Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విమానవత్థు-అట్ఠకథా • Vimānavatthu-aṭṭhakathā

    ౧౨. తతియనాగవిమానవణ్ణనా

    12. Tatiyanāgavimānavaṇṇanā

    కో ను దిబ్బేన యానేనాతి తతియనాగవిమానం. తస్స కా ఉప్పత్తి? భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. తేన సమయేన తయో ఖీణాసవత్థేరా గామకావాసే వస్సం ఉపగచ్ఛింసు. తే వుత్థవస్సా పవారేత్వా ‘‘భగవన్తం వన్దిస్సామా’’తి రాజగహం ఉద్దిస్స గచ్ఛన్తా అన్తరామగ్గే సాయం అఞ్ఞతరస్మిం గామకే మిచ్ఛాదిట్ఠికబ్రాహ్మణస్స ఉచ్ఛుఖేత్తసమీపం గన్త్వా ఉచ్ఛుపాలం పుచ్ఛింసు ‘‘ఆవుసో, సక్కా అజ్జ రాజగహం పాపుణితు’’న్తి. ‘‘న సక్కా, భన్తే, ఇతో అడ్ఢయోజనే రాజగహం, ఇధేవ వసిత్వా స్వే గచ్ఛథా’’తి ఆహ. ‘‘అత్థేత్థ కోచి వసనయోగ్గో ఆవాసో’’తి? ‘‘నత్థి, భన్తే, అహం పన వో వసనట్ఠానం జానిస్సామీ’’తి. థేరా అధివాసేసుం.

    Konu dibbena yānenāti tatiyanāgavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena samayena tayo khīṇāsavattherā gāmakāvāse vassaṃ upagacchiṃsu. Te vutthavassā pavāretvā ‘‘bhagavantaṃ vandissāmā’’ti rājagahaṃ uddissa gacchantā antarāmagge sāyaṃ aññatarasmiṃ gāmake micchādiṭṭhikabrāhmaṇassa ucchukhettasamīpaṃ gantvā ucchupālaṃ pucchiṃsu ‘‘āvuso, sakkā ajja rājagahaṃ pāpuṇitu’’nti. ‘‘Na sakkā, bhante, ito aḍḍhayojane rājagahaṃ, idheva vasitvā sve gacchathā’’ti āha. ‘‘Atthettha koci vasanayoggo āvāso’’ti? ‘‘Natthi, bhante, ahaṃ pana vo vasanaṭṭhānaṃ jānissāmī’’ti. Therā adhivāsesuṃ.

    సో ఉచ్ఛూసుయేవ యథాఠితేసు సాఖామణ్డపాకారేన దణ్డకాని బన్ధిత్వా ఉచ్ఛుపణ్ణేహి ఛాదేత్వా హేట్ఠా పలాలం అత్థరిత్వా ఏకస్స థేరస్స అదాసి, దుతియస్స థేరస్స తీహి ఉచ్ఛూహి దణ్డకసఙ్ఖేపేన బన్ధిత్వా తిణేన ఛాదేత్వా హేట్ఠా చ తిణసన్థరం కత్వా అదాసి, ఇతరస్స అత్తనో కుటియం ద్వే తయో దణ్డకే సాఖాయో చ నీహరిత్వా చీవరేన పటిచ్ఛాదేన్తో చీవరకుటిం కత్వా అదాసి. తే తత్థ వసింసు. అథ విభాతాయ రత్తియా కాలస్సేవ భత్తం పచిత్వా దన్తకట్ఠఞ్చ ముఖోదకఞ్చ దత్వా సహ ఉచ్ఛురసేన భత్తం అదాసి. తేసం భుఞ్జిత్వా అనుమోదనం కత్వా గచ్ఛన్తానం ఏకేకం ఉచ్ఛుం అదాసి ‘‘మయ్హం భాగో భవిస్సతీ’’తి. సో థోకం మగ్గం థేరే అనుగన్త్వా నివత్తన్తో అత్తనో వేయ్యావచ్చఞ్చ దానఞ్చ ఆరబ్భ ఉళారం పీతిసోమనస్సం పటిసంవేదేన్తో నివత్తి.

    So ucchūsuyeva yathāṭhitesu sākhāmaṇḍapākārena daṇḍakāni bandhitvā ucchupaṇṇehi chādetvā heṭṭhā palālaṃ attharitvā ekassa therassa adāsi, dutiyassa therassa tīhi ucchūhi daṇḍakasaṅkhepena bandhitvā tiṇena chādetvā heṭṭhā ca tiṇasantharaṃ katvā adāsi, itarassa attano kuṭiyaṃ dve tayo daṇḍake sākhāyo ca nīharitvā cīvarena paṭicchādento cīvarakuṭiṃ katvā adāsi. Te tattha vasiṃsu. Atha vibhātāya rattiyā kālasseva bhattaṃ pacitvā dantakaṭṭhañca mukhodakañca datvā saha ucchurasena bhattaṃ adāsi. Tesaṃ bhuñjitvā anumodanaṃ katvā gacchantānaṃ ekekaṃ ucchuṃ adāsi ‘‘mayhaṃ bhāgo bhavissatī’’ti. So thokaṃ maggaṃ there anugantvā nivattanto attano veyyāvaccañca dānañca ārabbha uḷāraṃ pītisomanassaṃ paṭisaṃvedento nivatti.

    ఖేత్తసామికో పన గచ్ఛన్తానం భిక్ఖూనం పటిపథేన ఆగచ్ఛన్తో భిక్ఖూ పుచ్ఛి ‘‘కుతో వో ఉచ్ఛు లద్ధా’’తి? ‘‘ఉచ్ఛుపాలకేన దిన్నా’’తి. తం సుత్వా బ్రాహ్మణో కుపితో అనత్తమనో తటతటాయమానో కోధాభిభూతో తస్స పిట్ఠితో ఉపధావిత్వా ముగ్గరేన తం పహరన్తో ఏకప్పహారేనేవ జీవితా వోరోపేసి. సో అత్తనా కతపుఞ్ఞకమ్మమేవ అనుస్సరన్తో కాలం కత్వా సుధమ్మాదేవసభాయం నిబ్బత్తి. తస్స పుఞ్ఞానుభావేన సబ్బసేతో మహన్తో దిబ్బవరవారణో నిబ్బత్తి.

    Khettasāmiko pana gacchantānaṃ bhikkhūnaṃ paṭipathena āgacchanto bhikkhū pucchi ‘‘kuto vo ucchu laddhā’’ti? ‘‘Ucchupālakena dinnā’’ti. Taṃ sutvā brāhmaṇo kupito anattamano taṭataṭāyamāno kodhābhibhūto tassa piṭṭhito upadhāvitvā muggarena taṃ paharanto ekappahāreneva jīvitā voropesi. So attanā katapuññakammameva anussaranto kālaṃ katvā sudhammādevasabhāyaṃ nibbatti. Tassa puññānubhāvena sabbaseto mahanto dibbavaravāraṇo nibbatti.

    ఉచ్ఛుపాలకస్స మరణం సుత్వా తస్స మాతాపితరో చేవ ఞాతిమిత్తా చ అస్సుముఖా రోదమానా తం ఠానం అగమంసు, సబ్బే చ గామవాసినో సన్నిపతింసు. తత్రస్స మాతాపితరో సరీరకిచ్చం కాతుం ఆరభింసు. తస్మిం ఖణే సో దేవపుత్తో తం దిబ్బహత్థిం అభిరుహిత్వా సబ్బతాళావచరపరివుతో పఞ్చఙ్గికేన తూరియేన పవజ్జమానేన మహన్తేన పరివారేన మహతియా దేవిద్ధియా దేవలోకతో ఆగన్త్వా తాయ పరిసాయ దిస్సమానరూపో ఆకాసే అట్ఠాసి. అథ నం తత్థ పణ్డితజాతికో పురిసో ఇమాహి గాథాహి తేన కతపుఞ్ఞకమ్మం పుచ్ఛి –

    Ucchupālakassa maraṇaṃ sutvā tassa mātāpitaro ceva ñātimittā ca assumukhā rodamānā taṃ ṭhānaṃ agamaṃsu, sabbe ca gāmavāsino sannipatiṃsu. Tatrassa mātāpitaro sarīrakiccaṃ kātuṃ ārabhiṃsu. Tasmiṃ khaṇe so devaputto taṃ dibbahatthiṃ abhiruhitvā sabbatāḷāvacaraparivuto pañcaṅgikena tūriyena pavajjamānena mahantena parivārena mahatiyā deviddhiyā devalokato āgantvā tāya parisāya dissamānarūpo ākāse aṭṭhāsi. Atha naṃ tattha paṇḍitajātiko puriso imāhi gāthāhi tena katapuññakammaṃ pucchi –

    ౯౭౬.

    976.

    ‘‘కో ను దిబ్బేన యానేన, సబ్బసేతేన హత్థినా;

    ‘‘Ko nu dibbena yānena, sabbasetena hatthinā;

    తూరియతాళితనిగ్ఘోసో, అన్తలిక్ఖే మహీయతి.

    Tūriyatāḷitanigghoso, antalikkhe mahīyati.

    ౯౭౭.

    977.

    ‘‘దేవతా నుసి గన్ధబ్బో, అదు సక్కో పురిన్దదో;

    ‘‘Devatā nusi gandhabbo, adu sakko purindado;

    అజానన్తా తం పుచ్ఛామ, కథం జానేము తం మయ’’న్తి.

    Ajānantā taṃ pucchāma, kathaṃ jānemu taṃ maya’’nti.

    సోపిస్స ఇమాహి గాథాహి ఏతమత్థం బ్యాకాసి –

    Sopissa imāhi gāthāhi etamatthaṃ byākāsi –

    ౯౭౮.

    978.

    ‘‘నామ్హి దేవో న గన్ధబ్బో, నాపి సక్కో పురిన్దదో;

    ‘‘Nāmhi devo na gandhabbo, nāpi sakko purindado;

    సుధమ్మా నామ యే దేవా, తేసం అఞ్ఞతరో అహ’’న్తి.

    Sudhammā nāma ye devā, tesaṃ aññataro aha’’nti.

    ౯౭౯.

    979.

    ‘‘పుచ్ఛామ దేవం సుధమ్మం, పుథుం కత్వాన అఞ్జలిం;

    ‘‘Pucchāma devaṃ sudhammaṃ, puthuṃ katvāna añjaliṃ;

    కిం కత్వా మానుసే కమ్మం, సుధమ్మం ఉపపజ్జతీ’’తి – పునపి పుచ్ఛి;

    Kiṃ katvā mānuse kammaṃ, sudhammaṃ upapajjatī’’ti – punapi pucchi;

    ౯౮౦.

    980.

    ‘‘ఉచ్ఛాగారం తిణాగారం, వత్థాగారఞ్చ యో దదే;

    ‘‘Ucchāgāraṃ tiṇāgāraṃ, vatthāgārañca yo dade;

    తిణ్ణం అఞ్ఞతరం దత్వా, సుధమ్మం ఉపపజ్జతీ’’తి. – పునపి బ్యాకాసి;

    Tiṇṇaṃ aññataraṃ datvā, sudhammaṃ upapajjatī’’ti. – punapi byākāsi;

    ౯౭౬. తత్థ తూరియతాళితనిగ్ఘోసోతి తాళితపఞ్చఙ్గితదిబ్బతూరియనిగ్ఘోసో అత్తానం ఉద్దిస్స పవజ్జమానదిబ్బతూరియసద్దో . అన్తలిక్ఖే మహీయతీతి ఆకాసే ఠత్వా ఆకాసట్ఠేనేవ మహతా పరివారేన పూజీయతి.

    976. Tattha tūriyatāḷitanigghosoti tāḷitapañcaṅgitadibbatūriyanigghoso attānaṃ uddissa pavajjamānadibbatūriyasaddo . Antalikkhe mahīyatīti ākāse ṭhatvā ākāsaṭṭheneva mahatā parivārena pūjīyati.

    ౯౭౭. దేవతా నుసీతి దేవతా ను అసి, కిం ను త్వం దేవోసీతి అత్థో. గన్ధబ్బోతి గన్ధబ్బకాయికదేవో అసీతి అత్థో. అదు సక్కో పురిన్దదోతి ఉదాహు పురే దదాతీతి ‘‘పురిన్దదో’’తి విస్సుతో సక్కో నుసి, అథ సక్కో దేవరాజా అసీతి అత్థో. ఏత్థ చ సతిపి సక్కగన్ధబ్బానం దేవభావే తేసం విసుం గహితత్తా గోబలిబద్ధఞాయేన తదఞ్ఞదేవవాచకో దేవసద్దో దట్ఠబ్బో.

    977.Devatānusīti devatā nu asi, kiṃ nu tvaṃ devosīti attho. Gandhabboti gandhabbakāyikadevo asīti attho. Adu sakko purindadoti udāhu pure dadātīti ‘‘purindado’’ti vissuto sakko nusi, atha sakko devarājā asīti attho. Ettha ca satipi sakkagandhabbānaṃ devabhāve tesaṃ visuṃ gahitattā gobalibaddhañāyena tadaññadevavācako devasaddo daṭṭhabbo.

    ౯౭౮. అథ దేవపుత్తో ‘‘విస్సజ్జనం నామ పుచ్ఛాసభాగేన హోతీ’’తి తేహి పుచ్ఛితం దేవగన్ధబ్బసక్కభావం పటిక్ఖిపిత్వా అత్తానం ఆచిక్ఖన్తో ‘‘నమ్హి దేవో న గన్ధబ్బో’’తిఆదిమాహ. తత్థ నమ్హి దేవోతి తయా ఆసఙ్కితో యో కోచి దేవో న హోమి న గన్ధబ్బో న సక్కో, అపిచ ఖో సుధమ్మా నామ యే దేవా, తేసం అఞ్ఞతరో అహం, సుధమ్మా దేవతా నామ తావతింసదేవనికాయస్సేవ అఞ్ఞతరదేవనికాయో. సో కిర ఉచ్ఛుపాలో తేసం దేవానం సమ్పత్తిం సుత్వా పగేవ తత్థ చిత్తం పణిధాయ ఠితోతి కేచి వదన్తి.

    978. Atha devaputto ‘‘vissajjanaṃ nāma pucchāsabhāgena hotī’’ti tehi pucchitaṃ devagandhabbasakkabhāvaṃ paṭikkhipitvā attānaṃ ācikkhanto ‘‘namhi devo na gandhabbo’’tiādimāha. Tattha namhi devoti tayā āsaṅkito yo koci devo na homi na gandhabbo na sakko, apica kho sudhammā nāma ye devā, tesaṃ aññataro ahaṃ, sudhammā devatā nāma tāvatiṃsadevanikāyasseva aññataradevanikāyo. So kira ucchupālo tesaṃ devānaṃ sampattiṃ sutvā pageva tattha cittaṃ paṇidhāya ṭhitoti keci vadanti.

    ౯౭౯. పుథున్తి మహన్తం, పరిపుణ్ణం కత్వాతి అత్థో. సక్కచ్చకిరియాదీపనత్థఞ్హేతం వుత్తం.

    979.Puthunti mahantaṃ, paripuṇṇaṃ katvāti attho. Sakkaccakiriyādīpanatthañhetaṃ vuttaṃ.

    ౯౮౦. సుధమ్మాదేవయానం పుట్ఠో దేవపుత్తో కకణ్టకనిమిత్తం వదన్తో వియ దిట్ఠమత్తమేవ గహేత్వా అత్తనా కతపుఞ్ఞం ఆచిక్ఖన్తో ‘‘ఉచ్ఛాగార’’న్తి గాథమాహ. తత్థ తిణ్ణం అఞ్ఞతరం దత్వాతి యదిపి మయా తీణి అగారాని దిన్నాని, తీసు పన అఞ్ఞతరేనాతి అయమత్థోపి సిజ్ఝతీతి నయగ్గాహేన దేవపుత్తో ఏవమాహ. సేసం సువిఞ్ఞేయ్యమేవ.

    980. Sudhammādevayānaṃ puṭṭho devaputto kakaṇṭakanimittaṃ vadanto viya diṭṭhamattameva gahetvā attanā katapuññaṃ ācikkhanto ‘‘ucchāgāra’’nti gāthamāha. Tattha tiṇṇaṃ aññataraṃ datvāti yadipi mayā tīṇi agārāni dinnāni, tīsu pana aññatarenāti ayamatthopi sijjhatīti nayaggāhena devaputto evamāha. Sesaṃ suviññeyyameva.

    ఏవం సో తేన పుచ్ఛి తమత్థం విస్సజ్జేత్వా రతనత్తయగుణం పకాసేన్తో మాతాపితూహి సద్ధిం సమ్మోదనం కత్వా దేవలోకమేవ గతో. మనుస్సా దేవపుత్తస్స వచనం సుత్వా భగవతి భిక్ఖుసఙ్ఘే చ సఞ్జాతపసాదబహుమానా బహుం దానూపకరణం సజ్జేత్వా సకటానం పూరేత్వా వేళువనం గన్త్వా బుద్ధప్పముఖస్స భిక్ఖుసఙ్ఘస్స మహాదానం దత్వా సత్థు తం పవత్తిం ఆరోచయింసు. సత్థా తం పుచ్ఛావిస్సజ్జనం తథేవ వత్వా తమేవ అత్థం అట్ఠుప్పత్తిం కత్వా విత్థారేన ధమ్మం దేసేత్వా తే సరణేసు చ సీలేసు చ పతిట్ఠాపేసి. తే చ పతిట్ఠితసద్ధా భగవన్తం వన్దిత్వా అత్తనో గామం ఉపగన్త్వా ఉచ్ఛుపాలస్స మతట్ఠానే విహారం కారయింసూతి.

    Evaṃ so tena pucchi tamatthaṃ vissajjetvā ratanattayaguṇaṃ pakāsento mātāpitūhi saddhiṃ sammodanaṃ katvā devalokameva gato. Manussā devaputtassa vacanaṃ sutvā bhagavati bhikkhusaṅghe ca sañjātapasādabahumānā bahuṃ dānūpakaraṇaṃ sajjetvā sakaṭānaṃ pūretvā veḷuvanaṃ gantvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa mahādānaṃ datvā satthu taṃ pavattiṃ ārocayiṃsu. Satthā taṃ pucchāvissajjanaṃ tatheva vatvā tameva atthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā vitthārena dhammaṃ desetvā te saraṇesu ca sīlesu ca patiṭṭhāpesi. Te ca patiṭṭhitasaddhā bhagavantaṃ vanditvā attano gāmaṃ upagantvā ucchupālassa mataṭṭhāne vihāraṃ kārayiṃsūti.

    తతియనాగవిమానవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Tatiyanāgavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / విమానవత్థుపాళి • Vimānavatthupāḷi / ౧౨. తతియనాగవిమానవత్థు • 12. Tatiyanāgavimānavatthu


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact