្ជេយ្យ យាវទេវ អាពាធាយ; ឯវមេវស្ស មេ វិតក្កសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, avitakke cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo, yena me avitakke cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘vitakkesu kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca me abahulīkato, avitakke ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me avitakke cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ vitakkesu ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, avitakke ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me avitakke cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena vitakkesu ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ, avitakke ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, avitakke cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato vitakkasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho. Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya; evamevassa me vitakkasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘យំនូនាហំ បីតិយា ច វិរាគា ឧបេក្ខកោ ច វិហរេយ្យំ សតោ ច សម្បជានោ សុខញ្ច កាយេន បដិសំវេទេយ្យំ យំ តំ អរិយា អាចិក្ខន្តិ – ឧបេក្ខកោ សតិមា សុខវិហារីតិ តតិយំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរេយ្យ’ន្តិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, និប្បីតិកេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘កោ នុ ខោ ហេតុ កោ បច្ចយោ , យេន មេ និប្បីតិកេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’? តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘បីតិយា ខោ មេ អាទីនវោ អទិដ្ឋោ, សោ ច មេ អពហុលីកតោ, និប្បីតិកេ ច អានិសំសោ អនធិគតោ, សោ ច មេ អនាសេវិតោ។ តស្មា មេ និប្បីតិកេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘សចេ ខោ អហំ បីតិយា អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលំ ករេយ្យំ, និប្បីតិកេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវេយ្យំ, ឋានំ ខោ បនេតំ វិជ្ជតិ យំ មេ និប្បីតិកេ ចិត្តំ បក្ខន្ទេយ្យ បសីទេយ្យ សន្តិដ្ឋេយ្យ វិមុច្ចេយ្យ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, អបរេន សមយេន បីតិយា អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលមកាសិំ, និប្បីតិកេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវិំ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, និប្បីតិកេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, បីតិយា ច វិរាគា…បេ.… តតិយំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរាមិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឥមិនា វិហារេន វិហរតោ បីតិសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។ សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, សុខិនោ ទុក្ខំ ឧប្បជ្ជេយ្យ យាវទេវ អាពាធាយ; ឯវមេវស្ស មេ បីតិសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ pītiyā ca virāgā upekkhako ca vihareyyaṃ sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeyyaṃ yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – upekkhako satimā sukhavihārīti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, nippītike cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo , yena me nippītike cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘pītiyā kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca me abahulīkato, nippītike ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me nippītike cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ pītiyā ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, nippītike ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me nippītike cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena pītiyā ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ, nippītike ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, nippītike cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato pītisahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho. Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya; evamevassa me pītisahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘យំនូនាហំ សុខស្ស ច បហានា ទុក្ខស្ស ច បហានា បុព្ពេវ សោមនស្សទោមនស្សានំ អត្ថង្គមា អទុក្ខមសុខំ ឧបេក្ខាសតិបារិសុទ្ធិំ ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរេយ្យ’ន្តិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, អទុក្ខមសុខេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘កោ នុ ខោ ហេតុ កោ បច្ចយោ, យេន មេ អទុក្ខមសុខេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’? តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘ឧបេក្ខាសុខេ ខោ មេ អាទីនវោ អទិដ្ឋោ, សោ ច មេ អពហុលីកតោ, អទុក្ខមសុខេ ច អានិសំសោ អនធិគតោ, សោ ច មេ អនាសេវិតោ។ តស្មា មេ អទុក្ខមសុខេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘សចេ ខោ អហំ ឧបេក្ខាសុខេ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលំ ករេយ្យំ, អទុក្ខមសុខេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវេយ្យំ, ឋានំ ខោ បនេតំ វិជ្ជតិ យំ មេ អទុក្ខមសុខេ ចិត្តំ បក្ខន្ទេយ្យ បសីទេយ្យ សន្តិដ្ឋេយ្យ វិមុច្ចេយ្យ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, អបរេន សមយេន ឧបេក្ខាសុខេ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលមកាសិំ អទុក្ខមសុខេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវិំ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, អទុក្ខមសុខេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, សុខស្ស ច បហានា…បេ.… ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរាមិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឥមិនា វិហារេន វិហរតោ ឧបេក្ខាសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។ សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, សុខិនោ ទុក្ខំ ឧប្បជ្ជេយ្យ យាវទេវ អាពាធាយ; ឯវមេវស្ស មេ ឧបេក្ខាសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, adukkhamasukhe cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo, yena me adukkhamasukhe cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘upekkhāsukhe kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca me abahulīkato, adukkhamasukhe ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me adukkhamasukhe cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ upekkhāsukhe ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, adukkhamasukhe ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me adukkhamasukhe cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena upekkhāsukhe ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ adukkhamasukhe ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, adukkhamasukhe cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato upekkhāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho. Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya; evamevassa me upekkhāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘យំនូនាហំ សព្ពសោ រូបសញ្ញានំ សមតិក្កមា បដិឃសញ្ញានំ អត្ថង្គមា នានត្តសញ្ញានំ អមនសិការា ‘‘អនន្តោ អាកាសោ’’តិ អាកាសានញ្ចាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរេយ្យ’ន្តិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, អាកាសានញ្ចាយតនេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘កោ នុ ខោ ហេតុ កោ បច្ចយោ, យេន មេ អាកាសានញ្ចាយតនេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’? តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘រូបេសុ ខោ មេ អាទីនវោ អទិដ្ឋោ, សោ ច អពហុលីកតោ, អាកាសានញ្ចាយតនេ ច អានិសំសោ អនធិគតោ, សោ ច មេ អនាសេវិតោ។ តស្មា មេ អាកាសានញ្ចាយតនេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘សចេ ខោ អហំ រូបេសុ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលំ ករេយ្យំ, អាកាសានញ្ចាយតនេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវេយ្យំ, ឋានំ ខោ បនេតំ វិជ្ជតិ យំ មេ អាកាសានញ្ចាយតនេ ចិត្តំ បក្ខន្ទេយ្យ បសីទេយ្យ សន្តិដ្ឋេយ្យ វិមុច្ចេយ្យ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, អបរេន សមយេន រូបេសុ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលមកាសិំ, អាកាសានញ្ចាយតនេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវិំ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, អាកាសានញ្ចាយតនេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, សព្ពសោ រូបសញ្ញានំ សមតិក្កមា បដិឃសញ្ញានំ អត្ថង្គមា នានត្តសញ្ញានំ អមនសិការា ‘អនន្តោ អាកាសោ’តិ អាកាសានញ្ចាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរាមិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឥមិនា វិហារេន វិហរតោ រូបសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។ សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, សុខិនោ ទុក្ខំ ឧប្បជ្ជេយ្យ យាវទេវ អាពាធាយ; ឯវមេវស្ស មេ រូបសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘‘ananto ākāso’’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, ākāsānañcāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo, yena me ākāsānañcāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘rūpesu kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca abahulīkato, ākāsānañcāyatane ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me ākāsānañcāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ rūpesu ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, ākāsānañcāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me ākāsānañcāyatane cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena rūpesu ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ, ākāsānañcāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, ākāsānañcāyatane cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato rūpasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho. Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya; evamevassa me rūpasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘យំនូនាហំ សព្ពសោ អាកាសានញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘‘អនន្តំ វិញ្ញាណ’’ន្តិ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរេយ្យ’ន្តិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, វិញ្ញាណញ្ចាយតនេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘កោ នុ ខោ ហេតុ កោ បច្ចយោ, យេន មេ វិញ្ញាណញ្ចាយតនេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’? តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘អាកាសានញ្ចាយតនេ ខោ មេ អាទីនវោ អទិដ្ឋោ, សោ ច អពហុលីកតោ, វិញ្ញាណញ្ចាយតនេ ច អានិសំសោ អនធិគតោ, សោ ច មេ អនាសេវិតោ។ តស្មា មេ វិញ្ញាណញ្ចាយតនេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘សចេ ខោ អហំ អាកាសានញ្ចាយតនេ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលំ ករេយ្យំ, វិញ្ញាណញ្ចាយតនេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវេយ្យំ, ឋានំ ខោ បនេតំ វិជ្ជតិ យំ មេ វិញ្ញាណញ្ចាយតនេ ចិត្តំ បក្ខន្ទេយ្យ បសីទេយ្យ សន្តិដ្ឋេយ្យ វិមុច្ចេយ្យ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, អបរេន សមយេន អាកាសានញ្ចាយតនេ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលមកាសិំ, វិញ្ញាណញ្ចាយតនេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវិំ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, វិញ្ញាណញ្ចាយតនេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, សព្ពសោ អាកាសានញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘អនន្តំ វិញ្ញាណ’ន្តិ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរាមិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឥមិនា វិហារេន វិហរតោ អាកាសានញ្ចាយតនសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។ សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, សុខិនោ ទុក្ខំ ឧប្បជ្ជេយ្យ យាវទេវ អាពាធាយ ; ឯវមេវស្ស មេ អាកាសានញ្ចាយតនសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘‘anantaṃ viññāṇa’’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, viññāṇañcāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo, yena me viññāṇañcāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ākāsānañcāyatane kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca abahulīkato, viññāṇañcāyatane ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me viññāṇañcāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ ākāsānañcāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, viññāṇañcāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me viññāṇañcāyatane cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena ākāsānañcāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ, viññāṇañcāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, viññāṇañcāyatane cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato ākāsānañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho. Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya ; evamevassa me ākāsānañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘យំនូនាហំ សព្ពសោ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម នត្ថិ កិញ្ចីតិ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរេយ្យ’ន្តិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, អាកិញ្ចញ្ញាយតនេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘កោ នុ ខោ ហេតុ កោ បច្ចយោ, យេន មេ អាកិញ្ចញ្ញាយតនេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’? តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘វិញ្ញាណញ្ចាយតនេ ខោ មេ អាទីនវោ អទិដ្ឋោ, សោ ច មេ អពហុលីកតោ, អាកិញ្ចញ្ញាយតនេ ច អានិសំសោ អនធិគតោ, សោ ច មេ អនាសេវិតោ។ តស្មា មេ អាកិញ្ចញ្ញាយតនេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘សចេ ខោ អហំ វិញ្ញាណញ្ចាយតនេ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលំ ករេយ្យំ, អាកិញ្ចញ្ញាយតនេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវេយ្យំ, ឋានំ ខោ បនេតំ វិជ្ជតិ យំ មេ អាកិញ្ចញ្ញាយតនេ ចិត្តំ បក្ខន្ទេយ្យ បសីទេយ្យ សន្តិដ្ឋេយ្យ វិមុច្ចេយ្យ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, អបរេន សមយេន វិញ្ញាណញ្ចាយតនេ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលមកាសិំ, អាកិញ្ចញ្ញាយតនេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវិំ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, អាកិញ្ចញ្ញាយតនេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, សព្ពសោ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘នត្ថិ កិញ្ចី’តិ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរាមិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឥមិនា វិហារេន វិហរតោ វិញ្ញាណញ្ចាយតនសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។ សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, សុខិនោ ទុក្ខំ ឧប្បជ្ជេយ្យ យាវទេវ អាពាធាយ; ឯវមេវស្ស មេ វិញ្ញាណញ្ចាយតនសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, ākiñcaññāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo, yena me ākiñcaññāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘viññāṇañcāyatane kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca me abahulīkato, ākiñcaññāyatane ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me ākiñcaññāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ viññāṇañcāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, ākiñcaññāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me ākiñcaññāyatane cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena viññāṇañcāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ, ākiñcaññāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, ākiñcaññāyatane cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato viññāṇañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho. Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya; evamevassa me viññāṇañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘យំនូនាហំ សព្ពសោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរេយ្យ’ន្តិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘កោ នុ ខោ ហេតុ កោ បច្ចយោ, យេន មេ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’? តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘អាកិញ្ចញ្ញាយតនេ ខោ មេ អាទីនវោ អទិដ្ឋោ, សោ ច មេ អពហុលីកតោ, នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនេ ច អានិសំសោ អនធិគតោ, សោ ច មេ អនាសេវិតោ។ តស្មា មេ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘សចេ ខោ អហំ អាកិញ្ចញ្ញាយតនេ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលំ ករេយ្យំ, នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវេយ្យំ, ឋានំ ខោ បនេតំ វិជ្ជតិ យំ មេ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនេ ចិត្តំ បក្ខន្ទេយ្យ បសីទេយ្យ សន្តិដ្ឋេយ្យ វិមុច្ចេយ្យ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, អបរេន សមយេន អាកិញ្ចញ្ញាយតនេ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលមកាសិំ, នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវិំ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, សព្ពសោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរាមិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឥមិនា វិហារេន វិហរតោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។ សេយ្យថាបិ, អានន្ទ, សុខិនោ ទុក្ខំ ឧប្បជ្ជេយ្យ យាវទេវ អាពាធាយ; ឯវមេវស្ស មេ អាកិញ្ចញ្ញាយតនសហគតា សញ្ញាមនសិការា សមុទាចរន្តិ។ ស្វស្ស មេ ហោតិ អាពាធោ។
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, nevasaññānāsaññāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo, yena me nevasaññānāsaññāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ākiñcaññāyatane kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca me abahulīkato, nevasaññānāsaññāyatane ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me nevasaññānāsaññāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ ākiñcaññāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, nevasaññānāsaññāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me nevasaññānāsaññāyatane cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena ākiñcaññāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ, nevasaññānāsaññāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, nevasaññānāsaññāyatane cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato ākiñcaññāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho. Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya; evamevassa me ākiñcaññāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘យំនូនាហំ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម សញ្ញាវេទយិតនិរោធំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរេយ្យ’ន្តិ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, សញ្ញាវេទយិតនិរោធេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘កោ នុ ខោ ហេតុ, កោ បច្ចយោ, យេន មេ សញ្ញាវេទយិតនិរោធេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’? តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនេ ខោ មេ អាទីនវោ អទិដ្ឋោ, សោ ច មេ អពហុលីកតោ, សញ្ញាវេទយិតនិរោធេ ច អានិសំសោ អនធិគតោ, សោ ច មេ អនាសេវិតោ។ តស្មា មេ សញ្ញាវេទយិតនិរោធេ ចិត្តំ ន បក្ខន្ទតិ នប្បសីទតិ ន សន្តិដ្ឋតិ ន វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, ឯតទហោសិ – ‘សចេ ខោ អហំ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនេ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលំ ករេយ្យំ, សញ្ញាវេទយិតនិរោធេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវេយ្យំ, ឋានំ ខោ បនេតំ វិជ្ជតិ យំ មេ សញ្ញាវេទយិតនិរោធេ ចិត្តំ បក្ខន្ទេយ្យ បសីទេយ្យ សន្តិដ្ឋេយ្យ វិមុច្ចេយ្យ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ’។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, អបរេន សមយេន នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនេ អាទីនវំ ទិស្វា តំ ពហុលមកាសិំ , សញ្ញាវេទយិតនិរោធេ អានិសំសំ អធិគម្ម តមាសេវិំ។ តស្ស មយ្ហំ, អានន្ទ, សញ្ញាវេទយិតនិរោធេ ចិត្តំ បក្ខន្ទតិ បសីទតិ សន្តិដ្ឋតិ វិមុច្ចតិ ឯតំ សន្តន្តិ បស្សតោ។ សោ ខោ អហំ, អានន្ទ, សព្ពសោ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម សញ្ញាវេទយិតនិរោធំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរាមិ, បញ្ញាយ ច មេ ទិស្វា អាសវា បរិក្ខយំ អគមំសុ។
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, saññāvedayitanirodhe cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu, ko paccayo, yena me saññāvedayitanirodhe cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘nevasaññānāsaññāyatane kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca me abahulīkato, saññāvedayitanirodhe ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me saññāvedayitanirodhe cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ nevasaññānāsaññāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, saññāvedayitanirodhe ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me saññāvedayitanirodhe cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena nevasaññānāsaññāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ , saññāvedayitanirodhe ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, saññāvedayitanirodhe cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharāmi, paññāya ca me disvā āsavā parikkhayaṃ agamaṃsu.
‘‘យាវកីវញ្ចាហំ , អានន្ទ, ឥមា នវ អនុបុព្ពវិហារសមាបត្តិយោ ន ឯវំ អនុលោមបដិលោមំ សមាបជ្ជិម្បិ វុដ្ឋហិម្បិ, នេវ តាវាហំ, អានន្ទ, សទេវកេ លោកេ សមារកេ សព្រហ្មកេ សស្សមណព្រាហ្មណិយា បជាយ សទេវមនុស្សាយ ‘អនុត្តរំ សម្មាសម្ពោធិំ អភិសម្ពុទ្ធោ’តិ បច្ចញ្ញាសិំ។ យតោ ច ខោ អហំ, អានន្ទ, ឥមា នវ អនុបុព្ពវិហារសមាបត្តិយោ ឯវំ អនុលោមបដិលោមំ សមាបជ្ជិម្បិ វុដ្ឋហិម្បិ, អថាហំ, អានន្ទ, សទេវកេ លោកេ សមារកេ សព្រហ្មកេ សស្សមណព្រាហ្មណិយា បជាយ សទេវមនុស្សាយ ‘អនុត្តរំ សម្មាសម្ពោធិំ អភិសម្ពុទ្ធោ’តិ បច្ចញ្ញាសិំ។ ញាណញ្ច បន មេ ទស្សនំ ឧទបាទិ – ‘អកុប្បា មេ ចេតោវិមុត្តិ 5, អយមន្តិមា ជាតិ, នត្ថិ ទានិ បុនព្ភវោ’’’តិ។ ទសមំ។
‘‘Yāvakīvañcāhaṃ , ānanda, imā nava anupubbavihārasamāpattiyo na evaṃ anulomapaṭilomaṃ samāpajjimpi vuṭṭhahimpi, neva tāvāhaṃ, ānanda, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya ‘anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti paccaññāsiṃ. Yato ca kho ahaṃ, ānanda, imā nava anupubbavihārasamāpattiyo evaṃ anulomapaṭilomaṃ samāpajjimpi vuṭṭhahimpi, athāhaṃ, ānanda, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya ‘anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti paccaññāsiṃ. Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi – ‘akuppā me cetovimutti 6, ayamantimā jāti, natthi dāni punabbhavo’’’ti. Dasamaṃ.
មហាវគ្គោ ចតុត្ថោ។
Mahāvaggo catuttho.
តស្សុទ្ទានំ –
Tassuddānaṃ –
ទ្វេ វិហារា ច និព្ពានំ, គាវី ឈានេន បញ្ចមំ;
Dve vihārā ca nibbānaṃ, gāvī jhānena pañcamaṃ;
អានន្ទោ ព្រាហ្មណា ទេវោ, នាគេន តបុស្សេន ចាតិ។
Ānando brāhmaṇā devo, nāgena tapussena cāti.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ១០. តបុស្សសុត្តវណ្ណនា • 10. Tapussasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ១០. តបុស្សសុត្តវណ្ណនា • 10. Tapussasuttavaṇṇanā
