Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౯. తతియఅనాగతభయసుత్తవణ్ణనా
9. Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā
౭౯. నవమే పాళిగమ్భీరాతి (సం॰ ని॰ టీ॰ ౨.౨.౨౨౯) పాళివసేన గమ్భీరా అగాధా దుక్ఖోగాహా సల్లసుత్తసదిసా. సల్లసుత్తఞ్హి (సు॰ ని॰ ౫౭౯) ‘‘అనిమిత్తమనఞ్ఞాత’’న్తిఆదినా పాళివసేన గమ్భీరం, న అత్థగమ్భీరం. తథా హి తత్థ తా తా గాథా దువిఞ్ఞేయ్యరూపా తిట్ఠన్తి. దువిఞ్ఞేయ్యఞ్హి ఞాణేన దుక్ఖోగాహన్తి కత్వా ‘‘గమ్భీర’’న్తి వుచ్చతి. పుబ్బాపరంపేత్థ కాసఞ్చి గాథానం దువిఞ్ఞేయ్యతాయ దుక్ఖోగాహమేవ, తస్మా పాళివసేన గమ్భీరం. అత్థగమ్భీరాతి అత్థవసేన గమ్భీరా మహావేదల్లసుత్తసదిసా, మహావేదల్లసుత్తస్స (మ॰ ని॰ ౧.౪౪౯ ఆదయో) అత్థవసేన గమ్భీరతా పాకటాయేవ. లోకం ఉత్తరతీతి లోకుత్తరో, సో అత్థభూతో ఏతేసం అత్థీతి లోకుత్తరా. తేనాహ – ‘‘లోకుత్తరధమ్మదీపకా’’తి. సుఞ్ఞతాపటిసంయుత్తాతి సత్తసుఞ్ఞధమ్మప్పకాసకా . తేనాహ ‘‘ఖన్ధధాతుఆయతనపచ్చయాకారప్పటిసంయుత్తా’’తి. ఉగ్గహేతబ్బం పరియాపుణితబ్బన్తి చ లిఙ్గవచనవిపల్లాసేన వుత్తన్తి ఆహ ‘‘ఉగ్గహేతబ్బే చేవ వళఞ్జేతబ్బే చా’’తి. కవినో కమ్మం కవితా. యస్స పన యం కమ్మం, తం తేన కతన్తి వుచ్చతీతి ఆహ ‘‘కవితాతి కవీహి కతా’’తి. కావేయ్యన్తి కబ్యం, కబ్యన్తి చ కవినా వుత్తన్తి అత్థో. తేనాహ ‘‘తస్సేవ వేవచన’’న్తి. చిత్తక్ఖరాతి చిత్రాకారఅక్ఖరా. ఇతరం తస్సేవ వేవచనం. సాసనతో బహిద్ధా ఠితాతి న సాసనావచరా. బాహిరకసావకేహీతి ‘‘బుద్ధా’’తి అప్పఞ్ఞాతానం యేసం కేసఞ్చి సావకేహి. సుస్సూసిస్సన్తీతి అక్ఖరచిత్తతాయ చేవ సరసమ్పత్తియా చ అత్తమనా హుత్వా సామణేరదహరభిక్ఖుమాతుగామమహాగహపతికాదయో ‘‘ఏస ధమ్మకథికో’’తి సన్నిపతిత్వా సోతుకామా భవిస్సన్తి.
79. Navame pāḷigambhīrāti (saṃ. ni. ṭī. 2.2.229) pāḷivasena gambhīrā agādhā dukkhogāhā sallasuttasadisā. Sallasuttañhi (su. ni. 579) ‘‘animittamanaññāta’’ntiādinā pāḷivasena gambhīraṃ, na atthagambhīraṃ. Tathā hi tattha tā tā gāthā duviññeyyarūpā tiṭṭhanti. Duviññeyyañhi ñāṇena dukkhogāhanti katvā ‘‘gambhīra’’nti vuccati. Pubbāparaṃpettha kāsañci gāthānaṃ duviññeyyatāya dukkhogāhameva, tasmā pāḷivasena gambhīraṃ. Atthagambhīrāti atthavasena gambhīrā mahāvedallasuttasadisā, mahāvedallasuttassa (ma. ni. 1.449 ādayo) atthavasena gambhīratā pākaṭāyeva. Lokaṃ uttaratīti lokuttaro, so atthabhūto etesaṃ atthīti lokuttarā. Tenāha – ‘‘lokuttaradhammadīpakā’’ti. Suññatāpaṭisaṃyuttāti sattasuññadhammappakāsakā . Tenāha ‘‘khandhadhātuāyatanapaccayākārappaṭisaṃyuttā’’ti. Uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbanti ca liṅgavacanavipallāsena vuttanti āha ‘‘uggahetabbe ceva vaḷañjetabbe cā’’ti. Kavino kammaṃ kavitā. Yassa pana yaṃ kammaṃ, taṃ tena katanti vuccatīti āha ‘‘kavitāti kavīhi katā’’ti. Kāveyyanti kabyaṃ, kabyanti ca kavinā vuttanti attho. Tenāha ‘‘tasseva vevacana’’nti. Cittakkharāti citrākāraakkharā. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Sāsanato bahiddhā ṭhitāti na sāsanāvacarā. Bāhirakasāvakehīti ‘‘buddhā’’ti appaññātānaṃ yesaṃ kesañci sāvakehi. Sussūsissantīti akkharacittatāya ceva sarasampattiyā ca attamanā hutvā sāmaṇeradaharabhikkhumātugāmamahāgahapatikādayo ‘‘esa dhammakathiko’’ti sannipatitvā sotukāmā bhavissanti.
తతియఅనాగతభయసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౯. తతియఅనాగతభయసుత్తం • 9. Tatiyaanāgatabhayasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౯. తతియఅనాగతభయసుత్తవణ్ణనా • 9. Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā