| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ចូឡវគ្គបាឡិ • Cūḷavaggapāḷi |
៣. តតិយភាណវារោ
3. Tatiyabhāṇavāro
៣១៩. តេន ខោ បន សមយេន អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ សាវត្ថិយំ សេនាសនំ គហេត្វា អញ្ញតរំ គាមកាវាសំ អគមាសិ។ តត្ថបិ សេនាសនំ អគ្គហេសិ។ អថ ខោ តេសំ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘អយំ, អាវុសោ, អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ ភណ្ឌនការកោ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ។ សចាយំ ឥធ វស្សំ វសិស្សតិ, សព្ពេវ មយំ ន ផាសុ ភវិស្សាម។ ហន្ទ នំ បុច្ឆាមា’’តិ។ អថ ខោ តេ ភិក្ខូ អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ ឯតទវោចុំ – ‘‘ននុ តយា, អាវុសោ ឧបនន្ទ, សាវត្ថិយំ សេនាសនំ គហិត’’ន្តិ? ‘‘ឯវមាវុសោ’’តិ។ ‘‘កិំ បន ត្វំ, អាវុសោ ឧបនន្ទ, ឯកោ ទ្វេ បដិពាហសី’’តិ? ‘‘ឥធទានាហំ អាវុសោ, មុញ្ចាមិ; តត្ថ គណ្ហាមី’’តិ។ យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ.… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ ឯកោ ទ្វេ បដិពាហេស្សតី’’តិ! ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ.… ‘‘សច្ចំ កិរ ត្វំ, ឧបនន្ទ, ឯកោ ទ្វេ បដិពាហសី’’តិ? ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ។ វិគរហិ ពុទ្ធោ ភគវា…បេ.… ‘‘កថញ្ហិ នាម ត្វំ, មោឃបុរិស, ឯកោ ទ្វេ បដិពាហិស្សសិ? តត្ថ តយា, មោឃបុរិស, គហិតំ ឥធ មុត្តំ, ឥធ តយា គហិតំ តត្រ មុត្តំ។ ឯវំ ខោ ត្វំ, មោឃបុរិស, ឧភយត្ថ បរិពាហិរោ។ នេតំ, មោឃបុរិស, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ…បេ.… វិគរហិត្វា…បេ.… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ន, ភិក្ខវេ, ឯកេន ទ្វេ បដិពាហេតព្ពា។ យោ បដិពាហេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្សា’’តិ។
319. Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto sāvatthiyaṃ senāsanaṃ gahetvā aññataraṃ gāmakāvāsaṃ agamāsi. Tatthapi senāsanaṃ aggahesi. Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ, āvuso, āyasmā upanando sakyaputto bhaṇḍanakārako kalahakārako vivādakārako bhassakārako saṅghe adhikaraṇakārako. Sacāyaṃ idha vassaṃ vasissati, sabbeva mayaṃ na phāsu bhavissāma. Handa naṃ pucchāmā’’ti. Atha kho te bhikkhū āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘nanu tayā, āvuso upananda, sāvatthiyaṃ senāsanaṃ gahita’’nti? ‘‘Evamāvuso’’ti. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ, āvuso upananda, eko dve paṭibāhasī’’ti? ‘‘Idhadānāhaṃ āvuso, muñcāmi; tattha gaṇhāmī’’ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto eko dve paṭibāhessatī’’ti! Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, upananda, eko dve paṭibāhasī’’ti? ‘‘Saccaṃ bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… ‘‘kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, eko dve paṭibāhissasi? Tattha tayā, moghapurisa, gahitaṃ idha muttaṃ, idha tayā gahitaṃ tatra muttaṃ. Evaṃ kho tvaṃ, moghapurisa, ubhayattha paribāhiro. Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, ekena dve paṭibāhetabbā. Yo paṭibāheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
៣២០. 1 តេន ខោ បន សមយេន ភគវា ភិក្ខូនំ អនេកបរិយាយេន វិនយកថំ កថេតិ, វិនយស្ស វណ្ណំ ភាសតិ, វិនយបរិយត្តិយា វណ្ណំ ភាសតិ, អាទិស្ស អាទិស្ស អាយស្មតោ ឧបាលិស្ស វណ្ណំ ភាសតិ។ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘ភគវា ខោ អនេកបរិយាយេន វិនយកថំ កថេតិ, វិនយស្ស វណ្ណំ ភាសតិ, វិនយបរិយត្តិយា វណ្ណំ ភាសតិ, អាទិស្ស អាទិស្ស អាយស្មតោ ឧបាលិស្ស វណ្ណំ ភាសតិ។ ហន្ទ មយំ, អាវុសោ, អាយស្មតោ ឧបាលិស្ស សន្តិកេ វិនយំ បរិយាបុណាមា’’តិ។ តេធ 2 ពហូ ភិក្ខូ ថេរា ច នវា ច មជ្ឈិមា ច អាយស្មតោ ឧបាលិស្ស សន្តិកេ វិនយំ បរិយាបុណន្តិ។ អាយស្មា ឧបាលិ ឋិតកោវ ឧទ្ទិសតិ ថេរានំ ភិក្ខូនំ គារវេន។ ថេរាបិ ភិក្ខូ ឋិតកាវ ឧទ្ទិសាបេន្តិ ធម្មគារវេន។ តត្ថ ថេរា ចេវ ភិក្ខូ កិលមន្តិ, អាយស្មា ច ឧបាលិ កិលមតិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, នវកេន ភិក្ខុនា ឧទ្ទិសន្តេន សមកេ វា អាសនេ និសីទិតុំ, ឧច្ចតរេ វា ធម្មគារវេន; ថេរេន ភិក្ខុនា ឧទ្ទិសាបេន្តេន សមកេ វា អាសនេ និសីទិតុំ, នីចតរេ វា ធម្មគារវេនា’’តិ។
320.3 Tena kho pana samayena bhagavā bhikkhūnaṃ anekapariyāyena vinayakathaṃ katheti, vinayassa vaṇṇaṃ bhāsati, vinayapariyattiyā vaṇṇaṃ bhāsati, ādissa ādissa āyasmato upālissa vaṇṇaṃ bhāsati. Bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘bhagavā kho anekapariyāyena vinayakathaṃ katheti, vinayassa vaṇṇaṃ bhāsati, vinayapariyattiyā vaṇṇaṃ bhāsati, ādissa ādissa āyasmato upālissa vaṇṇaṃ bhāsati. Handa mayaṃ, āvuso, āyasmato upālissa santike vinayaṃ pariyāpuṇāmā’’ti. Tedha 4 bahū bhikkhū therā ca navā ca majjhimā ca āyasmato upālissa santike vinayaṃ pariyāpuṇanti. Āyasmā upāli ṭhitakova uddisati therānaṃ bhikkhūnaṃ gāravena. Therāpi bhikkhū ṭhitakāva uddisāpenti dhammagāravena. Tattha therā ceva bhikkhū kilamanti, āyasmā ca upāli kilamati. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, navakena bhikkhunā uddisantena samake vā āsane nisīdituṃ, uccatare vā dhammagāravena; therena bhikkhunā uddisāpentena samake vā āsane nisīdituṃ, nīcatare vā dhammagāravenā’’ti.
តេន ខោ បន សមយេន ពហូ ភិក្ខូ អាយស្មតោ ឧបាលិស្ស សន្តិកេ ឋិតកា ឧទ្ទេសំ បដិមានេន្តា កិលមន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, សមានាសនិកេហិ សហ និសីទិតុ’’ន្តិ។ អថ ខោ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘កិត្តាវតា នុ ខោ សមានាសនិកោ ហោតី’’តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ – ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, តិវស្សន្តរេន សហ និសីទិតុ’’ន្តិ។
Tena kho pana samayena bahū bhikkhū āyasmato upālissa santike ṭhitakā uddesaṃ paṭimānentā kilamanti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, samānāsanikehi saha nisīditu’’nti. Atha kho bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kittāvatā nu kho samānāsaniko hotī’’ti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tivassantarena saha nisīditu’’nti.
តេន ខោ បន សមយេន សម្ពហុលា ភិក្ខូ សមានាសនិកា មញ្ចេ 5 និសីទិត្វា មញ្ចំ ភិន្ទិំសុ, បីឋេ 6 និសីទិត្វា បីឋំ ភិន្ទិំសុ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, តិវគ្គស្ស មញ្ចំ, តិវគ្គស្ស បីឋ’’ន្តិ។ តិវគ្គោបិ មញ្ចេ និសីទិត្វា មញ្ចំ ភិន្ទិ, បីឋេ និសីទិត្វា បីឋំ ភិន្ទិ…បេ.… ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ទុវគ្គស្ស មញ្ចំ, ទុវគ្គស្ស បីឋ’’ន្តិ។
Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū samānāsanikā mañce 7 nisīditvā mañcaṃ bhindiṃsu, pīṭhe 8 nisīditvā pīṭhaṃ bhindiṃsu. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, tivaggassa mañcaṃ, tivaggassa pīṭha’’nti. Tivaggopi mañce nisīditvā mañcaṃ bhindi, pīṭhe nisīditvā pīṭhaṃ bhindi…pe… ‘‘anujānāmi, bhikkhave, duvaggassa mañcaṃ, duvaggassa pīṭha’’nti.
តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូ អសមានាសនិកេហិ សហ ទីឃាសនេ និសីទិតុំ កុក្កុច្ចាយន្តិ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឋបេត្វា បណ្ឌកំ, មាតុគាមំ, ឧភតោព្យញ្ជនកំ, អសមានាសនិកេហិ សហ ទីឃាសនេ និសីទិតុ’’ន្តិ។ អថ ខោ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘កិត្តកំ បច្ឆិមំ នុ ខោ ទីឃាសនំ ហោតី’’តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, យំ តិណ្ណំ បហោតិ, ឯត្តកំ បច្ឆិមំ ទីឃាសន’’ន្តិ។
Tena kho pana samayena bhikkhū asamānāsanikehi saha dīghāsane nisīdituṃ kukkuccāyanti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ṭhapetvā paṇḍakaṃ, mātugāmaṃ, ubhatobyañjanakaṃ, asamānāsanikehi saha dīghāsane nisīditu’’nti. Atha kho bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kittakaṃ pacchimaṃ nu kho dīghāsanaṃ hotī’’ti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, yaṃ tiṇṇaṃ pahoti, ettakaṃ pacchimaṃ dīghāsana’’nti.
តេន ខោ បន សមយេន វិសាខា មិគារមាតា សង្ឃស្ស អត្ថាយ សាឡិន្ទំ បាសាទំ ការាបេតុកាមា ហោតិ ហត្ថិនខកំ។ អថ ខោ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘កិំ នុ ខោ ភគវតា បាសាទបរិភោគោ អនុញ្ញាតោ កិំ អននុញ្ញាតោ’’តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, សព្ពំ បាសាទបរិភោគ’’ន្តិ។
Tena kho pana samayena visākhā migāramātā saṅghassa atthāya sāḷindaṃ pāsādaṃ kārāpetukāmā hoti hatthinakhakaṃ. Atha kho bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kiṃ nu kho bhagavatā pāsādaparibhogo anuññāto kiṃ ananuññāto’’ti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, sabbaṃ pāsādaparibhoga’’nti.
តេន ខោ បន សមយេន រញ្ញោ បសេនទិស្ស កោសលស្ស អយ្យិកា កាលង្កតា ហោតិ។ តស្ស កាលង្កិរិយាយ សង្ឃស្ស ពហុំ អកប្បិយភណ្ឌំ ឧប្បន្នំ ហោតិ, សេយ្យថិទំ – អាសន្ទិ, បល្លង្កោ, គោនកោ , ចិត្តកោ, បដិកា, បដលិកា, តូលិកា, វិកតិកា, ឧទ្ទលោមី, ឯកន្តលោមី, កដ្ដិស្សំ, កោសេយ្យំ, កុត្តកំ, ហត្ថត្ថរំ, អស្សត្ថរំ, រថត្ថរំ, អជិនប្បវេណិ, កទលិមិគប្បវរបច្ចត្ថរណំ, សឧត្តរច្ឆទំ, ឧភតោលោហិតកូបធានំ។ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ។ ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, អាសន្ទិយា បាទេ ឆិន្ទិត្វា បរិភុញ្ជិតុំ, បល្លង្កស្ស វាឡេ ភិន្ទិត្វា បរិភុញ្ជិតុំ, តូលិកំ វិជដេត្វា ពិព្ពោហនំ កាតុំ, អវសេសំ ភូមត្ថរណំ 9 កាតុ’’ន្តិ។
Tena kho pana samayena rañño pasenadissa kosalassa ayyikā kālaṅkatā hoti. Tassa kālaṅkiriyāya saṅghassa bahuṃ akappiyabhaṇḍaṃ uppannaṃ hoti, seyyathidaṃ – āsandi, pallaṅko, gonako , cittako, paṭikā, paṭalikā, tūlikā, vikatikā, uddalomī, ekantalomī, kaṭṭissaṃ, koseyyaṃ, kuttakaṃ, hatthattharaṃ, assattharaṃ, rathattharaṃ, ajinappaveṇi, kadalimigappavarapaccattharaṇaṃ, sauttaracchadaṃ, ubhatolohitakūpadhānaṃ. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, āsandiyā pāde chinditvā paribhuñjituṃ, pallaṅkassa vāḷe bhinditvā paribhuñjituṃ, tūlikaṃ vijaṭetvā bibbohanaṃ kātuṃ, avasesaṃ bhūmattharaṇaṃ 10 kātu’’nti.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ចូឡវគ្គ-អដ្ឋកថា • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ឧបនន្ទវត្ថុកថា • Upanandavatthukathā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ឧបនន្ទវត្ថុកថាវណ្ណនា • Upanandavatthukathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / ឧបនន្ទវត្ថុកថាវណ្ណនា • Upanandavatthukathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / ឧបនន្ទវត្ថុកថាវណ្ណនា • Upanandavatthukathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / ឧបនន្ទវត្ថុកថា • Upanandavatthukathā
