| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
3. තතියඅධම්‌මසුත්‌තං
3. Tatiyaadhammasuttaṃ
115. ‘‘අධම්‌මො ච, භික්‌ඛවෙ, වෙදිතබ්‌බො ධම්‌මො ච; අනත්‌ථො ච වෙදිතබ්‌බො අත්‌ථො ච. අධම්‌මඤ්‌ච විදිත්‌වා ධම්‌මඤ්‌ච, අනත්‌ථඤ්‌ච විදිත්‌වා අත්‌ථඤ්‌ච යථා ධම්‌මො යථා අත්‌ථො තථා පටිපජ්‌ජිතබ්‌බ’’න්‌ති. ඉදමවොච භගවා. ඉදං වත්‌වාන සුගතො උට්‌ඨායාසනා විහාරං පාවිසි.
115. ‘‘Adhammo ca, bhikkhave, veditabbo dhammo ca; anattho ca veditabbo attho ca. Adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabba’’nti. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.
අථ ඛො තෙසං භික්‌ඛූනං අචිරපක්‌කන්‌තස්‌ස භගවතො එතදහොසි – ‘‘ඉදං ඛො නො, ආවුසො, භගවා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසං උද්‌දිසිත්‌වා විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභජිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා විහාරං පවිට්‌ඨො – ‘අධම්‌මො ච, භික්‌ඛවෙ, වෙදිතබ්‌බො ධම්‌මො ච; අනත්‌ථො ච වෙදිතබ්‌බො අත්‌ථො ච . අධම්‌මඤ්‌ච විදිත්‌වා ධම්‌මඤ්‌ච, අනත්‌ථඤ්‌ච විදිත්‌වා අත්‌ථඤ්‌ච යථා ධම්‌මො යථා අත්‌ථො තථා පටිපජ්‌ජිතබ්‌බ’න්‌ති. කො නු ඛො ඉමස්‌ස භගවතා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසස්‌ස උද්‌දිට්‌ඨස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං විභජෙය්‍යා’’ති?
Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘adhammo ca, bhikkhave, veditabbo dhammo ca; anattho ca veditabbo attho ca . Adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabba’nti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā’’ti?
අථ ඛො තෙසං භික්‌ඛූනං එතදහොසි – ‘‘අයං ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො සත්‌ථු චෙව සංවණ්‌ණිතො සම්‌භාවිතො ච විඤ්‌ඤූනං සබ්‍රහ්‌මචාරීනං. පහොති චායස්‌මා ආනන්‌දො ඉමස්‌ස භගවතා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසස්‌ස උද්‌දිට්‌ඨස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං විභජිතුං. යංනූන මයං යෙනායස්‌මා ආනන්‌දො තෙනුපසඞ්‌කමෙය්‍යාම; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං එතමත්‌ථං පටිපුච්‌ඡෙය්‍යාම 1. යථා නො ආයස්‌මා ආනන්‌දො බ්‍යාකරිස්‌සති තථා නං ධාරෙස්‌සාමා’’ති.
Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ kho āyasmā ānando satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ. Pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāma 2. Yathā no āyasmā ānando byākarissati tathā naṃ dhāressāmā’’ti.
අථ ඛො තෙ භික්‌ඛූ යෙනායස්‌මා ආනන්‌දො තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මතා ආනන්‌දෙන සද්‌ධිං සම්‌මොදිංසු. සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නා ඛො තෙ භික්‌ඛූ ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං එතදවොචුං –
Atha kho te bhikkhū yenāyasmā ānando tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocuṃ –
‘‘ඉදං ඛො නො, ආවුසො ආනන්‌ද, භගවා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසං උද්‌දිසිත්‌වා විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභජිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා විහාරං පවිට්‌ඨො – ‘අධම්‌මො ච…පෙ.… තථා පටිපජ්‌ජිතබ්‌බ’න්‌ති.
‘‘Idaṃ kho no, āvuso ānanda, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘adhammo ca…pe… tathā paṭipajjitabba’nti.
‘‘තෙසං නො, ආවුසො, අම්‌හාකං අචිරපක්‌කන්‌තස්‌ස භගවතො එතදහොසි – ‘ඉදං ඛො නො, ආවුසො, භගවතා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසං උද්‌දිසිත්‌වා විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභජිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා විහාරං පවිට්‌ඨො – අධම්‌මො ච…පෙ.… තථා පටිපජ්‌ජිතබ්‌බන්‌ති. කො නු ඛො ඉමස්‌ස භගවතා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසස්‌ස උද්‌දිට්‌ඨස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං විභජෙය්‍යා’ති?
‘‘Tesaṃ no, āvuso, amhākaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavatā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – adhammo ca…pe… tathā paṭipajjitabbanti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā’ti?
‘‘තෙසං නො, ආවුසො, අම්‌හාකං එතදහොසි – ‘අයං ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො සත්‌ථු චෙව සංවණ්‌ණිතො සම්‌භාවිතො ච විඤ්‌ඤූනං සබ්‍රහ්‌මචාරීනං. පහොති චායස්‌මා ආනන්‌දො ඉමස්‌ස භගවතා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසස්‌ස උද්‌දිට්‌ඨස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං විභජිතුං. යංනූන මයං යෙනායස්‌මා ආනන්‌දො තෙනුපසඞ්‌කමෙය්‍යාම; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං එතමත්‌ථං පටිපුච්‌ඡෙය්‍යාම. යථා නො ආයස්‌මා ආනන්‌දො බ්‍යාකරිස්‌සති තථා නං ධාරෙස්‌සාමා’ති. විභජතු ආයස්‌මා ආනන්‌දො’’ති.
‘‘Tesaṃ no, āvuso, amhākaṃ etadahosi – ‘ayaṃ kho āyasmā ānando satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ. Pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāma. Yathā no āyasmā ānando byākarissati tathā naṃ dhāressāmā’ti. Vibhajatu āyasmā ānando’’ti.
‘‘සෙය්‍යථාපි , ආවුසො, පුරිසො සාරත්‌ථිකො සාරගවෙසී සාරපරියෙසනං චරමානො මහතො රුක්‌ඛස්‌ස තිට්‌ඨතො සාරවතො අතික්‌කම්‌මෙව මූලං අතික්‌කම්‌ම ඛන්‌ධං සාඛාපලාසෙ සාරං පරියෙසිතබ්‌බං මඤ්‌ඤෙය්‍ය; එවංසම්‌පදමිදං ආයස්‌මන්‌තානං සත්‌ථරි සම්‌මුඛීභූතෙ තං භගවන්‌තං අතිසිත්‌වා අම්‌හෙ එතමත්‌ථං පටිපුච්‌ඡිතබ්‌බං මඤ්‌ඤථ. සො හාවුසො, භගවා ජානං ජානාති පස්‌සං පස්‌සති, චක්‌ඛුභූතො ඤාණභූතො ධම්‌මභූතො බ්‍රහ්‌මභූතො වත්‌තා පවත්‌තා අත්‌ථස්‌ස නින්‌නෙතා අමතස්‌ස දාතා ධම්‌මස්‌සාමී තථාගතො. සො චෙව පනෙතස්‌ස කාලො අහොසි යං තුම්‌හෙ භගවන්‌තංයෙව උපසඞ්‌කමිත්‌වා එතමත්‌ථං පටිපුච්‌ඡෙය්‍යාථ. යථා වො භගවා බ්‍යාකරෙය්‍ය තථා නං ධාරෙය්‍යාථා’’ති.
‘‘Seyyathāpi , āvuso, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva mūlaṃ atikkamma khandhaṃ sākhāpalāse sāraṃ pariyesitabbaṃ maññeyya; evaṃsampadamidaṃ āyasmantānaṃ satthari sammukhībhūte taṃ bhagavantaṃ atisitvā amhe etamatthaṃ paṭipucchitabbaṃ maññatha. So hāvuso, bhagavā jānaṃ jānāti passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmī tathāgato. So ceva panetassa kālo ahosi yaṃ tumhe bhagavantaṃyeva upasaṅkamitvā etamatthaṃ paṭipuccheyyātha. Yathā vo bhagavā byākareyya tathā naṃ dhāreyyāthā’’ti.
‘‘අද්‌ධාවුසො ආනන්‌ද, භගවා ජානං ජානාති පස්‌සං පස්‌සති චක්‌ඛුභූතො ඤාණභූතො ධම්‌මභූතො බ්‍රහ්‌මභූතො වත්‌තා පවත්‌තා අත්‌ථස්‌ස නින්‌නෙතා අමතස්‌ස දාතා ධම්‌මස්‌සාමී තථාගතො. සො චෙව පනෙතස්‌ස කාලො අහොසි යං මයං භගවන්‌තංයෙව උපසඞ්‌කමිත්‌වා එතමත්‌ථං පටිපුච්‌ඡෙය්‍යාම, යථා නො භගවා බ්‍යාකරෙය්‍ය තථා නං ධාරෙය්‍යාම. අපි චායස්‌මා ආනන්‌දො සත්‌ථු චෙව සංවණ්‌ණිතො සම්‌භාවිතො ච විඤ්‌ඤූනං සබ්‍රහ්‌මචාරීනං. පහොති චායස්‌මා ආනන්‌දො ඉමස්‌ස භගවතා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසස්‌ස උද්‌දිට්‌ඨස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං විභජිතුං. විභජතායස්‌මා ආනන්‌දො අගරුං කත්‌වා’’ති.
‘‘Addhāvuso ānanda, bhagavā jānaṃ jānāti passaṃ passati cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmī tathāgato. So ceva panetassa kālo ahosi yaṃ mayaṃ bhagavantaṃyeva upasaṅkamitvā etamatthaṃ paṭipuccheyyāma, yathā no bhagavā byākareyya tathā naṃ dhāreyyāma. Api cāyasmā ānando satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ. Pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Vibhajatāyasmā ānando agaruṃ katvā’’ti.
‘‘තෙනහාවුසො, සුණාථ, සාධුකං මනසි කරොථ; භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස පච්‌චස්‌සොසුං. අථායස්‌මා ආනන්‌දො එතදවොච –
‘‘Tenahāvuso, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato ānandassa paccassosuṃ. Athāyasmā ānando etadavoca –
‘‘යං ඛො නො, ආවුසො, භගවා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසං උද්‌දිසිත්‌වා විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභජිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා විහාරං පවිට්‌ඨො – ‘අධම්‌මො ච, භික්‌ඛවෙ, වෙදිතබ්‌බො ධම්‌මො ච; අනත්‌ථො ච වෙදිතබ්‌බො අත්‌ථො ච. අධම්‌මඤ්‌ච විදිත්‌වා ධම්‌මඤ්‌ච, අනත්‌ථඤ්‌ච විදිත්‌වා අත්‌ථඤ්‌ච යථා ධම්‌මො යථා අත්‌ථො තථා පටිපජ්‌ජිතබ්‌බ’න්‌ති.
‘‘Yaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘adhammo ca, bhikkhave, veditabbo dhammo ca; anattho ca veditabbo attho ca. Adhammañca viditvā dhammañca, anatthañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabba’nti.
කතමො චාවුසො, අධම්‌මො, කතමො ච ධම්‌මො, කතමො ච අනත්‌ථො, කතමො ච අත්‌ථො?
Katamo cāvuso, adhammo, katamo ca dhammo, katamo ca anattho, katamo ca attho?
‘‘මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි, ආවුසො, අධම්‌මො; සම්‌මාදිට්‌ඨි ධම්‌මො; යෙ ච මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිපච්‌චයා අනෙකෙ පාපකා අකුසලා ධම්‌මා සම්‌භවන්‌ති, අයං අනත්‌ථො; සම්‌මාදිට්‌ඨිපච්‌චයා ච අනෙකෙ කුසලා ධම්‌මා භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති, අයං අත්‌ථො.
‘‘Micchādiṭṭhi, āvuso, adhammo; sammādiṭṭhi dhammo; ye ca micchādiṭṭhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaṃ anattho; sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, ayaṃ attho.
‘‘මිච්‌ඡාසඞ්‌කප්‌පො, ආවුසො, අධම්‌මො; සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො ධම්‌මො… මිච්‌ඡාවාචා, ආවුසො, අධම්‌මො; සම්‌මාවාචා ධම්‌මො … මිච්‌ඡාකම්‌මන්‌තො, ආවුසො, අධම්‌මො; සම්‌මාකම්‌මන්‌තො ධම්‌මො… මිච්‌ඡාආජීවො, ආවුසො, අධම්‌මො; සම්‌මාආජීවො ධම්‌මො… මිච්‌ඡාවායාමො, ආවුසො, අධම්‌මො; සම්‌මාවායාමො ධම්‌මො… මිච්‌ඡාසති, ආවුසො, අධම්‌මො; සම්‌මාසති ධම්‌මො… මිච්‌ඡාසමාධි, ආවුසො, අධම්‌මො; සම්‌මාසමාධි ධම්‌මො… මිච්‌ඡාඤාණං, ආවුසො, අධම්‌මො; සම්‌මාඤාණං ධම්‌මො….
‘‘Micchāsaṅkappo, āvuso, adhammo; sammāsaṅkappo dhammo… micchāvācā, āvuso, adhammo; sammāvācā dhammo … micchākammanto, āvuso, adhammo; sammākammanto dhammo… micchāājīvo, āvuso, adhammo; sammāājīvo dhammo… micchāvāyāmo, āvuso, adhammo; sammāvāyāmo dhammo… micchāsati, āvuso, adhammo; sammāsati dhammo… micchāsamādhi, āvuso, adhammo; sammāsamādhi dhammo… micchāñāṇaṃ, āvuso, adhammo; sammāñāṇaṃ dhammo….
මිච්‌ඡාවිමුත්‌ති, ආවුසො, අධම්‌මො; සම්‌මාවිමුත්‌ති ධම්‌මො; යෙ ච මිච්‌ඡාවිමුත්‌තිපච්‌චයා අනෙකෙ පාපකා අකුසලා ධම්‌මා සම්‌භවන්‌ති, අයං අනත්‌ථො; සම්‌මාවිමුත්‌තිපච්‌චයා ච අනෙකෙ කුසලා ධම්‌මා භාවනාපාරිපූරිං ගච්‌ඡන්‌ති, අයං අත්‌ථො.
Micchāvimutti, āvuso, adhammo; sammāvimutti dhammo; ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaṃ anattho; sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, ayaṃ attho.
‘‘අයං ඛො නො, ආවුසො, භගවා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසං උද්‌දිසිත්‌වා විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභජිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා විහාරං පවිට්‌ඨො – ‘අධම්‌මො ච, භික්‌ඛවෙ, වෙදිතබ්‌බො ධම්‌මො ච…පෙ.… තථා පටිපජ්‌ජිතබ්‌බ’න්‌ති, ඉමස්‌ස ඛො අහං, ආවුසො, භගවතා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසස්‌ස උද්‌දිට්‌ඨස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාමි. ආකඞ්‌ඛමානා ච පන තුම්‌හෙ, ආවුසො, භගවන්‌තංයෙව උපසඞ්‌කමිත්‌වා එතමත්‌ථං පටිපුච්‌ඡෙය්‍යාථ. යථා වො භගවා බ්‍යාකරොති 3 තථා නං ධාරෙය්‍යාථා’’ති.
‘‘Ayaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘adhammo ca, bhikkhave, veditabbo dhammo ca…pe… tathā paṭipajjitabba’nti, imassa kho ahaṃ, āvuso, bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi. Ākaṅkhamānā ca pana tumhe, āvuso, bhagavantaṃyeva upasaṅkamitvā etamatthaṃ paṭipuccheyyātha. Yathā vo bhagavā byākaroti 4 tathā naṃ dhāreyyāthā’’ti.
‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස භාසිතං අභිනන්‌දිත්‌වා අනුමොදිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නා ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවන්‌තං එතදවොචුං –
‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato ānandassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ –
‘‘යං ඛො නො භගවා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසං උද්‌දිසිත්‌වා විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභජිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා විහාරං පවිට්‌ඨො – ‘අධම්‌මො ච, භික්‌ඛවෙ, වෙදිතබ්‌බො…පෙ.… තථා පටිජ්‌ජිතබ්‌බ’න්‌ති.
‘‘Yaṃ kho no bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘adhammo ca, bhikkhave, veditabbo…pe… tathā paṭijjitabba’nti.
‘‘තෙසං නො, භන්‌තෙ, අම්‌හාකං අචිරපක්‌කන්‌තස්‌ස භගවතො එතදහොසි – ‘ඉදං ඛො නො, ආවුසො, භගවා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසං උද්‌දිසිත්‌වා විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභජිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා විහාරං පවිට්‌ඨො – අධම්‌මො ච, භික්‌ඛවෙ, වෙදිතබ්‌බො…පෙ.… තථා පටිපජ්‌ජිතබ්‌බන්‌ති. කො නු ඛො ඉමස්‌ස භගවතා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසස්‌ස උද්‌දිට්‌ඨස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං විභජෙය්‍යා’ති?
‘‘Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – adhammo ca, bhikkhave, veditabbo…pe… tathā paṭipajjitabbanti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā’ti?
‘‘තෙසං නො, භන්‌තෙ, අම්‌හාකං එතදහොසි – ‘අයං ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො සත්‌ථු චෙව සංවණ්‌ණිතො සම්‌භාවිතො ච විඤ්‌ඤූනං සබ්‍රහ්‌මචාරීනං. පහොති චායස්‌මා ආනන්‌දො ඉමස්‌ස භගවතා සංඛිත්‌තෙන උද්‌දෙසස්‌ස උද්‌දිට්‌ඨස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං විභජිතුං. යංනූන මයං යෙනායස්‌මා ආනන්‌දො තෙනුපසඞ්‌කමෙය්‍යාම; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං එතමත්‌ථං පටිපුච්‌ඡෙය්‍යාම. යථා නො ආයස්‌මා ආනන්‌දො බ්‍යාකරිස්‌සති තථා නං ධාරෙස්‌සාමා’ති.
‘‘Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ etadahosi – ‘ayaṃ kho āyasmā ānando satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ. Pahoti cāyasmā ānando imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāma. Yathā no āyasmā ānando byākarissati tathā naṃ dhāressāmā’ti.
‘‘අථ ඛො මයං, භන්‌තෙ, යෙනායස්‌මා ආනන්‌දො තෙනුපසඞ්‌කමිම්‌හා; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං එතමත්‌ථං අපුච්‌ඡිම්‌හා. තෙසං නො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මතා ආනන්‌දෙන ඉමෙහි ආකාරෙහි ඉමෙහි පදෙහි ඉමෙහි බ්‍යඤ්‌ජනෙහි අත්‌ථො සුවිභත්‌තො’’ති 5.
‘‘Atha kho mayaṃ, bhante, yenāyasmā ānando tenupasaṅkamimhā; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etamatthaṃ apucchimhā. Tesaṃ no, bhante, āyasmatā ānandena imehi ākārehi imehi padehi imehi byañjanehi attho suvibhatto’’ti 6.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 3. තතියඅධම්‌මසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Tatiyaadhammasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 1-4. පඨමඅධම්‌මසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 1-4. Paṭhamaadhammasuttādivaṇṇanā
