| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
೩. ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
3. Tatiyakathinasikkhāpadavaṇṇanā
೪೯೭. ತತಿಯೇ ಪಾಳಿಯಂ ಚೀವರಪಚ್ಚಾಸಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುನ್ತಿ ಚೀವರಪಚ್ಚಾಸಾಯ ಸತಿಯಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುನಾತಿ ಏತ್ಥ ದುತಿಯಕಥಿನೇ ವಿಯ ಸಾಮಿವಸೇನೇವ ಕರಣವಚನಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
497. Tatiye pāḷiyaṃ cīvarapaccāsā nikkhipitunti cīvarapaccāsāya satiyā nikkhipitunti attho. Niṭṭhitacīvarasmiṃ bhikkhunāti ettha dutiyakathine viya sāmivaseneva karaṇavacanassa attho veditabbo.
೪೯೯-೫೦೦. ತುಯ್ಹಂ ದಮ್ಮೀತಿ ದಿನ್ನನ್ತಿ ‘‘ತುಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಕಾಲಚೀವರಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ದಿನ್ನಂ, ಏತಮ್ಪಿ ಕಾಲೇ ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಇದಂ ಪನ ಅಟ್ಠಕಥಾವಚನಂ, ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಕಾಲೇಪಿ ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ಇದಞ್ಚ ‘‘ಅಕಾಲಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಚನಸಾಮಞ್ಞತೋ ಲಬ್ಭಮಾನಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಸೇನ ವುತ್ತಂ ಪಠಮಅನಿಯತೇ ಸೋತಸ್ಸ ರಹೋ ವಿಯ। ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಹಿ ಕಾಲೇಪಿ ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಅಕಾಲೇ ಉಪ್ಪನ್ನಚೀವರಂ ವಿಯ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೇಹಿ ವುತ್ಥವಸ್ಸೇಹಿ, ಅವುತ್ಥವಸ್ಸೇಹಿ ಚ ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ಭಾಜೇತಬ್ಬತಾಸಾಮಞ್ಞೇನ ಅಕಾಲಚೀವರಂ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಸೇನ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಕಾಲೇಪಿ ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ನ ಪನ ‘‘ತತೋ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಲದ್ಧಚೀವರಮ್ಪಿ ಅಕಾಲೇ ಲದ್ಧಚೀವರಮ್ಪಿ ವುತ್ಥವಸ್ಸಾನಂ ಏಕಮಾಸಪರಿಹಾರಂ, ಪಞ್ಚಮಾಸಪರಿಹಾರಂ ವಾ ನ ಲಭತಿ, ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರೇ ಅಸತಿ ದಸಾಹಪರಿಹಾರಮೇವ ಲಭತೀ’’ತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ, ಅಟ್ಠಕಥಾಯಮ್ಪಿ ‘‘ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ವಚನಸಾಮಞ್ಞತೋ ಲಬ್ಭಮಾನಂ ಸಬ್ಬಂ ಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಸೇನ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಏಕಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ಇದಂ ತುಯ್ಹಂ ದಮ್ಮೀತಿ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ನ ಪನ ತಥಾಲದ್ಧಂ ವಾ ಅಕಾಲೇ ಲದ್ಧಂ ವಾ ಅನತ್ಥತಕಥಿನಾನಂ ದಸಾಹಬ್ಭನ್ತರೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತುನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಇತರಥಾ ಪಾಳಿಅಟ್ಠಕಥಾಹಿ ವಿರುಜ್ಝನತೋ। ತಥಾ ಹಿ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಅಕಾಲೇ ಉಪ್ಪನ್ನಮ್ಪಿ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ‘‘ಯಾವಚೀವರಕಾಲಸಮಯಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೪೮) ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಸ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಞ್ಚ ‘‘ಪವಾರಣಮಾಸಸ್ಸ ಜುಣ್ಹಪಕ್ಖಪಞ್ಚಮಿಯಂ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸ್ಸ ಅನತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಏಕಾದಸದಿವಸಾಧಿಕೋ ಮಾಸೋ, ಅತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಏಕಾದಸದಿವಸಾಧಿಕಾ ಪಞ್ಚ ಮಾಸಾ ಚ ಪರಿಹಾರೋ ವುತ್ತೋ, ತಮೇವ ಪರಿಹಾರಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘ಛಟ್ಠಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅನಚ್ಚೇಕಚೀವರಮ್ಪಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಠಪಿತಚೀವರಮ್ಪಿ ಏತಂ ಪರಿಹಾರಂ ಲಭತಿಯೇವಾ’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೬೪೬-೬೪೯) ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ ಕಾಲೇಪಿ ಅಕಾಲೇಪಿ ಚ ಯಥಾತಥಾ ಲದ್ಧಂ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ವುತ್ಥವಸ್ಸಾನಂ ಏಕಮಾಸಂ, ಪಞ್ಚಮಾಸಂ ವಾ ಯಥಾರಹಂ ಪರಿಹಾರಂ ಲಭತಿ ಏವಾತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।
499-500.Tuyhaṃ dammīti dinnanti ‘‘tuyhaṃ, bhante, akālacīvaraṃ dammī’’ti evaṃ dinnaṃ, etampi kāle ādissa dinnaṃ nāma hotīti adhippāyo. Idaṃ pana aṭṭhakathāvacanaṃ, pāḷiyaṃ ‘‘kālepi ādissa dinna’’nti idañca ‘‘akālacīvara’’nti vacanasāmaññato labbhamānaṃ sabbampi dassetuṃ atthuddhāravasena vuttaṃ paṭhamaaniyate sotassa raho viya. Saṅghassa hi kālepi ādissa dinnaṃ akāle uppannacīvaraṃ viya sammukhībhūtehi vutthavassehi, avutthavassehi ca sabbehipi bhājetabbatāsāmaññena akālacīvaraṃ nāma hotīti dassanatthaṃ atthuddhāravasena pāḷiyaṃ ‘‘kālepi ādissa dinna’’nti vuttaṃ, na pana ‘‘tato bhājetvā laddhacīvarampi akāle laddhacīvarampi vutthavassānaṃ ekamāsaparihāraṃ, pañcamāsaparihāraṃ vā na labhati, paccāsācīvare asati dasāhaparihārameva labhatī’’ti dassanatthaṃ vuttaṃ, aṭṭhakathāyampi ‘‘ādissa dinna’’nti vacanasāmaññato labbhamānaṃ sabbaṃ atthuddhāravasena dassetuṃ ‘‘ekapuggalassa vā idaṃ tuyhaṃ dammīti dinna’’nti vuttaṃ, na pana tathāladdhaṃ vā akāle laddhaṃ vā anatthatakathinānaṃ dasāhabbhantare adhiṭṭhātabbanti dassetunti veditabbaṃ itarathā pāḷiaṭṭhakathāhi virujjhanato. Tathā hi accekacīvarasikkhāpade akāle uppannampi accekacīvaraṃ ‘‘yāvacīvarakālasamayaṃ nikkhipitabba’’nti (pārā. 648) vuttaṃ, tassa aṭṭhakathāyañca ‘‘pavāraṇamāsassa juṇhapakkhapañcamiyaṃ uppannassa accekacīvarassa anatthate kathine ekādasadivasādhiko māso, atthate kathine ekādasadivasādhikā pañca māsā ca parihāro vutto, tameva parihāraṃ sandhāya ‘chaṭṭhito paṭṭhāya pana uppannaṃ anaccekacīvarampi paccuddharitvā ṭhapitacīvarampi etaṃ parihāraṃ labhatiyevā’ti (pārā. aṭṭha. 2.646-649) vuttaṃ. Tasmā kālepi akālepi ca yathātathā laddhaṃ atirekacīvaraṃ vutthavassānaṃ ekamāsaṃ, pañcamāsaṃ vā yathārahaṃ parihāraṃ labhati evāti gahetabbaṃ.
ಏವಂ ಪನ ಅವತ್ವಾ ಪದಭಾಜನಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತತ್ಥ ಏವನ್ತಿ ಯಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ತತೋ ಚೇ ಉತ್ತರೀ’’ತಿ ಇಮಸ್ಸ ಮಾಸಪರಮತೋ ಉತ್ತರೀತಿ ಅತ್ಥೋ ವುತ್ತೋ, ತಂ ಪರಾಮಸತಿ। ಪದಭಾಜನಿಯಂ ಏವಮತ್ಥಂ ಅವತ್ವಾ ಅಞ್ಞಥಾ ಅತ್ಥೋ ವುತ್ತೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತಾವ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರನ್ತಿ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ। ‘‘ಮೂಲಚೀವರ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಉಪಯೋಗವಚನಂ। ಅತ್ತನೋ ಗತಿಕಂ ಕರೋತೀತಿ ಅನನ್ತರಾ ದುತಿಯದಿವಸಾದೀಸು ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಂ ಮಾಸಪರಮಂ ಮೂಲಚೀವರಂ ಠಪೇತುಂ ಅದತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ದಸಾಹಪರಮತಾಯ ಏವ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಗತಿಕಂ ಕರೋತೀತಿ। ತತೋ ಉದ್ಧಂ ಮೂಲಚೀವರನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಮೂಲಚೀವರನ್ತಿ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ। ತಞ್ಹಿ ವೀಸತಿಮದಿವಸತೋ ಉದ್ಧಂ ದ್ವಾವೀಸತಿಮದಿವಸಾದೀಸು ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಂ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋ ಸಿಬ್ಬೇತ್ವಾ ಘಟಿತಂ ದಸಾಹಪರಮಂ ಗನ್ತುಂ ಅದತ್ವಾ ನವಾಹಪರಮತಾದಿವಸೇನ ಅತ್ತನೋ ಗತಿಕಂ ಕರೋತಿ, ಏಕತೋ ಅಸಿಬ್ಬೇತ್ವಾ ವಿಸುಂ ಠಪಿತಂ ಪನ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಂ ದಸಾಹಪರಮಮೇವ।
Evaṃ pana avatvā padabhājanaṃ vuttanti sambandho. Tattha evanti yaṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tato ce uttarī’’ti imassa māsaparamato uttarīti attho vutto, taṃ parāmasati. Padabhājaniyaṃ evamatthaṃ avatvā aññathā attho vuttoti adhippāyo. Tāva uppannaṃ paccāsācīvaranti paccattavacanaṃ. ‘‘Mūlacīvara’’nti idaṃ upayogavacanaṃ. Attano gatikaṃ karotīti anantarā dutiyadivasādīsu uppannaṃ paccāsācīvaraṃ māsaparamaṃ mūlacīvaraṃ ṭhapetuṃ adatvā attano dasāhaparamatāya eva patiṭṭhāpetīti attano gatikaṃ karotīti. Tato uddhaṃ mūlacīvaranti ettha pana mūlacīvaranti paccattavacanaṃ. Tañhi vīsatimadivasato uddhaṃ dvāvīsatimadivasādīsu uppannaṃ paccāsācīvaraṃ attanā saddhiṃ ekato sibbetvā ghaṭitaṃ dasāhaparamaṃ gantuṃ adatvā navāhaparamatādivasena attano gatikaṃ karoti, ekato asibbetvā visuṃ ṭhapitaṃ pana paccāsācīvaraṃ dasāhaparamameva.
ಪಾಳಿಯಂ ದಸಾಹಾತಿ ದಸಾಹೇನ। ಏಕಾದಸೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇತಿಆದೀಸು ಏಕಾದಸಾಹೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇತಿಆದಿನಾ ಅತ್ಥೋ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಏಕವೀಸೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ…ಪೇ॰… ನವಾಹಾ ಕಾರೇತಬ್ಬನ್ತಿಆದಿ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನದಿವಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ತೇನೇವ ‘‘ತಿಂಸೇ…ಪೇ॰… ತದಹೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಂ…ಪೇ॰… ಕಾರೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಸತಿಯಾ ಏವ ಪಚ್ಚಾಸಾಯ ವುತ್ತಂ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚೀವರಂ ನ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಇಚ್ಛಿತಟ್ಠಾನತೋ ಪಚ್ಚಾಸಾಯ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನಾಯ ಅಞ್ಞತ್ಥಾಪಿ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಉಪಾಯೇನ ಪಚ್ಚಾಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ, ಮೂಲಚೀವರಂ ನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ, ಸಬ್ಬಥಾ ಪಚ್ಚಾಸಾಯ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನಾಯ ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕನ್ತಂ ಮೂಲಚೀವರಂ ತದಹೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಮ್ಪಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಪಠಮತರಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ವಿಸಭಾಗಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞನ್ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಅಞ್ಞಂ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ। ಅಙ್ಗಂ ಪನೇತ್ಥ ಪಠಮಕಥಿನೇ ವುತ್ತಸದಿಸಮೇವ। ಕೇವಲಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕಮೋ, ಇಧ ಮಾಸಾತಿಕ್ಕಮೋತಿ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ।
Pāḷiyaṃ dasāhāti dasāhena. Ekādase uppannetiādīsu ekādasāhe uppannetiādinā attho, ayameva vā pāṭho gahetabbo. Ekavīse uppanne…pe… navāhā kāretabbantiādi paccāsācīvarassa uppannadivasaṃ ṭhapetvā vuttaṃ. Teneva ‘‘tiṃse…pe… tadaheva adhiṭṭhātabba’’nti vuttaṃ. ‘‘Aññaṃ paccāsācīvaraṃ…pe… kāretabba’’nti idaṃ satiyā eva paccāsāya vuttaṃ. Sace pana ‘‘ito paṭṭhāya cīvaraṃ na labhissāmī’’ti icchitaṭṭhānato paccāsāya upacchinnāya aññatthāpi yena kenaci upāyena paccāsaṃ uppādeti, mūlacīvaraṃ na adhiṭṭhātabbaṃ, sabbathā paccāsāya upacchinnāya dasāhātikkantaṃ mūlacīvaraṃ tadaheva adhiṭṭhātabbaṃ. Paccāsācīvarampi parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhātabbanti paṭhamataraṃ uppannaṃ visabhāgaṃ sandhāya vadati. Aññamaññanti aññaṃ aññaṃ, ayameva vā pāṭho. Aṅgaṃ panettha paṭhamakathine vuttasadisameva. Kevalañhi tattha dasāhātikkamo, idha māsātikkamoti ayaṃ viseso.
ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Tatiyakathinasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೩. ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 3. Tatiyakathinasikkhāpadaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೩. ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 3. Tatiyakathinasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೩. ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 3. Tatiyakathinasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೩. ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 3. Tatiyakathinasikkhāpadavaṇṇanā
