| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
៩. តតិយអនាគតភយសុត្តវណ្ណនា
9. Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā
៧៩. នវមេ បាឡិគម្ភីរាតិ (សំ. និ. ដី. ២.២.២២៩) បាឡិវសេន គម្ភីរា អគាធា ទុក្ខោគាហា សល្លសុត្តសទិសា។ សល្លសុត្តញ្ហិ (សុ. និ. ៥៧៩) ‘‘អនិមិត្តមនញ្ញាត’’ន្តិអាទិនា បាឡិវសេន គម្ភីរំ, ន អត្ថគម្ភីរំ។ តថា ហិ តត្ថ តា តា គាថា ទុវិញ្ញេយ្យរូបា តិដ្ឋន្តិ។ ទុវិញ្ញេយ្យញ្ហិ ញាណេន ទុក្ខោគាហន្តិ កត្វា ‘‘គម្ភីរ’’ន្តិ វុច្ចតិ។ បុព្ពាបរំបេត្ថ កាសញ្ចិ គាថានំ ទុវិញ្ញេយ្យតាយ ទុក្ខោគាហមេវ, តស្មា បាឡិវសេន គម្ភីរំ។ អត្ថគម្ភីរាតិ អត្ថវសេន គម្ភីរា មហាវេទល្លសុត្តសទិសា, មហាវេទល្លសុត្តស្ស (ម. និ. ១.៤៤៩ អាទយោ) អត្ថវសេន គម្ភីរតា បាកដាយេវ។ លោកំ ឧត្តរតីតិ លោកុត្តរោ, សោ អត្ថភូតោ ឯតេសំ អត្ថីតិ លោកុត្តរា។ តេនាហ – ‘‘លោកុត្តរធម្មទីបកា’’តិ។ សុញ្ញតាបដិសំយុត្តាតិ សត្តសុញ្ញធម្មប្បកាសកា ។ តេនាហ ‘‘ខន្ធធាតុអាយតនបច្ចយាការប្បដិសំយុត្តា’’តិ។ ឧគ្គហេតព្ពំ បរិយាបុណិតព្ពន្តិ ច លិង្គវចនវិបល្លាសេន វុត្តន្តិ អាហ ‘‘ឧគ្គហេតព្ពេ ចេវ វឡញ្ជេតព្ពេ ចា’’តិ។ កវិនោ កម្មំ កវិតា។ យស្ស បន យំ កម្មំ, តំ តេន កតន្តិ វុច្ចតីតិ អាហ ‘‘កវិតាតិ កវីហិ កតា’’តិ។ កាវេយ្យន្តិ កព្យំ, កព្យន្តិ ច កវិនា វុត្តន្តិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘តស្សេវ វេវចន’’ន្តិ។ ចិត្តក្ខរាតិ ចិត្រាការអក្ខរា។ ឥតរំ តស្សេវ វេវចនំ។ សាសនតោ ពហិទ្ធា ឋិតាតិ ន សាសនាវចរា។ ពាហិរកសាវកេហីតិ ‘‘ពុទ្ធា’’តិ អប្បញ្ញាតានំ យេសំ កេសញ្ចិ សាវកេហិ។ សុស្សូសិស្សន្តីតិ អក្ខរចិត្តតាយ ចេវ សរសម្បត្តិយា ច អត្តមនា ហុត្វា សាមណេរទហរភិក្ខុមាតុគាមមហាគហបតិកាទយោ ‘‘ឯស ធម្មកថិកោ’’តិ សន្និបតិត្វា សោតុកាមា ភវិស្សន្តិ។
79. Navame pāḷigambhīrāti (saṃ. ni. ṭī. 2.2.229) pāḷivasena gambhīrā agādhā dukkhogāhā sallasuttasadisā. Sallasuttañhi (su. ni. 579) ‘‘animittamanaññāta’’ntiādinā pāḷivasena gambhīraṃ, na atthagambhīraṃ. Tathā hi tattha tā tā gāthā duviññeyyarūpā tiṭṭhanti. Duviññeyyañhi ñāṇena dukkhogāhanti katvā ‘‘gambhīra’’nti vuccati. Pubbāparaṃpettha kāsañci gāthānaṃ duviññeyyatāya dukkhogāhameva, tasmā pāḷivasena gambhīraṃ. Atthagambhīrāti atthavasena gambhīrā mahāvedallasuttasadisā, mahāvedallasuttassa (ma. ni. 1.449 ādayo) atthavasena gambhīratā pākaṭāyeva. Lokaṃ uttaratīti lokuttaro, so atthabhūto etesaṃ atthīti lokuttarā. Tenāha – ‘‘lokuttaradhammadīpakā’’ti. Suññatāpaṭisaṃyuttāti sattasuññadhammappakāsakā . Tenāha ‘‘khandhadhātuāyatanapaccayākārappaṭisaṃyuttā’’ti. Uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbanti ca liṅgavacanavipallāsena vuttanti āha ‘‘uggahetabbe ceva vaḷañjetabbe cā’’ti. Kavino kammaṃ kavitā. Yassa pana yaṃ kammaṃ, taṃ tena katanti vuccatīti āha ‘‘kavitāti kavīhi katā’’ti. Kāveyyanti kabyaṃ, kabyanti ca kavinā vuttanti attho. Tenāha ‘‘tasseva vevacana’’nti. Cittakkharāti citrākāraakkharā. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Sāsanato bahiddhā ṭhitāti na sāsanāvacarā. Bāhirakasāvakehīti ‘‘buddhā’’ti appaññātānaṃ yesaṃ kesañci sāvakehi. Sussūsissantīti akkharacittatāya ceva sarasampattiyā ca attamanā hutvā sāmaṇeradaharabhikkhumātugāmamahāgahapatikādayo ‘‘esa dhammakathiko’’ti sannipatitvā sotukāmā bhavissanti.
តតិយអនាគតភយសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៩. តតិយអនាគតភយសុត្តំ • 9. Tatiyaanāgatabhayasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៩. តតិយអនាគតភយសុត្តវណ្ណនា • 9. Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā
