Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
൯. തതിയഅനാഗതഭയസുത്തവണ്ണനാ
9. Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā
൭൯. നവമേ പാളിഗമ്ഭീരാതി (സം॰ നി॰ ടീ॰ ൨.൨.൨൨൯) പാളിവസേന ഗമ്ഭീരാ അഗാധാ ദുക്ഖോഗാഹാ സല്ലസുത്തസദിസാ. സല്ലസുത്തഞ്ഹി (സു॰ നി॰ ൫൭൯) ‘‘അനിമിത്തമനഞ്ഞാത’’ന്തിആദിനാ പാളിവസേന ഗമ്ഭീരം, ന അത്ഥഗമ്ഭീരം. തഥാ ഹി തത്ഥ താ താ ഗാഥാ ദുവിഞ്ഞേയ്യരൂപാ തിട്ഠന്തി. ദുവിഞ്ഞേയ്യഞ്ഹി ഞാണേന ദുക്ഖോഗാഹന്തി കത്വാ ‘‘ഗമ്ഭീര’’ന്തി വുച്ചതി. പുബ്ബാപരംപേത്ഥ കാസഞ്ചി ഗാഥാനം ദുവിഞ്ഞേയ്യതായ ദുക്ഖോഗാഹമേവ, തസ്മാ പാളിവസേന ഗമ്ഭീരം. അത്ഥഗമ്ഭീരാതി അത്ഥവസേന ഗമ്ഭീരാ മഹാവേദല്ലസുത്തസദിസാ, മഹാവേദല്ലസുത്തസ്സ (മ॰ നി॰ ൧.൪൪൯ ആദയോ) അത്ഥവസേന ഗമ്ഭീരതാ പാകടായേവ. ലോകം ഉത്തരതീതി ലോകുത്തരോ, സോ അത്ഥഭൂതോ ഏതേസം അത്ഥീതി ലോകുത്തരാ. തേനാഹ – ‘‘ലോകുത്തരധമ്മദീപകാ’’തി. സുഞ്ഞതാപടിസംയുത്താതി സത്തസുഞ്ഞധമ്മപ്പകാസകാ . തേനാഹ ‘‘ഖന്ധധാതുആയതനപച്ചയാകാരപ്പടിസംയുത്താ’’തി. ഉഗ്ഗഹേതബ്ബം പരിയാപുണിതബ്ബന്തി ച ലിങ്ഗവചനവിപല്ലാസേന വുത്തന്തി ആഹ ‘‘ഉഗ്ഗഹേതബ്ബേ ചേവ വളഞ്ജേതബ്ബേ ചാ’’തി. കവിനോ കമ്മം കവിതാ. യസ്സ പന യം കമ്മം, തം തേന കതന്തി വുച്ചതീതി ആഹ ‘‘കവിതാതി കവീഹി കതാ’’തി. കാവേയ്യന്തി കബ്യം, കബ്യന്തി ച കവിനാ വുത്തന്തി അത്ഥോ. തേനാഹ ‘‘തസ്സേവ വേവചന’’ന്തി. ചിത്തക്ഖരാതി ചിത്രാകാരഅക്ഖരാ. ഇതരം തസ്സേവ വേവചനം. സാസനതോ ബഹിദ്ധാ ഠിതാതി ന സാസനാവചരാ. ബാഹിരകസാവകേഹീതി ‘‘ബുദ്ധാ’’തി അപ്പഞ്ഞാതാനം യേസം കേസഞ്ചി സാവകേഹി. സുസ്സൂസിസ്സന്തീതി അക്ഖരചിത്തതായ ചേവ സരസമ്പത്തിയാ ച അത്തമനാ ഹുത്വാ സാമണേരദഹരഭിക്ഖുമാതുഗാമമഹാഗഹപതികാദയോ ‘‘ഏസ ധമ്മകഥികോ’’തി സന്നിപതിത്വാ സോതുകാമാ ഭവിസ്സന്തി.
79. Navame pāḷigambhīrāti (saṃ. ni. ṭī. 2.2.229) pāḷivasena gambhīrā agādhā dukkhogāhā sallasuttasadisā. Sallasuttañhi (su. ni. 579) ‘‘animittamanaññāta’’ntiādinā pāḷivasena gambhīraṃ, na atthagambhīraṃ. Tathā hi tattha tā tā gāthā duviññeyyarūpā tiṭṭhanti. Duviññeyyañhi ñāṇena dukkhogāhanti katvā ‘‘gambhīra’’nti vuccati. Pubbāparaṃpettha kāsañci gāthānaṃ duviññeyyatāya dukkhogāhameva, tasmā pāḷivasena gambhīraṃ. Atthagambhīrāti atthavasena gambhīrā mahāvedallasuttasadisā, mahāvedallasuttassa (ma. ni. 1.449 ādayo) atthavasena gambhīratā pākaṭāyeva. Lokaṃ uttaratīti lokuttaro, so atthabhūto etesaṃ atthīti lokuttarā. Tenāha – ‘‘lokuttaradhammadīpakā’’ti. Suññatāpaṭisaṃyuttāti sattasuññadhammappakāsakā . Tenāha ‘‘khandhadhātuāyatanapaccayākārappaṭisaṃyuttā’’ti. Uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbanti ca liṅgavacanavipallāsena vuttanti āha ‘‘uggahetabbe ceva vaḷañjetabbe cā’’ti. Kavino kammaṃ kavitā. Yassa pana yaṃ kammaṃ, taṃ tena katanti vuccatīti āha ‘‘kavitāti kavīhi katā’’ti. Kāveyyanti kabyaṃ, kabyanti ca kavinā vuttanti attho. Tenāha ‘‘tasseva vevacana’’nti. Cittakkharāti citrākāraakkharā. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Sāsanato bahiddhā ṭhitāti na sāsanāvacarā. Bāhirakasāvakehīti ‘‘buddhā’’ti appaññātānaṃ yesaṃ kesañci sāvakehi. Sussūsissantīti akkharacittatāya ceva sarasampattiyā ca attamanā hutvā sāmaṇeradaharabhikkhumātugāmamahāgahapatikādayo ‘‘esa dhammakathiko’’ti sannipatitvā sotukāmā bhavissanti.
തതിയഅനാഗതഭയസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൯. തതിയഅനാഗതഭയസുത്തം • 9. Tatiyaanāgatabhayasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൯. തതിയഅനാഗതഭയസുത്തവണ്ണനാ • 9. Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā