Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਾਨવਤ੍ਥੁ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
੮. ਤਤਿਯਨਾવਾવਿਮਾਨવਣ੍ਣਨਾ
8. Tatiyanāvāvimānavaṇṇanā
ਸੁવਣ੍ਣਚ੍ਛਦਨਂ ਨਾવਨ੍ਤਿ ਤਤਿਯਨਾવਾવਿਮਾਨਂ। ਤਸ੍ਸ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਭਗવਾ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕੋਸਲਜਨਪਦੇ ਯੇਨ ਥੂਣਂ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮੋ ਤਦવਸਰਿ। ਅਸ੍ਸੋਸੁਂ ਖੋ ਥੂਣੇਯ੍ਯਕਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾ ‘‘ਸਮਣੋ ਕਿਰ ਗੋਤਮੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗਾਮਖੇਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ । ਅਥ ਥੂਣੇਯ੍ਯਕਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਮਚ੍ਛੇਰਪਕਤਾ ‘‘ਸਚੇ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਇਮਂ ਗਾਮਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਦ੍વੀਹਤੀਹਂ વਸੇਯ੍ਯ, ਸਬ੍ਬਂ ਇਮਂ ਜਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ વਚਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਯ੍ਯ, ਤਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਧਮ੍ਮੋ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਭਗવਤੋ ਅવਾਸਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਨਦੀਤਿਤ੍ਥੇਸੁ ਠਪਿਤਨਾવਾਯੋ ਅਪਨੇਸੁਂ, ਸੇਤੁਸਙ੍ਕਮਨਾਨਿ ਚ ਅવਲਞ੍ਜੇ ਅਕਂਸੁ, ਤਥਾ ਪਪਾਮਣ੍ਡਪਾਦੀਨਿ, ਏਕਂ ਉਦਪਾਨਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਇਤਰਾਨਿ ਉਦਪਾਨਾਨਿ ਤਿਣਾਦੀਹਿ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਪਿਦਹਿਂਸੁ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਉਦਾਨੇ (ਉਦਾ॰ ੬੯) ‘‘ਅਥ ਖੋ ਥੂਣੇਯ੍ਯਕਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾ ਉਦਪਾਨਂ ਤਿਣਸ੍ਸ ਚ ਭੁਸਸ੍ਸ ਚ ਯਾવ ਮੁਖਤੋ ਪੂਰੇਸੁਂ ‘ਮਾ ਤੇ ਮੁਣ੍ਡਕਾ ਸਮਣਕਾ ਪਾਨੀਯਂ ਅਪਂਸੂ’’’ਤਿ।
Suvaṇṇacchadanaṃnāvanti tatiyanāvāvimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā janapadacārikaṃ caranto mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ kosalajanapade yena thūṇaṃ nāma brāhmaṇagāmo tadavasari. Assosuṃ kho thūṇeyyakā brāhmaṇagahapatikā ‘‘samaṇo kira gotamo amhākaṃ gāmakhettaṃ anuppatto’’ti . Atha thūṇeyyakā brāhmaṇagahapatikā appasannā micchādiṭṭhikā maccherapakatā ‘‘sace samaṇo gotamo imaṃ gāmaṃ pavisitvā dvīhatīhaṃ vaseyya, sabbaṃ imaṃ janaṃ attano vacane patiṭṭhapeyya, tato brāhmaṇadhammo patiṭṭhaṃ na labheyyā’’ti tattha bhagavato avāsāya parisakkantā nadītitthesu ṭhapitanāvāyo apanesuṃ, setusaṅkamanāni ca avalañje akaṃsu, tathā papāmaṇḍapādīni, ekaṃ udapānaṃ ṭhapetvā itarāni udapānāni tiṇādīhi pūretvā pidahiṃsu. Tena vuttaṃ udāne (udā. 69) ‘‘atha kho thūṇeyyakā brāhmaṇagahapatikā udapānaṃ tiṇassa ca bhusassa ca yāva mukhato pūresuṃ ‘mā te muṇḍakā samaṇakā pānīyaṃ apaṃsū’’’ti.
ਭਗવਾ ਤੇਸਂ ਤਂ વਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਞਤ੍વਾ ਤੇ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਆਕਾਸੇਨ ਨਦਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਥੂਣਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਂ ਪਤ੍વਾ ਮਗ੍ਗਾ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਉਦਕਹਾਰਿਨਿਯੋ ਭਗવਤੋ ਅવਿਦੂਰੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਗਾਮੇ ‘‘ਸਚੇ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਇਧਾਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਾਦਿਕਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਗੇਹਂ ਆਗਤਸ੍ਸ ਚਸ੍ਸ ਸਾવਕਾਨਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖਾਪਿ ਨ ਦਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਕਤਿਕਾ ਕਤਾ ਹੋਤਿ।
Bhagavā tesaṃ taṃ vippakāraṃ ñatvā te anukampanto saddhiṃ bhikkhusaṅghena ākāsena nadiṃ atikkamitvā gantvā anukkamena thūṇaṃ brāhmaṇagāmaṃ patvā maggā okkamma aññatarasmiṃ rukkhamūle paññatte āsane nisīdi. Tena ca samayena sambahulā udakahāriniyo bhagavato avidūrena atikkamanti. Tasmiñca gāme ‘‘sace samaṇo gotamo idhāgamissati, na tassa paccuggamanādikaṃ kātabbaṃ, gehaṃ āgatassa cassa sāvakānañca bhikkhāpi na dātabbā’’ti katikā katā hoti.
ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਾਸੀ ਘਟੇਨ ਪਾਨੀਯਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿવੁਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚ ਮਗ੍ਗਪਰਿਸ੍ਸਮੇਨ ਕਿਲਨ੍ਤੇ ਤਸਿਤੇ ਞਤ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਪਾਨੀਯਂ ਦਾਤੁਕਾਮਾ ਹੁਤ੍વਾ ‘‘ਯਦਿਪਿ ਮੇ ਗਾਮવਾਸਿਨੋ ‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਕਤਿਕਂ ਕਤ੍વਾ ਠਿਤਾ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਯਦਿ ਅਹਂ ਈਦਿਸੇ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤੇ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੇ ਲਭਿਤ੍વਾ ਪਾਨੀਯਦਾਨਮਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯਂ, ਕਦਾਹਂ ਇਤੋ ਦੁਕ੍ਖਜੀવਿਤਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਾਮਂ ਮੇ ਅਯ੍ਯਕੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿਮੇ ਗਾਮવਾਸਿਨੋ ਮਂ ਹਨਨ੍ਤੁ વਾ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੁ વਾ, ਈਦਿਸੇ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤੇ ਪਾਨੀਯਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ ਏવਾ’’ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਾਹਿ ਉਦਕਹਾਰਿਨੀਹਿ વਾਰਿਯਮਾਨਾਪਿ ਜੀવਿਤੇ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਾ ਸੀਸਤੋ ਪਾਨੀਯਘਟਂ ਓਤਾਰੇਤ੍વਾ ਉਭੋਹਿ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਞ੍ਜਾਤਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਾਨੀਯੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤੇਸਿ। ਭਗવਾ ਤਸ੍ਸਾ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸਾਦਂ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ਤਂ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਪਾਨੀਯਂ ਪਰਿਸ੍ਸਾવੇਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਧੋવਿਤ੍વਾ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿવਿ, ਘਟੇ ਉਦਕਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਸਾ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪੁਨ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਅਦਾਸਿ, ਤਥਾ ਅਪਰਸ੍ਸ ਅਪਰਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਅਦਾਸਿ, ਉਦਕਂ ਨ ਖੀਯਤੇવ। ਸਾ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠਾ ਯਥਾਪੁਣ੍ਣੇਨ ਘਟੇਨ ਗੇਹਾਭਿਮੁਖੀ ਅਗਮਾਸਿ। ਤਸ੍ਸਾ ਸਾਮਿਕੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਾਨੀਯਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਭਾવਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਗਾਮવਤ੍ਤਂ ਭਿਨ੍ਨਂ, ਅਹਞ੍ਚ ਗਾਰਯ੍ਹੋ ਕਤੋ’’ਤਿ ਕੋਧੇਨ ਪਜ੍ਜਲਨ੍ਤੋ ਤਟਤਟਾਯਮਾਨੋ ਤਂ ਭੂਮਿਯਂ ਪਾਤੇਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਚ ਪਾਦੇਹਿ ਚ ਪਹਰਿ। ਸਾ ਤੇਨ ਉਪਕ੍ਕਮੇਨ ਜੀવਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਤ੍વਾ ਤਾવਤਿਂਸਭવਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤਿ, વਿਮਾਨਂ ਚਸ੍ਸਾ ਪਠਮਨਾવਾવਿਮਾਨੇ વੁਤ੍ਤਸਦਿਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ।
Tattha aññatarassa brāhmaṇassa dāsī ghaṭena pānīyaṃ gahetvā gacchantī bhagavantaṃ bhikkhusaṅghaparivutaṃ nisinnaṃ disvā bhikkhū ca maggaparissamena kilante tasite ñatvā pasannacittā pānīyaṃ dātukāmā hutvā ‘‘yadipi me gāmavāsino ‘samaṇassa gotamassa na kiñci dātabbaṃ, sāmīcikammampi na kātabba’nti katikaṃ katvā ṭhitā, evaṃ santepi yadi ahaṃ īdise puññakkhette dakkhiṇeyye labhitvā pānīyadānamattenāpi attano patiṭṭhaṃ na kareyyaṃ, kadāhaṃ ito dukkhajīvitato muccissāmi, kāmaṃ me ayyako sabbepime gāmavāsino maṃ hanantu vā bandhantu vā, īdise puññakkhette pānīyadānaṃ dassāmi evā’’ti sanniṭṭhānaṃ katvā aññāhi udakahārinīhi vāriyamānāpi jīvite nirapekkhā sīsato pānīyaghaṭaṃ otāretvā ubhohi hatthehi pariggahetvā ekamante ṭhapetvā sañjātapītisomanassā bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pañcapatiṭṭhitena vanditvā pānīyena nimantesi. Bhagavā tassā cittappasādaṃ oloketvā taṃ anuggaṇhanto pānīyaṃ parissāvetvā hatthapāde dhovitvā pānīyaṃ pivi, ghaṭe udakaṃ parikkhayaṃ na gacchati. Sā taṃ disvā puna pasannacittā ekassa bhikkhussa adāsi, tathā aparassa aparassāti sabbesampi adāsi, udakaṃ na khīyateva. Sā haṭṭhatuṭṭhā yathāpuṇṇena ghaṭena gehābhimukhī agamāsi. Tassā sāmiko brāhmaṇo pānīyassa dinnabhāvaṃ sutvā ‘‘imāya gāmavattaṃ bhinnaṃ, ahañca gārayho kato’’ti kodhena pajjalanto taṭataṭāyamāno taṃ bhūmiyaṃ pātetvā hatthehi ca pādehi ca pahari. Sā tena upakkamena jīvitakkhayaṃ patvā tāvatiṃsabhavane nibbati, vimānaṃ cassā paṭhamanāvāvimāne vuttasadisaṃ uppajji.
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਇਙ੍ਘ ਮੇ ਤ੍વਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਉਦਪਾਨਤੋ ਪਾਨੀਯਂ ਆਹਰਾ’’ਤਿ। ਥੇਰੋ ‘‘ਇਦਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਦਪਾਨੋ ਥੂਣੇਯ੍ਯਕੇਹਿ ਦੂਸਿਤੋ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪਾਨੀਯਂ ਆਹਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਭਗવਾ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਆਣਾਪੇਸਿ। ਤਤਿਯવਾਰੇ ਥੇਰੋ ਭਗવਤੋ ਪਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ਉਦਪਾਨਾਭਿਮੁਖੋ ਅਗਮਾਸਿ। ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਥੇਰੇ ਉਦਪਾਨੇ ਉਦਕਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਹੁਤ੍વਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤ੍વਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸਨ੍ਦਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਿਣਭੁਸਂ ਉਪਲવਿਤ੍વਾ ਸਯਮੇવ ਅਪਗਚ੍ਛਤਿ। ਤੇਨ ਸਨ੍ਦਮਾਨੇਨ ਸਲਿਲੇਨ ਉਪਰੂਪਰਿ વਡ੍ਢਨ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞੇ ਜਲਾਸਯੇ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਤਂ ਗਾਮਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੇਨ ਗਾਮਪ੍ਪਦੇਸੋ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰੀਯਤਿ। ਤਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਿਸ੍વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਚਿਤ੍ਤਜਾਤਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਖਮਾਪੇਸੁਂ, ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇવ ਉਦਕੋਘੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ। ਤੇ ਭਗવਤੋ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਨਿવਾਸਟ੍ਠਾਨਂ ਸਂવਿਧਾਯ ਸ੍વਾਤਨਾਯ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਦਿવਸੇ ਮਹਾਦਾਨਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਣੀਤੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਪਰਿવਿਸਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬੇ ਥੂਣੇਯ੍ਯਕਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਭੁਤ੍ਤਾવਿਂ ਓਨੀਤਪਤ੍ਤਪਾਣਿਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ।
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi ‘‘iṅgha me tvaṃ, ānanda, udapānato pānīyaṃ āharā’’ti. Thero ‘‘idāni, bhante, udapāno thūṇeyyakehi dūsito, na sakkā pānīyaṃ āharitu’’nti āha. Bhagavā dutiyampi tatiyampi āṇāpesi. Tatiyavāre thero bhagavato pattaṃ ādāya udapānābhimukho agamāsi. Gacchante there udapāne udakaṃ paripuṇṇaṃ hutvā uttaritvā samantato sandati, sabbaṃ tiṇabhusaṃ upalavitvā sayameva apagacchati. Tena sandamānena salilena uparūpari vaḍḍhantena aññe jalāsaye pūretvā taṃ gāmaṃ parikkhipantena gāmappadeso ajjhottharīyati. Taṃ pāṭihāriyaṃ disvā brāhmaṇā acchariyabbhutacittajātā bhagavantaṃ khamāpesuṃ, taṅkhaṇaññeva udakogho antaradhāyi. Te bhagavato ca bhikkhusaṅghassa ca nivāsaṭṭhānaṃ saṃvidhāya svātanāya nimantetvā dutiyadivase mahādānaṃ sajjetvā buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena parivisitvā sabbe thūṇeyyakā brāhmaṇagahapatikā bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ payirupāsantā nisīdiṃsu.
ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਸਾ ਦੇવਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਾ ਕਾਰਣਂ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੀ ਤਂ ‘‘ਪਾਨੀਯਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ ‘‘ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਇਦਾਨੇવ ਭਗવਨ੍ਤਂ વਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੇਸੁ ਕਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਕਾਨਮ੍ਪਿ ਕਾਰਾਨਂ ਉਲ਼ਾਰਫਲਤਞ੍ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਪਾਕਟਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਸ੍ਸਾਹਜਾਤਾ ਅਚ੍ਛਰਾਸਹਸ੍ਸਪਰਿવਾਰਾ ਉਯ੍ਯਾਨਾਦਿਸਹਿਤੇਨ વਿਮਾਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇવ ਮਹਤਿਯਾ ਦੇવਿਦ੍ਧਿਯਾ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਦੇવਾਨੁਭਾવੇਨ ਮਹਾਜਨਕਾਯਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ વਿਮਾਨਤੋ ਓਰੁਯ੍ਹ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਭਗવਾ ਤਸ੍ਸਾ ਪਰਿਸਾਯ ਕਮ੍ਮਫਲਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ વਿਭਾવੇਤੁਕਾਮੋ –
Tena ca samayena sā devatā attano sampattiṃ paccavekkhitvā tassā kāraṇaṃ upadhārentī taṃ ‘‘pānīyadāna’’nti ñatvā pītisomanassajātā ‘‘handāhaṃ idāneva bhagavantaṃ vandissāmi, sammāpaṭipannesu katānaṃ appakānampi kārānaṃ uḷāraphalatañca manussaloke pākaṭaṃ karissāmī’’ti ussāhajātā accharāsahassaparivārā uyyānādisahitena vimānena saddhiṃyeva mahatiyā deviddhiyā mahantena devānubhāvena mahājanakāyassa passantasseva āgantvā vimānato oruyha bhagavantaṃ upasaṅkamitvā abhivādetvā añjaliṃ paggayha aṭṭhāsi. Atha naṃ bhagavā tassā parisāya kammaphalaṃ paccakkhato vibhāvetukāmo –
੬੩.
63.
‘‘ਸੁવਣ੍ਣਚ੍ਛਦਨਂ ਨਾવਂ, ਨਾਰਿ ਆਰੁਯ੍ਹ ਤਿਟ੍ਠਸਿ।
‘‘Suvaṇṇacchadanaṃ nāvaṃ, nāri āruyha tiṭṭhasi;
ਓਗਾਹਸਿ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ, ਪਦ੍ਮਂ ਛਿਨ੍ਦਸਿ ਪਾਣਿਨਾ॥
Ogāhasi pokkharaṇiṃ, padmaṃ chindasi pāṇinā.
੬੪.
64.
‘‘ਕੂਟਾਗਾਰਾ ਨਿવੇਸਾ ਤੇ, વਿਭਤ੍ਤਾ ਭਾਗਸੋ ਮਿਤਾ।
‘‘Kūṭāgārā nivesā te, vibhattā bhāgaso mitā;
ਦਦ੍ਦਲ੍ਲਮਾਨਾ ਆਭਨ੍ਤਿ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਚਤੁਰੋ ਦਿਸਾ॥
Daddallamānā ābhanti, samantā caturo disā.
੬੫.
65.
‘‘ਕੇਨ ਤੇਤਾਦਿਸੋ વਣ੍ਣੋ, ਕੇਨ ਤੇ ਇਧ ਮਿਜ੍ਝਤਿ।
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;
ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਚ ਤੇ ਭੋਗਾ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਨਸੋ ਪਿਯਾ॥
Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.
੬੬.
66.
‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਦੇવਿ ਮਹਾਨੁਭਾવੇ, ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾ ਕਿਮਕਾਸਿ ਪੁਞ੍ਞਂ,
‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ,
ਕੇਨਾਸਿ ਏવਂ ਜਲਿਤਾਨੁਭਾવਾ, વਣ੍ਣੋ ਚ ਤੇ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਪਭਾਸਤੀ’’ਤਿ॥ –
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti. –
ਚਤੂਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿ।
Catūhi gāthāhi pucchi.
੬੭.
67.
‘‘ਸਾ ਦੇવਤਾ ਅਤ੍ਤਮਨਾ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨੇવ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ।
‘‘Sā devatā attamanā, sambuddheneva pucchitā;
ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠਾ વਿਯਾਕਾਸਿ, ਯਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ॥ –
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phala’’nti. –
ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਾ ਆਹਂਸੁ।
Saṅgītikārā āhaṃsu.
੬੮.
68.
‘‘ਅਹਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾ, ਪੁਰਿਮਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ।
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;
ਦਿਸ੍વਾਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸਿਤੇ ਕਿਲਨ੍ਤੇ, ਉਟ੍ਠਾਯ ਪਾਤੁਂ ਉਦਕਂ ਅਦਾਸਿਂ॥
Disvāna bhikkhū tasite kilante, uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ adāsiṃ.
੬੯.
69.
‘‘ਯੋ વੇ ਕਿਲਨ੍ਤਾਨ ਪਿਪਾਸਿਤਾਨਂ, ਉਟ੍ਠਾਯ ਪਾਤੁਂ ਉਦਕਂ ਦਦਾਤਿ।
‘‘Yo ve kilantāna pipāsitānaṃ, uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ dadāti;
ਸੀਤੋਦਕਾ ਤਸ੍ਸ ਭવਨ੍ਤਿ ਨਜ੍ਜੋ, ਪਹੂਤਮਲ੍ਯਾ ਬਹੁਪੁਣ੍ਡਰੀਕਾ॥
Sītodakā tassa bhavanti najjo, pahūtamalyā bahupuṇḍarīkā.
੭੦.
70.
‘‘ਤਂ ਆਪਗਾ ਅਨੁਪਰਿਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾ, ਸੀਤੋਦਕਾ વਾਲੁਕਸਨ੍ਥਤਾ ਨਦੀ।
‘‘Taṃ āpagā anupariyanti sabbadā, sītodakā vālukasanthatā nadī;
ਅਮ੍ਬਾ ਚ ਸਾਲਾ ਤਿਲਕਾ ਚ ਜਮ੍ਬੁਯੋ, ਉਦ੍ਦਾਲਕਾ ਪਾਟਲਿਯੋ ਚ ਫੁਲ੍ਲਾ॥
Ambā ca sālā tilakā ca jambuyo, uddālakā pāṭaliyo ca phullā.
੭੧.
71.
‘‘ਤਂਭੂਮਿਭਾਗੇਹਿ ਉਪੇਤਰੂਪਂ, વਿਮਾਨਸੇਟ੍ਠਂ ਭੁਸ ਸੋਭਮਾਨਂ।
‘‘Taṃbhūmibhāgehi upetarūpaṃ, vimānaseṭṭhaṃ bhusa sobhamānaṃ;
ਤਸ੍ਸੀਧ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਯਂ વਿਪਾਕੋ, ਏਤਾਦਿਸਂ ਪੁਞ੍ਞਕਤਾ ਲਭਨ੍ਤਿ॥
Tassīdha kammassa ayaṃ vipāko, etādisaṃ puññakatā labhanti.
੭੨.
72.
‘‘ਕੂਟਾਗਾਰਾ ਨਿવੇਸਾ ਮੇ, વਿਭਤ੍ਤਾ ਭਾਗਸੋ ਮਿਤਾ।
‘‘Kūṭāgārā nivesā me, vibhattā bhāgaso mitā;
ਦਦ੍ਦਲ੍ਲਮਾਨਾ ਆਭਨ੍ਤਿ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਚਤੁਰੋ ਦਿਸਾ॥
Daddallamānā ābhanti, samantā caturo disā.
੭੩.
73.
‘‘ਤੇਨ ਮੇਤਾਦਿਸੋ વਣ੍ਣੋ, ਤੇਨ ਮੇ ਇਧ ਮਿਜ੍ਝਤਿ।
‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;
ਤਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਚ ਮੇ ਭੋਗਾ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਨਸੋ ਪਿਯਾ॥
Tappajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.
੭੪.
74.
‘‘ਅਕ੍ਖਾਮਿ ਤੇ ਬੁਦ੍ਧ ਮਹਾਨੁਭਾવ, ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾ ਯਮਕਾਸਿ ਪੁਞ੍ਞਂ।
‘‘Akkhāmi te buddha mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;
ਤੇਨਮ੍ਹਿ ਏવਂ ਜਲਿਤਾਨੁਭਾવਾ, વਣ੍ਣੋ ਚ ਮੇ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਪਭਾਸਤਿ।
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsati;
ਏਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਫਲਂ ਮਮੇਦਂ, ਅਤ੍ਥਾਯ ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਦਕਂ ਅਪਾਯੀ’’ਤਿ॥ –
Etassa kammassa phalaṃ mamedaṃ, atthāya buddho udakaṃ apāyī’’ti. –
વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਗਾਥਾਯੋ।
Vissajjanagāthāyo.
੬੩. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਾ ਦੇવਤਾ ਯਦਾ ਭਗવਾ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਤਦਾ ਤਂ ਨਾવਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਨ ਠਿਤਾ, ਨ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ ਓਗਾਹਤਿ, ਨਾਪਿ ਪਦੁਮਂ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਕਮ੍ਮਾਨੁਭਾવਚੋਦਿਤਾ ਪਨ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਜਲવਿਹਾਰਪਸੁਤਾ ਤਥਾ ਕਰੋਤੀਤਿ ਤਂ ਕਿਰਿਯਾવਿਚ੍ਛੇਦਂ ਦਸ੍ਸਨવਸੇਨੇવਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥੋ ਨ ਕੇવਲਮਿਧੇવ, ਅਥ ਖੋ ਹੇਟ੍ਠਿਮੇਸੁਪਿ ਏવਮੇવ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।
63. Tattha kiñcāpi sā devatā yadā bhagavā pucchi, tadā taṃ nāvaṃ āruyha na ṭhitā, na pokkharaṇiṃ ogāhati, nāpi padumaṃ chindati, kammānubhāvacoditā pana abhiṇhaṃ jalavihārapasutā tathā karotīti taṃ kiriyāvicchedaṃ dassanavasenevaṃ vuttaṃ. Ayañca attho na kevalamidheva, atha kho heṭṭhimesupi evameva daṭṭhabbo.
੭੨. ਕੂਟਾਗਾਰਾਤਿ ਸੁવਣ੍ਣਮਯਕਣ੍ਣਿਕਾਬਦ੍ਧਗੇਹવਨ੍ਤੋ। ਨਿવੇਸਾਤਿ ਨਿવੇਸਨਾਨਿ, ਕਚ੍ਛਰਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘વਿਭਤ੍ਤਾ ਭਾਗਸੋ ਮਿਤਾ’’ਤਿ। ਤਾਨਿ ਹਿ ਚਤੁਸਾਲਭੂਤਾਨਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਟਿਬਿਮ੍ਬਭੂਤਾਨਿ વਿਯ ਪਟਿવਿਭਤ੍ਤਰੂਪਾਨਿ ਸਮਪ੍ਪਮਾਣਤਾਯ ਭਾਗਸੋ ਮਿਤਾਨਿ વਿਯ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਦਦ੍ਦਲ੍ਲਮਾਨਾਤਿ ਅਤਿવਿਯ વਿਜ੍ਜੋਤਮਾਨਾ। ਆਭਨ੍ਤੀਤਿ ਮਣਿਰਤਨਕਨਕਰਂਸਿਜਾਲੇਹਿ ਓਭਾਸੇਨ੍ਤਿ।
72.Kūṭāgārāti suvaṇṇamayakaṇṇikābaddhagehavanto. Nivesāti nivesanāni, kaccharānīti attho. Tenāha ‘‘vibhattā bhāgaso mitā’’ti. Tāni hi catusālabhūtāni aññamaññassa paṭibimbabhūtāni viya paṭivibhattarūpāni samappamāṇatāya bhāgaso mitāni viya honti. Daddallamānāti ativiya vijjotamānā. Ābhantīti maṇiratanakanakaraṃsijālehi obhāsenti.
੭੪. ਮਮਾਤਿ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾਪੇਕ੍ਖਂ, ਮਮ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਮਮ ਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾ। ਉਦਕਂ ਅਪਾਯੀਤਿ ਯਦੇਤਂ ਉਦਕਦਾਨਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਏਤਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਇਦਂ ਫਲਂ ਯਾਯਂ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਮਮਤ੍ਥਾਯ ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਉਦਕਂ ਅਪਾਯੀਤਿ। ਸੇਸਂ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ।
74.Mamāti idaṃ pubbāparāpekkhaṃ, mama kammassa mama atthāyāti ayañhettha yojanā. Udakaṃ apāyīti yadetaṃ udakadānaṃ vuttaṃ, etassa puññakammassa idaṃ phalaṃ yāyaṃ dibbasampatti, yasmā mamatthāya sadevake loke aggadakkhiṇeyyo buddho bhagavā mayā dinnaṃ udakaṃ apāyīti. Sesaṃ vuttanayameva.
ਏવਂ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸਾਯ ਦੇવਤਾਯ ਭਗવਾ ਸਾਮੁਕ੍ਕਂਸਿਕਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਸਿ। ਸਾ ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯਪਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਅਹੋਸਿ।
Evaṃ pasannamānasāya devatāya bhagavā sāmukkaṃsikaṃ dhammadesanaṃ karonto saccāni pakāsesi. Sā desanāpariyosāne sotāpattiphale patiṭṭhahi, sampattaparisāyapi dhammadesanā sātthikā ahosi.
ਤਤਿਯਨਾવਾવਿਮਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Tatiyanāvāvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / વਿਮਾਨવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Vimānavatthupāḷi / ੮. ਤਤਿਯਨਾવਾવਿਮਾਨવਤ੍ਥੁ • 8. Tatiyanāvāvimānavatthu