Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi

    २३३. तस्सुद्दानं

    233. Tassuddānaṃ

    राजगहको नेगमो, दिस्वा वेसालियं गणिं।

    Rājagahako negamo, disvā vesāliyaṃ gaṇiṃ;

    पुन राजगहं गन्त्वा, रञ्‍ञो तं पटिवेदयि॥

    Puna rājagahaṃ gantvā, rañño taṃ paṭivedayi.

    पुत्तो सालवतिकाय, अभयस्स हि अत्रजो।

    Putto sālavatikāya, abhayassa hi atrajo;

    जीवतीति कुमारेन, सङ्खातो जीवको इति॥

    Jīvatīti kumārena, saṅkhāto jīvako iti.

    सो हि तक्‍कसीलं गन्त्वा, उग्गहेत्वा महाभिसो।

    So hi takkasīlaṃ gantvā, uggahetvā mahābhiso;

    सत्तवस्सिकआबाधं, नत्थुकम्मेन नासयि॥

    Sattavassikaābādhaṃ, natthukammena nāsayi.

    रञ्‍ञो भगन्दलाबाधं, आलेपेन अपाकड्ढि।

    Rañño bhagandalābādhaṃ, ālepena apākaḍḍhi;

    ममञ्‍च इत्थागारञ्‍च, बुद्धसङ्घं चुपट्ठहि॥

    Mamañca itthāgārañca, buddhasaṅghaṃ cupaṭṭhahi.

    राजगहको च सेट्ठि, अन्तगण्ठि तिकिच्छितं।

    Rājagahako ca seṭṭhi, antagaṇṭhi tikicchitaṃ;

    पज्‍जोतस्स महारोगं, घतपानेन नासयि॥

    Pajjotassa mahārogaṃ, ghatapānena nāsayi.

    अधिकारञ्‍च सिवेय्यं, अभिसन्‍नं सिनेहति।

    Adhikārañca siveyyaṃ, abhisannaṃ sinehati;

    तीहि उप्पलहत्थेहि, समत्तिंसविरेचनं॥

    Tīhi uppalahatthehi, samattiṃsavirecanaṃ.

    पकतत्तं वरं याचि, सिवेय्यञ्‍च पटिग्गहि।

    Pakatattaṃ varaṃ yāci, siveyyañca paṭiggahi;

    चीवरञ्‍च गिहिदानं, अनुञ्‍ञासि तथागतो॥

    Cīvarañca gihidānaṃ, anuññāsi tathāgato.

    राजगहे जनपदे बहुं, उप्पज्‍जि चीवरं।

    Rājagahe janapade bahuṃ, uppajji cīvaraṃ;

    पावारो कोसियञ्‍चेव, कोजवो अड्ढकासिकं॥

    Pāvāro kosiyañceva, kojavo aḍḍhakāsikaṃ.

    उच्‍चावचा च सन्तुट्ठि, नागमेसागमेसुं च।

    Uccāvacā ca santuṭṭhi, nāgamesāgamesuṃ ca;

    पठमं पच्छा सदिसा, कतिका च पटिहरुं॥

    Paṭhamaṃ pacchā sadisā, katikā ca paṭiharuṃ.

    भण्डागारं अगुत्तञ्‍च, वुट्ठापेन्ति तथेव च।

    Bhaṇḍāgāraṃ aguttañca, vuṭṭhāpenti tatheva ca;

    उस्सन्‍नं कोलाहलञ्‍च, कथं भाजे कथं ददे॥

    Ussannaṃ kolāhalañca, kathaṃ bhāje kathaṃ dade.

    सकातिरेकभागेन, पटिवीसो कथं ददे।

    Sakātirekabhāgena, paṭivīso kathaṃ dade;

    छकणेन सीतुदका 1, उत्तरितु न जानरे॥

    Chakaṇena sītudakā 2, uttaritu na jānare.

    आरोपेन्ता भाजनञ्‍च, पातिया च छमाय च।

    Āropentā bhājanañca, pātiyā ca chamāya ca;

    उपचिकामज्झे जीरन्ति, एकतो पत्थिन्‍नेन च॥

    Upacikāmajjhe jīranti, ekato patthinnena ca.

    फरुसाच्छिन्‍नच्छिबन्धा , अद्दसासि उब्भण्डिते।

    Pharusācchinnacchibandhā , addasāsi ubbhaṇḍite;

    वीमंसित्वा सक्यमुनि, अनुञ्‍ञासि तिचीवरं॥

    Vīmaṃsitvā sakyamuni, anuññāsi ticīvaraṃ.

    अञ्‍ञेन अतिरेकेन, उप्पज्‍जि छिद्दमेव च।

    Aññena atirekena, uppajji chiddameva ca;

    चातुद्दीपो वरं याचि, दातुं वस्सिकसाटिकं॥

    Cātuddīpo varaṃ yāci, dātuṃ vassikasāṭikaṃ.

    आगन्तुगमिगिलानं, उपट्ठाकञ्‍च भेसज्‍जं।

    Āgantugamigilānaṃ, upaṭṭhākañca bhesajjaṃ;

    धुवं उदकसाटिञ्‍च, पणीतं अतिखुद्दकं॥

    Dhuvaṃ udakasāṭiñca, paṇītaṃ atikhuddakaṃ.

    थुल्‍लकच्छुमुखं खोमं, परिपुण्णं अधिट्ठानं।

    Thullakacchumukhaṃ khomaṃ, paripuṇṇaṃ adhiṭṭhānaṃ;

    पच्छिमं कतो गरुको, विकण्णो सुत्तमोकिरि॥

    Pacchimaṃ kato garuko, vikaṇṇo suttamokiri.

    लुज्‍जन्ति नप्पहोन्ति, च अन्वाधिकं बहूनि च।

    Lujjanti nappahonti, ca anvādhikaṃ bahūni ca;

    अन्धवने अस्सतिया, एको वस्सं उतुम्हि च॥

    Andhavane assatiyā, eko vassaṃ utumhi ca.

    द्वे भातुका राजगहे, उपनन्दो पुन द्विसु।

    Dve bhātukā rājagahe, upanando puna dvisu;

    कुच्छिविकारो गिलानो, उभो चेव गिलानका 3

    Kucchivikāro gilāno, ubho ceva gilānakā 4.

    नग्गा कुसा वाकचीरं, फलको केसकम्बलं।

    Naggā kusā vākacīraṃ, phalako kesakambalaṃ;

    वाळउलूकपक्खञ्‍च, अजिनं अक्‍कनाळकं॥

    Vāḷaulūkapakkhañca, ajinaṃ akkanāḷakaṃ.

    पोत्थकं नीलपीतञ्‍च, लोहितं मञ्‍जिट्ठेन च।

    Potthakaṃ nīlapītañca, lohitaṃ mañjiṭṭhena ca;

    कण्हा महारङ्गनाम, अच्छिन्‍नदसिका तथा॥

    Kaṇhā mahāraṅganāma, acchinnadasikā tathā.

    दीघपुप्फफणदसा , कञ्‍चुतिरीटवेठनं।

    Dīghapupphaphaṇadasā , kañcutirīṭaveṭhanaṃ;

    अनुप्पन्‍ने पक्‍कमति, सङ्घो भिज्‍जति तावदे॥

    Anuppanne pakkamati, saṅgho bhijjati tāvade.

    पक्खे ददन्ति सङ्घस्स, आयस्मा रेवतो पहि।

    Pakkhe dadanti saṅghassa, āyasmā revato pahi;

    विस्सासगाहाधिट्ठाति, अट्ठ चीवरमातिकाति॥

    Vissāsagāhādhiṭṭhāti, aṭṭha cīvaramātikāti.

    इमम्हि खन्धके वत्थू छन्‍नवुति।

    Imamhi khandhake vatthū channavuti.

    चीवरक्खन्धको निट्ठितो।

    Cīvarakkhandhako niṭṭhito.







    Footnotes:
    1. सीतुन्दी च (सी॰), सीतुण्हि च (कत्थचि)
    2. sītundī ca (sī.), sītuṇhi ca (katthaci)
    3. गिलायना (क॰)
    4. gilāyanā (ka.)

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact