| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga |
३. ततियपाराजिकं
3. Tatiyapārājikaṃ
१६२. 1 तेन समयेन बुद्धो भगवा वेसालियं विहरति महावने कूटागारसालायं। तेन खो पन समयेन भगवा भिक्खूनं अनेकपरियायेन असुभकथं कथेति, असुभाय वण्णं भासति, असुभभावनाय वण्णं भासति, आदिस्स आदिस्स असुभसमापत्तिया वण्णं भासति। अथ खो भगवा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘इच्छामहं, भिक्खवे, अद्धमासं पटिसल्लीयितुं। नम्हि केनचि उपसङ्कमितब्बो, अञ्ञत्र एकेन पिण्डपातनीहारकेना’’ति। ‘‘एवं, भन्ते’’ति, खो ते भिक्खू भगवतो पटिस्सुणित्वा नास्सुध कोचि भगवन्तं उपसङ्कमति, अञ्ञत्र एकेन पिण्डपातनीहारकेन। भिक्खू – ‘‘भगवा खो अनेकपरियायेन असुभकथं कथेति, असुभाय वण्णं भासति, असुभभावनाय वण्णं भासति, आदिस्स आदिस्स असुभसमापत्तिया वण्णं भासती’’ति (ते) 2 अनेकाकारवोकारं असुभभावनानुयोगमनुयुत्ता विहरन्ति। ते सकेन कायेन अट्टीयन्ति हरायन्ति जिगुच्छन्ति। सेय्यथापि नाम इत्थी वा पुरिसो वा दहरो युवा मण्डनकजातिको सीसंन्हातो अहिकुणपेन वा कुक्कुरकुणपेन वा मनुस्सकुणपेन वा कण्ठे आसत्तेन अट्टीयेय्य हरायेय्य जिगुच्छेय्य, एवमेव ते भिक्खू सकेन कायेन अट्टीयन्ता हरायन्ता जिगुच्छन्ता अत्तनापि अत्तानं जीविता वोरोपेन्ति, अञ्ञमञ्ञम्पि जीविता वोरोपेन्ति, मिगलण्डिकम्पि समणकुत्तकं उपसङ्कमित्वा एवं वदन्ति – ‘‘साधु नो, आवुसो, जीविता वोरोपेहि । इदं ते पत्तचीवरं भविस्सती’’ति। अथ खो मिगलण्डिको समणकुत्तको पत्तचीवरेहि भटो सम्बहुले भिक्खू जीविता वोरोपेत्वा लोहितकं 3 असिं आदाय येन वग्गमुदा नदी तेनुपसङ्कमि।
162.4 Tena samayena buddho bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena bhagavā bhikkhūnaṃ anekapariyāyena asubhakathaṃ katheti, asubhāya vaṇṇaṃ bhāsati, asubhabhāvanāya vaṇṇaṃ bhāsati, ādissa ādissa asubhasamāpattiyā vaṇṇaṃ bhāsati. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘icchāmahaṃ, bhikkhave, addhamāsaṃ paṭisallīyituṃ. Namhi kenaci upasaṅkamitabbo, aññatra ekena piṇḍapātanīhārakenā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti, kho te bhikkhū bhagavato paṭissuṇitvā nāssudha koci bhagavantaṃ upasaṅkamati, aññatra ekena piṇḍapātanīhārakena. Bhikkhū – ‘‘bhagavā kho anekapariyāyena asubhakathaṃ katheti, asubhāya vaṇṇaṃ bhāsati, asubhabhāvanāya vaṇṇaṃ bhāsati, ādissa ādissa asubhasamāpattiyā vaṇṇaṃ bhāsatī’’ti (te) 5 anekākāravokāraṃ asubhabhāvanānuyogamanuyuttā viharanti. Te sakena kāyena aṭṭīyanti harāyanti jigucchanti. Seyyathāpi nāma itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko sīsaṃnhāto ahikuṇapena vā kukkurakuṇapena vā manussakuṇapena vā kaṇṭhe āsattena aṭṭīyeyya harāyeyya jiguccheyya, evameva te bhikkhū sakena kāyena aṭṭīyantā harāyantā jigucchantā attanāpi attānaṃ jīvitā voropenti, aññamaññampi jīvitā voropenti, migalaṇḍikampi samaṇakuttakaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadanti – ‘‘sādhu no, āvuso, jīvitā voropehi . Idaṃ te pattacīvaraṃ bhavissatī’’ti. Atha kho migalaṇḍiko samaṇakuttako pattacīvarehi bhaṭo sambahule bhikkhū jīvitā voropetvā lohitakaṃ 6 asiṃ ādāya yena vaggamudā nadī tenupasaṅkami.
१६३. अथ खो मिगलण्डिकस्स समणकुत्तकस्स लोहितकं तं असिं धोवन्तस्स अहुदेव कुक्कुच्चं अहु विप्पटिसारो – ‘‘अलाभा वत मे, न वत मे लाभा; दुल्लद्धं वत मे, न वत मे सुलद्धं । बहुं वत मया अपुञ्ञं पसुतं, योहं भिक्खू सीलवन्ते कल्याणधम्मे जीविता वोरोपेसि’’न्ति। अथ खो अञ्ञतरा मारकायिका देवता अभिज्जमाने उदके आगन्त्वा मिगलण्डिकं समणकुत्तकं एतदवोच – ‘‘साधु साधु सप्पुरिस, लाभा ते सप्पुरिस, सुलद्धं ते सप्पुरिस। बहुं तया सप्पुरिस पुञ्ञं पसुतं, यं त्वं अतिण्णे तारेसी’’ति। अथ खो मिगलण्डिको समणकुत्तको – ‘‘लाभा किर मे, सुलद्धं किर मे, बहुं किर मया पुञ्ञं पसुतं, अतिण्णो किराहं तारेमी’’ति तिण्हं असिं आदाय विहारेन विहारं परिवेणेन परिवेणं उपसङ्कमित्वा एवं वदेति – ‘‘को अतिण्णो, कं तारेमी’’ति? तत्थ ये ते भिक्खू अवीतरागा तेसं तस्मिं समये होतियेव भयं होति छम्भितत्तं होति लोमहंसो। ये पन ते भिक्खू वीतरागा तेसं तस्मिं समये न होति भयं न होति छम्भितत्तं न होति लोमहंसो। अथ खो मिगलण्डिको समणकुत्तको एकम्पि भिक्खुं एकाहेन जीविता वोरोपेसि, द्वेपि भिक्खू एकाहेन जीविता वोरोपेसि, तयोपि भिक्खू एकाहेन जीविता वोरोपेसि, चत्तारोपि भिक्खू एकाहेन जीविता वोरोपेसि, पञ्चपि भिक्खू एकाहेन जीविता वोरोपेसि, दसपि भिक्खू एकाहेन जीविता वोरोपेसि, वीसम्पि भिक्खू एकाहेन जीविता वोरोपेसि, तिंसम्पि भिक्खू एकाहेन जीविता वोरोपेसि, चत्तालीसम्पि भिक्खू एकाहेन जीविता वोरोपेसि, पञ्ञासम्पि भिक्खू एकाहेन जीविता वोरोपेसि, सट्ठिम्पि भिक्खू एकाहेन जीविता वोरोपेसि।
163. Atha kho migalaṇḍikassa samaṇakuttakassa lohitakaṃ taṃ asiṃ dhovantassa ahudeva kukkuccaṃ ahu vippaṭisāro – ‘‘alābhā vata me, na vata me lābhā; dulladdhaṃ vata me, na vata me suladdhaṃ . Bahuṃ vata mayā apuññaṃ pasutaṃ, yohaṃ bhikkhū sīlavante kalyāṇadhamme jīvitā voropesi’’nti. Atha kho aññatarā mārakāyikā devatā abhijjamāne udake āgantvā migalaṇḍikaṃ samaṇakuttakaṃ etadavoca – ‘‘sādhu sādhu sappurisa, lābhā te sappurisa, suladdhaṃ te sappurisa. Bahuṃ tayā sappurisa puññaṃ pasutaṃ, yaṃ tvaṃ atiṇṇe tāresī’’ti. Atha kho migalaṇḍiko samaṇakuttako – ‘‘lābhā kira me, suladdhaṃ kira me, bahuṃ kira mayā puññaṃ pasutaṃ, atiṇṇo kirāhaṃ tāremī’’ti tiṇhaṃ asiṃ ādāya vihārena vihāraṃ pariveṇena pariveṇaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadeti – ‘‘ko atiṇṇo, kaṃ tāremī’’ti? Tattha ye te bhikkhū avītarāgā tesaṃ tasmiṃ samaye hotiyeva bhayaṃ hoti chambhitattaṃ hoti lomahaṃso. Ye pana te bhikkhū vītarāgā tesaṃ tasmiṃ samaye na hoti bhayaṃ na hoti chambhitattaṃ na hoti lomahaṃso. Atha kho migalaṇḍiko samaṇakuttako ekampi bhikkhuṃ ekāhena jīvitā voropesi, dvepi bhikkhū ekāhena jīvitā voropesi, tayopi bhikkhū ekāhena jīvitā voropesi, cattāropi bhikkhū ekāhena jīvitā voropesi, pañcapi bhikkhū ekāhena jīvitā voropesi, dasapi bhikkhū ekāhena jīvitā voropesi, vīsampi bhikkhū ekāhena jīvitā voropesi, tiṃsampi bhikkhū ekāhena jīvitā voropesi, cattālīsampi bhikkhū ekāhena jīvitā voropesi, paññāsampi bhikkhū ekāhena jīvitā voropesi, saṭṭhimpi bhikkhū ekāhena jīvitā voropesi.
१६४. अथ खो भगवा तस्स अद्धमासस्स अच्चयेन पटिसल्लाना वुट्ठितो आयस्मन्तं आनन्दं आमन्तेसि – ‘‘किं नु खो, आनन्द, तनुभूतो विय भिक्खुसङ्घो’’ति? ‘‘तथा हि पन, भन्ते, भगवा भिक्खूनं अनेकपरियायेन असुभकथं कथेति, असुभाय वण्णं भासति, असुभभावनाय वण्णं भासति, आदिस्स आदिस्स असुभसमापत्तिया वण्णं भासति। ते च, भन्ते, भिक्खू – ‘भगवा खो अनेकपरियायेन असुभकथं कथेति, असुभाय वण्णं भासति, असुभभावनाय वण्णं भासति, आदिस्स आदिस्स असुभसमापत्तिया वण्णं भासती’ति, ते अनेकाकारवोकारं असुभभावनानुयोगमनुयुत्ता विहरन्ति। ते सकेन कायेन अट्टीयन्ति हरायन्ति जिगुच्छन्ति। सेय्यथापि नाम इत्थी वा पुरिसो वा दहरो युवा मण्डनकजातिको सीसंन्हातो अहिकुणपेन वा कुक्कुरकुणपेन वा मनुस्सकुणपेन वा कण्ठे आसत्तेन अट्टीयेय्य हरायेय्य जिगुच्छेय्य, एवमेव ते भिक्खू सकेन कायेन अट्टीयन्ता हरायन्ता जिगुच्छन्ता अत्तनापि अत्तानं जीविता वोरोपेन्ति, अञ्ञमञ्ञम्पि जीविता वोरोपेन्ति, मिगलण्डिकम्पि समणकुत्तकं उपसङ्कमित्वा एवं वदन्ति – ‘साधु नो, आवुसो, जीविता वोरोपेहि। इदं ते पत्तचीवरं भविस्सती’ति। अथ खो, भन्ते, मिगलण्डिको समणकुत्तको पत्तचीवरेहि भटो एकम्पि भिक्खुं एकाहेन जीविता वोरोपेसि…पे॰… सट्ठिम्पि भिक्खू एकाहेन जीविता वोरोपेसि। साधु, भन्ते, भगवा अञ्ञं परियायं आचिक्खतु यथायं भिक्खुसङ्घो अञ्ञाय सण्ठहेय्या’’ति। ‘‘तेनहानन्द, यावतिका भिक्खू वेसालिं उपनिस्साय विहरन्ति ते सब्बे उपट्ठानसालायं सन्निपातेही’’ति । ‘‘एवं, भन्ते’’ति, खो आयस्मा आनन्दो भगवतो पटिस्सुणित्वा यावतिका भिक्खू वेसालिं उपनिस्साय विहरन्ति ते सब्बे उपट्ठानसालायं सन्निपातेत्वा येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं एतदवोच – ‘‘सन्निपतितो, भन्ते भिक्खुसङ्घो; यस्स दानि, भन्ते, भगवा कालं मञ्ञती’’ति।
164. Atha kho bhagavā tassa addhamāsassa accayena paṭisallānā vuṭṭhito āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘kiṃ nu kho, ānanda, tanubhūto viya bhikkhusaṅgho’’ti? ‘‘Tathā hi pana, bhante, bhagavā bhikkhūnaṃ anekapariyāyena asubhakathaṃ katheti, asubhāya vaṇṇaṃ bhāsati, asubhabhāvanāya vaṇṇaṃ bhāsati, ādissa ādissa asubhasamāpattiyā vaṇṇaṃ bhāsati. Te ca, bhante, bhikkhū – ‘bhagavā kho anekapariyāyena asubhakathaṃ katheti, asubhāya vaṇṇaṃ bhāsati, asubhabhāvanāya vaṇṇaṃ bhāsati, ādissa ādissa asubhasamāpattiyā vaṇṇaṃ bhāsatī’ti, te anekākāravokāraṃ asubhabhāvanānuyogamanuyuttā viharanti. Te sakena kāyena aṭṭīyanti harāyanti jigucchanti. Seyyathāpi nāma itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanakajātiko sīsaṃnhāto ahikuṇapena vā kukkurakuṇapena vā manussakuṇapena vā kaṇṭhe āsattena aṭṭīyeyya harāyeyya jiguccheyya, evameva te bhikkhū sakena kāyena aṭṭīyantā harāyantā jigucchantā attanāpi attānaṃ jīvitā voropenti, aññamaññampi jīvitā voropenti, migalaṇḍikampi samaṇakuttakaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadanti – ‘sādhu no, āvuso, jīvitā voropehi. Idaṃ te pattacīvaraṃ bhavissatī’ti. Atha kho, bhante, migalaṇḍiko samaṇakuttako pattacīvarehi bhaṭo ekampi bhikkhuṃ ekāhena jīvitā voropesi…pe… saṭṭhimpi bhikkhū ekāhena jīvitā voropesi. Sādhu, bhante, bhagavā aññaṃ pariyāyaṃ ācikkhatu yathāyaṃ bhikkhusaṅgho aññāya saṇṭhaheyyā’’ti. ‘‘Tenahānanda, yāvatikā bhikkhū vesāliṃ upanissāya viharanti te sabbe upaṭṭhānasālāyaṃ sannipātehī’’ti . ‘‘Evaṃ, bhante’’ti, kho āyasmā ānando bhagavato paṭissuṇitvā yāvatikā bhikkhū vesāliṃ upanissāya viharanti te sabbe upaṭṭhānasālāyaṃ sannipātetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sannipatito, bhante bhikkhusaṅgho; yassa dāni, bhante, bhagavā kālaṃ maññatī’’ti.
१६५. अथ खो भगवा येन उपट्ठानसाला तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा पञ्ञत्ते आसने निसीदि। निसज्ज खो भगवा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘अयम्पि खो, भिक्खवे, आनापानस्सतिसमाधि भावितो बहुलीकतो सन्तो चेव पणीतो च असेचनको च सुखो च विहारो उप्पन्नुप्पन्ने च पापके अकुसले धम्मे ठानसो अन्तरधापेति वूपसमेति। सेय्यथापि, भिक्खवे, गिम्हानं पच्छिमे मासे उहतं 7 रजोजल्लं तमेनं महा अकालमेघो ठानसो अन्तरधापेति वूपसमेति, एवमेव खो, भिक्खवे, आनापानस्सतिसमाधि भावितो बहुलीकतो सन्तो चेव पणीतो च असेचनको च सुखो च विहारो उप्पन्नुप्पन्ने च पापके अकुसले धम्मे ठानसो अन्तरधापेति वूपसमेति। कथं भावितो च, भिक्खवे, आनापानस्सतिसमाधि कथं बहुलीकतो सन्तो चेव पणीतो च असेचनको च सुखो च विहारो उप्पन्नुप्पन्ने च पापके अकुसले धम्मे ठानसो अन्तरधापेति वूपसमेति? इध, भिक्खवे, भिक्खु अरञ्ञगतो वा रुक्खमूलगतो वा सुञ्ञागारगतो वा निसीदति पल्लङ्कं आभुजित्वा उजुं कायं पणिधाय परिमुखं सतिं उपट्ठपेत्वा। सो सतोव अस्ससति सतो पस्ससति। दीघं वा अस्ससन्तो दीघं अस्ससामीति पजानाति, दीघं वा पस्ससन्तो दीघं पस्ससामीति पजानाति। रस्सं वा अस्ससन्तो रस्सं अस्ससामीति पजानाति, रस्सं वा पस्ससन्तो रस्सं पस्ससामीति पजानाति। सब्बकायप्पटिसंवेदी अस्ससिस्सामीति सिक्खति। सब्बकायप्पटिसंवेदी पस्ससिस्सामीति सिक्खति। पस्सम्भयं कायसङ्खारं अस्ससिस्सामीति सिक्खति। पस्सम्भयं कायसङ्खारं पस्ससिस्सामीति सिक्खति। पीतिप्पटिसंवेदी अस्ससिस्सामीति सिक्खति। पीतिप्पटिसंवेदी पस्ससिस्सामीति सिक्खति। सुखप्पटिसंवेदी अस्ससिस्सामीति सिक्खति। सुखप्पटिसंवेदी पस्ससिस्सामीति सिक्खति। चित्तसङ्खारप्पटिसंवेदी अस्ससिस्सामीति सिक्खति। चित्तसङ्खारप्पटिसंवेदी पस्ससिस्सामीति सिक्खति। पस्सम्भयं चित्तसङ्खारं अस्ससिस्सामीति सिक्खति। पस्सम्भयं चित्तसङ्खारं पस्ससिस्सामीति सिक्खति। चित्तप्पटिसंवेदी अस्ससिस्सामीति सिक्खति। चित्तप्पटिसंवेदी पस्ससिस्सामीति सिक्खति। अभिप्पमोदयं चित्तं…पे॰… समादहं चित्तं…पे॰… विमोचयं चित्तं…पे॰… अनिच्चानुपस्सी…पे॰… विरागानुपस्सी…पे॰… निरोधानुपस्सी…पे॰… पटिनिस्सग्गानुपस्सी अस्ससिस्सामीति सिक्खति। पटिनिस्सग्गानुपस्सी पस्ससिस्सामीति सिक्खति। एवं भावितो खो, भिक्खवे, आनापानस्सतिसमाधि एवं बहुलीकतो सन्तो चेव पणीतो च असेचनको च सुखो च विहारो उप्पन्नुप्पन्ने च पापके अकुसले धम्मे ठानसो अन्तरधापेति वूपसमेती’’ति।
165. Atha kho bhagavā yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘ayampi kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi bhāvito bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako ca sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti. Seyyathāpi, bhikkhave, gimhānaṃ pacchime māse uhataṃ 8 rajojallaṃ tamenaṃ mahā akālamegho ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti, evameva kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi bhāvito bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako ca sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti. Kathaṃ bhāvito ca, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi kathaṃ bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako ca sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasameti? Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. So satova assasati sato passasati. Dīghaṃ vā assasanto dīghaṃ assasāmīti pajānāti, dīghaṃ vā passasanto dīghaṃ passasāmīti pajānāti. Rassaṃ vā assasanto rassaṃ assasāmīti pajānāti, rassaṃ vā passasanto rassaṃ passasāmīti pajānāti. Sabbakāyappaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati. Sabbakāyappaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati. Passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ assasissāmīti sikkhati. Passambhayaṃ kāyasaṅkhāraṃ passasissāmīti sikkhati. Pītippaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati. Pītippaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati. Sukhappaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati. Sukhappaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati. Cittasaṅkhārappaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati. Cittasaṅkhārappaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati. Passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ assasissāmīti sikkhati. Passambhayaṃ cittasaṅkhāraṃ passasissāmīti sikkhati. Cittappaṭisaṃvedī assasissāmīti sikkhati. Cittappaṭisaṃvedī passasissāmīti sikkhati. Abhippamodayaṃ cittaṃ…pe… samādahaṃ cittaṃ…pe… vimocayaṃ cittaṃ…pe… aniccānupassī…pe… virāgānupassī…pe… nirodhānupassī…pe… paṭinissaggānupassī assasissāmīti sikkhati. Paṭinissaggānupassī passasissāmīti sikkhati. Evaṃ bhāvito kho, bhikkhave, ānāpānassatisamādhi evaṃ bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako ca sukho ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti vūpasametī’’ti.
१६६. अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे भिक्खुसङ्घं सन्निपातापेत्वा भिक्खू पटिपुच्छि – ‘‘सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खू अत्तनापि अत्तानं जीविता वोरोपेन्ति, अञ्ञमञ्ञम्पि जीविता वोरोपेन्ति मिगलण्डिकम्पि समणकुत्तकं उपसङ्कमित्वा एवं वदन्ति – ‘साधु नो, आवुसो , जीविता वोरोपेहि, इदं ते पत्तचीवरं भविस्सती’’’ति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा – ‘‘अननुच्छविकं, भिक्खवे, तेसं भिक्खूनं अननुलोमिकं अप्पटिरूपं अस्सामणकं अकप्पियं अकरणीयं। कथञ्हि नाम ते, भिक्खवे, भिक्खू अत्तनापि अत्तानं जीविता वोरोपेस्सन्ति, अञ्ञमञ्ञम्पि जीविता वोरोपेस्सन्ति, मिगलण्डिकम्पि समणकुत्तकं उपसङ्कमित्वा एवं वक्खन्ति – ‘साधु नो, आवुसो, जीविता वोरोपेहि, इदं ते पत्तचीवरं भविस्सती’ति। नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
166. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā bhikkhū paṭipucchi – ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, bhikkhū attanāpi attānaṃ jīvitā voropenti, aññamaññampi jīvitā voropenti migalaṇḍikampi samaṇakuttakaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadanti – ‘sādhu no, āvuso , jīvitā voropehi, idaṃ te pattacīvaraṃ bhavissatī’’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā – ‘‘ananucchavikaṃ, bhikkhave, tesaṃ bhikkhūnaṃ ananulomikaṃ appaṭirūpaṃ assāmaṇakaṃ akappiyaṃ akaraṇīyaṃ. Kathañhi nāma te, bhikkhave, bhikkhū attanāpi attānaṃ jīvitā voropessanti, aññamaññampi jīvitā voropessanti, migalaṇḍikampi samaṇakuttakaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vakkhanti – ‘sādhu no, āvuso, jīvitā voropehi, idaṃ te pattacīvaraṃ bhavissatī’ti. Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
१६७. ‘‘यो पन भिक्खु सञ्चिच्च मनुस्सविग्गहं जीविता वोरोपेय्य सत्थहारकं वास्स परियेसेय्य, अयम्पि पाराजिको होति असंवासो’’ति।
167.‘‘Yo pana bhikkhu sañcicca manussaviggahaṃ jīvitā voropeyya satthahārakaṃ vāssa pariyeseyya, ayampi pārājiko hoti asaṃvāso’’ti.
एवञ्चिदं भगवता भिक्खूनं सिक्खापदं पञ्ञत्तं होति।
Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.
१६८. तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो उपासको गिलानो होति। तस्स पजापति अभिरूपा होति दस्सनीया पासादिका। छब्बग्गिया भिक्खू तस्सा इत्थिया पटिबद्धचित्ता होन्ति। अथ खो छब्बग्गियानं भिक्खूनं एतदहोसि – ‘‘सचे खो सो, आवुसो , उपासको जीविस्सति न मयं तं इत्थिं लभिस्साम। हन्द मयं, आवुसो, तस्स उपासकस्स मरणवण्णं संवण्णेमा’’ति। अथ खो छब्बग्गिया भिक्खू येन सो उपासको तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा तं उपासकं एतदवोचुं – ‘‘त्वं खोसि, उपासक, कतकल्याणो कतकुसलो कतभीरुत्ताणो अकतपापो अकतलुद्दो अकतकिब्बिसो। कतं तया कल्याणं, अकतं तया पापं । किं तुय्हिमिना पापकेन दुज्जीवितेन! मतं ते जीविता सेय्यो। इतो त्वं कालङ्कतो कायस्स भेदा परं मरणा सुगतिं सग्गं लोकं उपपज्जिस्ससि। तत्थ दिब्बेहि पञ्चहि कामगुणेहि समप्पितो समङ्गीभूतो परिचारेस्ससी’’ति।
168. Tena kho pana samayena aññataro upāsako gilāno hoti. Tassa pajāpati abhirūpā hoti dassanīyā pāsādikā. Chabbaggiyā bhikkhū tassā itthiyā paṭibaddhacittā honti. Atha kho chabbaggiyānaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘sace kho so, āvuso , upāsako jīvissati na mayaṃ taṃ itthiṃ labhissāma. Handa mayaṃ, āvuso, tassa upāsakassa maraṇavaṇṇaṃ saṃvaṇṇemā’’ti. Atha kho chabbaggiyā bhikkhū yena so upāsako tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā taṃ upāsakaṃ etadavocuṃ – ‘‘tvaṃ khosi, upāsaka, katakalyāṇo katakusalo katabhīruttāṇo akatapāpo akataluddo akatakibbiso. Kataṃ tayā kalyāṇaṃ, akataṃ tayā pāpaṃ . Kiṃ tuyhiminā pāpakena dujjīvitena! Mataṃ te jīvitā seyyo. Ito tvaṃ kālaṅkato kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissasi. Tattha dibbehi pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāressasī’’ti.
१६९. अथ खो सो उपासको – ‘‘सच्चं खो अय्या आहंसु। अहञ्हि कतकल्याणो कतकुसलो कतभीरुत्ताणो अकतपापो अकतलुद्दो अकतकिब्बिसो। कतं मया कल्याणं, अकतं मया पापं । किं मय्हिमिना पापकेन दुज्जीवितेन! मतं मे जीविता सेय्यो। इतो अहं कालङ्कतो कायस्स भेदा परं मरणा सुगतिं सग्गं लोकं उपपज्जिस्सामि। तत्थ दिब्बेहि पञ्चहि कामगुणेहि समप्पितो समङ्गीभूतो परिचारेस्सामी’’ति, सो असप्पायानि चेव भोजनानि भुञ्जि असप्पायानि च खादनीयानि खादि असप्पायानि च सायनीयानि सायि असप्पायानि च पानानि पिवि। तस्स असप्पायानि चेव भोजनानि भुञ्जतो असप्पायानि च खादनीयानि खादतो असप्पायानि च सायनीयानि सायतो असप्पायानि च पानानि पिवतो खरो आबाधो उप्पज्जि। सो तेनेव आबाधेन कालमकासि। तस्स पजापति उज्झायति खिय्यति विपाचेति – ‘‘अलज्जिनो इमे समणा सक्यपुत्तिया दुस्सीला मुसावादिनो। इमे हि नाम धम्मचारिनो समचारिनो ब्रह्मचारिनो सच्चवादिनो सीलवन्तो कल्याणधम्मा पटिजानिस्सन्ति! नत्थि इमेसं सामञ्ञं नत्थि इमेसं ब्रह्मञ्ञं, नट्ठं इमेसं सामञ्ञं नट्ठं इमेसं ब्रह्मञ्ञं, कुतो इमेसं सामञ्ञं कुतो इमेसं ब्रह्मञ्ञं, अपगता इमे सामञ्ञा अपगता इमे ब्रह्मञ्ञा। इमे मे सामिकस्स मरणवण्णं संवण्णेसुं। इमेहि मे सामिको मारितो’’ति। अञ्ञेपि मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘अलज्जिनो इमे समणा सक्यपुत्तिया दुस्सीला मुसावादिनो। इमे हि नाम धम्मचारिनो समचारिनो ब्रह्मचारिनो सच्चवादिनो सीलवन्तो कल्याणधम्मा पटिजानिस्सन्ति! नत्थि इमेसं सामञ्ञं नत्थि इमेसं ब्रह्मञ्ञं, नट्ठं इमेसं सामञ्ञं नट्ठं इमेसं ब्रह्मञ्ञं, कुतो इमेसं सामञ्ञं कुतो इमेसं ब्रह्मञ्ञं, अपगता इमे सामञ्ञा अपगता इमे ब्रह्मञ्ञा। इमे उपासकस्स मरणवण्णं संवण्णेसुं। इमेहि उपासको मारितो’’ति। अस्सोसुं खो भिक्खू तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खू उपासकस्स मरणवण्णं संवण्णिस्सन्ती’’ति!
169. Atha kho so upāsako – ‘‘saccaṃ kho ayyā āhaṃsu. Ahañhi katakalyāṇo katakusalo katabhīruttāṇo akatapāpo akataluddo akatakibbiso. Kataṃ mayā kalyāṇaṃ, akataṃ mayā pāpaṃ . Kiṃ mayhiminā pāpakena dujjīvitena! Mataṃ me jīvitā seyyo. Ito ahaṃ kālaṅkato kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmi. Tattha dibbehi pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāressāmī’’ti, so asappāyāni ceva bhojanāni bhuñji asappāyāni ca khādanīyāni khādi asappāyāni ca sāyanīyāni sāyi asappāyāni ca pānāni pivi. Tassa asappāyāni ceva bhojanāni bhuñjato asappāyāni ca khādanīyāni khādato asappāyāni ca sāyanīyāni sāyato asappāyāni ca pānāni pivato kharo ābādho uppajji. So teneva ābādhena kālamakāsi. Tassa pajāpati ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘alajjino ime samaṇā sakyaputtiyā dussīlā musāvādino. Ime hi nāma dhammacārino samacārino brahmacārino saccavādino sīlavanto kalyāṇadhammā paṭijānissanti! Natthi imesaṃ sāmaññaṃ natthi imesaṃ brahmaññaṃ, naṭṭhaṃ imesaṃ sāmaññaṃ naṭṭhaṃ imesaṃ brahmaññaṃ, kuto imesaṃ sāmaññaṃ kuto imesaṃ brahmaññaṃ, apagatā ime sāmaññā apagatā ime brahmaññā. Ime me sāmikassa maraṇavaṇṇaṃ saṃvaṇṇesuṃ. Imehi me sāmiko mārito’’ti. Aññepi manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘alajjino ime samaṇā sakyaputtiyā dussīlā musāvādino. Ime hi nāma dhammacārino samacārino brahmacārino saccavādino sīlavanto kalyāṇadhammā paṭijānissanti! Natthi imesaṃ sāmaññaṃ natthi imesaṃ brahmaññaṃ, naṭṭhaṃ imesaṃ sāmaññaṃ naṭṭhaṃ imesaṃ brahmaññaṃ, kuto imesaṃ sāmaññaṃ kuto imesaṃ brahmaññaṃ, apagatā ime sāmaññā apagatā ime brahmaññā. Ime upāsakassa maraṇavaṇṇaṃ saṃvaṇṇesuṃ. Imehi upāsako mārito’’ti. Assosuṃ kho bhikkhū tesaṃ manussānaṃ ujjhāyantānaṃ khiyyantānaṃ vipācentānaṃ. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū upāsakassa maraṇavaṇṇaṃ saṃvaṇṇissantī’’ti!
१७०. अथ खो ते भिक्खू छब्बग्गिये भिक्खू अनेकपरियायेन विगरहित्वा भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… ‘‘सच्चं किर तुम्हे, भिक्खवे, उपासकस्स मरणवण्णं संवण्णेथा’’ति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा – ‘‘अननुच्छविकं, मोघपुरिसा, अननुलोमिकं अप्पटिरूपं अस्सामणकं अकप्पियं अकरणीयं। कथञ्हि नाम तुम्हे, मोघपुरिसा, उपासकस्स मरणवण्णं संवण्णिस्सथ! नेतं, मोघपुरिसा, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
170. Atha kho te bhikkhū chabbaggiye bhikkhū anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, upāsakassa maraṇavaṇṇaṃ saṃvaṇṇethā’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā – ‘‘ananucchavikaṃ, moghapurisā, ananulomikaṃ appaṭirūpaṃ assāmaṇakaṃ akappiyaṃ akaraṇīyaṃ. Kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, upāsakassa maraṇavaṇṇaṃ saṃvaṇṇissatha! Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
१७१. ‘‘यो पन भिक्खु सञ्चिच्च मनुस्सविग्गहं जीविता वोरोपेय्य सत्थहारकं वास्स परियेसेय्य मरणवण्णं वा संवण्णेय्य मरणाय वा समादपेय्य – ‘अम्भो पुरिस, किं तुय्हिमिना पापकेन दुज्जीवितेन, मतं ते जीविता सेय्यो’ति, इति चित्तमनो चित्तसङ्कप्पो अनेकपरियायेन मरणवण्णं वा संवण्णेय्य, मरणाय वा समादपेय्य, अयम्पि पाराजिको होति असंवासो’’ति।
171.‘‘Yo pana bhikkhu sañcicca manussaviggahaṃ jīvitā voropeyya satthahārakaṃ vāssa pariyeseyya maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyya maraṇāya vā samādapeyya – ‘ambho purisa, kiṃ tuyhiminā pāpakena dujjīvitena, mataṃ te jīvitā seyyo’ti, iti cittamano cittasaṅkappo anekapariyāyena maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyya, maraṇāya vā samādapeyya, ayampi pārājiko hoti asaṃvāso’’ti.
१७२. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।
172.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.
सञ्चिच्चाति जानन्तो सञ्जानन्तो चेच्च अभिवितरित्वा वीतिक्कमो।
Sañciccāti jānanto sañjānanto cecca abhivitaritvā vītikkamo.
मनुस्सविग्गहो नाम यं मातुकुच्छिस्मिं पठमं चित्तं उप्पन्नं पठमं विञ्ञाणं पातुभूतं, याव मरणकाला एत्थन्तरे एसो मनुस्सविग्गहो नाम।
Manussaviggaho nāma yaṃ mātukucchismiṃ paṭhamaṃ cittaṃ uppannaṃ paṭhamaṃ viññāṇaṃ pātubhūtaṃ, yāva maraṇakālā etthantare eso manussaviggaho nāma.
जीविता वोरोपेय्याति जीवितिन्द्रियं उपच्छिन्दति उपरोधेति सन्ततिं विकोपेति।
Jīvitā voropeyyāti jīvitindriyaṃ upacchindati uparodheti santatiṃ vikopeti.
मरणवण्णं वा संवण्णेय्याति जीविते आदीनवं दस्सेति, मरणे वण्णं भणति।
Maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyyāti jīvite ādīnavaṃ dasseti, maraṇe vaṇṇaṃ bhaṇati.
मरणाय वा समादपेय्याति सत्थं वा आहर, विसं वा खाद, रज्जुया वा उब्बन्धित्वा कालङ्करोहीति।
Maraṇāya vā samādapeyyāti satthaṃ vā āhara, visaṃ vā khāda, rajjuyā vā ubbandhitvā kālaṅkarohīti.
अम्भो पुरिसाति आलपनाधिवचनमेतं।
Ambhopurisāti ālapanādhivacanametaṃ.
किं तुय्हिमिना पापकेन दुज्जीवितेनाति पापकं नाम जीवितं अड्ढानं जीवितं उपादाय दलिद्दानं जीवितं पापकं लामकं, सधनानं जीवितं उपादाय अधनानं जीवितं पापकं, देवानं जीवितं उपादाय मनुस्सानं जीवितं पापकं ।
Kiṃtuyhiminā pāpakena dujjīvitenāti pāpakaṃ nāma jīvitaṃ aḍḍhānaṃ jīvitaṃ upādāya daliddānaṃ jīvitaṃ pāpakaṃ lāmakaṃ, sadhanānaṃ jīvitaṃ upādāya adhanānaṃ jīvitaṃ pāpakaṃ, devānaṃ jīvitaṃ upādāya manussānaṃ jīvitaṃ pāpakaṃ .
दुज्जीवितं नाम हत्थच्छिन्नस्स पादच्छिन्नस्स हत्थपादच्छिन्नस्स कण्णच्छिन्नस्स नासच्छिन्नस्स कण्णनासच्छिन्नस्स, इमिना च पापकेन इमिना च दुज्जीवितेन मतं ते जीविता सेय्योति।
Dujjīvitaṃ nāma hatthacchinnassa pādacchinnassa hatthapādacchinnassa kaṇṇacchinnassa nāsacchinnassa kaṇṇanāsacchinnassa, iminā ca pāpakena iminā ca dujjīvitena mataṃ te jīvitā seyyoti.
इति चित्तमनोति यं चित्तं तं मनो, यं मनो तं चित्तं।
Iti cittamanoti yaṃ cittaṃ taṃ mano, yaṃ mano taṃ cittaṃ.
चित्तसङ्कप्पोति मरणसञ्ञी मरणचेतनो मरणाधिप्पायो।
Cittasaṅkappoti maraṇasaññī maraṇacetano maraṇādhippāyo.
अनेकपरियायेनाति उच्चावचेहि आकारेहि।
Anekapariyāyenāti uccāvacehi ākārehi.
मरणवण्णं वा संवण्णेय्याति जीविते आदीनवं दस्सेति, मरणे वण्णं भणति – ‘‘इतो त्वं कालङ्कतो कायस्स भेदा परं मरणा सुगतिं सग्गं लोकं उपपज्जिस्ससि, तत्थ दिब्बेहि पञ्चहि कामगुणेहि समप्पितो समङ्गीभूतो परिचारेस्ससी’’ति।
Maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyyāti jīvite ādīnavaṃ dasseti, maraṇe vaṇṇaṃ bhaṇati – ‘‘ito tvaṃ kālaṅkato kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissasi, tattha dibbehi pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāressasī’’ti.
मरणाय वा समादपेय्याति सत्थं वा आहर, विसं वा खाद, रज्जुया वा उब्बन्धित्वा कालङ्करोहि, सोब्भे वा नरके वा पपाते वा पपताति।
Maraṇāya vā samādapeyyāti satthaṃ vā āhara, visaṃ vā khāda, rajjuyā vā ubbandhitvā kālaṅkarohi, sobbhe vā narake vā papāte vā papatāti.
अयम्पीति पुरिमे उपादाय वुच्चति।
Ayampīti purime upādāya vuccati.
पाराजिको होतीति सेय्यथापि नाम पुथुसिला द्विधा भिन्ना 13 अप्पटिसन्धिका होति, एवमेव भिक्खु सञ्चिच्च मनुस्सविग्गहं जीविता वोरोपेत्वा अस्समणो होति असक्यपुत्तियो। तेन वुच्चति – ‘पाराजिको होती’ति।
Pārājiko hotīti seyyathāpi nāma puthusilā dvidhā bhinnā 14 appaṭisandhikā hoti, evameva bhikkhu sañcicca manussaviggahaṃ jīvitā voropetvā assamaṇo hoti asakyaputtiyo. Tena vuccati – ‘pārājiko hotī’ti.
असंवासोति संवासो नाम एककम्मं एकुद्देसो समसिक्खता – एसो संवासो नाम। सो तेन सद्धिं नत्थि, तेन वुच्चति असंवासोति।
Asaṃvāsoti saṃvāso nāma ekakammaṃ ekuddeso samasikkhatā – eso saṃvāso nāma. So tena saddhiṃ natthi, tena vuccati asaṃvāsoti.
१७३. सामं, अधिट्ठाय, दूतेन, दूतपरंपराय, विसक्कियेन दूतेन, गतपच्चागतेन दूतेन, अरहो रहोसञ्ञी, रहो अरहोसञ्ञी, अरहो अरहोसञ्ञी, रहो रहोसञ्ञी कायेन संवण्णेति, वाचाय संवण्णेति, कायेन वाचाय संवण्णेति, दूतेन संवण्णेति, लेखाय संवण्णेति, ओपातं अपस्सेनं, उपनिक्खिपनं, भेसज्जं, रूपूपहारो, सद्दूपहारो, गन्धूपहारो, रसूपहारो, फोट्ठब्बूपहारो, धम्मूपहारो, आचिक्खना, अनुसासनी, सङ्केतकम्मं, निमित्तकम्मन्ति।
173. Sāmaṃ, adhiṭṭhāya, dūtena, dūtaparaṃparāya, visakkiyena dūtena, gatapaccāgatena dūtena, araho rahosaññī, raho arahosaññī, araho arahosaññī, raho rahosaññī kāyena saṃvaṇṇeti, vācāya saṃvaṇṇeti, kāyena vācāya saṃvaṇṇeti, dūtena saṃvaṇṇeti, lekhāya saṃvaṇṇeti, opātaṃ apassenaṃ, upanikkhipanaṃ, bhesajjaṃ, rūpūpahāro, saddūpahāro, gandhūpahāro, rasūpahāro, phoṭṭhabbūpahāro, dhammūpahāro, ācikkhanā, anusāsanī, saṅketakammaṃ, nimittakammanti.
१७४. सामन्ति सयं हनति कायेन वा कायपटिबद्धेन वा निस्सग्गियेन वा।
174.Sāmanti sayaṃ hanati kāyena vā kāyapaṭibaddhena vā nissaggiyena vā.
अधिट्ठायाति अधिट्ठहित्वा आणापेति – ‘‘एवं विज्झ, एवं पहर, एवं घातेही’’ति।
Adhiṭṭhāyāti adhiṭṭhahitvā āṇāpeti – ‘‘evaṃ vijjha, evaṃ pahara, evaṃ ghātehī’’ti.
भिक्खु भिक्खुं आणापेति – ‘‘इत्थन्नामं जीविता वोरोपेही’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। सो तं मञ्ञमानो तं जीविता वोरोपेति, आपत्ति उभिन्नं पाराजिकस्स।
Bhikkhu bhikkhuṃ āṇāpeti – ‘‘itthannāmaṃ jīvitā voropehī’’ti, āpatti dukkaṭassa. So taṃ maññamāno taṃ jīvitā voropeti, āpatti ubhinnaṃ pārājikassa.
भिक्खु भिक्खुं आणापेति – ‘‘इत्थन्नामं जीविता वोरोपेही’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। सो तं मञ्ञमानो अञ्ञं जीविता वोरोपेत्ति, मूलट्ठस्स अनापत्ति। वधकस्स आपत्ति पाराजिकस्स।
Bhikkhu bhikkhuṃ āṇāpeti – ‘‘itthannāmaṃ jīvitā voropehī’’ti, āpatti dukkaṭassa. So taṃ maññamāno aññaṃ jīvitā voropetti, mūlaṭṭhassa anāpatti. Vadhakassa āpatti pārājikassa.
भिक्खु भिक्खुं आणापेति – ‘‘इत्थन्नामं जीविता वोरोपेही’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। सो अञ्ञं मञ्ञमानो तं जीविता वोरोपेति, आपत्ति उभिन्नं पाराजिकस्स।
Bhikkhu bhikkhuṃ āṇāpeti – ‘‘itthannāmaṃ jīvitā voropehī’’ti, āpatti dukkaṭassa. So aññaṃ maññamāno taṃ jīvitā voropeti, āpatti ubhinnaṃ pārājikassa.
भिक्खु भिक्खुं आणापेति – ‘‘इत्थन्नामं जीविता वोरोपेही’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। सो अञ्ञं मञ्ञमानो अञ्ञं जीविता वोरोपेति; मूलट्ठस्स अनापत्ति, वधकस्स आपत्ति पाराजिकस्स।
Bhikkhu bhikkhuṃ āṇāpeti – ‘‘itthannāmaṃ jīvitā voropehī’’ti, āpatti dukkaṭassa. So aññaṃ maññamāno aññaṃ jīvitā voropeti; mūlaṭṭhassa anāpatti, vadhakassa āpatti pārājikassa.
भिक्खु भिक्खुं आणापेति – ‘‘इत्थन्नामस्स पावद – ‘इत्थन्नामो इत्थन्नामस्स पावदतु – इत्थन्नामो इत्थन्नामं जीविता वोरोपेतू’’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। सो इतरस्स आरोचेति, आपत्ति दुक्कटस्स। वधको पटिग्गण्हाति, मूलट्ठस्स आपत्ति थुल्लच्चयस्स। सो तं जीविता वोरोपेति, आपत्ति सब्बेसं पाराजिकस्स।
Bhikkhu bhikkhuṃ āṇāpeti – ‘‘itthannāmassa pāvada – ‘itthannāmo itthannāmassa pāvadatu – itthannāmo itthannāmaṃ jīvitā voropetū’’’ti, āpatti dukkaṭassa. So itarassa āroceti, āpatti dukkaṭassa. Vadhako paṭiggaṇhāti, mūlaṭṭhassa āpatti thullaccayassa. So taṃ jīvitā voropeti, āpatti sabbesaṃ pārājikassa.
भिक्खु भिक्खुं आणापेति – ‘‘इत्थन्नामस्स पावद – ‘इत्थन्नामो इत्थन्नामस्स पावदतु – इत्थन्नामो इत्थन्नामं जीविता वोरोपेतू’’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। सो अञ्ञं आणापेति, आपत्ति दुक्कटस्स। वधको पटिग्गण्हाति, आपत्ति दुक्कटस्स। सो तं जीविता वोरोपेति, मूलट्ठस्स अनापत्ति; आणापकस्स च वधकस्स च आपत्ति पाराजिकस्स।
Bhikkhu bhikkhuṃ āṇāpeti – ‘‘itthannāmassa pāvada – ‘itthannāmo itthannāmassa pāvadatu – itthannāmo itthannāmaṃ jīvitā voropetū’’’ti, āpatti dukkaṭassa. So aññaṃ āṇāpeti, āpatti dukkaṭassa. Vadhako paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassa. So taṃ jīvitā voropeti, mūlaṭṭhassa anāpatti; āṇāpakassa ca vadhakassa ca āpatti pārājikassa.
भिक्खु भिक्खुं आणापेति – ‘‘इत्थन्नामं जीविता वोरोपेही’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। सो गन्त्वा पुन पच्चागच्छति – ‘‘नाहं सक्कोमि तं जीविता वोरोपेतु’’न्ति। सो पुन आणापेति – ‘‘यदा सक्कोसि तदा तं जीविता वोरोपेही’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। सो तं जीविता वोरोपेति, आपत्ति उभिन्नं पाराजिकस्स।
Bhikkhu bhikkhuṃ āṇāpeti – ‘‘itthannāmaṃ jīvitā voropehī’’ti, āpatti dukkaṭassa. So gantvā puna paccāgacchati – ‘‘nāhaṃ sakkomi taṃ jīvitā voropetu’’nti. So puna āṇāpeti – ‘‘yadā sakkosi tadā taṃ jīvitā voropehī’’ti, āpatti dukkaṭassa. So taṃ jīvitā voropeti, āpatti ubhinnaṃ pārājikassa.
भिक्खु भिक्खुं आणापेति – ‘‘इत्थन्नामं जीविता वोरोपेही’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। सो आणापेत्वा विप्पटिसारी न सावेति – ‘‘मा घातेही’’ति। सो तं जीविता वोरोपेति, आपत्ति उभिन्नं पाराजिकस्स।
Bhikkhu bhikkhuṃ āṇāpeti – ‘‘itthannāmaṃ jīvitā voropehī’’ti, āpatti dukkaṭassa. So āṇāpetvā vippaṭisārī na sāveti – ‘‘mā ghātehī’’ti. So taṃ jīvitā voropeti, āpatti ubhinnaṃ pārājikassa.
भिक्खु भिक्खुं आणापेति – ‘‘इत्थन्नामं जीविता वोरोपेही’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। सो आणापेत्वा विप्पटिसारी सावेति – ‘‘मा घातेही’’ति। सो – ‘‘आणत्तो अहं तया’’ति तं जीविता वोरोपेति, मूलट्ठस्स अनापत्ति। वधकस्स आपत्ति पाराजिकस्स।
Bhikkhu bhikkhuṃ āṇāpeti – ‘‘itthannāmaṃ jīvitā voropehī’’ti, āpatti dukkaṭassa. So āṇāpetvā vippaṭisārī sāveti – ‘‘mā ghātehī’’ti. So – ‘‘āṇatto ahaṃ tayā’’ti taṃ jīvitā voropeti, mūlaṭṭhassa anāpatti. Vadhakassa āpatti pārājikassa.
भिक्खु भिक्खुं आणापेति – ‘‘इत्थन्नामं जीविता वोरोपेही’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। सो आणापेत्वा विप्पटिसारी सावेति – ‘‘मा घातेही’’ति। सो साधूति ओरमति, उभिन्नं अनापत्ति।
Bhikkhu bhikkhuṃ āṇāpeti – ‘‘itthannāmaṃ jīvitā voropehī’’ti, āpatti dukkaṭassa. So āṇāpetvā vippaṭisārī sāveti – ‘‘mā ghātehī’’ti. So sādhūti oramati, ubhinnaṃ anāpatti.
१७५. अरहो रहोसञ्ञी उल्लपति – ‘‘अहो इत्थन्नामो हतो अस्सा’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। रहो अरहोसञ्ञी उल्लपति – ‘‘अहो इत्थन्नामो हतो अस्सा’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। अरहो अरहोसञ्ञी उल्लपति – ‘‘अहो इत्थन्नामो हतो अस्सा’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स । रहो रहोसञ्ञी उल्लपति – ‘‘अहो इत्थन्नामो हतो अस्सा’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स।
175. Araho rahosaññī ullapati – ‘‘aho itthannāmo hato assā’’ti, āpatti dukkaṭassa. Raho arahosaññī ullapati – ‘‘aho itthannāmo hato assā’’ti, āpatti dukkaṭassa. Araho arahosaññī ullapati – ‘‘aho itthannāmo hato assā’’ti, āpatti dukkaṭassa . Raho rahosaññī ullapati – ‘‘aho itthannāmo hato assā’’ti, āpatti dukkaṭassa.
कायेन संवण्णेति नाम कायेन विकारं करोति – ‘‘यो एवं मरति सो धनं वा लभति यसं वा लभति सग्गं वा गच्छती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। ताय संवण्णनाय मरिस्सामीति दुक्खं वेदनं उप्पादेति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स।
Kāyena saṃvaṇṇeti nāma kāyena vikāraṃ karoti – ‘‘yo evaṃ marati so dhanaṃ vā labhati yasaṃ vā labhati saggaṃ vā gacchatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Tāya saṃvaṇṇanāya marissāmīti dukkhaṃ vedanaṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa.
वाचाय संवण्णेति नाम वाचाय भणति – ‘‘यो एवं मरति सो धनं वा लभति यसं वा लभति सग्गं वा गच्छती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। ताय संवण्णनाय मरिस्सामीति दुक्खं वेदनं उप्पादेति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स।
Vācāya saṃvaṇṇeti nāma vācāya bhaṇati – ‘‘yo evaṃ marati so dhanaṃ vā labhati yasaṃ vā labhati saggaṃ vā gacchatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Tāya saṃvaṇṇanāya marissāmīti dukkhaṃ vedanaṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa.
कायेन वाचाय संवण्णेति नाम कायेन च विकारं करोति, वाचाय च भणति – ‘‘यो एवं मरति सो धनं वा लभति यसं वा लभति सग्गं वा गच्छती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। ताय संवण्णनाय मरिस्सामीति दुक्खं वेदनं उप्पादेति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स।
Kāyena vācāya saṃvaṇṇeti nāma kāyena ca vikāraṃ karoti, vācāya ca bhaṇati – ‘‘yo evaṃ marati so dhanaṃ vā labhati yasaṃ vā labhati saggaṃ vā gacchatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Tāya saṃvaṇṇanāya marissāmīti dukkhaṃ vedanaṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa.
दूतेन संवण्णेति नाम दूतस्स सासनं आरोचेति – ‘‘यो एवं मरति सो धनं वा लभति यसं वा लभति सग्गं वा गच्छती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। दूतस्स सासनं सुत्वा मरिस्सामीति दुक्खं वेदनं उप्पादेति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स।
Dūtena saṃvaṇṇeti nāma dūtassa sāsanaṃ āroceti – ‘‘yo evaṃ marati so dhanaṃ vā labhati yasaṃ vā labhati saggaṃ vā gacchatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Dūtassa sāsanaṃ sutvā marissāmīti dukkhaṃ vedanaṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa.
१७६. लेखाय संवण्णेति नाम लेखं छिन्दति – ‘‘यो एवं मरति सो धनं वा लभति यसं वा लभति सग्गं वा गच्छती’’ति, अक्खरक्खराय आपत्ति दुक्कटस्स। लेखं पस्सित्वा मरिस्सामीति दुक्खं वेदनं उप्पादेति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स।
176.Lekhāya saṃvaṇṇeti nāma lekhaṃ chindati – ‘‘yo evaṃ marati so dhanaṃ vā labhati yasaṃ vā labhati saggaṃ vā gacchatī’’ti, akkharakkharāya āpatti dukkaṭassa. Lekhaṃ passitvā marissāmīti dukkhaṃ vedanaṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa.
ओपातं नाम मनुस्सं उद्दिस्स ओपातं खनति – ‘‘पपतित्वा मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। पपतिते दुक्खा वेदना उप्पज्जति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स। अनोदिस्स ओपातं खनति – ‘‘यो कोचि पपतित्वा मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। मनुस्सो तस्मिं पपतति, आपत्ति दुक्कटस्स। पपतिते दुक्खा वेदना उप्पज्जति , आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स। यक्खो वा पेतो वा तिरच्छानगतमनुस्सविग्गहो वा तस्मिं पपतति, आपत्ति दुक्कटस्स। पपतिते दुक्खा वेदना उप्पज्जति, आपत्ति दुक्कटस्स। मरति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। तिरच्छानगतो तस्मिं पपतति, आपत्ति दुक्कटस्स। पपतिते दुक्खा वेदना उप्पज्जति, आपत्ति दुक्कटस्स। मरति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Opātaṃ nāma manussaṃ uddissa opātaṃ khanati – ‘‘papatitvā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Papatite dukkhā vedanā uppajjati, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa. Anodissa opātaṃ khanati – ‘‘yo koci papatitvā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Manusso tasmiṃ papatati, āpatti dukkaṭassa. Papatite dukkhā vedanā uppajjati , āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa. Yakkho vā peto vā tiracchānagatamanussaviggaho vā tasmiṃ papatati, āpatti dukkaṭassa. Papatite dukkhā vedanā uppajjati, āpatti dukkaṭassa. Marati, āpatti thullaccayassa. Tiracchānagato tasmiṃ papatati, āpatti dukkaṭassa. Papatite dukkhā vedanā uppajjati, āpatti dukkaṭassa. Marati, āpatti pācittiyassa.
१७७. अपस्सेनं नाम अपस्सेने सत्थं वा ठपेति विसेन वा मक्खेति दुब्बलं वा करोति सोब्भे वा नरके वा पपाते वा ठपेति – ‘‘पपतित्वा मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। सत्थेन वा विसेन वा पपतितेन वा दुक्खा वेदना उप्पज्जति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति , आपत्ति पाराजिकस्स।
177.Apassenaṃ nāma apassene satthaṃ vā ṭhapeti visena vā makkheti dubbalaṃ vā karoti sobbhe vā narake vā papāte vā ṭhapeti – ‘‘papatitvā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Satthena vā visena vā papatitena vā dukkhā vedanā uppajjati, āpatti thullaccayassa. Marati , āpatti pārājikassa.
उपनिक्खिपनं नाम असिं वा सत्तिं वा भेण्डिं वा लगुळं वा पासाणं वा सत्थं वा विसं वा रज्जुं वा उपनिक्खिपति – ‘‘इमिना मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। ‘‘तेन मरिस्सामी’’ति दुक्खं वेदनं उप्पादेति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स।
Upanikkhipanaṃ nāma asiṃ vā sattiṃ vā bheṇḍiṃ vā laguḷaṃ vā pāsāṇaṃ vā satthaṃ vā visaṃ vā rajjuṃ vā upanikkhipati – ‘‘iminā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. ‘‘Tena marissāmī’’ti dukkhaṃ vedanaṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa.
भेसज्जं नाम सप्पिं वा नवनीतं वा तेलं वा मधुं वा फाणितं वा देति – ‘‘इमं सायित्वा मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तं सायिते दुक्खा वेदना उप्पज्जति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स।
Bhesajjaṃ nāma sappiṃ vā navanītaṃ vā telaṃ vā madhuṃ vā phāṇitaṃ vā deti – ‘‘imaṃ sāyitvā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Taṃ sāyite dukkhā vedanā uppajjati, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa.
१७८. रूपूपहारो नाम अमनापिकं रूपं उपसंहरति भयानकं भेरवं – ‘‘इमं पस्सित्वा उत्तसित्वा मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तं पस्सित्वा उत्तसति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स। मनापिकं रूपं उपसंहरति 15 – ‘‘इमं पस्सित्वा अलाभकेन सुस्सित्वा मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तं पस्सित्वा अलाभकेन सुस्सति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स।
178.Rūpūpahāro nāma amanāpikaṃ rūpaṃ upasaṃharati bhayānakaṃ bheravaṃ – ‘‘imaṃ passitvā uttasitvā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Taṃ passitvā uttasati, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa. Manāpikaṃ rūpaṃ upasaṃharati 16 – ‘‘imaṃ passitvā alābhakena sussitvā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Taṃ passitvā alābhakena sussati, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa.
सद्दूपहारो नाम अमनापिकं सद्दं उपसंहरति भयानकं भेरवं – ‘‘इमं सुत्वा उत्तसित्वा मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तं सुत्वा उत्तसति , आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स। मनापिकं सद्दं उपसंहरति पेमनीयं हदयङ्गमं – ‘‘इमं सुत्वा अलाभकेन सुस्सित्वा मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तं सुत्वा अलाभकेन सुस्सति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति , आपत्ति पाराजिकस्स।
Saddūpahāro nāma amanāpikaṃ saddaṃ upasaṃharati bhayānakaṃ bheravaṃ – ‘‘imaṃ sutvā uttasitvā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Taṃ sutvā uttasati , āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa. Manāpikaṃ saddaṃ upasaṃharati pemanīyaṃ hadayaṅgamaṃ – ‘‘imaṃ sutvā alābhakena sussitvā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Taṃ sutvā alābhakena sussati, āpatti thullaccayassa. Marati , āpatti pārājikassa.
गन्धूपहारो नाम अमनापिकं गन्धं उपसंहरति जेगुच्छं पाटिकुल्यं 17 – ‘‘इमं घायित्वा जेगुच्छता पाटिकुल्यता मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तं घायिते जेगुच्छता पाटिकुल्यता दुक्खा वेदना उप्पज्जति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स। मनापिकं गन्धं उपसंहरति – ‘‘इमं घायित्वा अलाभकेन सुस्सित्वा मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तं घायित्वा अलाभकेन सुस्सति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स।
Gandhūpahāro nāma amanāpikaṃ gandhaṃ upasaṃharati jegucchaṃ pāṭikulyaṃ 18 – ‘‘imaṃ ghāyitvā jegucchatā pāṭikulyatā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Taṃ ghāyite jegucchatā pāṭikulyatā dukkhā vedanā uppajjati, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa. Manāpikaṃ gandhaṃ upasaṃharati – ‘‘imaṃ ghāyitvā alābhakena sussitvā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Taṃ ghāyitvā alābhakena sussati, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa.
रसूपहारो नाम अमनापिकं रसं उपसंहरति जेगुच्छं पाटिकुल्यं 19 – ‘‘इमं सायित्वा जेगुच्छता पाटिकुल्यता मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तं सायिते जेगुच्छता पाटिकुल्यता दुक्खा वेदना उप्पज्जति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स। मनापिकं रसं उपसंहरति – ‘‘इमं सायित्वा अलाभकेन सुस्सित्वा मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तं सायित्वा अलाभकेन सुस्सति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स।
Rasūpahāro nāma amanāpikaṃ rasaṃ upasaṃharati jegucchaṃ pāṭikulyaṃ 20 – ‘‘imaṃ sāyitvā jegucchatā pāṭikulyatā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Taṃ sāyite jegucchatā pāṭikulyatā dukkhā vedanā uppajjati, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa. Manāpikaṃ rasaṃ upasaṃharati – ‘‘imaṃ sāyitvā alābhakena sussitvā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Taṃ sāyitvā alābhakena sussati, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa.
फोट्ठब्बूपहारो नाम अमनापिकं फोट्ठब्बं उपसंहरति दुक्खसम्फस्सं खरसम्फस्सं – ‘‘इमिना फुट्ठो मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तेन फुट्ठस्स दुक्खा वेदना उप्पज्जति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स। मनापिकं फोट्ठब्बं उपसंहरति सुखसम्फस्सं मुदुसम्फस्सं – ‘‘इमिना फुट्ठो अलाभकेन सुस्सित्वा मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तेन फुट्ठो अलाभकेन सुस्सति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स।
Phoṭṭhabbūpahāro nāma amanāpikaṃ phoṭṭhabbaṃ upasaṃharati dukkhasamphassaṃ kharasamphassaṃ – ‘‘iminā phuṭṭho marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Tena phuṭṭhassa dukkhā vedanā uppajjati, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa. Manāpikaṃ phoṭṭhabbaṃ upasaṃharati sukhasamphassaṃ mudusamphassaṃ – ‘‘iminā phuṭṭho alābhakena sussitvā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Tena phuṭṭho alābhakena sussati, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa.
धम्मूपहारो नाम नेरयिकस्स निरयकथं कथेति – ‘‘इमं सुत्वा उत्तसित्वा मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तं सुत्वा उत्तसति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स। कल्याणकम्मस्स सग्गकथं कथेति – ‘‘इमं सुत्वा अधिमुत्तो मरिस्सती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तं सुत्वा अधिमुत्तो मरिस्सामीति दुक्खं वेदनं उप्पादेति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स।
Dhammūpahāro nāma nerayikassa nirayakathaṃ katheti – ‘‘imaṃ sutvā uttasitvā marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Taṃ sutvā uttasati, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa. Kalyāṇakammassa saggakathaṃ katheti – ‘‘imaṃ sutvā adhimutto marissatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Taṃ sutvā adhimutto marissāmīti dukkhaṃ vedanaṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa.
१७९. आचिक्खना नाम पुट्ठो भणति – ‘‘एवं मरस्सु। यो एवं मरति सो धनं वा लभति यसं वा लभति सग्गं वा गच्छती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। ताय आचिक्खनाय मरिस्सामीति दुक्खं वेदनं उप्पादेति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स।
179.Ācikkhanā nāma puṭṭho bhaṇati – ‘‘evaṃ marassu. Yo evaṃ marati so dhanaṃ vā labhati yasaṃ vā labhati saggaṃ vā gacchatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Tāya ācikkhanāya marissāmīti dukkhaṃ vedanaṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa.
अनुसासनी नाम अपुट्ठो भणति – ‘‘एवं मरस्सु। यो एवं मरति सो धनं वा लभति यसं वा लभति सग्गं वा गच्छती’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। ताय अनुसासनिया मरिस्सामीति दुक्खं वेदनं उप्पादेति, आपत्ति थुल्लच्चयस्स। मरति, आपत्ति पाराजिकस्स।
Anusāsanī nāma apuṭṭho bhaṇati – ‘‘evaṃ marassu. Yo evaṃ marati so dhanaṃ vā labhati yasaṃ vā labhati saggaṃ vā gacchatī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Tāya anusāsaniyā marissāmīti dukkhaṃ vedanaṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Marati, āpatti pārājikassa.
सङ्केतकम्मं नाम सङ्केतं करोति पुरेभत्तं वा पच्छाभत्तं वा रत्तिं वा दिवा वा – ‘‘तेन सङ्केतेन तं जीविता वोरोपेही’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तेन सङ्केतेन तं जीविता वोरोपेति, आपत्ति उभिन्नं पाराजिकस्स। तं सङ्केतं पुरे वा पच्छा वा तं जीविता वोरोपेति, मूलट्ठस्स अनापत्ति, वधकस्स आपत्ति पाराजिकस्स।
Saṅketakammaṃ nāma saṅketaṃ karoti purebhattaṃ vā pacchābhattaṃ vā rattiṃ vā divā vā – ‘‘tena saṅketena taṃ jīvitā voropehī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Tena saṅketena taṃ jīvitā voropeti, āpatti ubhinnaṃ pārājikassa. Taṃ saṅketaṃ pure vā pacchā vā taṃ jīvitā voropeti, mūlaṭṭhassa anāpatti, vadhakassa āpatti pārājikassa.
निमित्तकम्मं नाम निमित्तं करोति – ‘‘अक्खिं वा निखणिस्सामि भमुकं वा उक्खिपिस्सामि सीसं वा उक्खिपिस्सामि, तेन निमित्तेन तं जीविता वोरोपेही’’ति, आपत्ति दुक्कटस्स। तेन निमित्तेन तं जीविता वोरोपेति, आपत्ति उभिन्नं पाराजिकस्स। तं निमित्तं पुरे वा पच्छा वा तं जीविता वोरोपेति, मूलट्ठस्स अनापत्ति, वधकस्स आपत्ति पाराजिकस्स।
Nimittakammaṃ nāma nimittaṃ karoti – ‘‘akkhiṃ vā nikhaṇissāmi bhamukaṃ vā ukkhipissāmi sīsaṃ vā ukkhipissāmi, tena nimittena taṃ jīvitā voropehī’’ti, āpatti dukkaṭassa. Tena nimittena taṃ jīvitā voropeti, āpatti ubhinnaṃ pārājikassa. Taṃ nimittaṃ pure vā pacchā vā taṃ jīvitā voropeti, mūlaṭṭhassa anāpatti, vadhakassa āpatti pārājikassa.
अनापत्ति असञ्चिच्च अजानन्तस्स नमरणाधिप्पायस्स उम्मत्तकस्स 21 आदिकम्मिकस्साति।
Anāpatti asañcicca ajānantassa namaraṇādhippāyassa ummattakassa 22 ādikammikassāti.
मनुस्सविग्गहपाराजिकम्हि पठमभाणवारो निट्ठितो।
Manussaviggahapārājikamhi paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.
विनीतवत्थुउद्दानगाथा
Vinītavatthuuddānagāthā
संवण्णना निसीदन्तो, मुसलोदुक्खलेन च।
Saṃvaṇṇanā nisīdanto, musalodukkhalena ca;
वुड्ढपब्बजिताभिसन्नो, अग्गवीमंसनाविसं॥
Vuḍḍhapabbajitābhisanno, aggavīmaṃsanāvisaṃ.
तयो च वत्थुकम्मेहि, इट्ठकाहिपरे तयो।
Tayo ca vatthukammehi, iṭṭhakāhipare tayo;
वासी गोपानसी चेव, अट्टकोतरणं पति॥
Vāsī gopānasī ceva, aṭṭakotaraṇaṃ pati.
सेदं नत्थुञ्च सम्बाहो, न्हापनब्भञ्जनेन च।
Sedaṃ natthuñca sambāho, nhāpanabbhañjanena ca;
उट्ठापेन्तो निपातेन्तो, अन्नपानेन मारणं॥
Uṭṭhāpento nipātento, annapānena māraṇaṃ.
जारगब्भो सपत्ती च, माता पुत्तं उभो वधि।
Jāragabbho sapattī ca, mātā puttaṃ ubho vadhi;
उभो न मिय्यरे मद्दा, तापं वञ्झा विजायिनी॥
Ubho na miyyare maddā, tāpaṃ vañjhā vijāyinī.
पतोदं निग्गहे यक्खो, वाळयक्खञ्च पाहिणि।
Patodaṃ niggahe yakkho, vāḷayakkhañca pāhiṇi;
तं मञ्ञमानो पहरि, सग्गञ्च निरयं भणे॥
Taṃ maññamāno pahari, saggañca nirayaṃ bhaṇe.
आळविया तयो रुक्खा, दायेहि अपरे तयो।
Āḷaviyā tayo rukkhā, dāyehi apare tayo;
मा किलमेसि न तुय्हं, तक्कं सोवीरकेन चाति॥
Mā kilamesi na tuyhaṃ, takkaṃ sovīrakena cāti.
विनीतवत्थु
Vinītavatthu
१८०. तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तस्स भिक्खू कारुञ्ञेन मरणवण्णं संवण्णेसुं। सो भिक्खु कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि ‘‘भगवता सिक्खापदं पञ्ञत्तं, कच्चि नु खो मयं पाराजिकं आपत्तिं आपन्ना’’ति? भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। ‘‘आपत्तिं तुम्हे, भिक्खवे, आपन्ना पाराजिक’’न्ति।
180. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Tassa bhikkhū kāruññena maraṇavaṇṇaṃ saṃvaṇṇesuṃ. So bhikkhu kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi ‘‘bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ, kacci nu kho mayaṃ pārājikaṃ āpattiṃ āpannā’’ti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Āpattiṃ tumhe, bhikkhave, āpannā pārājika’’nti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो पिण्डचारिको भिक्खु पीठके पिलोतिकाय पटिच्छन्नं दारकं निसीदन्तो ओत्थरित्वा मारेसि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि ‘‘भगवता सिक्खापदं पञ्ञत्तं, कच्चि नु खो अहं पाराजिकं आपत्तिं आपन्नो’’ति? भगवतो एतमत्थं आरोचेसि। ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स। न च, भिक्खवे, अप्पटिवेक्खित्वा आसने निसीदितब्बं; यो निसीदेय्य, आपत्ति दुक्कटस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro piṇḍacāriko bhikkhu pīṭhake pilotikāya paṭicchannaṃ dārakaṃ nisīdanto ottharitvā māresi. Tassa kukkuccaṃ ahosi ‘‘bhagavatā sikkhāpadaṃ paññattaṃ, kacci nu kho ahaṃ pārājikaṃ āpattiṃ āpanno’’ti? Bhagavato etamatthaṃ ārocesi. ‘‘Anāpatti, bhikkhu, pārājikassa. Na ca, bhikkhave, appaṭivekkhitvā āsane nisīditabbaṃ; yo nisīdeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु भत्तग्गे अन्तरघरे आसनं पञ्ञपेन्तो मुसले उस्सिते एकं मुसलं अग्गहेसि। दुतियो मुसलो परिपतित्वा अञ्ञतरस्स दारकस्स मत्थके अवत्थासि। सो कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘किंचित्तो त्वं, भिक्खू’’ति? ‘‘असञ्चिच्च अहं, भगवा’’ति। ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, असञ्चिच्चा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu bhattagge antaraghare āsanaṃ paññapento musale ussite ekaṃ musalaṃ aggahesi. Dutiyo musalo paripatitvā aññatarassa dārakassa matthake avatthāsi. So kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘kiṃcitto tvaṃ, bhikkhū’’ti? ‘‘Asañcicca ahaṃ, bhagavā’’ti. ‘‘Anāpatti, bhikkhu, asañciccā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु भत्तग्गे अन्तरघरे आसनं पञ्ञपेन्तो उदुक्खलभण्डिकं अक्कमित्वा पवट्टेसि। अञ्ञतरं दारकं ओत्थरित्वा मारेसि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, असञ्चिच्चा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu bhattagge antaraghare āsanaṃ paññapento udukkhalabhaṇḍikaṃ akkamitvā pavaṭṭesi. Aññataraṃ dārakaṃ ottharitvā māresi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, asañciccā’’ti.
तेन खो पन समयेन पितापुत्ता भिक्खूसु पब्बजिता होन्ति। काले आरोचिते पुत्तो पितरं एतदवोच – ‘‘गच्छ, भन्ते, सङ्घो तं पतिमानेती’’ति पिट्ठियं गहेत्वा पणामेसि। सो पपतित्वा कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘किंचित्तो त्वं, भिक्खू’’ति? ‘‘नाहं, भगवा, मरणाधिप्पायो’’ति। ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena pitāputtā bhikkhūsu pabbajitā honti. Kāle ārocite putto pitaraṃ etadavoca – ‘‘gaccha, bhante, saṅgho taṃ patimānetī’’ti piṭṭhiyaṃ gahetvā paṇāmesi. So papatitvā kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘kiṃcitto tvaṃ, bhikkhū’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bhagavā, maraṇādhippāyo’’ti. ‘‘Anāpatti, bhikkhu, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन पितापुत्ता भिक्खूसु पब्बजिता होन्ति। काले आरोचिते पुत्तो पितरं एतदवोच – ‘‘गच्छ, भन्ते, सङ्घो तं पतिमानेती’’ति मरणाधिप्पायो पिट्ठियं गहेत्वा पणामेसि। सो पपतित्वा कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्नो पाराजिक’’न्ति।
Tena kho pana samayena pitāputtā bhikkhūsu pabbajitā honti. Kāle ārocite putto pitaraṃ etadavoca – ‘‘gaccha, bhante, saṅgho taṃ patimānetī’’ti maraṇādhippāyo piṭṭhiyaṃ gahetvā paṇāmesi. So papatitvā kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.
तेन खो पन समयेन पितापुत्ता भिक्खूसु पब्बजिता होन्ति। काले आरोचिते पुत्तो पितरं एतदवोच – ‘‘गच्छ, भन्ते, सङ्घो तं पतिमानेती’’ति मरणाधिप्पायो पिट्ठियं गहेत्वा पणामेसि। सो पपतित्वा न कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स ; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena pitāputtā bhikkhūsu pabbajitā honti. Kāle ārocite putto pitaraṃ etadavoca – ‘‘gaccha, bhante, saṅgho taṃ patimānetī’’ti maraṇādhippāyo piṭṭhiyaṃ gahetvā paṇāmesi. So papatitvā na kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa ; āpatti thullaccayassā’’ti.
१८१. तेन खो पन समयेन अञ्ञतरस्स भिक्खुनो भुञ्जन्तस्स मंसं कण्ठे विलग्गं होति। अञ्ञतरो भिक्खु तस्स भिक्खुनो गीवायं पहारं अदासि। सलोहितं मंसं पति। सो भिक्खु कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
181. Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno bhuñjantassa maṃsaṃ kaṇṭhe vilaggaṃ hoti. Aññataro bhikkhu tassa bhikkhuno gīvāyaṃ pahāraṃ adāsi. Salohitaṃ maṃsaṃ pati. So bhikkhu kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरस्स भिक्खुनो भुञ्जन्तस्स मंसं कण्ठे विलग्गं होति। अञ्ञतरो भिक्खु मरणाधिप्पायो तस्स भिक्खुनो गीवायं पहारं अदासि। सलोहितं मंसं पति। सो भिक्खु कालमकासि । तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्नो पाराजिक’’न्ति।
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno bhuñjantassa maṃsaṃ kaṇṭhe vilaggaṃ hoti. Aññataro bhikkhu maraṇādhippāyo tassa bhikkhuno gīvāyaṃ pahāraṃ adāsi. Salohitaṃ maṃsaṃ pati. So bhikkhu kālamakāsi . Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरस्स भिक्खुनो भुञ्जन्तस्स मंसं कण्ठे विलग्गं होति। अञ्ञतरो भिक्खु मरणाधिप्पायो तस्स भिक्खुनो गीवायं पहारं अदासि। सलोहितं मंसं पति। सो भिक्खु न कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno bhuñjantassa maṃsaṃ kaṇṭhe vilaggaṃ hoti. Aññataro bhikkhu maraṇādhippāyo tassa bhikkhuno gīvāyaṃ pahāraṃ adāsi. Salohitaṃ maṃsaṃ pati. So bhikkhu na kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो पिण्डचारिको भिक्खु विसगतं पिण्डपातं लभित्वा पटिक्कमनं हरित्वा भिक्खूनं अग्गकारिकं अदासि। ते भिक्खू कालमकंसु। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘किंचित्तो त्वं, भिक्खू’’ति? ‘‘नाहं, भगवा, जानामी’’ति। ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, अजानन्तस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro piṇḍacāriko bhikkhu visagataṃ piṇḍapātaṃ labhitvā paṭikkamanaṃ haritvā bhikkhūnaṃ aggakārikaṃ adāsi. Te bhikkhū kālamakaṃsu. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘kiṃcitto tvaṃ, bhikkhū’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bhagavā, jānāmī’’ti. ‘‘Anāpatti, bhikkhu, ajānantassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु वीमंसाधिप्पायो अञ्ञतरस्स भिक्खुनो विसं अदासि। सो भिक्खु कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘किंचित्तो त्वं, भिक्खू’’ति? ‘‘वीमंसाधिप्पायो अहं, भगवा’’ति। ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu vīmaṃsādhippāyo aññatarassa bhikkhuno visaṃ adāsi. So bhikkhu kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘kiṃcitto tvaṃ, bhikkhū’’ti? ‘‘Vīmaṃsādhippāyo ahaṃ, bhagavā’’ti. ‘‘Anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
१८२. तेन खो पन समयेन आळवका 23 भिक्खू विहारवत्थुं करोन्ति । अञ्ञतरो भिक्खु हेट्ठा हुत्वा सिलं उच्चारेसि। उपरिमेन भिक्खुना दुग्गहिता सिला हेट्ठिमस्स भिक्खुनो मत्थके अवत्थासि। सो भिक्खु कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, असञ्चिच्चा’’ति।
182. Tena kho pana samayena āḷavakā 24 bhikkhū vihāravatthuṃ karonti . Aññataro bhikkhu heṭṭhā hutvā silaṃ uccāresi. Uparimena bhikkhunā duggahitā silā heṭṭhimassa bhikkhuno matthake avatthāsi. So bhikkhu kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, asañciccā’’ti.
तेन खो पन समयेन आळवका भिक्खू विहारवत्थुं करोन्ति। अञ्ञतरो भिक्खु हेट्ठा हुत्वा सिलं उच्चारेसि। उपरिमो भिक्खु मरणाधिप्पायो हेट्ठिमस्स भिक्खुनो मत्थके सिलं मुञ्चि। सो भिक्खु कालमकासि…पे॰… सो भिक्खु न कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena āḷavakā bhikkhū vihāravatthuṃ karonti. Aññataro bhikkhu heṭṭhā hutvā silaṃ uccāresi. Uparimo bhikkhu maraṇādhippāyo heṭṭhimassa bhikkhuno matthake silaṃ muñci. So bhikkhu kālamakāsi…pe… so bhikkhu na kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन आळवका भिक्खू विहारस्स कुट्टं उट्ठापेन्ति। अञ्ञतरो भिक्खु हेट्ठा हुत्वा इट्ठकं उच्चारेसि। उपरिमेन भिक्खुना दुग्गहिता इट्ठका हेट्ठिमस्स भिक्खुनो मत्थके अवत्थासि। सो भिक्खु कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापति, भिक्खु, असञ्चिच्चा’’ति।
Tena kho pana samayena āḷavakā bhikkhū vihārassa kuṭṭaṃ uṭṭhāpenti. Aññataro bhikkhu heṭṭhā hutvā iṭṭhakaṃ uccāresi. Uparimena bhikkhunā duggahitā iṭṭhakā heṭṭhimassa bhikkhuno matthake avatthāsi. So bhikkhu kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpati, bhikkhu, asañciccā’’ti.
तेन खो पन समयेन आळवका भिक्खू विहारस्स कुट्टं उट्ठापेन्ति। अञ्ञतरो भिक्खु हेट्ठा हुत्वा इट्ठकं उच्चारेसि। उपरिमो भिक्खु मरणाधिप्पायो हेट्ठिमस्स भिक्खुनो मत्थके इट्ठकं मुञ्चि। सो भिक्खु कालमकासि…पे॰… सो भिक्खु न कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena āḷavakā bhikkhū vihārassa kuṭṭaṃ uṭṭhāpenti. Aññataro bhikkhu heṭṭhā hutvā iṭṭhakaṃ uccāresi. Uparimo bhikkhu maraṇādhippāyo heṭṭhimassa bhikkhuno matthake iṭṭhakaṃ muñci. So bhikkhu kālamakāsi…pe… so bhikkhu na kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
१८३. तेन खो पन समयेन आळवका भिक्खू नवकम्मं करोन्ति। अञ्ञतरो भिक्खु हेट्ठा हुत्वा वासिं उच्चारेसि। उपरिमेन भिक्खुना दुग्गहिता वासी हेट्ठिमस्स भिक्खुनो मत्थके अवत्थासि। सो भिक्खु कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, असञ्चिच्चा’’ति।
183. Tena kho pana samayena āḷavakā bhikkhū navakammaṃ karonti. Aññataro bhikkhu heṭṭhā hutvā vāsiṃ uccāresi. Uparimena bhikkhunā duggahitā vāsī heṭṭhimassa bhikkhuno matthake avatthāsi. So bhikkhu kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, asañciccā’’ti.
तेन खो पन समयेन आळवका भिक्खू नवकम्मं करोन्ति। अञ्ञतरो भिक्खु हेट्ठा हुत्वा वासिं उच्चारेसि। उपरिमो भिक्खु मरणाधिप्पायो हेट्ठिमस्स भिक्खुनो मत्थके वासिं मुञ्चि। सो भिक्खु कालमकासि…पे॰… सो भिक्खु न कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena āḷavakā bhikkhū navakammaṃ karonti. Aññataro bhikkhu heṭṭhā hutvā vāsiṃ uccāresi. Uparimo bhikkhu maraṇādhippāyo heṭṭhimassa bhikkhuno matthake vāsiṃ muñci. So bhikkhu kālamakāsi…pe… so bhikkhu na kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन आळवका भिक्खू नवकम्मं करोन्ति। अञ्ञतरो भिक्खु हेट्ठा हुत्वा गोपानसिं उच्चारेसि। उपरिमेन भिक्खुना दुग्गहिता गोपानसी हेट्ठिमस्स भिक्खुनो मत्थके अवत्थासि। सो भिक्खु कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, असञ्चिच्चा’’ति।
Tena kho pana samayena āḷavakā bhikkhū navakammaṃ karonti. Aññataro bhikkhu heṭṭhā hutvā gopānasiṃ uccāresi. Uparimena bhikkhunā duggahitā gopānasī heṭṭhimassa bhikkhuno matthake avatthāsi. So bhikkhu kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, asañciccā’’ti.
तेन खो पन समयेन आळवका भिक्खू नवकम्मं करोन्ति। अञ्ञतरो भिक्खु हेट्ठा हुत्वा गोपानसिं उच्चारेसि। उपरिमो भिक्खु मरणाधिप्पायो हेट्ठिमस्स भिक्खुनो मत्थके गोपानसिं मुञ्चि। सो भिक्खु कालमकासि…पे॰… सो भिक्खु न कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena āḷavakā bhikkhū navakammaṃ karonti. Aññataro bhikkhu heṭṭhā hutvā gopānasiṃ uccāresi. Uparimo bhikkhu maraṇādhippāyo heṭṭhimassa bhikkhuno matthake gopānasiṃ muñci. So bhikkhu kālamakāsi…pe… so bhikkhu na kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन आळवका भिक्खू नवकम्मं करोन्ता अट्टकं बन्धन्ति। अञ्ञतरो भिक्खु अञ्ञतरं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘आवुसो, अत्रट्ठितो बन्धाही’’ति। सो तत्रट्ठितो बन्धन्तो परिपतित्वा कालमकासि । तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘किंचित्तो त्वं, भिक्खू’’ति? ‘‘नाहं, भगवा, मरणाधिप्पायो’’ति। ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena āḷavakā bhikkhū navakammaṃ karontā aṭṭakaṃ bandhanti. Aññataro bhikkhu aññataraṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘āvuso, atraṭṭhito bandhāhī’’ti. So tatraṭṭhito bandhanto paripatitvā kālamakāsi . Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘kiṃcitto tvaṃ, bhikkhū’’ti? ‘‘Nāhaṃ, bhagavā, maraṇādhippāyo’’ti. ‘‘Anāpatti, bhikkhu, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन आळवका भिक्खू नवकम्मं करोन्ता अट्टकं बन्धन्ति। अञ्ञतरो भिक्खु मरणाधिप्पायो अञ्ञतरं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘आवुसो, अत्रट्ठितो बन्धाही’’ति। सो तत्रट्ठितो बन्धन्तो परिपतित्वा कालमकासि…पे॰… परिपतित्वा न कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena āḷavakā bhikkhū navakammaṃ karontā aṭṭakaṃ bandhanti. Aññataro bhikkhu maraṇādhippāyo aññataraṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘āvuso, atraṭṭhito bandhāhī’’ti. So tatraṭṭhito bandhanto paripatitvā kālamakāsi…pe… paripatitvā na kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु विहारं छादेत्वा ओतरति। अञ्ञतरो भिक्खु तं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘आवुसो, इतो ओतराही’’ति। सो तेन ओतरन्तो परिपतित्वा कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu vihāraṃ chādetvā otarati. Aññataro bhikkhu taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘āvuso, ito otarāhī’’ti. So tena otaranto paripatitvā kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु विहारं छादेत्वा ओतरति । अञ्ञतरो भिक्खु मरणाधिप्पायो तं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘आवुसो, इतो ओतराही’’ति। सो तेन ओतरन्तो परिपतित्वा कालमकासि…पे॰… परिपतित्वा न कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu vihāraṃ chādetvā otarati . Aññataro bhikkhu maraṇādhippāyo taṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘āvuso, ito otarāhī’’ti. So tena otaranto paripatitvā kālamakāsi…pe… paripatitvā na kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु अनभिरतिया पीळितो गिज्झकूटं पब्बतं अभिरुहित्वा पपाते पपतन्तो अञ्ञतरं विलीवकारं ओत्थरित्वा मारेसि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स। न च, भिक्खवे, अत्तानं पातेतब्बं। यो पातेय्य, आपत्ति दुक्कटस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu anabhiratiyā pīḷito gijjhakūṭaṃ pabbataṃ abhiruhitvā papāte papatanto aññataraṃ vilīvakāraṃ ottharitvā māresi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa. Na ca, bhikkhave, attānaṃ pātetabbaṃ. Yo pāteyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खू गिज्झकूटं पब्बतं अभिरुहित्वा दवाय सिलं पविज्झिंसु। सा अञ्ञतरं गोपालकं ओत्थरित्वा मारेसि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि …पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, पाराजिकस्स। न च, भिक्खवे, दवाय सिला पविज्झितब्बा। यो पविज्झेय्य, आपत्ति दुक्कटस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū gijjhakūṭaṃ pabbataṃ abhiruhitvā davāya silaṃ pavijjhiṃsu. Sā aññataraṃ gopālakaṃ ottharitvā māresi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi …pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, pārājikassa. Na ca, bhikkhave, davāya silā pavijjhitabbā. Yo pavijjheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
१८४. तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तं भिक्खू सेदेसुं। सो भिक्खु कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
184. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Taṃ bhikkhū sedesuṃ. So bhikkhu kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति । तं भिक्खू मरणाधिप्पाया सेदेसुं। सो भिक्खु कालमकासि।…पे॰… सो भिक्खु न कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti . Taṃ bhikkhū maraṇādhippāyā sedesuṃ. So bhikkhu kālamakāsi.…Pe… so bhikkhu na kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरस्स भिक्खुनो सीसाभितापो होति। तस्स भिक्खू नत्थुं अदंसु। सो भिक्खु कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno sīsābhitāpo hoti. Tassa bhikkhū natthuṃ adaṃsu. So bhikkhu kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरस्स भिक्खुनो सीसाभितापो होति। तस्स भिक्खू मरणाधिप्पाया नत्थुं अदंसु। सो भिक्खु कालमकासि…पे॰… सो भिक्खु न कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññatarassa bhikkhuno sīsābhitāpo hoti. Tassa bhikkhū maraṇādhippāyā natthuṃ adaṃsu. So bhikkhu kālamakāsi…pe… so bhikkhu na kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तं भिक्खू सम्बाहेसुं। सो भिक्खु कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Taṃ bhikkhū sambāhesuṃ. So bhikkhu kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तं भिक्खू मरणाधिप्पाया सम्बाहेसुं। सो भिक्खु कालमकासि…पे॰… सो भिक्खु न कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Taṃ bhikkhū maraṇādhippāyā sambāhesuṃ. So bhikkhu kālamakāsi…pe… so bhikkhu na kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तं भिक्खु न्हापेसुं। सो भिक्खु कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Taṃ bhikkhu nhāpesuṃ. So bhikkhu kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तं भिक्खू मरणाधिप्पाया न्हापेसुं। सो भिक्खु कालमकासि…पे॰… सो भिक्खु न कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Taṃ bhikkhū maraṇādhippāyā nhāpesuṃ. So bhikkhu kālamakāsi…pe… so bhikkhu na kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तं भिक्खू तेलेन अब्भञ्जिंसु। सो भिक्खु कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Taṃ bhikkhū telena abbhañjiṃsu. So bhikkhu kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तं भिक्खू मरणाधिप्पाया तेलेन अब्भञ्जिंसु। सो भिक्खु कालमकासि…पे॰… सो भिक्खु न कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Taṃ bhikkhū maraṇādhippāyā telena abbhañjiṃsu. So bhikkhu kālamakāsi…pe… so bhikkhu na kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
१८५. तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तं भिक्खू उट्ठापेसुं। सो भिक्खु कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
185. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Taṃ bhikkhū uṭṭhāpesuṃ. So bhikkhu kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तं भिक्खू मरणाधिप्पाया उट्ठापेसुं। सो भिक्खु कालमकासि…पे॰… सो भिक्खु न कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति ।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Taṃ bhikkhū maraṇādhippāyā uṭṭhāpesuṃ. So bhikkhu kālamakāsi…pe… so bhikkhu na kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti .
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तं भिक्खू निपातेसुं। सो भिक्खु कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Taṃ bhikkhū nipātesuṃ. So bhikkhu kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तं भिक्खू मरणाधिप्पाया निपातेसुं। सो भिक्खु कालमकासि…पे॰… सो भिक्खु न कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Taṃ bhikkhū maraṇādhippāyā nipātesuṃ. So bhikkhu kālamakāsi…pe… so bhikkhu na kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तस्स भिक्खू अन्नं अदंसु। सो भिक्खु कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Tassa bhikkhū annaṃ adaṃsu. So bhikkhu kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तस्स भिक्खू मरणाधिप्पाया अन्नं अदंसु। सो भिक्खु कालमकासि…पे॰… सो भिक्खु न कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Tassa bhikkhū maraṇādhippāyā annaṃ adaṃsu. So bhikkhu kālamakāsi…pe… so bhikkhu na kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तस्स भिक्खु पानं अदंसु। सो भिक्खु कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Tassa bhikkhu pānaṃ adaṃsu. So bhikkhu kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु गिलानो होति। तस्स भिक्खू मरणाधिप्पाया पानं अदंसु। सो भिक्खु कालमकासि…पे॰… सो भिक्खु न कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे , पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu gilāno hoti. Tassa bhikkhū maraṇādhippāyā pānaṃ adaṃsu. So bhikkhu kālamakāsi…pe… so bhikkhu na kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave , pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
१८६. तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा इत्थी पवुत्थपतिका जारेन गब्भिनी होति। सा कुलूपकं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘इङ्घाय्य गब्भपातनं जानाही’’ति। ‘‘सुट्ठु, भगिनी’’ति तस्सा गब्भपातनं अदासि। दारको कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्नो पाराजिक’’न्ति।
186. Tena kho pana samayena aññatarā itthī pavutthapatikā jārena gabbhinī hoti. Sā kulūpakaṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘iṅghāyya gabbhapātanaṃ jānāhī’’ti. ‘‘Suṭṭhu, bhaginī’’ti tassā gabbhapātanaṃ adāsi. Dārako kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरस्स पुरिसस्स द्वे पजापतियो होन्ति – एका वञ्झा, एका विजायिनी। वञ्झा इत्थी कुलूपकं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘सचे सा, भन्ते, विजायिस्सति सब्बस्स कुटुम्बस्स इस्सरा भविस्सति। इङ्घाय्य, तस्सा गब्भपातनं जानाही’’ति ।‘‘सुट्ठु, भगिनी’’ति तस्सा गब्भपातनं अदासि। दारको कालमकासि, माता न कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्नो पाराजिक’’न्ति।
Tena kho pana samayena aññatarassa purisassa dve pajāpatiyo honti – ekā vañjhā, ekā vijāyinī. Vañjhā itthī kulūpakaṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘sace sā, bhante, vijāyissati sabbassa kuṭumbassa issarā bhavissati. Iṅghāyya, tassā gabbhapātanaṃ jānāhī’’ti .‘‘Suṭṭhu, bhaginī’’ti tassā gabbhapātanaṃ adāsi. Dārako kālamakāsi, mātā na kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरस्स पुरिसस्स द्वे पजापतियो होन्ति – एका वञ्झा, एका विजायिनी। वञ्झा इत्थी कुलूपकं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘सचे सा, भन्ते, विजायिस्सति सब्बस्स कुटुम्बस्स इस्सरा भविस्सति। इङ्घाय्य, तस्सा गब्भपातनं जानाही’’ति। ‘‘सुट्ठु, भगिनी’’ति तस्सा गब्भपातनं अदासि। माता कालमकासि, दारको न कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स ; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññatarassa purisassa dve pajāpatiyo honti – ekā vañjhā, ekā vijāyinī. Vañjhā itthī kulūpakaṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘sace sā, bhante, vijāyissati sabbassa kuṭumbassa issarā bhavissati. Iṅghāyya, tassā gabbhapātanaṃ jānāhī’’ti. ‘‘Suṭṭhu, bhaginī’’ti tassā gabbhapātanaṃ adāsi. Mātā kālamakāsi, dārako na kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa ; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरस्स पुरिसस्स द्वे पजापतियो होन्ति – एका वञ्झा , एका विजायिनी। वञ्झा इत्थी कुलूपकं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘सचे सा, भन्ते, विजायिस्सति सब्बस्स कुटुम्बस्स इस्सरा भविस्सति। इङ्घाय्य, तस्सा गब्भपातनं जानाही’’ति। ‘‘सुट्ठु, भगिनी’’ति तस्सा गब्भपातनं अदासि। उभो कालमकंसु…पे॰… उभो न कालमकंसु। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññatarassa purisassa dve pajāpatiyo honti – ekā vañjhā , ekā vijāyinī. Vañjhā itthī kulūpakaṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘sace sā, bhante, vijāyissati sabbassa kuṭumbassa issarā bhavissati. Iṅghāyya, tassā gabbhapātanaṃ jānāhī’’ti. ‘‘Suṭṭhu, bhaginī’’ti tassā gabbhapātanaṃ adāsi. Ubho kālamakaṃsu…pe… ubho na kālamakaṃsu. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
१८७. तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा गब्भिनी इत्थी कुलूपकं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘इङ्घाय्य, गब्भपातनं जानाही’’ति। ‘‘तेन हि, भगिनि, मद्दस्सू’’ति। सा मद्दापेत्वा गब्भं पातेसि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्नो पाराजिक’’न्ति।
187. Tena kho pana samayena aññatarā gabbhinī itthī kulūpakaṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘iṅghāyya, gabbhapātanaṃ jānāhī’’ti. ‘‘Tena hi, bhagini, maddassū’’ti. Sā maddāpetvā gabbhaṃ pātesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा गब्भिनी इत्थी कुलूपकं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘इङ्घाय्य, गब्भपातनं जानाही’’ति। ‘‘तेन हि, भगिनि, तापेही’’ति। सा तापेत्वा गब्भं पातेसि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्नो पाराजिक’’न्ति।
Tena kho pana samayena aññatarā gabbhinī itthī kulūpakaṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘iṅghāyya, gabbhapātanaṃ jānāhī’’ti. ‘‘Tena hi, bhagini, tāpehī’’ti. Sā tāpetvā gabbhaṃ pātesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा वञ्झा इत्थी कुलूपकं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘इङ्घाय्य, भेसज्जं जानाहि येनाहं विजायेय्य’’न्ति। ‘‘सुट्ठु, भगिनी’’ति तस्सा भेसज्जं अदासि । सा कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति दुक्कटस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññatarā vañjhā itthī kulūpakaṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘iṅghāyya, bhesajjaṃ jānāhi yenāhaṃ vijāyeyya’’nti. ‘‘Suṭṭhu, bhaginī’’ti tassā bhesajjaṃ adāsi . Sā kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti dukkaṭassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा विजायिनी इत्थी कुलूपकं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘इङ्घाय्य, भेसज्जं जानाहि येनाहं न विजायेय्य’’न्ति। ‘‘सुट्ठु, भगिनी’’ति तस्सा भेसज्जं अदासि। सा कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति , भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति दुक्कटस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññatarā vijāyinī itthī kulūpakaṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘iṅghāyya, bhesajjaṃ jānāhi yenāhaṃ na vijāyeyya’’nti. ‘‘Suṭṭhu, bhaginī’’ti tassā bhesajjaṃ adāsi. Sā kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti , bhikkhu, pārājikassa; āpatti dukkaṭassā’’ti.
तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खू सत्तरसवग्गियं भिक्खुं अङ्गुलिपतोदकेन हासेसुं। सो भिक्खु उत्तन्तो अनस्सासको कालमकासि। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, पाराजिकस्सा’’ति 25।
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū sattarasavaggiyaṃ bhikkhuṃ aṅgulipatodakena hāsesuṃ. So bhikkhu uttanto anassāsako kālamakāsi. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, pārājikassā’’ti 26.
तेन खो पन समयेन सत्तरसवग्गिया भिक्खू छब्बग्गियं भिक्खुं कम्मं करिस्सामाति ओत्थरित्वा मारेसुं। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, पाराजिकस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena sattarasavaggiyā bhikkhū chabbaggiyaṃ bhikkhuṃ kammaṃ karissāmāti ottharitvā māresuṃ. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, pārājikassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भूतवेज्जको भिक्खु यक्खं जीविता वोरोपेसि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhūtavejjako bhikkhu yakkhaṃ jīvitā voropesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु अञ्ञतरं भिक्खुं वाळयक्खविहारं पाहेसि। तं यक्खा जीविता वोरोपेसुं। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu aññataraṃ bhikkhuṃ vāḷayakkhavihāraṃ pāhesi. Taṃ yakkhā jīvitā voropesuṃ. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु मरणाधिप्पायो अञ्ञतरं भिक्खुं वाळयक्खविहारं पाहेसि। तं यक्खा जीविता वोरोपेसुं…पे॰… तं यक्खा जीविता न वोरोपेसुं। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति ।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu maraṇādhippāyo aññataraṃ bhikkhuṃ vāḷayakkhavihāraṃ pāhesi. Taṃ yakkhā jīvitā voropesuṃ…pe… taṃ yakkhā jīvitā na voropesuṃ. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti .
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु अञ्ञतरं भिक्खुं वाळकन्तारं पाहेसि । तं वाळा जीविता वोरोपेसुं। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu aññataraṃ bhikkhuṃ vāḷakantāraṃ pāhesi . Taṃ vāḷā jīvitā voropesuṃ. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु मरणाधिप्पायो अञ्ञतरं भिक्खुं वाळकन्तारं पाहेसि। तं वाळा जीविता वोरोपेसुं…पे॰… तं वाळा जीविता न वोरोपेसुं। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu maraṇādhippāyo aññataraṃ bhikkhuṃ vāḷakantāraṃ pāhesi. Taṃ vāḷā jīvitā voropesuṃ…pe… taṃ vāḷā jīvitā na voropesuṃ. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु अञ्ञतरं भिक्खुं चोरकन्तारं पाहेसि। तं चोरा जीविता वोरोपेसुं। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu aññataraṃ bhikkhuṃ corakantāraṃ pāhesi. Taṃ corā jīvitā voropesuṃ. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु मरणाधिप्पायो अञ्ञतरं भिक्खुं चोरकन्तारं पाहेसि। तं चोरा जीविता वोरोपेसुं…पे॰… तं चोरा जीविता न वोरोपेसुं। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu maraṇādhippāyo aññataraṃ bhikkhuṃ corakantāraṃ pāhesi. Taṃ corā jīvitā voropesuṃ…pe… taṃ corā jīvitā na voropesuṃ. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
१८८. तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु तं मञ्ञमानो तं जीविता वोरोपेसि…पे॰… तं मञ्ञमानो अञ्ञं जीविता वोरोपेसि…पे॰… अञ्ञं मञ्ञमानो तं जीविता वोरोपेसि…पे॰… अञ्ञं मञ्ञमानो अञ्ञं जीविता वोरोपेसि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्नो पाराजिक’’न्ति।
188. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu taṃ maññamāno taṃ jīvitā voropesi…pe… taṃ maññamāno aññaṃ jīvitā voropesi…pe… aññaṃ maññamāno taṃ jīvitā voropesi…pe… aññaṃ maññamāno aññaṃ jīvitā voropesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु अमनुस्सेन गहितो होति। अञ्ञतरो भिक्खु तस्स भिक्खुनो पहारं अदासि। सो भिक्खु कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु , नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu amanussena gahito hoti. Aññataro bhikkhu tassa bhikkhuno pahāraṃ adāsi. So bhikkhu kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu , namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु अमनुस्सेन गहितो होति। अञ्ञतरो भिक्खु मरणाधिप्पायो तस्स भिक्खुनो पहारं अदासि। सो भिक्खु कालमकासि…पे॰… सो भिक्खु न कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu amanussena gahito hoti. Aññataro bhikkhu maraṇādhippāyo tassa bhikkhuno pahāraṃ adāsi. So bhikkhu kālamakāsi…pe… so bhikkhu na kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु कल्याणकम्मस्स सग्गकथं कथेसि। सो अधिमुत्तो कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu kalyāṇakammassa saggakathaṃ kathesi. So adhimutto kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु मरणाधिप्पायो कल्याणकम्मस्स सग्गकथं कथेसि। सो अधिमुत्तो कालमकासि…पे॰… सो अधिमुत्तो न कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu maraṇādhippāyo kalyāṇakammassa saggakathaṃ kathesi. So adhimutto kālamakāsi…pe… so adhimutto na kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु नेरयिकस्स निरयकथं कथेसि। सो उत्तसित्वा कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu nerayikassa nirayakathaṃ kathesi. So uttasitvā kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु मरणाधिप्पायो नेरयिकस्स निरयकथं कथेसि। सो उत्तसित्वा कालमकासि…पे॰… सो उत्तसित्वा न कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu maraṇādhippāyo nerayikassa nirayakathaṃ kathesi. So uttasitvā kālamakāsi…pe… so uttasitvā na kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
१८९. तेन खो पन समयेन आळवका भिक्खू नवकम्मं करोन्ता रुक्खं छिन्दन्ति। अञ्ञतरो भिक्खु अञ्ञतरं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘आवुसो, अत्रट्ठितो छिन्दाही’’ति। तं तत्रट्ठितं छिन्दन्तं रुक्खो ओत्थरित्वा मारेसि । तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
189. Tena kho pana samayena āḷavakā bhikkhū navakammaṃ karontā rukkhaṃ chindanti. Aññataro bhikkhu aññataraṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘āvuso, atraṭṭhito chindāhī’’ti. Taṃ tatraṭṭhitaṃ chindantaṃ rukkho ottharitvā māresi . Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन आळवका भिक्खू नवकम्मं करोन्ता रुक्खं छिन्दन्ति। अञ्ञतरो भिक्खु मरणाधिप्पायो अञ्ञतरं भिक्खुं एतदवोच – ‘‘आवुसो, अत्रट्ठितो छिन्दाही’’ति। तं तत्रट्ठितं छिन्दन्तं रुक्खो ओत्थरित्वा मारेसि…पे॰… रुक्खो ओत्थरित्वा न मारेसि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena āḷavakā bhikkhū navakammaṃ karontā rukkhaṃ chindanti. Aññataro bhikkhu maraṇādhippāyo aññataraṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘āvuso, atraṭṭhito chindāhī’’ti. Taṃ tatraṭṭhitaṃ chindantaṃ rukkho ottharitvā māresi…pe… rukkho ottharitvā na māresi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
१९०. तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खू दायं आलिम्पेसुं 27; मनुस्सा दड्ढा कालमकंसु। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, नमरणाधिप्पायस्सा’’ति।
190. Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū dāyaṃ ālimpesuṃ 28; manussā daḍḍhā kālamakaṃsu. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, namaraṇādhippāyassā’’ti.
तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खू मरणाधिप्पाया दायं आलिम्पेसुं। मनुस्सा दड्ढा कालमकंसु…पे॰… मनुस्सा दड्ढा न कालमकंसु। तेसं कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खवे, पाराजिकस्स; आपत्ति थुल्लच्चयस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū maraṇādhippāyā dāyaṃ ālimpesuṃ. Manussā daḍḍhā kālamakaṃsu…pe… manussā daḍḍhā na kālamakaṃsu. Tesaṃ kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhave, pārājikassa; āpatti thullaccayassā’’ti.
१९१. तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु आघातनं गन्त्वा चोरघातं एतदवोच – ‘‘आवुसो, मायिमं किलमेसि। एकेन पहारेन जीविता वोरोपेही’’ति। ‘‘सुट्ठु, भन्ते’’ति एकेन पहारेन जीविता वोरोपेसि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्नो पाराजिक’’न्ति।
191. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu āghātanaṃ gantvā coraghātaṃ etadavoca – ‘‘āvuso, māyimaṃ kilamesi. Ekena pahārena jīvitā voropehī’’ti. ‘‘Suṭṭhu, bhante’’ti ekena pahārena jīvitā voropesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो भिक्खु आघातनं गन्त्वा चोरघातं एतदवोच – ‘‘आवुसो, मायिमं किलमेसि । एकेन पहारेन जीविता वोरोपेही’’ति। सो – ‘‘नाहं तुय्हं वचनं करिस्सामी’’ति तं जीविता वोरोपेसि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘अनापत्ति, भिक्खु, पाराजिकस्स; आपत्ति दुक्कटस्सा’’ति।
Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu āghātanaṃ gantvā coraghātaṃ etadavoca – ‘‘āvuso, māyimaṃ kilamesi . Ekena pahārena jīvitā voropehī’’ti. So – ‘‘nāhaṃ tuyhaṃ vacanaṃ karissāmī’’ti taṃ jīvitā voropesi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘anāpatti, bhikkhu, pārājikassa; āpatti dukkaṭassā’’ti.
१९२. तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो पुरिसो ञातिघरे हत्थपादच्छिन्नो ञातकेहि सम्परिकिण्णो होति। अञ्ञतरो भिक्खु ते मनुस्से एतदवोच – ‘‘आवुसो, इच्छथ इमस्स मरण’’न्ति? ‘‘आम, भन्ते, इच्छामा’’ति। ‘‘तेन हि तक्कं पायेथा’’ति। ते तं तक्कं पायेसुं। सो कालमकासि। तस्स कुक्कुच्चं अहोसि…पे॰… ‘‘आपत्तिं त्वं, भिक्खु, आपन्नो पाराजिक’’न्ति।
192. Tena kho pana samayena aññataro puriso ñātighare hatthapādacchinno ñātakehi samparikiṇṇo hoti. Aññataro bhikkhu te manusse etadavoca – ‘‘āvuso, icchatha imassa maraṇa’’nti? ‘‘Āma, bhante, icchāmā’’ti. ‘‘Tena hi takkaṃ pāyethā’’ti. Te taṃ takkaṃ pāyesuṃ. So kālamakāsi. Tassa kukkuccaṃ ahosi…pe… ‘‘āpattiṃ tvaṃ, bhikkhu, āpanno pārājika’’nti.
तेन खो पन समयेन अञ्ञतरो पुरिसो कुलघरे हत्थपादच्छिन्नो ञातकेहि सम्परिकिण्णो होति। अञ्ञतरा भिक्खुनी ते मनुस्से एतदवोच – ‘‘आवुसो, इच्छथ इमस्स मरण’’न्ति? ‘‘आमय्ये, इच्छामा’’ति। ‘‘तेन हि लोणसोवीरकं पायेथा’’ति। ते तं लोणसोवीरकं पायेसुं। सो कालमकासि। तस्सा कुक्कुच्चं अहोसि। अथ खो सा भिक्खुनी भिक्खुनीनं एतमत्थं आरोचेसि। भिक्खुनियो भिक्खूनं एतमत्थं आरोचेसुं। भिक्खू भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। ‘‘आपत्तिं सा, भिक्खवे, भिक्खुनी आपन्ना पाराजिक’’न्ति।
Tena kho pana samayena aññataro puriso kulaghare hatthapādacchinno ñātakehi samparikiṇṇo hoti. Aññatarā bhikkhunī te manusse etadavoca – ‘‘āvuso, icchatha imassa maraṇa’’nti? ‘‘Āmayye, icchāmā’’ti. ‘‘Tena hi loṇasovīrakaṃ pāyethā’’ti. Te taṃ loṇasovīrakaṃ pāyesuṃ. So kālamakāsi. Tassā kukkuccaṃ ahosi. Atha kho sā bhikkhunī bhikkhunīnaṃ etamatthaṃ ārocesi. Bhikkhuniyo bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocesuṃ. Bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Āpattiṃ sā, bhikkhave, bhikkhunī āpannā pārājika’’nti.
ततियपाराजिकं समत्तं।
Tatiyapārājikaṃ samattaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ३. ततियपाराजिकं • 3. Tatiyapārājikaṃ
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā
पठमपञ्ञत्तिनिदानवण्णना • Paṭhamapaññattinidānavaṇṇanā
आनापानस्सतिसमाधिकथावण्णना • Ānāpānassatisamādhikathāvaṇṇanā
पठमपञ्ञत्तिकथावण्णना • Paṭhamapaññattikathāvaṇṇanā
अनुपञ्ञत्तिकथावण्णना • Anupaññattikathāvaṇṇanā
पदभाजनीयवण्णना • Padabhājanīyavaṇṇanā
दूतकथावण्णना • Dūtakathāvaṇṇanā
विनीतवत्थुवण्णना • Vinītavatthuvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā
पठमपञ्ञत्तिनिदानवण्णना • Paṭhamapaññattinidānavaṇṇanā
आनापानस्सतिसमाधिकथावण्णना • Ānāpānassatisamādhikathāvaṇṇanā
पदभाजनीयवण्णना • Padabhājanīyavaṇṇanā
विनीतवत्थुवण्णना • Vinītavatthuvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā
पठमपञ्ञत्तिनिदानवण्णना • Paṭhamapaññattinidānavaṇṇanā
आनापानस्सतिसमाधिकथावण्णना • Ānāpānassatisamādhikathāvaṇṇanā
पदभाजनीयवण्णना • Padabhājanīyavaṇṇanā
विनीतवत्थुवण्णना • Vinītavatthuvaṇṇanā
