| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi |
๒๗๐. ตสฺสุทฺทานํ
270. Tassuddānaṃ
จมฺปายํ ภควา อาสิ, วตฺถุ วาสภคามเก;
Campāyaṃ bhagavā āsi, vatthu vāsabhagāmake;
ปกตญฺญุโนติ ญตฺวา, อุสฺสุกฺกํ น กรี ตทา;
Pakataññunoti ñatvā, ussukkaṃ na karī tadā;
อุกฺขิโตฺต น กโรตีติ, สาคมา ชินสนฺติเกฯ
Ukkhitto na karotīti, sāgamā jinasantike.
อธเมฺมน วคฺคกมฺมํ, สมคฺคํ อธเมฺมน จ;
Adhammena vaggakammaṃ, samaggaṃ adhammena ca;
ธเมฺมน วคฺคกมฺมญฺจ, ปติรูปเกน วคฺคิกํฯ
Dhammena vaggakammañca, patirūpakena vaggikaṃ.
ปติรูปเกน สมคฺคํ, เอโก อุกฺขิปเตกกํ;
Patirūpakena samaggaṃ, eko ukkhipatekakaṃ;
เอโก จ เทฺว สมฺพหุเล, สงฺฆํ อุกฺขิปเตกโกฯ
Eko ca dve sambahule, saṅghaṃ ukkhipatekako.
ทุเวปิ สมฺพหุลาปิ, สโงฺฆ สงฺฆญฺจ อุกฺขิปิ;
Duvepi sambahulāpi, saṅgho saṅghañca ukkhipi;
สพฺพญฺญุปวโร สุตฺวา, อธมฺมนฺติ ปฎิกฺขิปิฯ
Sabbaññupavaro sutvā, adhammanti paṭikkhipi.
ญตฺติวิปนฺนํ ยํ กมฺมํ, สมฺปนฺนํ อนุสาวนํ;
Ñattivipannaṃ yaṃ kammaṃ, sampannaṃ anusāvanaṃ;
อนุสฺสาวนวิปนฺนํ, สมฺปนฺนํ ญตฺติยา จ ยํฯ
Anussāvanavipannaṃ, sampannaṃ ñattiyā ca yaṃ.
อุภเยน วิปนฺนญฺจ, อญฺญตฺร ธมฺมเมว จ;
Ubhayena vipannañca, aññatra dhammameva ca;
วินยา สตฺถุ ปฎิกุฎฺฐํ, กุปฺปํ อฎฺฐานารหิกํฯ
Vinayā satthu paṭikuṭṭhaṃ, kuppaṃ aṭṭhānārahikaṃ.
อธมฺมวคฺคํ สมคฺคํ, ธมฺม ปติรูปานิ เย ทุเว;
Adhammavaggaṃ samaggaṃ, dhamma patirūpāni ye duve;
ธเมฺมเนว จ สามคฺคิํ, อนุญฺญาสิ ตถาคโตฯ
Dhammeneva ca sāmaggiṃ, anuññāsi tathāgato.
จตุวโคฺค ปญฺจวโคฺค, ทสวโคฺค จ วีสติ;
Catuvaggo pañcavaggo, dasavaggo ca vīsati;
ฐเปตฺวา อุปสมฺปทํ, ยญฺจ กมฺมํ ปวารณํ;
Ṭhapetvā upasampadaṃ, yañca kammaṃ pavāraṇaṃ;
อพฺภานกเมฺมน สห, จตุวเคฺคหิ กมฺมิโกฯ
Abbhānakammena saha, catuvaggehi kammiko.
ทุเว กเมฺม ฐเปตฺวาน, มชฺฌเทสูปสมฺปทํ;
Duve kamme ṭhapetvāna, majjhadesūpasampadaṃ;
อพฺภานํ ปญฺจวคฺคิโก, สพฺพกเมฺมสุ กมฺมิโกฯ
Abbhānaṃ pañcavaggiko, sabbakammesu kammiko.
อพฺภาเนกํ ฐเปตฺวาน, เย ภิกฺขู ทสวคฺคิกา;
Abbhānekaṃ ṭhapetvāna, ye bhikkhū dasavaggikā;
สพฺพกมฺมกโร สโงฺฆ, วีโส สพฺพตฺถ กมฺมิโกฯ
Sabbakammakaro saṅgho, vīso sabbattha kammiko.
ภิกฺขุนี สิกฺขมานา, จ สามเณโร สามเณรี;
Bhikkhunī sikkhamānā, ca sāmaṇero sāmaṇerī;
ปจฺจกฺขาตนฺติมวตฺถู, อุกฺขิตฺตาปตฺติทสฺสเนฯ
Paccakkhātantimavatthū, ukkhittāpattidassane.
อปฺปฎิกเมฺม ทิฎฺฐิยา, ปณฺฑโก เถยฺยสํวาสกํ;
Appaṭikamme diṭṭhiyā, paṇḍako theyyasaṃvāsakaṃ;
ติตฺถิยา ติรจฺฉานคตํ, มาตุ ปิตุ จ ฆาตกํฯ
Titthiyā tiracchānagataṃ, mātu pitu ca ghātakaṃ.
อรหํ ภิกฺขุนีทูสิ, เภทกํ โลหิตุปฺปาทํ;
Arahaṃ bhikkhunīdūsi, bhedakaṃ lohituppādaṃ;
พฺยญฺชนํ นานาสํวาสํ, นานาสีมาย อิทฺธิยาฯ
Byañjanaṃ nānāsaṃvāsaṃ, nānāsīmāya iddhiyā.
ยสฺส สโงฺฆ กเร กมฺมํ, โหเนฺตเต จตุวีสติ;
Yassa saṅgho kare kammaṃ, hontete catuvīsati;
สมฺพุเทฺธน ปฎิกฺขิตฺตา, น เหเต คณปูรกาฯ
Sambuddhena paṭikkhittā, na hete gaṇapūrakā.
ปาริวาสิกจตุโตฺถ, ปริวาสํ ทเทยฺย วา;
Pārivāsikacatuttho, parivāsaṃ dadeyya vā;
มูลา มานตฺตมเพฺภยฺย, อกมฺมํ น จ กรณํฯ
Mūlā mānattamabbheyya, akammaṃ na ca karaṇaṃ.
มูลา อรหมานตฺตา, อพฺภานารหเมว จ;
Mūlā arahamānattā, abbhānārahameva ca;
น กมฺมการกา ปญฺจ, สมฺพุเทฺธน ปกาสิตาฯ
Na kammakārakā pañca, sambuddhena pakāsitā.
ภิกฺขุนี สิกฺขมานา จ, สามเณโร สามเณริกา;
Bhikkhunī sikkhamānā ca, sāmaṇero sāmaṇerikā;
ปจฺจกฺขนฺติมอุมฺมตฺตา, ขิตฺตาเวทนทสฺสเนฯ
Paccakkhantimaummattā, khittāvedanadassane.
นานาสํวาสกา สีมา, เวหาสํ ยสฺส กมฺม จฯ
Nānāsaṃvāsakā sīmā, vehāsaṃ yassa kamma ca.
อฎฺฐารสนฺนเมเตสํ, ปฎิโกฺกสํ น รุหติ;
Aṭṭhārasannametesaṃ, paṭikkosaṃ na ruhati;
ภิกฺขุสฺส ปกตตฺตสฺส, รุหติ ปฎิโกฺกสนาฯ
Bhikkhussa pakatattassa, ruhati paṭikkosanā.
สุทฺธสฺส ทุนฺนิสาริโต, พาโล หิ สุนิสฺสาริโต;
Suddhassa dunnisārito, bālo hi sunissārito;
ปณฺฑโก เถยฺยสํวาโส, ปกฺกโนฺต ติรจฺฉานคโตฯ
Paṇḍako theyyasaṃvāso, pakkanto tiracchānagato.
มาตุ ปิตุ อรหนฺต, ทูสโก สงฺฆเภทโก;
Mātu pitu arahanta, dūsako saṅghabhedako;
โลหิตุปฺปาทโก เจว, อุภโตพฺยญฺชโน จ โยฯ
Lohituppādako ceva, ubhatobyañjano ca yo.
เอกาทสนฺนํ เอเตสํ, โอสารณํ น ยุชฺชติ;
Ekādasannaṃ etesaṃ, osāraṇaṃ na yujjati;
หตฺถปาทํ ตทุภยํ, กณฺณนาสํ ตทูภยํฯ
Hatthapādaṃ tadubhayaṃ, kaṇṇanāsaṃ tadūbhayaṃ.
องฺคุลิ อฬกณฺฑรํ, ผณํ ขุโชฺช จ วามโน;
Aṅguli aḷakaṇḍaraṃ, phaṇaṃ khujjo ca vāmano;
คณฺฑี ลกฺขณกสา, จ ลิขิตโก จ สีปทีฯ
Gaṇḍī lakkhaṇakasā, ca likhitako ca sīpadī.
ปาปา ปริสกาโณ จ, กุณี ขโญฺช หโตปิ จ;
Pāpā parisakāṇo ca, kuṇī khañjo hatopi ca;
อิริยาปถทุพฺพโล, อโนฺธ มูโค จ พธิโรฯ
Iriyāpathadubbalo, andho mūgo ca badhiro.
อนฺธมูคนฺธพธิโร มูคพธิรเมว จ;
Andhamūgandhabadhiro mūgabadhirameva ca;
อนฺธมูคพธิโร จ, ทฺวตฺติํเสเต อนูนกาฯ
Andhamūgabadhiro ca, dvattiṃsete anūnakā.
เตสํ โอสารณํ โหติ, สมฺพุเทฺธน ปกาสิตํ;
Tesaṃ osāraṇaṃ hoti, sambuddhena pakāsitaṃ;
ทฎฺฐพฺพา ปฎิกาตพฺพา, นิสฺสเชฺชตา น วิชฺชติฯ
Daṭṭhabbā paṭikātabbā, nissajjetā na vijjati.
ตสฺส อุเกฺขปนา กมฺมา, สตฺต โหนฺติ อธมฺมิกา;
Tassa ukkhepanā kammā, satta honti adhammikā;
อาปนฺนํ อนุวตฺตนฺตํ, สตฺต เตปิ อธมฺมิกาฯ
Āpannaṃ anuvattantaṃ, satta tepi adhammikā.
อาปนฺนํ นานุวตฺตนฺตํ, สตฺต กมฺมา สุธมฺมิกา;
Āpannaṃ nānuvattantaṃ, satta kammā sudhammikā;
สมฺมุขา ปฎิปุจฺฉา จ, ปฎิญฺญาย จ การณาฯ
Sammukhā paṭipucchā ca, paṭiññāya ca kāraṇā.
สติ อมูฬฺหปาปิกา, ตชฺชนีนิยเสฺสน จ;
Sati amūḷhapāpikā, tajjanīniyassena ca;
ปพฺพาชนีย ปฎิสาโร, อุเกฺขปปริวาส จฯ
Pabbājanīya paṭisāro, ukkhepaparivāsa ca.
มูลา มานตฺตอพฺภานา, ตเถว อุปสมฺปทา;
Mūlā mānattaabbhānā, tatheva upasampadā;
อญฺญํ กเรยฺย อญฺญสฺส, โสฬเสเต อธมฺมิกาฯ
Aññaṃ kareyya aññassa, soḷasete adhammikā.
ตํ ตํ กเรยฺย ตํ ตสฺส, โสฬเสเต สุธมฺมิกา;
Taṃ taṃ kareyya taṃ tassa, soḷasete sudhammikā;
ปจฺจาโรเปยฺย อญฺญญฺญํ, โสฬเสเต อธมฺมิกาฯ
Paccāropeyya aññaññaṃ, soḷasete adhammikā.
เอเกกมูลกํ จกฺกํ, ‘‘อธมฺม’’นฺติ ชิโนพฺรฺวิฯ
Ekekamūlakaṃ cakkaṃ, ‘‘adhamma’’nti jinobrvi.
อกาสิ ตชฺชนียํ กมฺมํ, สโงฺฆ ภณฺฑนการโก;
Akāsi tajjanīyaṃ kammaṃ, saṅgho bhaṇḍanakārako;
อธเมฺมน วคฺคกมฺมํ, อญฺญํ อาวาสํ คจฺฉิ โสฯ
Adhammena vaggakammaṃ, aññaṃ āvāsaṃ gacchi so.
ตตฺถาธเมฺมน สมคฺคา, ตสฺส ตชฺชนียํ กรุํ;
Tatthādhammena samaggā, tassa tajjanīyaṃ karuṃ;
อญฺญตฺถ วคฺคาธเมฺมน, ตสฺส ตชฺชนียํ กรุํฯ
Aññattha vaggādhammena, tassa tajjanīyaṃ karuṃ.
ปติรูเปน วคฺคาปิ, สมคฺคาปิ ตถา กรุํ;
Patirūpena vaggāpi, samaggāpi tathā karuṃ;
อธเมฺมน สมคฺคา จ, ธเมฺมน วคฺคเมว จฯ
Adhammena samaggā ca, dhammena vaggameva ca.
ปติรูปเกน วคฺคา จ, สมคฺคา จ อิเม ปทา;
Patirūpakena vaggā ca, samaggā ca ime padā;
เอเกกมูลกํ กตฺวา, จกฺกํ พเนฺธ วิจกฺขโณฯ
Ekekamūlakaṃ katvā, cakkaṃ bandhe vicakkhaṇo.
พาลา พฺยตฺตสฺส นิยสฺสํ, ปพฺพาเช กุลทูสกํ;
Bālā byattassa niyassaṃ, pabbāje kuladūsakaṃ;
ปฎิสารณียํ กมฺมํ, กเร อโกฺกสกสฺส จฯ
Paṭisāraṇīyaṃ kammaṃ, kare akkosakassa ca.
อทสฺสนาปฺปฎิกเมฺม , โย จ ทิฎฺฐิํ น นิสฺสเชฺช;
Adassanāppaṭikamme , yo ca diṭṭhiṃ na nissajje;
เตสํ อุเกฺขปนียกมฺมํ, สตฺถวาเหน ภาสิตํฯ
Tesaṃ ukkhepanīyakammaṃ, satthavāhena bhāsitaṃ.
ปสฺสทฺธิ เตสํ กมฺมานํ, เหฎฺฐา กมฺมนเยน จ;
Passaddhi tesaṃ kammānaṃ, heṭṭhā kammanayena ca;
ตสฺมิํ ตสฺมิํ ตุ กเมฺมสุ, ตตฺรโฎฺฐ จ วิวทติฯ
Tasmiṃ tasmiṃ tu kammesu, tatraṭṭho ca vivadati.
อกตํ ทุกฺกฎเญฺจว, ปุนกาตพฺพกนฺติ จ;
Akataṃ dukkaṭañceva, punakātabbakanti ca;
กเมฺม ปสฺสทฺธิยา จาปิ, เต ภิกฺขู ธมฺมวาทิโนฯ
Kamme passaddhiyā cāpi, te bhikkhū dhammavādino.
วิปตฺติพฺยาธิเต ทิสฺวา, กมฺมปฺปเตฺต มหามุนิ;
Vipattibyādhite disvā, kammappatte mahāmuni;
ปฎิปฺปสฺสทฺธิมกฺขาสิ, สลฺลกโตฺตว โอสธนฺติฯ
Paṭippassaddhimakkhāsi, sallakattova osadhanti.
อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถูนิ ฉตฺติํสาติฯ
Imamhi khandhake vatthūni chattiṃsāti.
จเมฺปยฺยกฺขนฺธโก นิฎฺฐิโตฯ
Campeyyakkhandhako niṭṭhito.
Footnotes:
