Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi |
౨౭౦. తస్సుద్దానం
270. Tassuddānaṃ
చమ్పాయం భగవా ఆసి, వత్థు వాసభగామకే;
Campāyaṃ bhagavā āsi, vatthu vāsabhagāmake;
పకతఞ్ఞునోతి ఞత్వా, ఉస్సుక్కం న కరీ తదా;
Pakataññunoti ñatvā, ussukkaṃ na karī tadā;
ఉక్ఖిత్తో న కరోతీతి, సాగమా జినసన్తికే.
Ukkhitto na karotīti, sāgamā jinasantike.
అధమ్మేన వగ్గకమ్మం, సమగ్గం అధమ్మేన చ;
Adhammena vaggakammaṃ, samaggaṃ adhammena ca;
ధమ్మేన వగ్గకమ్మఞ్చ, పతిరూపకేన వగ్గికం.
Dhammena vaggakammañca, patirūpakena vaggikaṃ.
పతిరూపకేన సమగ్గం, ఏకో ఉక్ఖిపతేకకం;
Patirūpakena samaggaṃ, eko ukkhipatekakaṃ;
ఏకో చ ద్వే సమ్బహులే, సఙ్ఘం ఉక్ఖిపతేకకో.
Eko ca dve sambahule, saṅghaṃ ukkhipatekako.
దువేపి సమ్బహులాపి, సఙ్ఘో సఙ్ఘఞ్చ ఉక్ఖిపి;
Duvepi sambahulāpi, saṅgho saṅghañca ukkhipi;
సబ్బఞ్ఞుపవరో సుత్వా, అధమ్మన్తి పటిక్ఖిపి.
Sabbaññupavaro sutvā, adhammanti paṭikkhipi.
ఞత్తివిపన్నం యం కమ్మం, సమ్పన్నం అనుసావనం;
Ñattivipannaṃ yaṃ kammaṃ, sampannaṃ anusāvanaṃ;
అనుస్సావనవిపన్నం, సమ్పన్నం ఞత్తియా చ యం.
Anussāvanavipannaṃ, sampannaṃ ñattiyā ca yaṃ.
ఉభయేన విపన్నఞ్చ, అఞ్ఞత్ర ధమ్మమేవ చ;
Ubhayena vipannañca, aññatra dhammameva ca;
వినయా సత్థు పటికుట్ఠం, కుప్పం అట్ఠానారహికం.
Vinayā satthu paṭikuṭṭhaṃ, kuppaṃ aṭṭhānārahikaṃ.
అధమ్మవగ్గం సమగ్గం, ధమ్మ పతిరూపాని యే దువే;
Adhammavaggaṃ samaggaṃ, dhamma patirūpāni ye duve;
ధమ్మేనేవ చ సామగ్గిం, అనుఞ్ఞాసి తథాగతో.
Dhammeneva ca sāmaggiṃ, anuññāsi tathāgato.
చతువగ్గో పఞ్చవగ్గో, దసవగ్గో చ వీసతి;
Catuvaggo pañcavaggo, dasavaggo ca vīsati;
ఠపేత్వా ఉపసమ్పదం, యఞ్చ కమ్మం పవారణం;
Ṭhapetvā upasampadaṃ, yañca kammaṃ pavāraṇaṃ;
అబ్భానకమ్మేన సహ, చతువగ్గేహి కమ్మికో.
Abbhānakammena saha, catuvaggehi kammiko.
దువే కమ్మే ఠపేత్వాన, మజ్ఝదేసూపసమ్పదం;
Duve kamme ṭhapetvāna, majjhadesūpasampadaṃ;
అబ్భానం పఞ్చవగ్గికో, సబ్బకమ్మేసు కమ్మికో.
Abbhānaṃ pañcavaggiko, sabbakammesu kammiko.
అబ్భానేకం ఠపేత్వాన, యే భిక్ఖూ దసవగ్గికా;
Abbhānekaṃ ṭhapetvāna, ye bhikkhū dasavaggikā;
సబ్బకమ్మకరో సఙ్ఘో, వీసో సబ్బత్థ కమ్మికో.
Sabbakammakaro saṅgho, vīso sabbattha kammiko.
భిక్ఖునీ సిక్ఖమానా, చ సామణేరో సామణేరీ;
Bhikkhunī sikkhamānā, ca sāmaṇero sāmaṇerī;
పచ్చక్ఖాతన్తిమవత్థూ, ఉక్ఖిత్తాపత్తిదస్సనే.
Paccakkhātantimavatthū, ukkhittāpattidassane.
అప్పటికమ్మే దిట్ఠియా, పణ్డకో థేయ్యసంవాసకం;
Appaṭikamme diṭṭhiyā, paṇḍako theyyasaṃvāsakaṃ;
తిత్థియా తిరచ్ఛానగతం, మాతు పితు చ ఘాతకం.
Titthiyā tiracchānagataṃ, mātu pitu ca ghātakaṃ.
అరహం భిక్ఖునీదూసి, భేదకం లోహితుప్పాదం;
Arahaṃ bhikkhunīdūsi, bhedakaṃ lohituppādaṃ;
బ్యఞ్జనం నానాసంవాసం, నానాసీమాయ ఇద్ధియా.
Byañjanaṃ nānāsaṃvāsaṃ, nānāsīmāya iddhiyā.
యస్స సఙ్ఘో కరే కమ్మం, హోన్తేతే చతువీసతి;
Yassa saṅgho kare kammaṃ, hontete catuvīsati;
సమ్బుద్ధేన పటిక్ఖిత్తా, న హేతే గణపూరకా.
Sambuddhena paṭikkhittā, na hete gaṇapūrakā.
పారివాసికచతుత్థో, పరివాసం దదేయ్య వా;
Pārivāsikacatuttho, parivāsaṃ dadeyya vā;
మూలా మానత్తమబ్భేయ్య, అకమ్మం న చ కరణం.
Mūlā mānattamabbheyya, akammaṃ na ca karaṇaṃ.
మూలా అరహమానత్తా, అబ్భానారహమేవ చ;
Mūlā arahamānattā, abbhānārahameva ca;
న కమ్మకారకా పఞ్చ, సమ్బుద్ధేన పకాసితా.
Na kammakārakā pañca, sambuddhena pakāsitā.
భిక్ఖునీ సిక్ఖమానా చ, సామణేరో సామణేరికా;
Bhikkhunī sikkhamānā ca, sāmaṇero sāmaṇerikā;
పచ్చక్ఖన్తిమఉమ్మత్తా, ఖిత్తావేదనదస్సనే.
Paccakkhantimaummattā, khittāvedanadassane.
నానాసంవాసకా సీమా, వేహాసం యస్స కమ్మ చ.
Nānāsaṃvāsakā sīmā, vehāsaṃ yassa kamma ca.
అట్ఠారసన్నమేతేసం, పటిక్కోసం న రుహతి;
Aṭṭhārasannametesaṃ, paṭikkosaṃ na ruhati;
భిక్ఖుస్స పకతత్తస్స, రుహతి పటిక్కోసనా.
Bhikkhussa pakatattassa, ruhati paṭikkosanā.
సుద్ధస్స దున్నిసారితో, బాలో హి సునిస్సారితో;
Suddhassa dunnisārito, bālo hi sunissārito;
పణ్డకో థేయ్యసంవాసో, పక్కన్తో తిరచ్ఛానగతో.
Paṇḍako theyyasaṃvāso, pakkanto tiracchānagato.
మాతు పితు అరహన్త, దూసకో సఙ్ఘభేదకో;
Mātu pitu arahanta, dūsako saṅghabhedako;
లోహితుప్పాదకో చేవ, ఉభతోబ్యఞ్జనో చ యో.
Lohituppādako ceva, ubhatobyañjano ca yo.
ఏకాదసన్నం ఏతేసం, ఓసారణం న యుజ్జతి;
Ekādasannaṃ etesaṃ, osāraṇaṃ na yujjati;
హత్థపాదం తదుభయం, కణ్ణనాసం తదూభయం.
Hatthapādaṃ tadubhayaṃ, kaṇṇanāsaṃ tadūbhayaṃ.
అఙ్గులి అళకణ్డరం, ఫణం ఖుజ్జో చ వామనో;
Aṅguli aḷakaṇḍaraṃ, phaṇaṃ khujjo ca vāmano;
గణ్డీ లక్ఖణకసా, చ లిఖితకో చ సీపదీ.
Gaṇḍī lakkhaṇakasā, ca likhitako ca sīpadī.
పాపా పరిసకాణో చ, కుణీ ఖఞ్జో హతోపి చ;
Pāpā parisakāṇo ca, kuṇī khañjo hatopi ca;
ఇరియాపథదుబ్బలో, అన్ధో మూగో చ బధిరో.
Iriyāpathadubbalo, andho mūgo ca badhiro.
అన్ధమూగన్ధబధిరో మూగబధిరమేవ చ;
Andhamūgandhabadhiro mūgabadhirameva ca;
అన్ధమూగబధిరో చ, ద్వత్తింసేతే అనూనకా.
Andhamūgabadhiro ca, dvattiṃsete anūnakā.
తేసం ఓసారణం హోతి, సమ్బుద్ధేన పకాసితం;
Tesaṃ osāraṇaṃ hoti, sambuddhena pakāsitaṃ;
దట్ఠబ్బా పటికాతబ్బా, నిస్సజ్జేతా న విజ్జతి.
Daṭṭhabbā paṭikātabbā, nissajjetā na vijjati.
తస్స ఉక్ఖేపనా కమ్మా, సత్త హోన్తి అధమ్మికా;
Tassa ukkhepanā kammā, satta honti adhammikā;
ఆపన్నం అనువత్తన్తం, సత్త తేపి అధమ్మికా.
Āpannaṃ anuvattantaṃ, satta tepi adhammikā.
ఆపన్నం నానువత్తన్తం, సత్త కమ్మా సుధమ్మికా;
Āpannaṃ nānuvattantaṃ, satta kammā sudhammikā;
సమ్ముఖా పటిపుచ్ఛా చ, పటిఞ్ఞాయ చ కారణా.
Sammukhā paṭipucchā ca, paṭiññāya ca kāraṇā.
సతి అమూళ్హపాపికా, తజ్జనీనియస్సేన చ;
Sati amūḷhapāpikā, tajjanīniyassena ca;
పబ్బాజనీయ పటిసారో, ఉక్ఖేపపరివాస చ.
Pabbājanīya paṭisāro, ukkhepaparivāsa ca.
మూలా మానత్తఅబ్భానా, తథేవ ఉపసమ్పదా;
Mūlā mānattaabbhānā, tatheva upasampadā;
అఞ్ఞం కరేయ్య అఞ్ఞస్స, సోళసేతే అధమ్మికా.
Aññaṃ kareyya aññassa, soḷasete adhammikā.
తం తం కరేయ్య తం తస్స, సోళసేతే సుధమ్మికా;
Taṃ taṃ kareyya taṃ tassa, soḷasete sudhammikā;
పచ్చారోపేయ్య అఞ్ఞఞ్ఞం, సోళసేతే అధమ్మికా.
Paccāropeyya aññaññaṃ, soḷasete adhammikā.
ఏకేకమూలకం చక్కం, ‘‘అధమ్మ’’న్తి జినోబ్ర్వి.
Ekekamūlakaṃ cakkaṃ, ‘‘adhamma’’nti jinobrvi.
అకాసి తజ్జనీయం కమ్మం, సఙ్ఘో భణ్డనకారకో;
Akāsi tajjanīyaṃ kammaṃ, saṅgho bhaṇḍanakārako;
అధమ్మేన వగ్గకమ్మం, అఞ్ఞం ఆవాసం గచ్ఛి సో.
Adhammena vaggakammaṃ, aññaṃ āvāsaṃ gacchi so.
తత్థాధమ్మేన సమగ్గా, తస్స తజ్జనీయం కరుం;
Tatthādhammena samaggā, tassa tajjanīyaṃ karuṃ;
అఞ్ఞత్థ వగ్గాధమ్మేన, తస్స తజ్జనీయం కరుం.
Aññattha vaggādhammena, tassa tajjanīyaṃ karuṃ.
పతిరూపేన వగ్గాపి, సమగ్గాపి తథా కరుం;
Patirūpena vaggāpi, samaggāpi tathā karuṃ;
అధమ్మేన సమగ్గా చ, ధమ్మేన వగ్గమేవ చ.
Adhammena samaggā ca, dhammena vaggameva ca.
పతిరూపకేన వగ్గా చ, సమగ్గా చ ఇమే పదా;
Patirūpakena vaggā ca, samaggā ca ime padā;
ఏకేకమూలకం కత్వా, చక్కం బన్ధే విచక్ఖణో.
Ekekamūlakaṃ katvā, cakkaṃ bandhe vicakkhaṇo.
బాలా బ్యత్తస్స నియస్సం, పబ్బాజే కులదూసకం;
Bālā byattassa niyassaṃ, pabbāje kuladūsakaṃ;
పటిసారణీయం కమ్మం, కరే అక్కోసకస్స చ.
Paṭisāraṇīyaṃ kammaṃ, kare akkosakassa ca.
అదస్సనాప్పటికమ్మే , యో చ దిట్ఠిం న నిస్సజ్జే;
Adassanāppaṭikamme , yo ca diṭṭhiṃ na nissajje;
తేసం ఉక్ఖేపనీయకమ్మం, సత్థవాహేన భాసితం.
Tesaṃ ukkhepanīyakammaṃ, satthavāhena bhāsitaṃ.
పస్సద్ధి తేసం కమ్మానం, హేట్ఠా కమ్మనయేన చ;
Passaddhi tesaṃ kammānaṃ, heṭṭhā kammanayena ca;
తస్మిం తస్మిం తు కమ్మేసు, తత్రట్ఠో చ వివదతి.
Tasmiṃ tasmiṃ tu kammesu, tatraṭṭho ca vivadati.
అకతం దుక్కటఞ్చేవ, పునకాతబ్బకన్తి చ;
Akataṃ dukkaṭañceva, punakātabbakanti ca;
కమ్మే పస్సద్ధియా చాపి, తే భిక్ఖూ ధమ్మవాదినో.
Kamme passaddhiyā cāpi, te bhikkhū dhammavādino.
విపత్తిబ్యాధితే దిస్వా, కమ్మప్పత్తే మహాముని;
Vipattibyādhite disvā, kammappatte mahāmuni;
పటిప్పస్సద్ధిమక్ఖాసి, సల్లకత్తోవ ఓసధన్తి.
Paṭippassaddhimakkhāsi, sallakattova osadhanti.
ఇమమ్హి ఖన్ధకే వత్థూని ఛత్తింసాతి.
Imamhi khandhake vatthūni chattiṃsāti.
చమ్పేయ్యక్ఖన్ధకో నిట్ఠితో.
Campeyyakkhandhako niṭṭhito.
Footnotes: