Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    ததியஜ்ஜா²னகதா²

    Tatiyajjhānakathā

    விரஜ்ஜனங் விராகோ³. தங் பன விரஜ்ஜனங் நிப்³பி³ந்த³னமுகே²ன ஹீளனங் வா தப்படிப³த்³த⁴ராக³ப்பஹானங் வாதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தஸ்ஸா பீதியா ஜிகு³ச்ச²னங் வா ஸமதிக்கமோ வா’’தி வுத்தங். உபி⁴ன்னமந்தராதி பீதியா விராகா³தி இமேஸங் த்³வின்னங் பதா³னங் அந்தரா, மஜ்ஜே²தி அத்தோ². ஸம்பிண்ட³னங் ஸமுச்சயோ. மக்³கோ³தி உபாயோ. து³தியஜ்ஜா²னஸ்ஸ ஹி படிலாப⁴ங் வினா ததியஜ்ஜா²னஸ்ஸ அதி⁴க³மோ ந ஹோதீதி விதக்கவிசாரானங் வூபஸமோ ததியஜ்ஜா²னாதி⁴க³மஸ்ஸ உபாயோ. தத³தி⁴க³மாயாதி ததியமக்³கா³தி⁴க³மாய.

    Virajjanaṃ virāgo. Taṃ pana virajjanaṃ nibbindanamukhena hīḷanaṃ vā tappaṭibaddharāgappahānaṃ vāti dassetuṃ ‘‘tassā pītiyā jigucchanaṃ vā samatikkamo vā’’ti vuttaṃ. Ubhinnamantarāti pītiyā virāgāti imesaṃ dvinnaṃ padānaṃ antarā, majjheti attho. Sampiṇḍanaṃ samuccayo. Maggoti upāyo. Dutiyajjhānassa hi paṭilābhaṃ vinā tatiyajjhānassa adhigamo na hotīti vitakkavicārānaṃ vūpasamo tatiyajjhānādhigamassa upāyo. Tadadhigamāyāti tatiyamaggādhigamāya.

    உபபத்திதோதி ஸமவாஹிதபா⁴வேன பதிரூபதோ ஜா²னுபெக்கா²பி ஸமவாஹிதமேவ அந்தோனீதங் கத்வா பவத்ததீதி ஆஹ ‘‘ஸமங் பஸ்ஸதீ’’தி. விஸதா³யாதி ஸங்கிலேஸவிக³மேன பரிப்³யத்தாய. விபுலாயாதி ஸாதிஸயங் மஹக்³க³தபா⁴வப்பத்திதோ மஹதியா. தா²மக³தாயாதி பீதிவிக³மேன தி²ரபா⁴வப்பத்தாய. நனு செத்த² உபெக்கா²வேத³னாவ ந ஸம்ப⁴வதி, தஸ்மா கத²மயங் ததியஜ்ஜா²னஸமங்கீ³ உபெக்கா²ய ஸமன்னாக³தத்தா ‘‘உபெக்க²கோ’’தி வுச்சதீதி சே? ந கேவலங் வேத³னுபெக்கா²வ உபெக்கா²தி வுச்சதி, அத² கோ² அஞ்ஞாபி உபெக்கா² விஜ்ஜந்தீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘உபெக்கா² பன த³ஸவிதா⁴ ஹோதீ’’திஆதி³. தத்த² (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ 163; விஸுத்³தி⁴॰ 1.84) ‘‘இத⁴, பி⁴க்க²வே, பி⁴க்கு² சக்கு²னா ரூபங் தி³ஸ்வா நேவ ஸுமனோ ஹோதி ந து³ம்மனோ, உபெக்க²கோ விஹரதி ஸதோ ஸம்பஜானோ’’தி (அ॰ நி॰ 6.1) ஏவமாக³தா கீ²ணாஸவஸ்ஸ ச²ஸு த்³வாரேஸு இட்டா²னிட்ட²ச²ளாரம்மணாபாதே² பரிஸுத்³த⁴பகதிபா⁴வாவிஜஹனாகாரபூ⁴தா உபெக்கா² ச²ளங்கு³பெக்கா² நாம.

    Upapattitoti samavāhitabhāvena patirūpato jhānupekkhāpi samavāhitameva antonītaṃ katvā pavattatīti āha ‘‘samaṃ passatī’’ti. Visadāyāti saṃkilesavigamena paribyattāya. Vipulāyāti sātisayaṃ mahaggatabhāvappattito mahatiyā. Thāmagatāyāti pītivigamena thirabhāvappattāya. Nanu cettha upekkhāvedanāva na sambhavati, tasmā kathamayaṃ tatiyajjhānasamaṅgī upekkhāya samannāgatattā ‘‘upekkhako’’ti vuccatīti ce? Na kevalaṃ vedanupekkhāva upekkhāti vuccati, atha kho aññāpi upekkhā vijjantīti dassento āha ‘‘upekkhā pana dasavidhā hotī’’tiādi. Tattha (dha. sa. aṭṭha. 163; visuddhi. 1.84) ‘‘idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā neva sumano hoti na dummano, upekkhako viharati sato sampajāno’’ti (a. ni. 6.1) evamāgatā khīṇāsavassa chasu dvāresu iṭṭhāniṭṭhachaḷārammaṇāpāthe parisuddhapakatibhāvāvijahanākārabhūtā upekkhā chaḷaṅgupekkhā nāma.

    யா பன ‘‘உபெக்கா²ஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 3.308) ஏவமாக³தா ஸத்தேஸு மஜ்ஜ²த்தாகாரபூ⁴தா உபெக்கா², அயங் ப்³ரஹ்மவிஹாருபெக்கா² நாம.

    Yā pana ‘‘upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharatī’’ti (dī. ni. 3.308) evamāgatā sattesu majjhattākārabhūtā upekkhā, ayaṃ brahmavihārupekkhā nāma.

    யா ‘‘உபெக்கா²ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ங் பா⁴வேதி விவேகனிஸ்ஸித’’ந்தி (ம॰ நி॰ 1.27; ஸங்॰ நி॰ 5.182, 190-191) ஏவமாக³தா ஸஹஜாதத⁴ம்மானங் மஜ்ஜ²த்தாகாரபூ⁴தா உபெக்கா², அயங் பொ³ஜ்ஜ²ங்கு³பெக்கா² நாம.

    Yā ‘‘upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissita’’nti (ma. ni. 1.27; saṃ. ni. 5.182, 190-191) evamāgatā sahajātadhammānaṃ majjhattākārabhūtā upekkhā, ayaṃ bojjhaṅgupekkhā nāma.

    யா பன ‘‘காலேன காலங் உபெக்கா²னிமித்தங் மனஸி கரோதீ’’தி (அ॰ நி॰ 3.103) ஏவமாக³தா அனச்சாரத்³த⁴னாதிஸிதி²லவீரியஸங்கா²தா உபெக்கா², அயங் வீரியுபெக்கா² நாம.

    Yā pana ‘‘kālena kālaṃ upekkhānimittaṃ manasi karotī’’ti (a. ni. 3.103) evamāgatā anaccāraddhanātisithilavīriyasaṅkhātā upekkhā, ayaṃ vīriyupekkhā nāma.

    யா –

    Yā –

    ‘‘கதி ஸங்கா²ருபெக்கா² ஸமத²வஸேன உப்பஜ்ஜந்தி, கதி ஸங்கா²ருபெக்கா² விபஸ்ஸனாவஸேன உப்பஜ்ஜந்தி? அட்ட² ஸங்கா²ருபெக்கா² ஸமத²வஸேன உப்பஜ்ஜந்தி, த³ஸ ஸங்கா²ருபெக்கா² விபஸ்ஸனாவஸேன உப்பஜ்ஜந்தி.

    ‘‘Kati saṅkhārupekkhā samathavasena uppajjanti, kati saṅkhārupekkhā vipassanāvasena uppajjanti? Aṭṭha saṅkhārupekkhā samathavasena uppajjanti, dasa saṅkhārupekkhā vipassanāvasena uppajjanti.

    ‘‘கதமா அட்ட² ஸங்கா²ருபெக்கா² ஸமத²வஸேன உப்பஜ்ஜந்தி? பட²மஜ்ஜா²னபடிலாப⁴த்தா²ய நீவரணே படிஸங்கா² ஸந்திட்ட²னா பஞ்ஞா ஸங்கா²ருபெக்கா²ஸு ஞாணங், து³தியஜ்ஜா²னபடிலாப⁴த்தா²ய விதக்கவிசாரே படிஸங்கா² ஸந்திட்ட²னா பஞ்ஞா ஸங்கா²ருபெக்கா²ஸு ஞாணங், ததியஜ்ஜா²னபடிலாப⁴த்தா²ய பீதிங் படிஸங்கா² ஸந்திட்ட²னா பஞ்ஞா ஸங்கா²ருபெக்கா²ஸு ஞாணங், சதுத்த²ஜ்ஜா²னபடிலாப⁴த்தா²ய ஸுக²து³க்கே² படிஸங்கா² ஸந்திட்ட²னா பஞ்ஞா ஸங்கா²ருபெக்கா²ஸு ஞாணங், ஆகாஸானஞ்சாயதனஸமாபத்திபடிலாப⁴த்தா²ய ரூபஸஞ்ஞங் படிக⁴ஸஞ்ஞங் நானத்தஸஞ்ஞங் படிஸங்கா² ஸந்திட்ட²னா பஞ்ஞா ஸங்கா²ருபெக்கா²ஸு ஞாணங், விஞ்ஞாணஞ்சாயதனஸமாபத்திபடிலாப⁴த்தா²ய ஆகாஸானஞ்சாயதனஸஞ்ஞங் படிஸங்கா² ஸந்திட்ட²னா பஞ்ஞா ஸங்கா²ருபெக்கா²ஸு ஞாணங், ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனஸமாபத்திபடிலாப⁴த்தா²ய விஞ்ஞாணஞ்சாயதனஸஞ்ஞங் படிஸங்கா² ஸந்திட்ட²னா பஞ்ஞா ஸங்கா²ருபெக்கா²ஸு ஞாணங், நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனஸமாபத்திபடிலாப⁴த்தா²ய ஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனஸஞ்ஞங் படிஸங்கா² ஸந்திட்ட²னா பஞ்ஞா ஸங்கா²ருபெக்கா²ஸு ஞாணங், இமா அட்ட² ஸங்கா²ருபெக்கா² ஸமத²வஸேன உப்பஜ்ஜந்தி.

    ‘‘Katamā aṭṭha saṅkhārupekkhā samathavasena uppajjanti? Paṭhamajjhānapaṭilābhatthāya nīvaraṇe paṭisaṅkhā santiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ, dutiyajjhānapaṭilābhatthāya vitakkavicāre paṭisaṅkhā santiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ, tatiyajjhānapaṭilābhatthāya pītiṃ paṭisaṅkhā santiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ, catutthajjhānapaṭilābhatthāya sukhadukkhe paṭisaṅkhā santiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ, ākāsānañcāyatanasamāpattipaṭilābhatthāya rūpasaññaṃ paṭighasaññaṃ nānattasaññaṃ paṭisaṅkhā santiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ, viññāṇañcāyatanasamāpattipaṭilābhatthāya ākāsānañcāyatanasaññaṃ paṭisaṅkhā santiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ, ākiñcaññāyatanasamāpattipaṭilābhatthāya viññāṇañcāyatanasaññaṃ paṭisaṅkhā santiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ, nevasaññānāsaññāyatanasamāpattipaṭilābhatthāya ākiñcaññāyatanasaññaṃ paṭisaṅkhā santiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ, imā aṭṭha saṅkhārupekkhā samathavasena uppajjanti.

    ‘‘கதமா த³ஸ ஸங்கா²ருபெக்கா² விபஸ்ஸனாவஸேன உப்பஜ்ஜந்தி? ஸோதாபத்திமக்³க³படிலாப⁴த்தா²ய உப்பாத³ங் பவத்தங் நிமித்தங் ஆயூஹனங் படிஸந்தி⁴ங் க³திங் நிப்³ப³த்திங் உபபத்திங் ஜாதிங் ஜரங் ப்³யாதி⁴ங் மரணங் ஸோகங் பரிதே³வங் உபாயாஸங் படிஸங்கா² ஸந்திட்ட²னா பஞ்ஞா ஸங்கா²ருபெக்கா²ஸு ஞாணங், ஸோதாபத்திப²லஸமாபத்தத்தா²ய உப்பாத³ங் பவத்தங் நிமித்தங் ஆயூஹனங் படிஸந்தி⁴ங் படிஸங்கா² ஸந்திட்ட²னா பஞ்ஞா ஸங்கா²ருபெக்கா²ஸு ஞாணங், ஸகதா³கா³மிமக்³க³பஅலாப⁴த்தா²ய…பே॰… ஸகதா³கா³மிப²லஸமாபத்தத்தா²ய…பே॰… அனாகா³மிமக்³க³படிலாப⁴த்தா²ய…பே॰… அனாகா³மிப²லஸமாபத்தத்தா²ய…பே॰… அரஹத்தமக்³க³படிலாப⁴த்தா²ய உப்பாத³ங் பவத்தங் நிமித்தங் ஆயூஹனங் படிஸந்தி⁴ங் க³திங் நிப்³ப³த்திங் உபபத்திங் ஜாதிங் ஜரங் ப்³யாதி⁴ங் மரணங் ஸோகங் பரிதே³வங் உபாயாஸங் படிஸங்கா² ஸந்திட்ட²னா பஞ்ஞா ஸங்கா²ருபெக்கா²ஸு ஞாணங், அரஹத்தப²லஸமாபத்தத்தா²ய…பே॰… ஸுஞ்ஞதவிஹாரஸமாபத்தத்தா²ய…பே॰… அனிமித்தவிஹாரஸமஆபத்தத்தா²ய உப்பாத³ங் பவத்தங் நிமித்தங் ஆயூஹனங் படிஸந்தி⁴ங் படிஸங்கா² ஸந்திட்ட²னா பஞ்ஞா ஸங்கா²ருபெக்கா²ஸு ஞாணங், இமா த³ஸ ஸங்கா²ருபெக்கா² விபஸ்ஸனாவஸேன உப்பஜ்ஜந்தீ’’தி (படி॰ ம॰ 1.57) –

    ‘‘Katamā dasa saṅkhārupekkhā vipassanāvasena uppajjanti? Sotāpattimaggapaṭilābhatthāya uppādaṃ pavattaṃ nimittaṃ āyūhanaṃ paṭisandhiṃ gatiṃ nibbattiṃ upapattiṃ jātiṃ jaraṃ byādhiṃ maraṇaṃ sokaṃ paridevaṃ upāyāsaṃ paṭisaṅkhā santiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ, sotāpattiphalasamāpattatthāya uppādaṃ pavattaṃ nimittaṃ āyūhanaṃ paṭisandhiṃ paṭisaṅkhā santiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ, sakadāgāmimaggapaalābhatthāya…pe… sakadāgāmiphalasamāpattatthāya…pe… anāgāmimaggapaṭilābhatthāya…pe… anāgāmiphalasamāpattatthāya…pe… arahattamaggapaṭilābhatthāya uppādaṃ pavattaṃ nimittaṃ āyūhanaṃ paṭisandhiṃ gatiṃ nibbattiṃ upapattiṃ jātiṃ jaraṃ byādhiṃ maraṇaṃ sokaṃ paridevaṃ upāyāsaṃ paṭisaṅkhā santiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ, arahattaphalasamāpattatthāya…pe… suññatavihārasamāpattatthāya…pe… animittavihārasamaāpattatthāya uppādaṃ pavattaṃ nimittaṃ āyūhanaṃ paṭisandhiṃ paṭisaṅkhā santiṭṭhanā paññā saṅkhārupekkhāsu ñāṇaṃ, imā dasa saṅkhārupekkhā vipassanāvasena uppajjantī’’ti (paṭi. ma. 1.57) –

    ஏவமாக³தா நீவரணாதி³படிஸங்கா²ஸந்திட்ட²னாகாரபூ⁴தா உபெக்கா², அயங் ஸங்கா²ருபெக்கா² நாம.

    Evamāgatā nīvaraṇādipaṭisaṅkhāsantiṭṭhanākārabhūtā upekkhā, ayaṃ saṅkhārupekkhā nāma.

    தத்த² நீவரணே படிஸங்கா²தி பஞ்ச நீவரணானி பஹாதப்³ப³பா⁴வேன படிஸங்கா²ய, பரிக்³க³ஹெத்வாதி அத்தோ². ஸந்திட்ட²னாதி நீவரணானங் பஹானாபி⁴முகீ²பூ⁴தத்தா தேஸங் பஹானேபி அப்³யாபாரபா⁴வூபக³மனேன மஜ்ஜ²த்ததாய ஸந்திட்ட²னா. ஸங்கா²ருபெக்கா²ஸூதி நீவரணப்பஹானே ப்³யாபாராகரணேன நீவரணஸங்கா²தானங் ஸங்கா²ரானங் உபெக்க²னாஸூதி அத்தோ². ஏஸ நயோ விதக்கவிசாராதீ³ஸு உப்பாதா³தீ³ஸு ச. தத்த² உப்பாத³ந்தி புரிமகம்மபச்சயா க²ந்தா⁴னங் இத⁴ உப்பத்திமாஹ. பவத்தந்தி ததா²உப்பன்னஸ்ஸ பவத்திங். நிமித்தந்தி ஸப்³ப³ம்பி தேபூ⁴மகங் ஸங்கா²ரக³தங் நிமித்தபா⁴வேன உபட்டா²னதோ. ஆயூஹனந்தி ஆயதிங் படிஸந்தி⁴ஹேதுபூ⁴தங் கம்மங். படிஸந்தி⁴ந்தி ஆயதிங் உபபத்திங். க³திந்தி யாய க³தியா ஸா படிஸந்தி⁴ ஹோதி. நிப்³ப³த்திந்தி க²ந்தா⁴னங் நிப்³ப³த்தனங். உபபத்திந்தி விபாகப்பவத்திங். ஜாதிந்தி ஜராதீ³னங் பச்சயபூ⁴தங் ப⁴வபச்சயா ஜாதிங். ஜராமரணாத³யோ பாகடா ஏவ.

    Tattha nīvaraṇe paṭisaṅkhāti pañca nīvaraṇāni pahātabbabhāvena paṭisaṅkhāya, pariggahetvāti attho. Santiṭṭhanāti nīvaraṇānaṃ pahānābhimukhībhūtattā tesaṃ pahānepi abyāpārabhāvūpagamanena majjhattatāya santiṭṭhanā. Saṅkhārupekkhāsūti nīvaraṇappahāne byāpārākaraṇena nīvaraṇasaṅkhātānaṃ saṅkhārānaṃ upekkhanāsūti attho. Esa nayo vitakkavicārādīsu uppādādīsu ca. Tattha uppādanti purimakammapaccayā khandhānaṃ idha uppattimāha. Pavattanti tathāuppannassa pavattiṃ. Nimittanti sabbampi tebhūmakaṃ saṅkhāragataṃ nimittabhāvena upaṭṭhānato. Āyūhananti āyatiṃ paṭisandhihetubhūtaṃ kammaṃ. Paṭisandhinti āyatiṃ upapattiṃ. Gatinti yāya gatiyā sā paṭisandhi hoti. Nibbattinti khandhānaṃ nibbattanaṃ. Upapattinti vipākappavattiṃ. Jātinti jarādīnaṃ paccayabhūtaṃ bhavapaccayā jātiṃ. Jarāmaraṇādayo pākaṭā eva.

    எத்த² ச உப்பாதா³த³யோ பஞ்சேவ ஸங்கா²ருபெக்கா²ஞாணஸ்ஸ விஸயவஸேன வுத்தா, ஸேஸா தேஸங் வேவசனவஸேன. நிப்³ப³த்தி ஜாதீதி இத³ஞ்ஹி த்³வயங் உப்பாத³ஸ்ஸ சேவ படிஸந்தி⁴யா ச வேவசனங். க³தி உபபத்தி சாதி இத³ங் த்³வயங் பவத்தஸ்ஸ, ஜராத³யோ நிமித்தஸ்ஸாதி வேதி³தப்³ப³ங். நனு செத்த² சதூஸு மக்³க³வாரேஸு ‘‘உப்பாத³’’ந்திஆதீ³னி பஞ்ச மூலபதா³னி, ‘‘க³தீ’’திஆதீ³னி த³ஸ வேவசனபதா³னீதி பன்னரஸ பதா³னி வுத்தானி, ச²ஸு பன ப²லஸமாபத்திவாரேஸு பஞ்ச மூலபதா³னேவ வுத்தானி, தங் கஸ்மாதி சே? ஸங்கா²ருபெக்கா²ய திக்க²பா⁴வே ஸதி கிலேஸப்பஹானஸமத்த²ஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ ஸப்³பா⁴வதோ தஸ்ஸா திக்க²பா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ங் வேவசனபதே³ஹி ஸஹ த³ள்ஹங் கத்வா மூலபதா³னி வுத்தானி, ப²லஸ்ஸ நிருஸ்ஸாஹபா⁴வேன ஸந்தஸபா⁴வத்தா மக்³கா³யத்தத்தா ச மந்த³பூ⁴தாபி ஸங்கா²ருபெக்கா² ப²லஸ்ஸ பச்சயோ ஹோதீதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் மூலபதா³னேவ வுத்தானீதி வேதி³தப்³பா³னி.

    Ettha ca uppādādayo pañceva saṅkhārupekkhāñāṇassa visayavasena vuttā, sesā tesaṃ vevacanavasena. Nibbatti jātīti idañhi dvayaṃ uppādassa ceva paṭisandhiyā ca vevacanaṃ. Gati upapatti cāti idaṃ dvayaṃ pavattassa, jarādayo nimittassāti veditabbaṃ. Nanu cettha catūsu maggavāresu ‘‘uppāda’’ntiādīni pañca mūlapadāni, ‘‘gatī’’tiādīni dasa vevacanapadānīti pannarasa padāni vuttāni, chasu pana phalasamāpattivāresu pañca mūlapadāneva vuttāni, taṃ kasmāti ce? Saṅkhārupekkhāya tikkhabhāve sati kilesappahānasamatthassa maggassa sabbhāvato tassā tikkhabhāvadassanatthaṃ vevacanapadehi saha daḷhaṃ katvā mūlapadāni vuttāni, phalassa nirussāhabhāvena santasabhāvattā maggāyattattā ca mandabhūtāpi saṅkhārupekkhā phalassa paccayo hotīti dassanatthaṃ mūlapadāneva vuttānīti veditabbāni.

    தத்த² ‘‘ஸோதாபத்திமக்³க³படிலாப⁴த்தா²யா’’திஆதீ³ஸு சதூஸு மக்³க³வாரேஸு ஸுஞ்ஞதானிமித்தப்பணிஹிதமக்³கா³னங் அஞ்ஞதரோ வுத்தோ. ‘‘ஸோதாபத்திப²லஸமாபத்தத்தா²யா’’திஆதீ³ஸு சதூஸு ப²லவாரேஸு பன அப்பணிஹிதப²லஸமாபத்தி வேதி³தப்³பா³. கஸ்மா? ஸுஞ்ஞதவிஹாரஸமாபத்தத்தா²ய அனிமித்தவிஹாரஸமாபத்தத்தா²யாதி இதராஸங் த்³வின்னங் ப²லஸமாபத்தீனங் விஸுங் வுத்தத்தா. அனிச்சானுபஸ்ஸனாவுட்டா²னவஸேன ஹி அனிமித்தமக்³கோ³, ததே²வ ப²லஸமாபத்திகாலே அனிமித்தப²லஸமாபத்தி, து³க்கா²னுபஸ்ஸனாவுட்டா²னவஸேன அப்பணிஹிதமக்³க³ப²லஸமாபத்தியோ, அனத்தானுபஸ்ஸனாவுட்டா²னவஸஏன ஸுஞ்ஞதமக்³க³ப²லஸமாபத்தியோ ஸுத்தந்தனயேன வேதி³தப்³பா³. ஏவஞ்ச கத்வா ஸுஞ்ஞதாதி³விமொக்க²வஸேன மக்³கு³ப்பத்திஹேதுபூ⁴தா சதஸ்ஸோ, ததா² அப்பணிஹிதப²லஸமாபத்தியா சதஸ்ஸோ, ஸுஞ்ஞதவிஹாரஅனிமித்தவிஹாரவஸேன த்³வேதி த³ஸ ஸங்கா²ருபெக்கா²விபஸ்ஸனாபஞ்ஞா வுத்தா, ஸமத²ஸங்கா²ருபெக்கா² பன அப்பனாவீதி²யா ஆஸன்னபுப்³ப³பா⁴கே³ ப³லப்பத்தங் பா⁴வனாமயஞாணங்.

    Tattha ‘‘sotāpattimaggapaṭilābhatthāyā’’tiādīsu catūsu maggavāresu suññatānimittappaṇihitamaggānaṃ aññataro vutto. ‘‘Sotāpattiphalasamāpattatthāyā’’tiādīsu catūsu phalavāresu pana appaṇihitaphalasamāpatti veditabbā. Kasmā? Suññatavihārasamāpattatthāya animittavihārasamāpattatthāyāti itarāsaṃ dvinnaṃ phalasamāpattīnaṃ visuṃ vuttattā. Aniccānupassanāvuṭṭhānavasena hi animittamaggo, tatheva phalasamāpattikāle animittaphalasamāpatti, dukkhānupassanāvuṭṭhānavasena appaṇihitamaggaphalasamāpattiyo, anattānupassanāvuṭṭhānavasaena suññatamaggaphalasamāpattiyo suttantanayena veditabbā. Evañca katvā suññatādivimokkhavasena magguppattihetubhūtā catasso, tathā appaṇihitaphalasamāpattiyā catasso, suññatavihāraanimittavihāravasena dveti dasa saṅkhārupekkhāvipassanāpaññā vuttā, samathasaṅkhārupekkhā pana appanāvīthiyā āsannapubbabhāge balappattaṃ bhāvanāmayañāṇaṃ.

    யா பன ‘‘யஸ்மிங் ஸமயே காமாவசரங் குஸலங் சித்தங் உப்பன்னங் ஹோதி உபெக்கா²ஸஹக³த’’ந்தி (த⁴॰ ஸ॰ 150) ஏவமாக³தா அது³க்க²மஸுக²ஸஞ்ஞிதா உபெக்கா², அயங் வேத³னுபெக்கா² நாம.

    Yā pana ‘‘yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ kusalaṃ cittaṃ uppannaṃ hoti upekkhāsahagata’’nti (dha. sa. 150) evamāgatā adukkhamasukhasaññitā upekkhā, ayaṃ vedanupekkhā nāma.

    யா ‘‘யத³த்தி² யங் பூ⁴தங், தங் பஜஹதி, உபெக்க²ங் படிலப⁴தீ’’தி (ம॰ நி॰ 3.71; அ॰ நி॰ 7.55) ஏவமாக³தா விசினநே மஜ்ஜ²த்தபூ⁴தா உபெக்கா², அயங் விபஸ்ஸனுபெக்கா² நாம.

    Yā ‘‘yadatthi yaṃ bhūtaṃ, taṃ pajahati, upekkhaṃ paṭilabhatī’’ti (ma. ni. 3.71; a. ni. 7.55) evamāgatā vicinane majjhattabhūtā upekkhā, ayaṃ vipassanupekkhā nāma.

    தத்த² யத³த்தி² யங் பூ⁴தந்தி க²ந்த⁴பஞ்சகங், தங் முஞ்சிதுகம்யதாஞாணேன பஜஹதி. உபெக்க²ங் படிலப⁴தீதி தி³ட்ட²ஸோவத்திகத்தயஸ்ஸ ஸப்பஸ்ஸ லக்க²ணவிசினநே விய தி³ட்ட²லக்க²ணத்தயஸ்ஸ க²ந்த⁴பஞ்சகஸ்ஸ ஸங்கா²ரலக்க²ணவிசினநே உபெக்க²ங் படிலப⁴தீதி அத்தோ².

    Tattha yadatthi yaṃ bhūtanti khandhapañcakaṃ, taṃ muñcitukamyatāñāṇena pajahati. Upekkhaṃ paṭilabhatīti diṭṭhasovattikattayassa sappassa lakkhaṇavicinane viya diṭṭhalakkhaṇattayassa khandhapañcakassa saṅkhāralakkhaṇavicinane upekkhaṃ paṭilabhatīti attho.

    யா பன ச²ந்தா³தீ³ஸு யேவாபனகேஸு ஆக³தா ஸஹஜாதானங் ஸமப்பவத்திஹேதுபூ⁴தா உபெக்கா², அயங் தத்ரமஜ்ஜ²த்துபெக்கா² நாம.

    Yā pana chandādīsu yevāpanakesu āgatā sahajātānaṃ samappavattihetubhūtā upekkhā, ayaṃ tatramajjhattupekkhā nāma.

    யா ‘‘உபெக்க²கோ ச விஹரதீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.230; த⁴॰ ஸ॰ 163) ஏவமாக³தா அக்³க³ஸுகே²பி தஸ்மிங் அபக்க²பாதஜனநீ உபெக்கா², அயங் ஜா²னுபெக்கா² நாம.

    Yā ‘‘upekkhako ca viharatī’’ti (dī. ni. 1.230; dha. sa. 163) evamāgatā aggasukhepi tasmiṃ apakkhapātajananī upekkhā, ayaṃ jhānupekkhā nāma.

    யா பன ‘‘உபெக்கா²ஸதிபாரிஸுத்³தி⁴ங் சதுத்த²ங் ஜா²ன’’ந்தி (தீ³॰ நி॰ 1.232; த⁴॰ ஸ॰ 165) ஏவமாக³தா ஸப்³ப³பச்சனீகபரிஸுத்³தா⁴ பச்சனீகவூபஸமனேபி அப்³யாபாரபூ⁴தா உபெக்கா², அயங் பாரிஸுத்³து⁴பெக்கா² நாம.

    Yā pana ‘‘upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhāna’’nti (dī. ni. 1.232; dha. sa. 165) evamāgatā sabbapaccanīkaparisuddhā paccanīkavūpasamanepi abyāpārabhūtā upekkhā, ayaṃ pārisuddhupekkhā nāma.

    தத்த² ச²ளங்கு³பெக்கா² ச ப்³ரஹ்மவிஹாருபெக்கா² ச பொ³ஜ்ஜ²ங்கு³பெக்கா² ச தத்ரமஜ்ஜ²த்துபெக்கா² ச ஜா²னுபெக்கா² ச பாரிஸுத்³து⁴பெக்கா² ச அத்த²தோ ஏகா தத்ரமஜ்ஜ²த்துபெக்கா²வ ஹோதி. தேன தேன அவத்தா²பே⁴தே³ன பனஸ்ஸா அயங் பே⁴தோ³ ஏகஸ்ஸபி ஸதோ ஸத்தஸ்ஸ குமாரயுவதே²ரஸேனாபதிராஜாதி³வஸேன பே⁴தோ³ விய. தஸ்மா தாஸு யத்த² ச²ளங்கு³பெக்கா², ந தத்த² பொ³ஜ்ஜ²ங்கு³பெக்கா²த³யோ. யத்த² வா பன பொ³ஜ்ஜ²ங்கு³பெக்கா², ந தத்த² ச²ளங்கு³பெக்கா²த³யோ ஹொந்தீதி வேதி³தப்³பா³. யதா² சேதாஸங் அத்த²தோ ஏகீபா⁴வோ, ஏவங் ஸங்கா²ருபெக்கா²விபஸ்ஸனுபெக்கா²னம்பி. பஞ்ஞா ஏவ ஹி ஸா கிச்சவஸேன த்³விதா⁴ பி⁴ன்னா. யதா² ஹி புரிஸஸ்ஸ ஸாயங் கே³ஹங் பவிட்ட²ங் ஸப்பங் அஜபத³த³ண்ட³ங் க³ஹெத்வா பரியேஸமானஸ்ஸ தங் து²ஸகொட்ட²கே நிபன்னங் தி³ஸ்வா ‘‘ஸப்போ நு கோ², நோ’’தி அவலோகெந்தஸ்ஸ ஸோவத்திகத்தயங் தி³ஸ்வா நிப்³பே³மதிகஸ்ஸ ‘‘ஸப்போ, ந ஸப்போ’’தி விசினநே மஜ்ஜ²த்ததா ஹோதி, ஏவமேவ யா ஆரத்³த⁴விபஸ்ஸகஸ்ஸ விபஸ்ஸனாஞாணேன லக்க²ணத்தயே தி³ட்டே² ஸங்கா²ரானங் அனிச்சபா⁴வாதி³விசினநே மஜ்ஜ²த்ததா உப்பஜ்ஜதி, அயங் விபஸ்ஸனுபெக்கா². யதா² பன தஸ்ஸ புரிஸஸ்ஸ அஜபதே³ன த³ண்டே³ன கா³ள்ஹங் ஸப்பங் க³ஹெத்வா ‘‘கிந்தாஹங் இமங் ஸப்பங் அவிஹேடெ²ந்தோ அத்தானஞ்ச இமினா அட³ங்ஸாபெந்தோ முஞ்செய்ய’’ந்தி முஞ்சனாகாரமேவ பரியேஸதோ க³ஹணே மஜ்ஜ²த்ததா ஹோதி, ஏவமேவ யா லக்க²ணத்தயஸ்ஸ தி³ட்ட²த்தா ஆதி³த்தே விய தயோ ப⁴வே பஸ்ஸதோ ஸங்கா²ரக்³க³ஹணே மஜ்ஜ²த்ததா, அயங் ஸங்கா²ருபெக்கா². இதி விபஸ்ஸனுபெக்கா²ய ஸித்³தா⁴ய ஸங்கா²ருபெக்கா²பி ஸித்³தா⁴வ ஹோதி. இமினா பனேஸா விசினநக³ஹணேஸு மஜ்ஜ²த்தஸங்கா²தேன கிச்சேன த்³விதா⁴ பி⁴ன்னா. வீரியுபெக்கா² பன வேத³னுபெக்கா² ச அஞ்ஞமஞ்ஞஞ்ச அவஸேஸாஹி ச அத்த²தோ பி⁴ன்னா ஏவாதி.

    Tattha chaḷaṅgupekkhā ca brahmavihārupekkhā ca bojjhaṅgupekkhā ca tatramajjhattupekkhā ca jhānupekkhā ca pārisuddhupekkhā ca atthato ekā tatramajjhattupekkhāva hoti. Tena tena avatthābhedena panassā ayaṃ bhedo ekassapi sato sattassa kumārayuvatherasenāpatirājādivasena bhedo viya. Tasmā tāsu yattha chaḷaṅgupekkhā, na tattha bojjhaṅgupekkhādayo. Yattha vā pana bojjhaṅgupekkhā, na tattha chaḷaṅgupekkhādayo hontīti veditabbā. Yathā cetāsaṃ atthato ekībhāvo, evaṃ saṅkhārupekkhāvipassanupekkhānampi. Paññā eva hi sā kiccavasena dvidhā bhinnā. Yathā hi purisassa sāyaṃ gehaṃ paviṭṭhaṃ sappaṃ ajapadadaṇḍaṃ gahetvā pariyesamānassa taṃ thusakoṭṭhake nipannaṃ disvā ‘‘sappo nu kho, no’’ti avalokentassa sovattikattayaṃ disvā nibbematikassa ‘‘sappo, na sappo’’ti vicinane majjhattatā hoti, evameva yā āraddhavipassakassa vipassanāñāṇena lakkhaṇattaye diṭṭhe saṅkhārānaṃ aniccabhāvādivicinane majjhattatā uppajjati, ayaṃ vipassanupekkhā. Yathā pana tassa purisassa ajapadena daṇḍena gāḷhaṃ sappaṃ gahetvā ‘‘kintāhaṃ imaṃ sappaṃ aviheṭhento attānañca iminā aḍaṃsāpento muñceyya’’nti muñcanākārameva pariyesato gahaṇe majjhattatā hoti, evameva yā lakkhaṇattayassa diṭṭhattā āditte viya tayo bhave passato saṅkhāraggahaṇe majjhattatā, ayaṃ saṅkhārupekkhā. Iti vipassanupekkhāya siddhāya saṅkhārupekkhāpi siddhāva hoti. Iminā panesā vicinanagahaṇesu majjhattasaṅkhātena kiccena dvidhā bhinnā. Vīriyupekkhā pana vedanupekkhā ca aññamaññañca avasesāhi ca atthato bhinnā evāti.

    இமாஸங் பன த³ஸன்னம்பி உபெக்கா²னங் பூ⁴மிபுக்³க³லாதி³வஸேன விபா⁴கோ³ தத்த² தத்த² வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³போ³தி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ஏவமயங் த³ஸவிதா⁴பீ’’திஆதி³. தத்த² பூ⁴மிபுக்³க³லசித்தாரம்மணதோதி ‘‘ச²ளங்கு³பெக்கா² காமாவசரா, ப்³ரஹ்மவிஹாருபெக்கா² ரூபாவசரா’’தி ஏவமாதி³னா பூ⁴மிதோ. ‘‘ச²ளங்கு³பெக்கா² கீ²ணாஸவஸ்ஸேவ, ப்³ரஹ்மவிஹாருபெக்கா² திண்ணம்பி புது²ஜ்ஜனஸெக்கா²ஸெக்கா²ன’’ந்தி ஏவமாதி³னா புக்³க³லதோ. ‘‘ச²ளங்கு³பெக்கா² ஸோமனஸ்ஸுபெக்கா²ஸஹக³தசித்தஸம்பயுத்தா’’திஆதி³னா சித்ததோ. ‘‘ச²ளங்கு³பெக்கா² ச²ளாரம்மணா, ப்³ரஹ்மவிஹாருபெக்கா² த⁴ம்மாரம்மணா’’திஆதி³னா ஆரம்மணதோ. க²ந்த⁴ஸங்க³ஹஏகக்க²ணகுஸலத்திகஸங்கே²பவஸேனாதி ‘‘வேத³னுபெக்கா² வேத³னாக்க²ந்தே⁴ன ஸங்க³ஹிதா, இதரா நவ ஸங்கா²ரக்க²ந்தே⁴னா’’தி க²ந்த⁴ஸங்க³ஹவஸேன. ச²ளங்கு³பெக்கா² ப்³ரஹ்மவிஹாரபொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஜா²னபாரிஸுத்³தி⁴தத்ரமஜ்ஜ²த்துபெக்கா² ச அத்த²தோ ஏகா, தஸ்மா ஏகக்க²ணே தாஸு ஏகாய ஸதி ந இதரா, ததா² ஸங்கா²ருபெக்கா²விபஸ்ஸனுபெக்கா²பி வேதி³தப்³பா³, வேத³னாவீரியுபெக்கா²னங் ஏகக்க²ணே ஸியா உப்பத்தீதி ஏவங் ஏகக்க²ணவஸேன. ச²ளங்கு³பெக்கா² அப்³யாகதா, ப்³ரஹ்மவிஹாருபெக்கா² குஸலாப்³யாகதா, ததா² ஸேஸா, வேத³னுபெக்கா² பன ஸியா அகுஸலாபீதி ஏவங் குஸலத்திகவஸேன. த³ஸபேதா ஸங்கே²பதோ சத்தாரோவ த⁴ம்மா வீரியவேத³னாதத்ரமஜ்ஜ²த்ததாஞாணவஸேனாதி ஏவங் ஸங்கே²பவஸேன.

    Imāsaṃ pana dasannampi upekkhānaṃ bhūmipuggalādivasena vibhāgo tattha tattha vuttanayeneva veditabboti dassento āha ‘‘evamayaṃ dasavidhāpī’’tiādi. Tattha bhūmipuggalacittārammaṇatoti ‘‘chaḷaṅgupekkhā kāmāvacarā, brahmavihārupekkhā rūpāvacarā’’ti evamādinā bhūmito. ‘‘Chaḷaṅgupekkhā khīṇāsavasseva, brahmavihārupekkhā tiṇṇampi puthujjanasekkhāsekkhāna’’nti evamādinā puggalato. ‘‘Chaḷaṅgupekkhā somanassupekkhāsahagatacittasampayuttā’’tiādinā cittato. ‘‘Chaḷaṅgupekkhā chaḷārammaṇā, brahmavihārupekkhā dhammārammaṇā’’tiādinā ārammaṇato. Khandhasaṅgahaekakkhaṇakusalattikasaṅkhepavasenāti ‘‘vedanupekkhā vedanākkhandhena saṅgahitā, itarā nava saṅkhārakkhandhenā’’ti khandhasaṅgahavasena. Chaḷaṅgupekkhā brahmavihārabojjhaṅgajhānapārisuddhitatramajjhattupekkhā ca atthato ekā, tasmā ekakkhaṇe tāsu ekāya sati na itarā, tathā saṅkhārupekkhāvipassanupekkhāpi veditabbā, vedanāvīriyupekkhānaṃ ekakkhaṇe siyā uppattīti evaṃ ekakkhaṇavasena. Chaḷaṅgupekkhā abyākatā, brahmavihārupekkhā kusalābyākatā, tathā sesā, vedanupekkhā pana siyā akusalāpīti evaṃ kusalattikavasena. Dasapetā saṅkhepato cattārova dhammā vīriyavedanātatramajjhattatāñāṇavasenāti evaṃ saṅkhepavasena.

    இதா³னி இதா⁴தி⁴ப்பேதாய ஜா²னுபெக்கா²ய லக்க²ணாதி³ங் நித்³தா⁴ரெத்வா த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘லக்க²ணாதி³தோ பனா’’திஆதி³. தத்த² அனாபோ⁴க³ரஸாதி பணீதஸுகே²பி தஸ்மிங் அவனதிபடிபக்க²கிச்சாதி அத்தோ². அப்³யாபாரபச்சுபட்டா²னாதி ஸதிபி ஸுக²பாரமிப்பத்தியங் தஸ்மிங் ஸுகே² அப்³யாவடா ஹுத்வா பச்சுபதிட்ட²தி, ஸம்பயுத்தானங் வா தத்த² அப்³யாபாரங் பச்சுபட்ட²பேதீதி அத்தோ². ஸம்பயுத்தத⁴ம்மானங் கோ²ப⁴ங் உப்பிலவஞ்ச ஆவஹந்தேஹி விதக்காதீ³ஹி அபி⁴பூ⁴தத்தா அபரிப்³யத்தங் தத்த² தத்ரமஜ்ஜ²த்ததாய கிச்சங், தத³பா⁴வதோ இத⁴ பரிப்³யத்தந்தி ஆஹ ‘‘அபரிப்³யத்தகிச்சதோ’’தி. தேனேவாஹ ‘‘அபரிப்³யத்தங் ஹீ’’திஆதி³.

    Idāni idhādhippetāya jhānupekkhāya lakkhaṇādiṃ niddhāretvā dassento āha ‘‘lakkhaṇādito panā’’tiādi. Tattha anābhogarasāti paṇītasukhepi tasmiṃ avanatipaṭipakkhakiccāti attho. Abyāpārapaccupaṭṭhānāti satipi sukhapāramippattiyaṃ tasmiṃ sukhe abyāvaṭā hutvā paccupatiṭṭhati, sampayuttānaṃ vā tattha abyāpāraṃ paccupaṭṭhapetīti attho. Sampayuttadhammānaṃ khobhaṃ uppilavañca āvahantehi vitakkādīhi abhibhūtattā aparibyattaṃ tattha tatramajjhattatāya kiccaṃ, tadabhāvato idha paribyattanti āha ‘‘aparibyattakiccato’’ti. Tenevāha ‘‘aparibyattaṃ hī’’tiādi.

    இதா³னி ஸதோ ச ஸம்பஜானோதி எத்த² ‘‘வுச்சதீ’’தி அஜ்ஜா²ஹரிதப்³ப³ங். ஸரதீதி இமினா ‘‘ஸதோ’’தி பத³ஸ்ஸ கத்துஸாத⁴னதமாஹ. ஸம்பஜானாதீதி ஸம்மதே³வ பஜானாதி. புக்³க³லேனாதி புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னேன. ஸரணங் சிந்தனங் உபட்டா²னங் லக்க²ணமேதிஸ்ஸாதி ஸரணலக்க²ணா. ஸம்முஸ்ஸனபடிபக்கோ² அஸம்முஸ்ஸனங் கிச்சங் ஏதிஸ்ஸாதி அஸம்முஸ்ஸனரஸா. கிலேஸேஹி ஆரக்கா² ஹுத்வா பச்சுபதிட்ட²தி, ததோ வா ஆரக்க²ங் பச்சுபட்ட²பேதீதி ஆரக்க²பச்சுபட்டா²னா. அஸம்முய்ஹனங் ஸம்மதே³வ பஜானநங், ஸம்மோஹபடிபக்கோ² வா அஸம்மோஹோ லக்க²ணமேதஸ்ஸாதி அஸம்மோஹலக்க²ணங். தீரணங் கிச்சஸ்ஸ பாரக³மனங். பவிசயோ வீமங்ஸா. காமங் உபசாரஜ்ஜா²னாதி³ங் உபாதா³ய பட²மது³தியஜ்ஜா²னானிபி ஸுகு²மானேவ, இமங் பன உபரிமஜ்ஜா²னங் உபாதா³ய ‘‘ஓளாரிகத்தா பன தேஸங் ஜா²னான’’ந்தி வுத்தங், ஸா ச ஓளாரிகதா விதக்காதி³தூ²லங்க³தாய வேதி³தப்³பா³. கேசி ‘‘ப³ஹுசேதஸிகதாயா’’தி ச வத³ந்தி. பூ⁴மியங் விய புரிஸஸ்ஸாதி புரிஸஸ்ஸ பூ⁴மியங் க³தி வியாதி வுத்தங் ஹோதி. க³தி ஸுகா² ஹோதீதி தேஸு ஜா²னேஸு க³தி ஸுகா² ஹோதி. அப்³யத்தங் தத்த² ஸதிஸம்பஜஞ்ஞகிச்சந்தி ‘‘இத³ங் நாம து³க்கரங் கரீயதீ’’தி வத்தப்³ப³ஸ்ஸ அபா⁴வதோ வுத்தங். ஓளாரிகங்க³ப்பஹானேன பன ஸுகு²மத்தாதி அயமத்தோ² காமங் து³தியஜ்ஜா²னேபி ஸம்ப⁴வதி, ததா²பி யேபு⁴ய்யேன அவிப்பயோகீ³பா⁴வேன வத்தமானேஸு பீதிஸுகே²ஸு பீதிஸங்கா²தஸ்ஸ ஓளாரிகங்க³ஸ்ஸ பஹானேன ஸுகு²மதாய இத⁴ ஸாதிஸயோ ஸதிபஞ்ஞாப்³யாபாரோதி வுத்தங் ‘‘புரிஸஸ்ஸா’’திஆதி³. தே⁴னுங் பிவதீதி தே⁴னுபகோ³, தே⁴னுயா கீ²ரங் பிவந்தோதி வுத்தங் ஹோதி. புனதே³வ பீதிங் உபக³ச்செ²ய்யாதி ஹானபா⁴கி³யங் ஜா²னங் ஸியா , து³தியஜ்ஜா²னமேவ ஸம்பஜ்ஜெய்யாதி அத்தோ². தேனாஹ ‘‘பீதிஸம்பயுத்தமேவ ஸியா’’தி. இத³ஞ்ச அதிமது⁴ரங் ஸுக²ந்தி ததியஜ்ஜா²னே ஸுக²ங் ஸந்தா⁴யாஹ, அதிமது⁴ரதா சஸ்ஸ பஹாஸோத³க்³யஸபா⁴வாய பீதியா அபா⁴வேனேவ வேதி³தப்³பா³. இத³ந்தி ‘‘ஸதோ ஸம்பஜானோ’’தி பத³த்³வயங்.

    Idānisato ca sampajānoti ettha ‘‘vuccatī’’ti ajjhāharitabbaṃ. Saratīti iminā ‘‘sato’’ti padassa kattusādhanatamāha. Sampajānātīti sammadeva pajānāti. Puggalenāti puggalādhiṭṭhānena. Saraṇaṃ cintanaṃ upaṭṭhānaṃ lakkhaṇametissāti saraṇalakkhaṇā. Sammussanapaṭipakkho asammussanaṃ kiccaṃ etissāti asammussanarasā. Kilesehi ārakkhā hutvā paccupatiṭṭhati, tato vā ārakkhaṃ paccupaṭṭhapetīti ārakkhapaccupaṭṭhānā. Asammuyhanaṃ sammadeva pajānanaṃ, sammohapaṭipakkho vā asammoho lakkhaṇametassāti asammohalakkhaṇaṃ. Tīraṇaṃ kiccassa pāragamanaṃ. Pavicayo vīmaṃsā. Kāmaṃ upacārajjhānādiṃ upādāya paṭhamadutiyajjhānānipi sukhumāneva, imaṃ pana uparimajjhānaṃ upādāya ‘‘oḷārikattā pana tesaṃ jhānāna’’nti vuttaṃ, sā ca oḷārikatā vitakkādithūlaṅgatāya veditabbā. Keci ‘‘bahucetasikatāyā’’ti ca vadanti. Bhūmiyaṃ viya purisassāti purisassa bhūmiyaṃ gati viyāti vuttaṃ hoti. Gati sukhā hotīti tesu jhānesu gati sukhā hoti. Abyattaṃ tattha satisampajaññakiccanti ‘‘idaṃ nāma dukkaraṃ karīyatī’’ti vattabbassa abhāvato vuttaṃ. Oḷārikaṅgappahānena pana sukhumattāti ayamattho kāmaṃ dutiyajjhānepi sambhavati, tathāpi yebhuyyena avippayogībhāvena vattamānesu pītisukhesu pītisaṅkhātassa oḷārikaṅgassa pahānena sukhumatāya idha sātisayo satipaññābyāpāroti vuttaṃ ‘‘purisassā’’tiādi. Dhenuṃ pivatīti dhenupago, dhenuyā khīraṃ pivantoti vuttaṃ hoti. Punadeva pītiṃ upagaccheyyāti hānabhāgiyaṃ jhānaṃ siyā , dutiyajjhānameva sampajjeyyāti attho. Tenāha ‘‘pītisampayuttameva siyā’’ti. Idañca atimadhuraṃ sukhanti tatiyajjhāne sukhaṃ sandhāyāha, atimadhuratā cassa pahāsodagyasabhāvāya pītiyā abhāveneva veditabbā. Idanti ‘‘sato sampajāno’’ti padadvayaṃ.

    ஸுக²ஞ்ச காயேன படிஸங்வேதே³ஸிந்தி எத்த² கத²மாபோ⁴கே³ன வினா ஸுக²படிஸங்வேத³னாதி ஆஹ ‘‘கிஞ்சாபீ’’திஆதி³. யஸ்மா தஸ்ஸ நாமகாயேன ஸம்பயுத்தங் ஸுக²ங், தஸ்மா ஏதமத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸுக²ஞ்ச காயேன படிஸங்வேதே³ஸி’’ந்தி ஆஹாதி யோஜேதப்³ப³ங். அயங் பனெத்த² ஸங்கே²பத்தோ² – ‘‘ஸுக²ங் வேத³யாமீ’’தி ஏவமாபோ⁴கே³ அஸதிபி நாமகாயேன சேதஸிகஸுக²ங், காயிகஸுக²ஹேதுரூபஸமுட்டா²பனேன காயிகஸுக²ஞ்ச ஜா²னஸமங்கீ³ படிஸங்வேதே³தீதி வுச்சதீதி. தஸ்ஸாதி ஜா²னஸமங்கி³னோ. யங் வா தந்தி யங் வா தங் யதா²வுத்தங் நாமகாயஸம்பயுத்தங் ஸுக²ங். தங்ஸமுட்டா²னேனாதி ததோ ஸமுட்டி²தேன அதிபணீதேன ரூபேன அஸ்ஸ ஜா²னஸமங்கி³னோ ரூபகாயோ யஸ்மா பு²டோ, தஸ்மா ஏதமத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோதி ஸம்ப³ந்தி⁴தப்³ப³ங். யஸ்ஸாதி ரூபகாயஸ்ஸ. பு²டத்தாதி ப்³யாபிதத்தாதி அத்தோ². யதா² ஹி உத³கேன பு²ட்ட²ஸரீரஸ்ஸ தாதி³ஸே பொ²ட்ட²ப்³பே³ பு²ட்டே² ஸுக²ங் உப்பஜ்ஜதி, ஏவங் ஏதேஹி ஜா²னசித்தஸமுட்டி²தேஹி ரூபேஹி பு²ட்ட²ஸரீரஸ்ஸ. ஜா²னா வுட்டி²தோபீதி ஜா²னம்ஹா வுட்டி²தோபி. ஸுக²ங் படிஸங்வேதெ³ய்யாதி சித்தஸமுட்டி²தரூபேஹி அவஸேஸதிஸமுட்டி²தரூபஸங்க⁴ட்டனேன உப்பன்னகாயவிஞ்ஞாணேன காயிகங் ஸுக²ங் படிஸங்வேதெ³ய்ய. ஏதமத்த²ந்தி வுத்தனயேன சேதஸிககாயிகஸுக²படிஸங்வேத³னஸங்கா²தங் அத்த²ங்.

    Sukhañca kāyena paṭisaṃvedesinti ettha kathamābhogena vinā sukhapaṭisaṃvedanāti āha ‘‘kiñcāpī’’tiādi. Yasmā tassa nāmakāyena sampayuttaṃ sukhaṃ, tasmā etamatthaṃ dassento ‘‘sukhañca kāyena paṭisaṃvedesi’’nti āhāti yojetabbaṃ. Ayaṃ panettha saṅkhepattho – ‘‘sukhaṃ vedayāmī’’ti evamābhoge asatipi nāmakāyena cetasikasukhaṃ, kāyikasukhaheturūpasamuṭṭhāpanena kāyikasukhañca jhānasamaṅgī paṭisaṃvedetīti vuccatīti. Tassāti jhānasamaṅgino. Yaṃ vā tanti yaṃ vā taṃ yathāvuttaṃ nāmakāyasampayuttaṃ sukhaṃ. Taṃsamuṭṭhānenāti tato samuṭṭhitena atipaṇītena rūpena assa jhānasamaṅgino rūpakāyo yasmā phuṭo, tasmā etamatthaṃ dassentoti sambandhitabbaṃ. Yassāti rūpakāyassa. Phuṭattāti byāpitattāti attho. Yathā hi udakena phuṭṭhasarīrassa tādise phoṭṭhabbe phuṭṭhe sukhaṃ uppajjati, evaṃ etehi jhānacittasamuṭṭhitehi rūpehi phuṭṭhasarīrassa. Jhānā vuṭṭhitopīti jhānamhā vuṭṭhitopi. Sukhaṃ paṭisaṃvedeyyāti cittasamuṭṭhitarūpehi avasesatisamuṭṭhitarūpasaṅghaṭṭanena uppannakāyaviññāṇena kāyikaṃ sukhaṃ paṭisaṃvedeyya. Etamatthanti vuttanayena cetasikakāyikasukhapaṭisaṃvedanasaṅkhātaṃ atthaṃ.

    ந்தி ஹேதுஅத்தே² நிபாதோ, யஸ்மாதி அத்தோ². தேனாஹ ‘‘யங்ஜா²னஹேதூ’’தி. ஆசிக்க²ந்தீதிஆதீ³னி பதா³னி கித்தனத்தா²னீதி அதி⁴ப்பாயேனாஹ ‘‘பஸங்ஸந்தீதி அதி⁴ப்பாயோ’’தி. கிந்தீதி பஸங்ஸனாகாரபுச்சா². ஸுக²பாரமிப்பத்தேதி ஸுக²ஸ்ஸ பரமங் பரியந்தங் பத்தே. ஸுகா²பி⁴ஸங்கே³னாதி ஸுக²ஸ்மிங் ஆலயேன. ஏதி³ஸேஸு டா²னேஸு ஸதிக்³க³ஹணேனேவ ஸம்பஜஞ்ஞம்பி க³ஹிதங் ஹோதீதி இத⁴ பாளியங் ஸதியா ஏவ க³ஹிதத்தா ஏவங் உபட்டி²தஸ்ஸதிதாய ஸதிமா இச்சேவ வுத்தங், ஸம்பஜானோதி ஹெட்டா² வுத்தத்தா வா. அஸங்கிலிட்ட²ந்தி கிலேஸேஹி அஸம்மிஸ்ஸத்தா அஸங்கிலிட்ட²ங். ஜா²னக்க²ணே நிப்பரியாயதோ சேதஸிகஸுக²மேவ லப்³ப⁴தீதி ‘‘ஸுக²ங் நாமகாயேன படிஸங்வேதே³தீ’’தி வுத்தங். ததியந்தி க³ணனானுபுப்³ப³தோ ததியந்திஆதி³ ஹெட்டா² வுத்தனயானுஸாரேன வேதி³தப்³ப³ங்.

    Yanti hetuatthe nipāto, yasmāti attho. Tenāha ‘‘yaṃjhānahetū’’ti. Ācikkhantītiādīni padāni kittanatthānīti adhippāyenāha ‘‘pasaṃsantīti adhippāyo’’ti. Kintīti pasaṃsanākārapucchā. Sukhapāramippatteti sukhassa paramaṃ pariyantaṃ patte. Sukhābhisaṅgenāti sukhasmiṃ ālayena. Edisesu ṭhānesu satiggahaṇeneva sampajaññampi gahitaṃ hotīti idha pāḷiyaṃ satiyā eva gahitattā evaṃ upaṭṭhitassatitāya satimā icceva vuttaṃ, sampajānoti heṭṭhā vuttattā vā. Asaṃkiliṭṭhanti kilesehi asammissattā asaṃkiliṭṭhaṃ. Jhānakkhaṇe nippariyāyato cetasikasukhameva labbhatīti ‘‘sukhaṃ nāmakāyena paṭisaṃvedetī’’ti vuttaṃ. Tatiyanti gaṇanānupubbato tatiyantiādi heṭṭhā vuttanayānusārena veditabbaṃ.

    ததியஜ்ஜா²னகதா² நிட்டி²தா.

    Tatiyajjhānakathā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact