| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๑๐. ตปุสฺสสุตฺตวณฺณนา
10. Tapussasuttavaṇṇanā
๔๑. ทสเม มเลฺลสูติ มลฺลรเฎฺฐฯ อิเธว ตาว ตฺวํ, อานนฺท, โหตีติ อิธ ภควา ‘‘ตปุสฺสคหปติโน อิธ ฐิเตน อานเนฺทน สทฺธิํ กถาสลฺลาโป ภวิสฺสติ, ตโตนิทานํ อหํ มหนฺตํ ธมฺมปริยายํ เทเสสฺสามี’’ติ ญตฺวา อาหฯ อุปสงฺกมีติ โส กิร ภุตฺตปาตราโส ‘‘ทสพลสฺส อุปฎฺฐานํ คมิสฺสามี’’ติ นิกฺขมโนฺต ทูรโตว เถรํ ทิสฺวา เยนายสฺมา อานโนฺท เตนุปสงฺกมิฯ ปปาโต วิย ขายติ, ยทิทํ เนกฺขมฺมนฺติ ยมิทํ ปพฺพชฺชาสงฺขาตํ เนกฺขมฺมํ, ตํ อมฺหากํ มหาปปาโต วิย โอคาหิตฺวา อุปฎฺฐาติฯ เนกฺขเมฺม จิตฺตํ ปกฺขนฺทตีติ ปพฺพชฺชาย จิตฺตํ อารมฺมณวเสน ปกฺขนฺทติ, ตเทว อารมฺมณํ กตฺวา ปสีทติ, ตเทว ปติฎฺฐาติ, ปจฺจนีกธเมฺมหิ จ วิมุจฺจติฯ ‘เอตํ สนฺต’นฺติ ปสฺสโตติ เอตํ เนกฺขมฺมํ สนฺตํ วิคตทรถปริฬาหนฺติ เอวํ ปสฺสนฺตานํ ภิกฺขูนํฯ พหุนา ชเนน วิสภาโคติ ตยิทํ พหุนา มหาชเนน สทฺธิํ ภิกฺขูนํ วิสภาคํ, อสทิสนฺติ อโตฺถฯ
41. Dasame mallesūti mallaraṭṭhe. Idheva tāva tvaṃ, ānanda, hotīti idha bhagavā ‘‘tapussagahapatino idha ṭhitena ānandena saddhiṃ kathāsallāpo bhavissati, tatonidānaṃ ahaṃ mahantaṃ dhammapariyāyaṃ desessāmī’’ti ñatvā āha. Upasaṅkamīti so kira bhuttapātarāso ‘‘dasabalassa upaṭṭhānaṃ gamissāmī’’ti nikkhamanto dūratova theraṃ disvā yenāyasmā ānando tenupasaṅkami. Papāto viya khāyati, yadidaṃ nekkhammanti yamidaṃ pabbajjāsaṅkhātaṃ nekkhammaṃ, taṃ amhākaṃ mahāpapāto viya ogāhitvā upaṭṭhāti. Nekkhamme cittaṃ pakkhandatīti pabbajjāya cittaṃ ārammaṇavasena pakkhandati, tadeva ārammaṇaṃ katvā pasīdati, tadeva patiṭṭhāti, paccanīkadhammehi ca vimuccati. ‘Etaṃ santa’nti passatoti etaṃ nekkhammaṃ santaṃ vigatadarathapariḷāhanti evaṃ passantānaṃ bhikkhūnaṃ. Bahunā janena visabhāgoti tayidaṃ bahunā mahājanena saddhiṃ bhikkhūnaṃ visabhāgaṃ, asadisanti attho.
กถาปาภตนฺติ กถามูลํฯ ตสฺส มยฺหํ, อานนฺท, เนกฺขเมฺม จิตฺตํ น ปกฺขนฺทตีติ ตสฺส เอวํ วิตเกฺกนฺตสฺสาปิ มยฺหํ ปพฺพชฺชาย จิตฺตํ น โอตรติฯ ‘‘เอตํ สนฺต’’นฺติ ปสฺสโตติ ‘‘สาธุ เนกฺขมฺม’’นฺติ ปริวิตกฺกนวเสน ‘‘เอตํ เนกฺขมฺมํ สนฺต’’นฺติ ปสฺสนฺตสฺสปิฯ อนาเสวิโตติ น อาเสวิโต น ผสฺสิโต น สจฺฉิกโตฯ อธิคมฺมาติ อธิคนฺตฺวา ปตฺวา สจฺฉิกตฺวาฯ ตมาเสเวยฺยนฺติ ตํ อานิสํสํ เสเวยฺยํ ภเชยฺยํฯ ยํ เมติ เยน การเณน มยฺหํฯ อธิคมฺมาติ อธิคนฺตฺวาฯ สฺวาสฺส เม โหติ อาพาโธติ โส มยฺหํ อาพาธนเฎฺฐน อาพาโธ โหติฯ อวิตเกฺก จิตฺตํ น ปกฺขนฺทตีติ อวิตกฺกวิจาเร ทุติยชฺฌาเน อารมฺมณวเสน จิตฺตํ น ปกฺขนฺทติฯ วิตเกฺกสูติ วิตกฺกวิจาเรสุฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ
Kathāpābhatanti kathāmūlaṃ. Tassa mayhaṃ, ānanda, nekkhamme cittaṃ na pakkhandatīti tassa evaṃ vitakkentassāpi mayhaṃ pabbajjāya cittaṃ na otarati. ‘‘Etaṃsanta’’nti passatoti ‘‘sādhu nekkhamma’’nti parivitakkanavasena ‘‘etaṃ nekkhammaṃ santa’’nti passantassapi. Anāsevitoti na āsevito na phassito na sacchikato. Adhigammāti adhigantvā patvā sacchikatvā. Tamāseveyyanti taṃ ānisaṃsaṃ seveyyaṃ bhajeyyaṃ. Yaṃmeti yena kāraṇena mayhaṃ. Adhigammāti adhigantvā. Svāssa me hoti ābādhoti so mayhaṃ ābādhanaṭṭhena ābādho hoti. Avitakke cittaṃ na pakkhandatīti avitakkavicāre dutiyajjhāne ārammaṇavasena cittaṃ na pakkhandati. Vitakkesūti vitakkavicāresu. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
มหาวโคฺค จตุโตฺถฯ
Mahāvaggo catuttho.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๑๐. ตปุสฺสสุตฺตํ • 10. Tapussasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑๐. ตปุสฺสสุตฺตวณฺณนา • 10. Tapussasuttavaṇṇanā
