| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Tatiyajjhānakathāvaṇṇanā
੧੬੩. વੀਰਿਯਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਗ੍ਗਹਨਿਗ੍ਗਹੇਸੁ ਬ੍ਯਾਪਾਰਾਕਰਣੇਨ ਉਪੇਕ੍ਖਿਯਤੀ’’ਤਿ। ਗਹਣੇ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭਾવੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਉਪੇਕ੍ਖਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ, ਤਥਾਪવਤ੍ਤਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਪਞ੍ਞਾ। ਤਸ੍ਸਾ ਪਨ વਿਸਯਤੋ ਪਭੇਦੋ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਟਿ॰ ਮ॰ ੧.੫੭) ਯਸ੍ਸਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ વੁਤ੍ਤੋ, ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਠਮਜ੍ਝਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਾਦਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯਾ ਇਧ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ। ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿਂ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਗਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾવੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਤੋ। ਆਯੂਹਨਨ੍ਤਿ ਆਯਤਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਹੇਤੁਭੂਤਂ ਕਮ੍ਮਂ। ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਆਯਤਿਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ। ਗਤਿਨ੍ਤਿ ਯਾਯ ਗਤਿਯਾ ਸਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਹੋਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਂ। ਉਪਪਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਾ ਉਪਪਨ੍ਨਸ੍ਸ વਾ’’ਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ વਿਪਾਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਂ। ਜਾਤਿਨ੍ਤਿ ਜਰਾਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਂ ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿਂ। ਜਰਾਮਰਣਾਦਯੋ ਪਾਕਟਾ ਏવ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚੇવ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣਸ੍ਸ વਿਸਯવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਾ, ਸੇਸਾ ਤੇਸਂ વੇવਚਨવਸੇਨ। ‘‘ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਜਾਤੀ’’ਤਿ ਇਦਞ੍ਹਿ ਦ੍વਯਂ ਉਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਚੇવ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਚ વੇવਚਨਂ। ‘‘ਗਤਿ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਚਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਦ੍વਯਂ ਪવਤ੍ਤਸ੍ਸ। ਜਰਾਦਯੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ।
163. Vīriyaṃ upekkhāti vuttaṃ ‘‘paggahaniggahesu byāpārākaraṇena upekkhiyatī’’ti. Gahaṇe majjhattabhāvena saṅkhāre upekkhatīti saṅkhārupekkhā, tathāpavattā vipassanā paññā. Tassā pana visayato pabhedo ‘‘aṭṭha saṅkhārupekkhā’’tiādinā (paṭi. ma. 1.57) yassaṃ pāḷiyaṃ vutto, taṃ pāḷisesaṃ dassento ‘‘paṭhamajjhāna’’ntiādimāha. Tattha uppādanti purimakammapaccayā idha uppattiṃ. Pavattanti tathā uppannassa pavattiṃ. Nimittanti sabbampi saṅkhāragataṃ nimittabhāvena upaṭṭhānato. Āyūhananti āyatiṃ paṭisandhihetubhūtaṃ kammaṃ. Paṭisandhinti āyatiṃ upapattiṃ. Gatinti yāya gatiyā sā paṭisandhi hoti. Nibbattinti khandhānaṃ nibbattanaṃ. Upapattinti ‘‘samāpannassa vā upapannassa vā’’ti evaṃ vuttaṃ vipākappavattiṃ. Jātinti jarādīnaṃ paccayabhūtaṃ bhavapaccayā jātiṃ. Jarāmaraṇādayo pākaṭā eva. Ettha ca uppādādayo pañceva saṅkhārupekkhāñāṇassa visayavasena vuttā, sesā tesaṃ vevacanavasena. ‘‘Nibbatti jātī’’ti idañhi dvayaṃ uppādassa ceva paṭisandhiyā ca vevacanaṃ. ‘‘Gati upapatti cā’’ti idaṃ dvayaṃ pavattassa. Jarādayo nimittassāti.
ਭੂਤਸ੍ਸਾਤਿ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਸ੍ਸ। ਏਤੇਹੀਤਿ ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਿਤਰੂਪੇਹਿ।
Bhūtassāti khandhapañcakassa. Etehīti jhānacittasamuṭṭhitarūpehi.
ਚਤੁਕ੍ਕਨਯવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Catukkanayavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀਪਾਲ਼ਿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ਰੂਪਾવਚਰਕੁਸਲਂ • Rūpāvacarakusalaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ • Tatiyajjhānaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Tatiyajjhānakathāvaṇṇanā
