| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
११. ततियछफस्सायतनसुत्तं
11. Tatiyachaphassāyatanasuttaṃ
७३. ‘‘यो हि कोचि, भिक्खवे, भिक्खु छन्नं फस्सायतनानं समुदयञ्च अत्थङ्गमञ्च अस्सादञ्च आदीनवञ्च निस्सरणञ्च यथाभूतं नप्पजानाति। अवुसितं तेन ब्रह्मचरियं, आरका सो इमस्मा धम्मविनया’’ति।
73. ‘‘Yo hi koci, bhikkhave, bhikkhu channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānāti. Avusitaṃ tena brahmacariyaṃ, ārakā so imasmā dhammavinayā’’ti.
एवं वुत्ते, अञ्ञतरो भिक्खु भगवन्तं एतदवोच – ‘‘एत्थाहं, भन्ते, अनस्ससं पनस्ससं। अहञ्हि, भन्ते, छन्नं फस्सायतनानं समुदयञ्च अत्थङ्गमञ्च अस्सादञ्च आदीनवञ्च निस्सरणञ्च यथाभूतं नप्पजानामी’’ति।
Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etthāhaṃ, bhante, anassasaṃ panassasaṃ. Ahañhi, bhante, channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānāmī’’ti.
‘‘तं किं मञ्ञसि, भिक्खु, चक्खु निच्चं वा अनिच्चं वा’’ति?
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, bhikkhu, cakkhu niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘अनिच्चं, भन्ते’’।
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
‘‘यं पनानिच्चं दुक्खं वा तं सुखं वा’’ति?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘दुक्खं, भन्ते’’।
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘यं पनानिच्चं दुक्खं विपरिणामधम्मं, कल्लं नु तं समनुपस्सितुं – ‘एतं मम, एसोहमस्मि, एसो मे अत्ता’’’ति?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
‘‘नो हेतं, भन्ते’’।
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘सोतं… घानं… जिव्हा… कायो… मनो निच्चो वा अनिच्चो वा’’ति?
‘‘Sotaṃ… ghānaṃ… jivhā… kāyo… mano nicco vā anicco vā’’ti?
‘‘अनिच्चो, भन्ते’’।
‘‘Anicco, bhante’’.
‘‘यं पनानिच्चं दुक्खं वा तं सुखं वा’’ति?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘दुक्खं, भन्ते’’।
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘यं पनानिच्चं दुक्खं विपरिणामधम्मं, कल्लं नु तं समनुपस्सितुं – ‘एतं मम, एसोहमस्मि, एसो मे अत्ता’’’ति?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
‘‘नो हेतं, भन्ते’’।
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘एवं पस्सं, भिक्खु, सुतवा अरियसावको चक्खुस्मिम्पि निब्बिन्दति, सोतस्मिम्पि निब्बिन्दति, घानस्मिम्पि निब्बिन्दति, जिव्हायपि निब्बिन्दति, कायस्मिम्पि निब्बिन्दति, मनस्मिम्पि निब्बिन्दति। निब्बिन्दं विरज्जति; विरागा विमुच्चति; विमुत्तस्मिं विमुत्तमिति ञाणं होति। ‘खीणा जाति, वुसितं ब्रह्मचरियं, कतं करणीयं, नापरं इत्थत्ताया’ति पजानाती’’ति। एकादसमं।
‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhu, sutavā ariyasāvako cakkhusmimpi nibbindati, sotasmimpi nibbindati, ghānasmimpi nibbindati, jivhāyapi nibbindati, kāyasmimpi nibbindati, manasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati; vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti. Ekādasamaṃ.
मिगजालवग्गो सत्तमो।
Migajālavaggo sattamo.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
मिगजालेन द्वे वुत्ता, चत्तारो च समिद्धिना।
Migajālena dve vuttā, cattāro ca samiddhinā;
उपसेनो उपवाणो, छफस्सायतनिका तयोति॥
Upaseno upavāṇo, chaphassāyatanikā tayoti.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ११. ततियछफस्सायतनसुत्तवण्णना • 11. Tatiyachaphassāyatanasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ११. ततियछफस्सायतनसुत्तवण्णना • 11. Tatiyachaphassāyatanasuttavaṇṇanā
