Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi |
၁၇၁. တရုဏပသန္နမဟာမတ္တဝတ္ထု
171. Taruṇapasannamahāmattavatthu
၂၈၃. အသ္သောသုံ ခော မနုသ္သာ ဘဂဝတာ ကိရ ယာဂု အနုညာတာ မဓုဂောဠကဉ္စာတိ။ တေ ကာလသ္သေဝ, ဘောဇ္ဇယာဂုံ ပဋိယာဒေန္တိ မဓုဂောဠကဉ္စ။ ဘိက္ခူ ကာလသ္သေဝ ဘောဇ္ဇယာဂုယာ ဓာတာ မဓုဂောဠကေန စ ဘတ္တဂ္ဂေ န စိတ္တရူပံ ပရိဘုဉ္ဇန္တိ။ တေန ခော ပန သမယေန အညတရေန တရုဏပသန္နေန မဟာမတ္တေန သ္ဝာတနာယ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခော ဘိက္ခုသင္ဃော နိမန္တိတော ဟောတိ။ အထ ခော တသ္သ တရုဏပသန္နသ္သ မဟာမတ္တသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘ယံနူနာဟံ အဍ္ဎတေလသန္နံ ဘိက္ခုသတာနံ အဍ္ဎတေလသာနိ မံသပာတိသတာနိ ပဋိယာဒေယ္ယံ, ဧကမေကသ္သ ဘိက္ခုနော ဧကမေကံ မံသပာတိံ ဥပနာမေယ္ယ’’န္တိ။ အထ ခော သော တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော တသ္သာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ပဏီတံ ခာဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒာပေတ္ဝာ အဍ္ဎတေလသာနိ စ မံသပာတိသတာနိ, ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ ယေန တသ္သ တရုဏပသန္နသ္သ မဟာမတ္တသ္သ နိဝေသနံ တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ, သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင္ဃေန။ အထ ခော သော တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော ဘတ္တဂ္ဂေ ဘိက္ခူ ပရိဝိသတိ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ထောကံ, အာဝုသော, ဒေဟိ; ထောကံ, အာဝုသော, ဒေဟီ’’တိ။ ‘‘မာ ခော တုမ္ဟေ, ဘန္တေ, – ‘အယံ တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော’တိ – ထောကံ ထောကံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟထ။ ဗဟုံ မေ ခာဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယတ္တံ, အဍ္ဎတေလသာနိ စ မံသပာတိသတာနိ။ ဧကမေကသ္သ ဘိက္ခုနော ဧကမေကံ မံသပာတိံ ဥပနာမေသ္သာမီတိ။ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟထ, ဘန္တေ, ယာဝဒတ္ထ’’န္တိ။ ‘‘န ခော မယံ, အာဝုသော, ဧတံကာရဏာ ထောကံ ထောကံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာမ, အပိ စ မယံ ကာလသ္သေဝ ဘောဇ္ဇယာဂုယာ ဓာတာ မဓုဂောဠကေန စ။ တေန မယံ ထောကံ ထောကံ ပဋိဂ္ဂဏ္ဟာမာ’’တိ။ အထ ခော သော တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော ဥဇ္ဈာယတိ ခိယ္ယတိ ဝိပာစေတိ – ‘‘ကထဉ္ဟိ နာမ ဘဒန္တာ မယာ နိမန္တိတာ အညသ္သ ဘောဇ္ဇယာဂုံ ပရိဘုဉ္ဇိသ္သန္တိ, န စာဟံ ပဋိဗလော ယာဝဒတ္ထံ ဒာတု’’န္တိ ကုပိတော အနတ္တမနော အာသာဒနာပေက္ခော ဘိက္ခူနံ ပတ္တေ ပူရေန္တော အဂမာသိ – ဘုဉ္ဇထ ဝာ ဟရထ ဝာတိ။ အထ ခော သော တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသင္ဃံ ပဏီတေန ခာဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေတ္ဝာ သမ္ပဝာရေတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပာဏိံ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခော တံ တရုဏပသန္နံ မဟာမတ္တံ ဘဂဝာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သေတ္ဝာ သမာဒပေတ္ဝာ သမုတ္တေဇေတ္ဝာ သမ္ပဟံသေတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
283. Assosuṃ kho manussā bhagavatā kira yāgu anuññātā madhugoḷakañcāti. Te kālasseva, bhojjayāguṃ paṭiyādenti madhugoḷakañca. Bhikkhū kālasseva bhojjayāguyā dhātā madhugoḷakena ca bhattagge na cittarūpaṃ paribhuñjanti. Tena kho pana samayena aññatarena taruṇapasannena mahāmattena svātanāya buddhappamukho bhikkhusaṅgho nimantito hoti. Atha kho tassa taruṇapasannassa mahāmattassa etadahosi – ‘‘yaṃnūnāhaṃ aḍḍhatelasannaṃ bhikkhusatānaṃ aḍḍhatelasāni maṃsapātisatāni paṭiyādeyyaṃ, ekamekassa bhikkhuno ekamekaṃ maṃsapātiṃ upanāmeyya’’nti. Atha kho so taruṇapasanno mahāmatto tassā rattiyā accayena paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā aḍḍhatelasāni ca maṃsapātisatāni, bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena tassa taruṇapasannassa mahāmattassa nivesanaṃ tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi, saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho so taruṇapasanno mahāmatto bhattagge bhikkhū parivisati. Bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘thokaṃ, āvuso, dehi; thokaṃ, āvuso, dehī’’ti. ‘‘Mā kho tumhe, bhante, – ‘ayaṃ taruṇapasanno mahāmatto’ti – thokaṃ thokaṃ paṭiggaṇhatha. Bahuṃ me khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyattaṃ, aḍḍhatelasāni ca maṃsapātisatāni. Ekamekassa bhikkhuno ekamekaṃ maṃsapātiṃ upanāmessāmīti. Paṭiggaṇhatha, bhante, yāvadattha’’nti. ‘‘Na kho mayaṃ, āvuso, etaṃkāraṇā thokaṃ thokaṃ paṭiggaṇhāma, api ca mayaṃ kālasseva bhojjayāguyā dhātā madhugoḷakena ca. Tena mayaṃ thokaṃ thokaṃ paṭiggaṇhāmā’’ti. Atha kho so taruṇapasanno mahāmatto ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma bhadantā mayā nimantitā aññassa bhojjayāguṃ paribhuñjissanti, na cāhaṃ paṭibalo yāvadatthaṃ dātu’’nti kupito anattamano āsādanāpekkho bhikkhūnaṃ patte pūrento agamāsi – bhuñjatha vā haratha vāti. Atha kho so taruṇapasanno mahāmatto buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho taṃ taruṇapasannaṃ mahāmattaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
အထ ခော တသ္သ တရုဏပသန္နသ္သ မဟာမတ္တသ္သ အစိရပက္ကန္တသ္သ ဘဂဝတော အဟုဒေဝ ကုက္ကုစ္စံ, အဟု ဝိပ္ပဋိသာရော – ‘‘အလာဘာ ဝတ မေ, န ဝတ မေ လာဘာ; ဒုလ္လဒ္ဓံ ဝတ မေ, န ဝတ မေ သုလဒ္ဓံ; ယောဟံ ကုပိတော အနတ္တမနော အာသာဒနာပေက္ခော ဘိက္ခူနံ ပတ္တေ ပူရေန္တော အဂမာသိံ – ‘ဘုဉ္ဇထ ဝာ ဟရထ ဝာ’တိ။ ကိံ နု ခော မယာ ဗဟုံ ပသုတံ ပုညံ ဝာ အပုညံ ဝာ’’တိ? အထ ခော သော တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ, ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော သော တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဣဓ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, အစိရပက္ကန္တသ္သ ဘဂဝတော အဟုဒေဝ ကုက္ကုစ္စံ, အဟု ဝိပ္ပဋိသာရော ‘အလာဘာ ဝတ မေ, န ဝတ မေ လာဘာ; ဒုလ္လဒ္ဓံ ဝတ မေ, န ဝတ မေ သုလဒ္ဓံ; ယောဟံ ကုပိတော အနတ္တမနော အာသာဒနာပေက္ခော ဘိက္ခူနံ ပတ္တေ ပူရေန္တော အဂမာသိံ – ဘုဉ္ဇထ ဝာ ဟရထ ဝာတိ။ ကိံ နု ခော မယာ ဗဟုံ ပသုတံ, ပုညံ ဝာ အပုညံ ဝာ’တိ။ ကိံ နု ခော မယာ, ဘန္တေ, ဗဟုံ ပသုတံ, ပုညံ ဝာ အပုညံ ဝာ’’တိ? ‘‘ယဒဂ္ဂေန တယာ, အာဝုသော, သ္ဝာတနာယ ဗုဒ္ဓပ္ပမုခော ဘိက္ခုသင္ဃော နိမန္တိတော တဒဂ္ဂေန တေ ဗဟုံ ပုညံ ပသုတံ။ ယဒဂ္ဂေန တေ ဧကမေကေန ဘိက္ခုနာ ဧကမေကံ သိတ္ထံ ပဋိဂ္ဂဟိတံ တဒဂ္ဂေန တေ ဗဟုံ ပုညံ ပသုတံ, သဂ္ဂာ တေ အာရဒ္ဓာ’’တိ။ အထ ခော သော တရုဏပသန္နော မဟာမတ္တော – ‘‘လာဘာ ကိရ မေ, သုလဒ္ဓံ ကိရ မေ, ဗဟုံ ကိရ မယာ ပုညံ ပသုတံ, သဂ္ဂာ ကိရ မေ အာရဒ္ဓာ’’တိ – ဟဋ္ဌော ဥဒဂ္ဂော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ ပက္ကာမိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ဧတသ္မိံ နိဒာနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဘိက္ခုသင္ဃံ သန္နိပာတာပေတ္ဝာ ဘိက္ခူ ပဋိပုစ္ဆိ – ‘‘သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အညတ္ရ နိမန္တိတာ အညသ္သ ဘောဇ္ဇယာဂုံ ပရိဘုဉ္ဇန္တီ’’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝာ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ။ပေ.။ ကထဉ္ဟိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ အညတ္ရ နိမန္တိတာ အညသ္သ ဘောဇ္ဇယာဂုံ ပရိဘုဉ္ဇိသ္သန္တိ။ နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝာ ပသာဒာယ။ပေ.။ ဝိဂရဟိတ္ဝာ ဓမ္မိံ ကထံ ကတ္ဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘န, ဘိက္ခဝေ, အညတ္ရ နိမန္တိတေန အညသ္သ ဘောဇ္ဇယာဂု ပရိဘုဉ္ဇိတဗ္ဗာ။ ယော ပရိဘုဉ္ဇေယ္ယ, ယထာဓမ္မော ကာရေတဗ္ဗော’’တိ။
Atha kho tassa taruṇapasannassa mahāmattassa acirapakkantassa bhagavato ahudeva kukkuccaṃ, ahu vippaṭisāro – ‘‘alābhā vata me, na vata me lābhā; dulladdhaṃ vata me, na vata me suladdhaṃ; yohaṃ kupito anattamano āsādanāpekkho bhikkhūnaṃ patte pūrento agamāsiṃ – ‘bhuñjatha vā haratha vā’ti. Kiṃ nu kho mayā bahuṃ pasutaṃ puññaṃ vā apuññaṃ vā’’ti? Atha kho so taruṇapasanno mahāmatto yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so taruṇapasanno mahāmatto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha mayhaṃ, bhante, acirapakkantassa bhagavato ahudeva kukkuccaṃ, ahu vippaṭisāro ‘alābhā vata me, na vata me lābhā; dulladdhaṃ vata me, na vata me suladdhaṃ; yohaṃ kupito anattamano āsādanāpekkho bhikkhūnaṃ patte pūrento agamāsiṃ – bhuñjatha vā haratha vāti. Kiṃ nu kho mayā bahuṃ pasutaṃ, puññaṃ vā apuññaṃ vā’ti. Kiṃ nu kho mayā, bhante, bahuṃ pasutaṃ, puññaṃ vā apuññaṃ vā’’ti? ‘‘Yadaggena tayā, āvuso, svātanāya buddhappamukho bhikkhusaṅgho nimantito tadaggena te bahuṃ puññaṃ pasutaṃ. Yadaggena te ekamekena bhikkhunā ekamekaṃ sitthaṃ paṭiggahitaṃ tadaggena te bahuṃ puññaṃ pasutaṃ, saggā te āraddhā’’ti. Atha kho so taruṇapasanno mahāmatto – ‘‘lābhā kira me, suladdhaṃ kira me, bahuṃ kira mayā puññaṃ pasutaṃ, saggā kira me āraddhā’’ti – haṭṭho udaggo uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā bhikkhū paṭipucchi – ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, bhikkhū aññatra nimantitā aññassa bhojjayāguṃ paribhuñjantī’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma te, bhikkhave, moghapurisā aññatra nimantitā aññassa bhojjayāguṃ paribhuñjissanti. Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, aññatra nimantitena aññassa bhojjayāgu paribhuñjitabbā. Yo paribhuñjeyya, yathādhammo kāretabbo’’ti.
တရုဏပသန္နမဟာမတ္တဝတ္ထု နိဋ္ဌိတံ။
Taruṇapasannamahāmattavatthu niṭṭhitaṃ.
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ယာဂုမဓုဂောဠကာဒိကထာ • Yāgumadhugoḷakādikathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ယာဂုမဓုဂောဠကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ • Yāgumadhugoḷakādikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ယာဂုမဓုဂောဠကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ • Yāgumadhugoḷakādikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ယာဂုမဓုဂောဠကာဒိကထာဝဏ္ဏနာ • Yāgumadhugoḷakādikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၁၇၀. ယာဂုမဓုဂောဠကာဒိကထာ • 170. Yāgumadhugoḷakādikathā