| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
೩. ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
3. Tatiyakathinasikkhāpadavaṇṇanā
೪೯೭-೪೯೯. ತತಿಯೇ ಪಾಳಿಯಂ ಚೀವರಪಚ್ಚಾಸಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಚೀವರಪಚ್ಚಾಸಾಯ ಸತಿಯಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುನ್ತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಭಣ್ಡಿಕಾಬದ್ಧಾನಿ ಭಣ್ಡಿಕಬದ್ಧಾನೀತಿಪಿ ಪಠನ್ತಿ, ಭಣ್ಡಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಬದ್ಧಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುನಾತಿ ಏತ್ಥ ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವಿಯ ಸಾಮಿವಸೇನೇವ ಕರಣವಚನಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
497-499. Tatiye pāḷiyaṃ cīvarapaccāsā nikkhipitunti ettha cīvarapaccāsāya satiyā nikkhipitunti evamattho gahetabbo. Bhaṇḍikābaddhāni bhaṇḍikabaddhānītipi paṭhanti, bhaṇḍikaṃ katvā baddhānīti attho. Niṭṭhitacīvarasmiṃ bhikkhunāti ettha purimasikkhāpade viya sāmivaseneva karaṇavacanassa attho veditabbo.
೫೦೦. ಅನತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಚೀವರಮಾಸೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉಪ್ಪನ್ನಚೀವರಂ ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ ಅವಿಕಪ್ಪಿತಂ ತಸ್ಮಿಂ ಮಾಸೇ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಏಕಂ ಪಚ್ಛಿಮಕತ್ತಿಕಮಾಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ’’ತಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಕಾಲೇಪಿ ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ, ಏತಂ ಅಕಾಲಚೀವರನ್ತಿ ವಚನತೋ ಅನತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಪಚ್ಛಿಮಕತ್ತಿಕಮಾಸಸಙ್ಖಾತೇ ಚೀವರಮಾಸೇ ಉಪ್ಪನ್ನಚೀವರಸ್ಸಪಿ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರೇ ಅಸತಿ ದಸಾಹಪರಿಹಾರೋಯೇವ, ತತೋ ಪರಂ ಠಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ನ ಸಮೇತಿ। ತಥಾ ಹಿ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೬೪೬-೬೪೯ ಆದಯೋ) ‘‘ಪವಾರಣಮಾಸಸ್ಸ ಜುಣ್ಹಪಕ್ಖಪಞ್ಚಮಿಯಂ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸ್ಸ ಅನತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಏಕಾದಸದಿವಸಾಧಿಕೋ ಮಾಸೋ, ಅತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಏಕಾದಸದಿವಸಾಧಿಕಾ ಪಞ್ಚ ಮಾಸಾ ಪರಿಹಾರೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಮೇವ ಚ ಪರಿಹಾರಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಛಟ್ಠಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅನಚ್ಚೇಕಚೀವರಮ್ಪಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಠಪಿತಚೀವರಮ್ಪಿ ಏತಂ ಪರಿಹಾರಂ ಲಭತಿಯೇವಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೬೪೬-೬೪೯) ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ ಚೀವರಮಾಸೇ ದಸಾಹತೋ ಪರಮ್ಪಿ ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ ಅವಿಕಪ್ಪಿತಮ್ಪಿ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
500. Anatthate kathine cīvaramāse bhikkhuno uppannacīvaraṃ anadhiṭṭhitaṃ avikappitaṃ tasmiṃ māse ṭhapetuṃ vaṭṭatīti āha ‘‘ekaṃ pacchimakattikamāsaṃ ṭhapetvā’’ti. Keci pana ‘‘kālepi ādissa dinnaṃ, etaṃ akālacīvaranti vacanato anatthate kathine pacchimakattikamāsasaṅkhāte cīvaramāse uppannacīvarassapi paccāsācīvare asati dasāhaparihāroyeva, tato paraṃ ṭhapetuṃ na vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ aṭṭhakathāya na sameti. Tathā hi accekacīvarasikkhāpadaṭṭhakathāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.646-649 ādayo) ‘‘pavāraṇamāsassa juṇhapakkhapañcamiyaṃ uppannassa accekacīvarassa anatthate kathine ekādasadivasādhiko māso, atthate kathine ekādasadivasādhikā pañca māsā parihāro’’ti vuttaṃ. Tameva ca parihāraṃ sandhāya ‘‘chaṭṭhito paṭṭhāya pana uppannaṃ anaccekacīvarampi paccuddharitvā ṭhapitacīvarampi etaṃ parihāraṃ labhatiyevā’’ti (pārā. aṭṭha. 2.646-649) vuttaṃ. Tasmā cīvaramāse dasāhato parampi anadhiṭṭhitaṃ avikappitampi ṭhapetuṃ vaṭṭati.
ಯದಿ ಏವಂ ‘‘ಕಾಲೇಪಿ ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ, ಏತಂ ಅಕಾಲಚೀವರ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಕಸ್ಮಾ ವುತ್ತನ್ತಿ ಚೇ? ಅಕಾಲಚೀವರಸಾಮಞ್ಞತೋ ಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಸೇನ ವುತ್ತಂ ಪಠಮಾನಿಯತೇ ಸೋತಸ್ಸ ರಹೋ ವಿಯ। ಏಕಾದಸಮಾಸೇ ಸತ್ತಮಾಸೇ ಚ ಉಪ್ಪನ್ನಞ್ಹಿ ಚೀವರಂ ವುತ್ಥವಸ್ಸೇಹಿ ಸೇಸೇಹಿ ಚ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೇಹಿ ಭಾಜೇತುಂ ಲಬ್ಭತೀತಿ ಅಕಾಲಚೀವರಂ ನಾಮ ಜಾತಂ। ಕಾಲೇ ಪನ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಇದಂ ಅಕಾಲಚೀವರಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಅನುದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ದಿನ್ನಂ ವುತ್ಥವಸ್ಸೇಹಿಯೇವ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ, ನ ಅಞ್ಞೇಹೀತಿ ಕಾಲಚೀವರನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೇಹಿ ಸಬ್ಬೇಹಿಯೇವ ಭಾಜೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಕಾಲಚೀವರಂ, ತಸ್ಮಾ ಕಾಲೇಪಿ ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಸ್ಸ ವುತ್ಥವಸ್ಸೇಹಿ ಸೇಸೇಹಿ ಚ ಸಮ್ಪತ್ತೇಹಿ ಭಾಜನೀಯತ್ತಾ ಅಕಾಲಚೀವರಸಾಮಞ್ಞತೋ ‘‘ಕಾಲೇಪಿ ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ, ಏತಂ ಅಕಾಲಚೀವರ’’ನ್ತಿ ಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ಯದಿ ಏವಂ ‘‘ಏಕಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ಇದಂ ತುಯ್ಹಂ ದಮ್ಮೀತಿ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ಕಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ। ನ ಹಿ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಕೇನಚಿ ಭಾಜನೀಯಂ ಹೋತೀತಿ? ನಾಯಂ ವಿರೋಧೋ ಆದಿಸ್ಸ ವಚನಸಾಮಞ್ಞತೋ ಲಬ್ಭಮಾನಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ತಥಾ ವುತ್ತತ್ತಾ।
Yadi evaṃ ‘‘kālepi ādissa dinnaṃ, etaṃ akālacīvara’’nti idaṃ kasmā vuttanti ce? Akālacīvarasāmaññato atthuddhāravasena vuttaṃ paṭhamāniyate sotassa raho viya. Ekādasamāse sattamāse ca uppannañhi cīvaraṃ vutthavassehi sesehi ca sammukhībhūtehi bhājetuṃ labbhatīti akālacīvaraṃ nāma jātaṃ. Kāle pana ‘‘saṅghassa idaṃ akālacīvaraṃ dammī’’ti anuddisitvā ‘‘saṅghassa dammī’’ti dinnaṃ vutthavassehiyeva bhājetabbaṃ, na aññehīti kālacīvaranti vuccati. Ādissa dinnaṃ pana sammukhībhūtehi sabbehiyeva bhājetabbanti akālacīvaraṃ, tasmā kālepi ādissa dinnassa vutthavassehi sesehi ca sampattehi bhājanīyattā akālacīvarasāmaññato ‘‘kālepi ādissa dinnaṃ, etaṃ akālacīvara’’nti atthuddhāravasena vuttaṃ. Yadi evaṃ ‘‘ekapuggalassa vā idaṃ tuyhaṃ dammīti dinna’’nti kasmā vuttaṃ. Na hi puggalassa ādissa dinnaṃ kenaci bhājanīyaṃ hotīti? Nāyaṃ virodho ādissa vacanasāmaññato labbhamānamatthaṃ dassetuṃ tathā vuttattā.
ಏವಂ ಪನ ಅವತ್ವಾತಿ ‘‘ತತೋ ಚೇ ಉತ್ತರಿ’’ನ್ತಿ ಇಮಸ್ಸ ‘‘ಮಾಸಪರಮತೋ ಉತ್ತರಿ’’ನ್ತಿ ಪದಭಾಜನಂ ಅವತ್ವಾ। ತಾವ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರನ್ತಿ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಗತಿಕಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಕರಣಕಿರಿಯಾಯ ಕತ್ತುಭಾವತೋ। ಅನ್ತರಾ ಉಪ್ಪನ್ನಞ್ಹಿ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಂ ಮಾಸಪರಮಂ ಮೂಲಚೀವರಂ ಠಪೇತುಂ ಅದತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ದಸಾಹಪರಮತಾಯ ಏವ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಗತಿಕಂ ಕರೋತಿ। ತತೋ ಉದ್ಧಂ ಮೂಲಚೀವರನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಮೂಲಚೀವರನ್ತಿ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ। ವೀಸತಿಮದಿವಸತೋ ಉದ್ಧಞ್ಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಂ ದಸಾಹಪರಮಂ ಗನ್ತುಂ ಅದತ್ವಾ ಮೂಲಚೀವರಂ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಕರಣಸಮ್ಬನ್ಧತಾಮತ್ತೇನ ಸಕಕಾಲವಸೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಗತಿಕಂ ಕರೋತಿ। ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರೇ ಪನ ಲಭಿತ್ವಾ ವಿಸುಂ ಠಪೇನ್ತಸ್ಸ ದಸಾಹಂ ಅನತಿಕ್ಕನ್ತೇ ನತ್ಥಿ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಆಪತ್ತಿ। ಪಾಳಿಯಂ ದಸಾಹಾ ಕಾರೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಏತ್ಥ ದಸಾಹಾತಿ ಕರಣತ್ಥೇ ನಿಸ್ಸಕ್ಕವಚನಂ, ದಸಾಹೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಞ್ಚಾಹುಪ್ಪನ್ನೇತಿಆದಿಂ ರಸ್ಸಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಪಠನ್ತಿ। ಏಕವೀಸೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ…ಪೇ॰… ನವಾಹಾ ಕಾರೇತಬ್ಬನ್ತಿಆದಿ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನದಿವಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ವುತ್ತಂ।
Evaṃ pana avatvāti ‘‘tato ce uttari’’nti imassa ‘‘māsaparamato uttari’’nti padabhājanaṃ avatvā. Tāva uppannaṃ paccāsācīvaranti paccattavacanaṃ ‘‘attano gatikaṃ karotī’’ti karaṇakiriyāya kattubhāvato. Antarā uppannañhi paccāsācīvaraṃ māsaparamaṃ mūlacīvaraṃ ṭhapetuṃ adatvā attano dasāhaparamatāya eva paricchindatīti attano gatikaṃ karoti. Tato uddhaṃ mūlacīvaranti ettha pana mūlacīvaranti paccattavacanaṃ. Vīsatimadivasato uddhañhi uppannaṃ paccāsācīvaraṃ dasāhaparamaṃ gantuṃ adatvā mūlacīvaraṃ attanā saddhiṃ karaṇasambandhatāmattena sakakālavasena paricchindatīti attano gatikaṃ karoti. Paccāsācīvare pana labhitvā visuṃ ṭhapentassa dasāhaṃ anatikkante natthi tappaccayā āpatti. Pāḷiyaṃ dasāhā kāretabbanti ettha dasāhāti karaṇatthe nissakkavacanaṃ, dasāhenāti attho. Pañcāhuppannetiādiṃ rassaṃ katvāpi paṭhanti. Ekavīse uppanne…pe… navāhā kāretabbantiādi paccāsācīvarassa uppannadivasaṃ ṭhapetvā vuttaṃ.
ಅಞ್ಞಂ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಂ…ಪೇ॰… ಕಾರೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಇದಂ ಸತಿಯಾ ಏವ ಪಚ್ಚಾಸಾಯ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚೀವರಂ ನ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಚ್ಚಾಸಾ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನಾ, ಮೂಲಚೀವರಮ್ಪಿ ದಸಾಹಂ ಚೇ ಸಮ್ಪತ್ತಂ, ತದಹೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಮ್ಪಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಪಠಮತರಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ವಿಸಭಾಗಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞನ್ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಅಞ್ಞಂ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ। ಅಙ್ಗಂ ಪನೇತ್ಥ ಪಠಮಕಥಿನೇ ವುತ್ತಸದಿಸಮೇವ। ಕೇವಲಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕಮೋ, ಇಧ ಮಾಸಾತಿಕ್ಕಮೋತಿ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ।
Aññaṃ paccāsācīvaraṃ…pe… kāretabbanti idaṃ satiyā eva paccāsāya vuttanti veditabbaṃ. Sace pana ‘‘ito paṭṭhāya cīvaraṃ na labhissāmī’’ti paccāsā upacchinnā, mūlacīvarampi dasāhaṃ ce sampattaṃ, tadaheva adhiṭṭhātabbaṃ. Paccāsācīvarampi parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhātabbanti paṭhamataraṃ uppannaṃ visabhāgapaccāsācīvaraṃ sandhāya vadati. Aññamaññanti aññaṃ aññaṃ, ayameva vā pāṭho. Aṅgaṃ panettha paṭhamakathine vuttasadisameva. Kevalañhi tattha dasāhātikkamo, idha māsātikkamoti ayaṃ viseso.
ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Tatiyakathinasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೩. ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 3. Tatiyakathinasikkhāpadaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೩. ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 3. Tatiyakathinasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೩. ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 3. Tatiyakathinasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೩. ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 3. Tatiyakathinasikkhāpadavaṇṇanā
