| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
9. තතියඅනාගතභයසුත්‌තවණ්‌ණනා
9. Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā
79. නවමෙ පාළිගම්‌භීරාති (සං. නි. ටී. 2.2.229) පාළිවසෙන ගම්‌භීරා අගාධා දුක්‌ඛොගාහා සල්‌ලසුත්‌තසදිසා. සල්‌ලසුත්‌තඤ්‌හි (සු. නි. 579) ‘‘අනිමිත්‌තමනඤ්‌ඤාත’’න්‌තිආදිනා පාළිවසෙන ගම්‌භීරං, න අත්‌ථගම්‌භීරං. තථා හි තත්‌ථ තා තා ගාථා දුවිඤ්‌ඤෙය්‍යරූපා තිට්‌ඨන්‌ති. දුවිඤ්‌ඤෙය්‍යඤ්‌හි ඤාණෙන දුක්‌ඛොගාහන්‌ති කත්‌වා ‘‘ගම්‌භීර’’න්‌ති වුච්‌චති. පුබ්‌බාපරංපෙත්‌ථ කාසඤ්‌චි ගාථානං දුවිඤ්‌ඤෙය්‍යතාය දුක්‌ඛොගාහමෙව, තස්‌මා පාළිවසෙන ගම්‌භීරං. අත්‌ථගම්‌භීරාති අත්‌ථවසෙන ගම්‌භීරා මහාවෙදල්‌ලසුත්‌තසදිසා, මහාවෙදල්‌ලසුත්‌තස්‌ස (ම. නි. 1.449 ආදයො) අත්‌ථවසෙන ගම්‌භීරතා පාකටායෙව. ලොකං උත්‌තරතීති ලොකුත්‌තරො, සො අත්‌ථභූතො එතෙසං අත්‌ථීති ලොකුත්‌තරා. තෙනාහ – ‘‘ලොකුත්‌තරධම්‌මදීපකා’’ති. සුඤ්‌ඤතාපටිසංයුත්‌තාති සත්‌තසුඤ්‌ඤධම්‌මප්‌පකාසකා . තෙනාහ ‘‘ඛන්‌ධධාතුආයතනපච්‌චයාකාරප්‌පටිසංයුත්‌තා’’ති. උග්‌ගහෙතබ්‌බං පරියාපුණිතබ්‌බන්‌ති ච ලිඞ්‌ගවචනවිපල්‌ලාසෙන වුත්‌තන්‌ති ආහ ‘‘උග්‌ගහෙතබ්‌බෙ චෙව වළඤ්‌ජෙතබ්‌බෙ චා’’ති. කවිනො කම්‌මං කවිතා. යස්‌ස පන යං කම්‌මං, තං තෙන කතන්‌ති වුච්‌චතීති ආහ ‘‘කවිතාති කවීහි කතා’’ති. කාවෙය්‍යන්‌ති කබ්‍යං, කබ්‍යන්‌ති ච කවිනා වුත්‌තන්‌ති අත්‌ථො. තෙනාහ ‘‘තස්‌සෙව වෙවචන’’න්‌ති. චිත්‌තක්‌ඛරාති චිත්‍රාකාරඅක්‌ඛරා. ඉතරං තස්‌සෙව වෙවචනං. සාසනතො බහිද්‌ධා ඨිතාති න සාසනාවචරා. බාහිරකසාවකෙහීති ‘‘බුද්‌ධා’’ති අප්‌පඤ්‌ඤාතානං යෙසං කෙසඤ්‌චි සාවකෙහි. සුස්‌සූසිස්‌සන්‌තීති අක්‌ඛරචිත්‌තතාය චෙව සරසම්‌පත්‌තියා ච අත්‌තමනා හුත්‌වා සාමණෙරදහරභික්‌ඛුමාතුගාමමහාගහපතිකාදයො ‘‘එස ධම්‌මකථිකො’’ති සන්‌නිපතිත්‌වා සොතුකාමා භවිස්‌සන්‌ති.
79. Navame pāḷigambhīrāti (saṃ. ni. ṭī. 2.2.229) pāḷivasena gambhīrā agādhā dukkhogāhā sallasuttasadisā. Sallasuttañhi (su. ni. 579) ‘‘animittamanaññāta’’ntiādinā pāḷivasena gambhīraṃ, na atthagambhīraṃ. Tathā hi tattha tā tā gāthā duviññeyyarūpā tiṭṭhanti. Duviññeyyañhi ñāṇena dukkhogāhanti katvā ‘‘gambhīra’’nti vuccati. Pubbāparaṃpettha kāsañci gāthānaṃ duviññeyyatāya dukkhogāhameva, tasmā pāḷivasena gambhīraṃ. Atthagambhīrāti atthavasena gambhīrā mahāvedallasuttasadisā, mahāvedallasuttassa (ma. ni. 1.449 ādayo) atthavasena gambhīratā pākaṭāyeva. Lokaṃ uttaratīti lokuttaro, so atthabhūto etesaṃ atthīti lokuttarā. Tenāha – ‘‘lokuttaradhammadīpakā’’ti. Suññatāpaṭisaṃyuttāti sattasuññadhammappakāsakā . Tenāha ‘‘khandhadhātuāyatanapaccayākārappaṭisaṃyuttā’’ti. Uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbanti ca liṅgavacanavipallāsena vuttanti āha ‘‘uggahetabbe ceva vaḷañjetabbe cā’’ti. Kavino kammaṃ kavitā. Yassa pana yaṃ kammaṃ, taṃ tena katanti vuccatīti āha ‘‘kavitāti kavīhi katā’’ti. Kāveyyanti kabyaṃ, kabyanti ca kavinā vuttanti attho. Tenāha ‘‘tasseva vevacana’’nti. Cittakkharāti citrākāraakkharā. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Sāsanato bahiddhā ṭhitāti na sāsanāvacarā. Bāhirakasāvakehīti ‘‘buddhā’’ti appaññātānaṃ yesaṃ kesañci sāvakehi. Sussūsissantīti akkharacittatāya ceva sarasampattiyā ca attamanā hutvā sāmaṇeradaharabhikkhumātugāmamahāgahapatikādayo ‘‘esa dhammakathiko’’ti sannipatitvā sotukāmā bhavissanti.
තතියඅනාගතභයසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 9. තතියඅනාගතභයසුත්‌තං • 9. Tatiyaanāgatabhayasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 9. තතියඅනාගතභයසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā
