| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೧೦. ತಪುಸ್ಸಸುತ್ತಂ
10. Tapussasuttaṃ
೪೧. ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಮಲ್ಲೇಸು ವಿಹರತಿ ಉರುವೇಲಕಪ್ಪಂ ನಾಮ ಮಲ್ಲಾನಂ ನಿಗಮೋ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಉರುವೇಲಕಪ್ಪಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಉರುವೇಲಕಪ್ಪೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಧೇವ ತಾವ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ಹೋಹಿ, ಯಾವಾಹಂ ಮಹಾವನಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹಾಮಿ ದಿವಾವಿಹಾರಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮಹಾವನಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸೀದಿ।
41. Ekaṃ samayaṃ bhagavā mallesu viharati uruvelakappaṃ nāma mallānaṃ nigamo. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya uruvelakappaṃ piṇḍāya pāvisi. Uruvelakappe piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘idheva tāva tvaṃ, ānanda, hohi, yāvāhaṃ mahāvanaṃ ajjhogāhāmi divāvihārāyā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā mahāvanaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisīdi.
ಅಥ ಖೋ ತಪುಸ್ಸೋ ಗಹಪತಿ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ತಪುಸ್ಸೋ ಗಹಪತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಏತದವೋಚ –
Atha kho tapusso gahapati yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho tapusso gahapati āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca –
‘‘ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ ಆನನ್ದ, ಗಿಹೀ ಕಾಮಭೋಗಿನೋ ಕಾಮಾರಾಮಾ ಕಾಮರತಾ ಕಾಮಸಮ್ಮುದಿತಾ। ತೇಸಂ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗಿಹೀನಂ ಕಾಮಭೋಗೀನಂ ಕಾಮಾರಾಮಾನಂ ಕಾಮರತಾನಂ ಕಾಮಸಮ್ಮುದಿತಾನಂ ಪಪಾತೋ ವಿಯ ಖಾಯತಿ, ಯದಿದಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ। ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ದಹರಾನಂ ದಹರಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’ 1। ತಯಿದಂ, ಭನ್ತೇ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬಹುನಾ ಜನೇನ ವಿಸಭಾಗೋ, ಯದಿದಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮ’’ನ್ತಿ।
‘‘Mayaṃ, bhante ānanda, gihī kāmabhogino kāmārāmā kāmaratā kāmasammuditā. Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ gihīnaṃ kāmabhogīnaṃ kāmārāmānaṃ kāmaratānaṃ kāmasammuditānaṃ papāto viya khāyati, yadidaṃ nekkhammaṃ. Sutaṃ metaṃ, bhante, ‘imasmiṃ dhammavinaye daharānaṃ daharānaṃ bhikkhūnaṃ nekkhamme cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato’ 2. Tayidaṃ, bhante, imasmiṃ dhammavinaye bhikkhūnaṃ bahunā janena visabhāgo, yadidaṃ nekkhamma’’nti.
‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಏತಂ, ಗಹಪತಿ, ಕಥಾಪಾಭತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ। ಆಯಾಮ, ಗಹಪತಿ, ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸ್ಸಾಮ। ಯಥಾ ನೋ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ ತಥಾ ನಂ ಧಾರೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ।
‘‘Atthi kho etaṃ, gahapati, kathāpābhataṃ bhagavantaṃ dassanāya. Āyāma, gahapati, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā bhagavato etamatthaṃ ārocessāma. Yathā no bhagavā byākarissati tathā naṃ dhāressāmā’’ti.
‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತಪುಸ್ಸೋ ಗಹಪತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ತಪುಸ್ಸೇನ ಗಹಪತಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho tapusso gahapati āyasmato ānandassa paccassosi. Atha kho āyasmā ānando tapussena gahapatinā saddhiṃ yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ಅಯಂ , ಭನ್ತೇ, ತಪುಸ್ಸೋ ಗಹಪತಿ ಏವಮಾಹ – ‘ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ ಆನನ್ದ, ಗಿಹೀ ಕಾಮಭೋಗಿನೋ ಕಾಮಾರಾಮಾ ಕಾಮರತಾ ಕಾಮಸಮ್ಮುದಿತಾ, ತೇಸಂ ನೋ ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗಿಹೀನಂ ಕಾಮಭೋಗೀನಂ ಕಾಮಾರಾಮಾನಂ ಕಾಮರತಾನಂ ಕಾಮಸಮ್ಮುದಿತಾನಂ ಪಪಾತೋ ವಿಯ ಖಾಯತಿ, ಯದಿದಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ’। ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ದಹರಾನಂ ದಹರಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ತಯಿದಂ, ಭನ್ತೇ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬಹುನಾ ಜನೇನ ವಿಸಭಾಗೋ ಯದಿದಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮ’’’ನ್ತಿ।
‘‘Ayaṃ , bhante, tapusso gahapati evamāha – ‘mayaṃ, bhante ānanda, gihī kāmabhogino kāmārāmā kāmaratā kāmasammuditā, tesaṃ no bhante, amhākaṃ gihīnaṃ kāmabhogīnaṃ kāmārāmānaṃ kāmaratānaṃ kāmasammuditānaṃ papāto viya khāyati, yadidaṃ nekkhammaṃ’. Sutaṃ metaṃ, bhante, ‘imasmiṃ dhammavinaye daharānaṃ daharānaṃ bhikkhūnaṃ nekkhamme cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. Tayidaṃ, bhante, imasmiṃ dhammavinaye bhikkhūnaṃ bahunā janena visabhāgo yadidaṃ nekkhamma’’’nti.
‘‘ಏವಮೇತಂ, ಆನನ್ದ, ಏವಮೇತಂ, ಆನನ್ದ! ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಪುಬ್ಬೇವ ಸಮ್ಬೋಧಾ ಅನಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸೇವ ಸತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಾಧು ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ , ಸಾಧು ಪವಿವೇಕೋ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ ಮೇ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕಾಮೇಸು ಖೋ ಮೇ ಆದೀನವೋ ಅದಿಟ್ಠೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅಬಹುಲೀಕತೋ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಚ ಆನಿಸಂಸೋ ಅನಧಿಗತೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅನಾಸೇವಿತೋ । ತಸ್ಮಾ ಮೇ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಚೇ ಖೋ ಅಹಂ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಂ ಕರೇಯ್ಯಂ 3, ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವೇಯ್ಯಂ, ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಮೇ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದೇಯ್ಯ ಪಸೀದೇಯ್ಯ ಸನ್ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ವಿಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಮಕಾಸಿಂ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವಿಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರತೋ ಕಾಮಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ । ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಸುಖಿನೋ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಯಾವದೇವ ಆಬಾಧಾಯ; ಏವಮೇವಸ್ಸ ಮೇ ಕಾಮಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ।
‘‘Evametaṃ, ānanda, evametaṃ, ānanda! Mayhampi kho, ānanda, pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi – ‘sādhu nekkhammaṃ , sādhu paviveko’ti. Tassa mayhaṃ, ānanda, nekkhamme cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo, yena me nekkhamme cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘kāmesu kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca me abahulīkato, nekkhamme ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito . Tasmā me nekkhamme cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ kāmesu ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ 4, nekkhamme ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me nekkhamme cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena kāmesu ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ, nekkhamme ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, nekkhamme cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato kāmasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho . Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya; evamevassa me kāmasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ…ಪೇ॰… ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಅವಿತಕ್ಕೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ ಮೇ ಅವಿತಕ್ಕೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ವಿತಕ್ಕೇಸು ಖೋ ಮೇ ಆದೀನವೋ ಅದಿಟ್ಠೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅಬಹುಲೀಕತೋ, ಅವಿತಕ್ಕೇ ಚ ಆನಿಸಂಸೋ ಅನಧಿಗತೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅನಾಸೇವಿತೋ। ತಸ್ಮಾ ಮೇ ಅವಿತಕ್ಕೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಚೇ ಖೋ ಅಹಂ ವಿತಕ್ಕೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಂ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಅವಿತಕ್ಕೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವೇಯ್ಯಂ, ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಮೇ ಅವಿತಕ್ಕೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದೇಯ್ಯ ಪಸೀದೇಯ್ಯ ಸನ್ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ವಿಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ವಿತಕ್ಕೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಮಕಾಸಿಂ, ಅವಿತಕ್ಕೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವಿಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಅವಿತಕ್ಕೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ…ಪೇ॰… ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರತೋ ವಿತಕ್ಕಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಸುಖಿನೋ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಯಾವದೇವ ಆಬಾಧಾಯ; ಏವಮೇವಸ್ಸ ಮೇ ವಿತಕ್ಕಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ।
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, avitakke cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo, yena me avitakke cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘vitakkesu kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca me abahulīkato, avitakke ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me avitakke cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ vitakkesu ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, avitakke ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me avitakke cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena vitakkesu ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ, avitakke ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, avitakke cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato vitakkasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho. Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya; evamevassa me vitakkasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಚ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ ಸತೋ ಚ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸುಖಞ್ಚ ಕಾಯೇನ ಪಟಿಸಂವೇದೇಯ್ಯಂ ಯಂ ತಂ ಅರಿಯಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ – ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಸತಿಮಾ ಸುಖವಿಹಾರೀತಿ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ನಿಪ್ಪೀತಿಕೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ , ಯೇನ ಮೇ ನಿಪ್ಪೀತಿಕೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಪೀತಿಯಾ ಖೋ ಮೇ ಆದೀನವೋ ಅದಿಟ್ಠೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅಬಹುಲೀಕತೋ, ನಿಪ್ಪೀತಿಕೇ ಚ ಆನಿಸಂಸೋ ಅನಧಿಗತೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅನಾಸೇವಿತೋ। ತಸ್ಮಾ ಮೇ ನಿಪ್ಪೀತಿಕೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಚೇ ಖೋ ಅಹಂ ಪೀತಿಯಾ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಂ ಕರೇಯ್ಯಂ, ನಿಪ್ಪೀತಿಕೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವೇಯ್ಯಂ, ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಮೇ ನಿಪ್ಪೀತಿಕೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದೇಯ್ಯ ಪಸೀದೇಯ್ಯ ಸನ್ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ವಿಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಪೀತಿಯಾ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಮಕಾಸಿಂ, ನಿಪ್ಪೀತಿಕೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವಿಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ನಿಪ್ಪೀತಿಕೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ…ಪೇ॰… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರತೋ ಪೀತಿಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಸುಖಿನೋ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಯಾವದೇವ ಆಬಾಧಾಯ; ಏವಮೇವಸ್ಸ ಮೇ ಪೀತಿಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ।
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ pītiyā ca virāgā upekkhako ca vihareyyaṃ sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeyyaṃ yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – upekkhako satimā sukhavihārīti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, nippītike cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo , yena me nippītike cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘pītiyā kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca me abahulīkato, nippītike ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me nippītike cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ pītiyā ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, nippītike ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me nippītike cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena pītiyā ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ, nippītike ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, nippītike cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato pītisahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho. Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya; evamevassa me pītisahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ಪುಬ್ಬೇವ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ ಮೇ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಉಪೇಕ್ಖಾಸುಖೇ ಖೋ ಮೇ ಆದೀನವೋ ಅದಿಟ್ಠೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅಬಹುಲೀಕತೋ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖೇ ಚ ಆನಿಸಂಸೋ ಅನಧಿಗತೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅನಾಸೇವಿತೋ। ತಸ್ಮಾ ಮೇ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಚೇ ಖೋ ಅಹಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸುಖೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಂ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವೇಯ್ಯಂ, ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಮೇ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದೇಯ್ಯ ಪಸೀದೇಯ್ಯ ಸನ್ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ವಿಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಉಪೇಕ್ಖಾಸುಖೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಮಕಾಸಿಂ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವಿಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ…ಪೇ॰… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರತೋ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಸುಖಿನೋ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಯಾವದೇವ ಆಬಾಧಾಯ; ಏವಮೇವಸ್ಸ ಮೇ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ।
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, adukkhamasukhe cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo, yena me adukkhamasukhe cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘upekkhāsukhe kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca me abahulīkato, adukkhamasukhe ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me adukkhamasukhe cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ upekkhāsukhe ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, adukkhamasukhe ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me adukkhamasukhe cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena upekkhāsukhe ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ adukkhamasukhe ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, adukkhamasukhe cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato upekkhāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho. Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya; evamevassa me upekkhāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಬ್ಬಸೋ ರೂಪಸಞ್ಞಾನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ಪಟಿಘಸಞ್ಞಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ ‘‘ಅನನ್ತೋ ಆಕಾಸೋ’’ತಿ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ ಮೇ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ರೂಪೇಸು ಖೋ ಮೇ ಆದೀನವೋ ಅದಿಟ್ಠೋ, ಸೋ ಚ ಅಬಹುಲೀಕತೋ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನೇ ಚ ಆನಿಸಂಸೋ ಅನಧಿಗತೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅನಾಸೇವಿತೋ। ತಸ್ಮಾ ಮೇ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಚೇ ಖೋ ಅಹಂ ರೂಪೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಂ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವೇಯ್ಯಂ, ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಮೇ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದೇಯ್ಯ ಪಸೀದೇಯ್ಯ ಸನ್ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ವಿಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ರೂಪೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಮಕಾಸಿಂ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವಿಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಸಬ್ಬಸೋ ರೂಪಸಞ್ಞಾನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ಪಟಿಘಸಞ್ಞಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ ‘ಅನನ್ತೋ ಆಕಾಸೋ’ತಿ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರತೋ ರೂಪಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಸುಖಿನೋ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಯಾವದೇವ ಆಬಾಧಾಯ; ಏವಮೇವಸ್ಸ ಮೇ ರೂಪಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ।
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘‘ananto ākāso’’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, ākāsānañcāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo, yena me ākāsānañcāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘rūpesu kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca abahulīkato, ākāsānañcāyatane ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me ākāsānañcāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ rūpesu ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, ākāsānañcāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me ākāsānañcāyatane cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena rūpesu ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ, ākāsānañcāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, ākāsānañcāyatane cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato rūpasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho. Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya; evamevassa me rūpasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘‘ಅನನ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’’ನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ ಮೇ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನೇ ಖೋ ಮೇ ಆದೀನವೋ ಅದಿಟ್ಠೋ, ಸೋ ಚ ಅಬಹುಲೀಕತೋ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನೇ ಚ ಆನಿಸಂಸೋ ಅನಧಿಗತೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅನಾಸೇವಿತೋ। ತಸ್ಮಾ ಮೇ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಚೇ ಖೋ ಅಹಂ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಂ ಕರೇಯ್ಯಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವೇಯ್ಯಂ, ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಮೇ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದೇಯ್ಯ ಪಸೀದೇಯ್ಯ ಸನ್ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ವಿಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಮಕಾಸಿಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವಿಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ಅನನ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರತೋ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಸುಖಿನೋ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಯಾವದೇವ ಆಬಾಧಾಯ ; ಏವಮೇವಸ್ಸ ಮೇ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ।
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘‘anantaṃ viññāṇa’’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, viññāṇañcāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo, yena me viññāṇañcāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ākāsānañcāyatane kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca abahulīkato, viññāṇañcāyatane ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me viññāṇañcāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ ākāsānañcāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, viññāṇañcāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me viññāṇañcāyatane cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena ākāsānañcāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ, viññāṇañcāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, viññāṇañcāyatane cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato ākāsānañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho. Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya ; evamevassa me ākāsānañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚೀತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ ಮೇ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನೇ ಖೋ ಮೇ ಆದೀನವೋ ಅದಿಟ್ಠೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅಬಹುಲೀಕತೋ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೇ ಚ ಆನಿಸಂಸೋ ಅನಧಿಗತೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅನಾಸೇವಿತೋ। ತಸ್ಮಾ ಮೇ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಚೇ ಖೋ ಅಹಂ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಂ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವೇಯ್ಯಂ, ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಮೇ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದೇಯ್ಯ ಪಸೀದೇಯ್ಯ ಸನ್ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ವಿಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಮಕಾಸಿಂ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವಿಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರತೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಸುಖಿನೋ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಯಾವದೇವ ಆಬಾಧಾಯ; ಏವಮೇವಸ್ಸ ಮೇ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ।
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, ākiñcaññāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo, yena me ākiñcaññāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘viññāṇañcāyatane kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca me abahulīkato, ākiñcaññāyatane ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me ākiñcaññāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ viññāṇañcāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, ākiñcaññāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me ākiñcaññāyatane cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena viññāṇañcāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ, ākiñcaññāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, ākiñcaññāyatane cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato viññāṇañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho. Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya; evamevassa me viññāṇañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ ಮೇ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೇ ಖೋ ಮೇ ಆದೀನವೋ ಅದಿಟ್ಠೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅಬಹುಲೀಕತೋ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೇ ಚ ಆನಿಸಂಸೋ ಅನಧಿಗತೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅನಾಸೇವಿತೋ। ತಸ್ಮಾ ಮೇ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಚೇ ಖೋ ಅಹಂ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಂ ಕರೇಯ್ಯಂ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವೇಯ್ಯಂ, ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಮೇ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದೇಯ್ಯ ಪಸೀದೇಯ್ಯ ಸನ್ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ವಿಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಮಕಾಸಿಂ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವಿಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರತೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಸುಖಿನೋ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಯಾವದೇವ ಆಬಾಧಾಯ; ಏವಮೇವಸ್ಸ ಮೇ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸ್ವಸ್ಸ ಮೇ ಹೋತಿ ಆಬಾಧೋ।
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, nevasaññānāsaññāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo, yena me nevasaññānāsaññāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ākiñcaññāyatane kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca me abahulīkato, nevasaññānāsaññāyatane ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me nevasaññānāsaññāyatane cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ ākiñcaññāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, nevasaññānāsaññāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me nevasaññānāsaññāyatane cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena ākiñcaññāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ, nevasaññānāsaññāyatane ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, nevasaññānāsaññāyatane cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharāmi. Tassa mayhaṃ, ānanda, iminā vihārena viharato ākiñcaññāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho. Seyyathāpi, ānanda, sukhino dukkhaṃ uppajjeyya yāvadeva ābādhāya; evamevassa me ākiñcaññāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti. Svassa me hoti ābādho.
‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ ಮೇ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೇ ಖೋ ಮೇ ಆದೀನವೋ ಅದಿಟ್ಠೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅಬಹುಲೀಕತೋ, ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧೇ ಚ ಆನಿಸಂಸೋ ಅನಧಿಗತೋ, ಸೋ ಚ ಮೇ ಅನಾಸೇವಿತೋ। ತಸ್ಮಾ ಮೇ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಚೇ ಖೋ ಅಹಂ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಂ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವೇಯ್ಯಂ, ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಮೇ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದೇಯ್ಯ ಪಸೀದೇಯ್ಯ ಸನ್ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ವಿಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ’। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಬಹುಲಮಕಾಸಿಂ , ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ತಮಾಸೇವಿಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಆನನ್ದ, ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಏತಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಸಬ್ಬಸೋ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚ ಮೇ ದಿಸ್ವಾ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಅಗಮಂಸು।
‘‘Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja vihareyya’nti. Tassa mayhaṃ, ānanda, saññāvedayitanirodhe cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘ko nu kho hetu, ko paccayo, yena me saññāvedayitanirodhe cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’? Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘nevasaññānāsaññāyatane kho me ādīnavo adiṭṭho, so ca me abahulīkato, saññāvedayitanirodhe ca ānisaṃso anadhigato, so ca me anāsevito. Tasmā me saññāvedayitanirodhe cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati etaṃ santanti passato’. Tassa mayhaṃ, ānanda, etadahosi – ‘sace kho ahaṃ nevasaññānāsaññāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulaṃ kareyyaṃ, saññāvedayitanirodhe ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseveyyaṃ, ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ me saññāvedayitanirodhe cittaṃ pakkhandeyya pasīdeyya santiṭṭheyya vimucceyya etaṃ santanti passato’. So kho ahaṃ, ānanda, aparena samayena nevasaññānāsaññāyatane ādīnavaṃ disvā taṃ bahulamakāsiṃ , saññāvedayitanirodhe ānisaṃsaṃ adhigamma tamāseviṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, saññāvedayitanirodhe cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati etaṃ santanti passato. So kho ahaṃ, ānanda, sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharāmi, paññāya ca me disvā āsavā parikkhayaṃ agamaṃsu.
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚಾಹಂ , ಆನನ್ದ, ಇಮಾ ನವ ಅನುಪುಬ್ಬವಿಹಾರಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನ ಏವಂ ಅನುಲೋಮಪಟಿಲೋಮಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿಮ್ಪಿ ವುಟ್ಠಹಿಮ್ಪಿ, ನೇವ ತಾವಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಸಮಾರಕೇ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೇ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಜಾಯ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾಯ ‘ಅನುತ್ತರಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’ತಿ ಪಚ್ಚಞ್ಞಾಸಿಂ। ಯತೋ ಚ ಖೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಇಮಾ ನವ ಅನುಪುಬ್ಬವಿಹಾರಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಏವಂ ಅನುಲೋಮಪಟಿಲೋಮಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿಮ್ಪಿ ವುಟ್ಠಹಿಮ್ಪಿ, ಅಥಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಸಮಾರಕೇ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೇ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಜಾಯ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾಯ ‘ಅನುತ್ತರಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’ತಿ ಪಚ್ಚಞ್ಞಾಸಿಂ। ಞಾಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ದಸ್ಸನಂ ಉದಪಾದಿ – ‘ಅಕುಪ್ಪಾ ಮೇ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ 5, ಅಯಮನ್ತಿಮಾ ಜಾತಿ, ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋ’’’ತಿ। ದಸಮಂ।
‘‘Yāvakīvañcāhaṃ , ānanda, imā nava anupubbavihārasamāpattiyo na evaṃ anulomapaṭilomaṃ samāpajjimpi vuṭṭhahimpi, neva tāvāhaṃ, ānanda, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya ‘anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti paccaññāsiṃ. Yato ca kho ahaṃ, ānanda, imā nava anupubbavihārasamāpattiyo evaṃ anulomapaṭilomaṃ samāpajjimpi vuṭṭhahimpi, athāhaṃ, ānanda, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya ‘anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti paccaññāsiṃ. Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi – ‘akuppā me cetovimutti 6, ayamantimā jāti, natthi dāni punabbhavo’’’ti. Dasamaṃ.
ಮಹಾವಗ್ಗೋ ಚತುತ್ಥೋ।
Mahāvaggo catuttho.
ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –
Tassuddānaṃ –
ದ್ವೇ ವಿಹಾರಾ ಚ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಗಾವೀ ಝಾನೇನ ಪಞ್ಚಮಂ।
Dve vihārā ca nibbānaṃ, gāvī jhānena pañcamaṃ;
ಆನನ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದೇವೋ, ನಾಗೇನ ತಪುಸ್ಸೇನ ಚಾತಿ॥
Ānando brāhmaṇā devo, nāgena tapussena cāti.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ತಪುಸ್ಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Tapussasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೧೦. ತಪುಸ್ಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Tapussasuttavaṇṇanā
