| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
6. තතියසද්‌ධම්‌මසම්‌මොසසුත්‌තං
6. Tatiyasaddhammasammosasuttaṃ
156. 1 ‘‘පඤ්‌චිමෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා සද්‌ධම්‌මස්‌ස සම්‌මොසාය අන්‌තරධානාය සංවත්‌තන්‌ති. කතමෙ පඤ්‌ච? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛූ දුග්‌ගහිතං සුත්‌තන්‌තං පරියාපුණන්‌ති දුන්‌නික්‌ඛිත්‌තෙහි පදබ්‍යඤ්‌ජනෙහි . දුන්‌නික්‌ඛිත්‌තස්‌ස, භික්‌ඛවෙ, පදබ්‍යඤ්‌ජනස්‌ස අත්‌ථොපි දුන්‌නයො හොති. අයං, භික්‌ඛවෙ, පඨමො ධම්‌මො සද්‌ධම්‌මස්‌ස සම්‌මොසාය අන්‌තරධානාය සංවත්‌තති.
156.2 ‘‘Pañcime, bhikkhave, dhammā saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattanti. Katame pañca? Idha, bhikkhave, bhikkhū duggahitaṃ suttantaṃ pariyāpuṇanti dunnikkhittehi padabyañjanehi . Dunnikkhittassa, bhikkhave, padabyañjanassa atthopi dunnayo hoti. Ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo dhammo saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattati.
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛූ දුබ්‌බචා හොන්‌ති, දොවචස්‌සකරණෙහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතා, අක්‌ඛමා අප්‌පදක්‌ඛිණග්‌ගාහිනො අනුසාසනිං. අයං, භික්‌ඛවෙ, දුතියො ධම්‌මො සද්‌ධම්‌මස්‌ස සම්‌මොසාය අන්‌තරධානාය සංවත්‌තති.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhū dubbacā honti, dovacassakaraṇehi dhammehi samannāgatā, akkhamā appadakkhiṇaggāhino anusāsaniṃ. Ayaṃ, bhikkhave, dutiyo dhammo saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattati.
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ භික්‌ඛූ බහුස්‌සුතා ආගතාගමා ධම්‌මධරා විනයධරා මාතිකාධරා, තෙ න සක්‌කච්‌චං සුත්‌තන්‌තං පරං වාචෙන්‌ති; තෙසං අච්‌චයෙන ඡින්‌නමූලකො සුත්‌තන්‌තො හොති අප්‌පටිසරණො. අයං, භික්‌ඛවෙ, තතියො ධම්‌මො සද්‌ධම්‌මස්‌ස සම්‌මොසාය අන්‌තරධානාය සංවත්‌තති.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te na sakkaccaṃ suttantaṃ paraṃ vācenti; tesaṃ accayena chinnamūlako suttanto hoti appaṭisaraṇo. Ayaṃ, bhikkhave, tatiyo dhammo saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattati.
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛවෙ, ථෙරා භික්‌ඛූ බාහුලිකා හොන්‌ති සාථලිකා ඔක්‌කමනෙ පුබ්‌බඞ්‌ගමා පවිවෙකෙ නික්‌ඛිත්‌තධුරා , න වීරියං ආරභන්‌ති අප්‌පත්‌තස්‌ස පත්‌තියා අනධිගතස්‌ස අධිගමාය අසච්‌ඡිකතස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය. තෙසං පච්‌ඡිමා ජනතා දිට්‌ඨානුගතිං ආපජ්‌ජති. සාපි හොති බාහුලිකා සාථලිකා ඔක්‌කමනෙ පුබ්‌බඞ්‌ගමා පවිවෙකෙ නික්‌ඛිත්‌තධුරා, න වීරියං ආරභති අප්‌පත්‌තස්‌ස පත්‌තියා අනධිගතස්‌ස අධිගමාය අසච්‌ඡිකතස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය. අයං, භික්‌ඛවෙ, චතුත්‌ථො ධම්‌මො සද්‌ධම්‌මස්‌ස සම්‌මොසාය අන්‌තරධානාය සංවත්‌තති.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, therā bhikkhū bāhulikā honti sāthalikā okkamane pubbaṅgamā paviveke nikkhittadhurā , na vīriyaṃ ārabhanti appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Tesaṃ pacchimā janatā diṭṭhānugatiṃ āpajjati. Sāpi hoti bāhulikā sāthalikā okkamane pubbaṅgamā paviveke nikkhittadhurā, na vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Ayaṃ, bhikkhave, catuttho dhammo saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattati.
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛවෙ, සඞ්‌ඝො භින්‌නො හොති. සඞ්‌ඝෙ ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, භින්‌නෙ අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අක්‌කොසා ච හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පරිභාසා ච හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පරික්‌ඛෙපා ච හොන්‌ති, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පරිච්‌චජනා 3 ච හොන්‌ති. තත්‌ථ අප්‌පසන්‌නා චෙව නප්‌පසීදන්‌ති, පසන්‌නානඤ්‌ච එකච්‌චානං අඤ්‌ඤථත්‌තං හොති. අයං, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌චමො ධම්‌මො සද්‌ධම්‌මස්‌ස සම්‌මොසාය අන්‌තරධානාය සංවත්‌තති. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌ච ධම්‌මා සද්‌ධම්‌මස්‌ස සම්‌මොසාය අන්‌තරධානාය සංවත්‌තන්‌ති.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, saṅgho bhinno hoti. Saṅghe kho pana, bhikkhave, bhinne aññamaññaṃ akkosā ca honti, aññamaññaṃ paribhāsā ca honti, aññamaññaṃ parikkhepā ca honti, aññamaññaṃ pariccajanā 4 ca honti. Tattha appasannā ceva nappasīdanti, pasannānañca ekaccānaṃ aññathattaṃ hoti. Ayaṃ, bhikkhave, pañcamo dhammo saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattati. Ime kho, bhikkhave, pañca dhammā saddhammassa sammosāya antaradhānāya saṃvattanti.
‘‘පඤ්‌චිමෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා සද්‌ධම්‌මස්‌ස ඨිතියා අසම්‌මොසාය අනන්‌තරධානාය සංවත්‌තන්‌ති. කතමෙ පඤ්‌ච? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛූ සුග්‌ගහිතං සුත්‌තන්‌තං පරියාපුණන්‌ති සුනික්‌ඛිත්‌තෙහි පදබ්‍යඤ්‌ජනෙහි. සුනික්‌ඛිත්‌තස්‌ස, භික්‌ඛවෙ, පදබ්‍යඤ්‌ජනස්‌ස අත්‌ථොපි සුනයො හොති. අයං, භික්‌ඛවෙ, පඨමො ධම්‌මො සද්‌ධම්‌මස්‌ස ඨිතියා අසම්‌මොසාය අනන්‌තරධානාය සංවත්‌තති.
‘‘Pañcime, bhikkhave, dhammā saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattanti. Katame pañca? Idha, bhikkhave, bhikkhū suggahitaṃ suttantaṃ pariyāpuṇanti sunikkhittehi padabyañjanehi. Sunikkhittassa, bhikkhave, padabyañjanassa atthopi sunayo hoti. Ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo dhammo saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattati.
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛූ සුවචා හොන්‌ති සොවචස්‌සකරණෙහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතා, ඛමා පදක්‌ඛිණග්‌ගාහිනො අනුසාසනිං. අයං, භික්‌ඛවෙ, දුතියො ධම්‌මො සද්‌ධම්‌මස්‌ස ඨිතියා අසම්‌මොසාය අනන්‌තරධානාය සංවත්‌තති.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhū suvacā honti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgatā, khamā padakkhiṇaggāhino anusāsaniṃ. Ayaṃ, bhikkhave, dutiyo dhammo saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattati.
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ භික්‌ඛූ බහුස්‌සුතා ආගතාගමා ධම්‌මධරා විනයධරා මාතිකාධරා, තෙ සක්‌කච්‌චං සුත්‌තන්‌තං පරං වාචෙන්‌ති; තෙසං අච්‌චයෙන න ඡින්‌නමූලකො 5 සුත්‌තන්‌තො හොති සප්‌පටිසරණො. අයං, භික්‌ඛවෙ, තතියො ධම්‌මො සද්‌ධම්‌මස්‌ස ඨිතියා අසම්‌මොසාය අනන්‌තරධානාය සංවත්‌තති.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ye te bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te sakkaccaṃ suttantaṃ paraṃ vācenti; tesaṃ accayena na chinnamūlako 6 suttanto hoti sappaṭisaraṇo. Ayaṃ, bhikkhave, tatiyo dhammo saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattati.
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛවෙ, ථෙරා භික්‌ඛූ න බාහුලිකා හොන්‌ති න සාථලිකා, ඔක්‌කමනෙ නික්‌ඛිත්‌තධුරා පවිවෙකෙ පුබ්‌බඞ්‌ගමා; වීරියං ආරභන්‌ති අප්‌පත්‌තස්‌ස පත්‌තියා අනධිගතස්‌ස අධිගමාය අසච්‌ඡිකතස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය. තෙසං පච්‌ඡිමා ජනතා දිට්‌ඨානුගතිං ආපජ්‌ජති. සාපි හොති න බාහුලිකා න සාථලිකා, ඔක්‌කමනෙ නික්‌ඛිත්‌තධුරා පවිවෙකෙ පුබ්‌බඞ්‌ගමා, වීරියං ආරභති අප්‌පත්‌තස්‌ස පත්‌තියා අනධිගතස්‌ස අධිගමාය අසච්‌ඡිකතස්‌ස සච්‌ඡිකිරියාය. අයං, භික්‌ඛවෙ, චතුත්‌ථො ධම්‌මො සද්‌ධම්‌මස්‌ස ඨිතියා අසම්‌මොසාය අනන්‌තරධානාය සංවත්‌තති.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, therā bhikkhū na bāhulikā honti na sāthalikā, okkamane nikkhittadhurā paviveke pubbaṅgamā; vīriyaṃ ārabhanti appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Tesaṃ pacchimā janatā diṭṭhānugatiṃ āpajjati. Sāpi hoti na bāhulikā na sāthalikā, okkamane nikkhittadhurā paviveke pubbaṅgamā, vīriyaṃ ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Ayaṃ, bhikkhave, catuttho dhammo saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattati.
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛවෙ, සඞ්‌ඝො සමග්‌ගො සම්‌මොදමානො අවිවදමානො එකුද්‌දෙසො ඵාසුං විහරති. සඞ්‌ඝෙ ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, සමග්‌ගෙ න චෙව අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අක්‌කොසා හොන්‌ති, න ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පරිභාසා හොන්‌ති, න ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පරික්‌ඛෙපා හොන්‌ති, න ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පරිච්‌චජනා හොන්‌ති. තත්‌ථ අප්‌පසන්‌නා චෙව පසීදන්‌ති, පසන්‌නානඤ්‌ච භිය්‍යොභාවො හොති. අයං, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌චමො ධම්‌මො සද්‌ධම්‌මස්‌ස ඨිතියා අසම්‌මොසාය අනන්‌තරධානාය සංවත්‌තති. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌ච ධම්‌මා සද්‌ධම්‌මස්‌ස ඨිතියා අසම්‌මොසාය අනන්‌තරධානාය සංවත්‌තන්‌තී’’ති. ඡට්‌ඨං.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, saṅgho samaggo sammodamāno avivadamāno ekuddeso phāsuṃ viharati. Saṅghe kho pana, bhikkhave, samagge na ceva aññamaññaṃ akkosā honti, na ca aññamaññaṃ paribhāsā honti, na ca aññamaññaṃ parikkhepā honti, na ca aññamaññaṃ pariccajanā honti. Tattha appasannā ceva pasīdanti, pasannānañca bhiyyobhāvo hoti. Ayaṃ, bhikkhave, pañcamo dhammo saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattati. Ime kho, bhikkhave, pañca dhammā saddhammassa ṭhitiyā asammosāya anantaradhānāya saṃvattantī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 6. තතියසද්‌ධම්‌මසම්‌මොසසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Tatiyasaddhammasammosasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / (16) 1. සද්‌ධම්‌මවග්‌ගො • (16) 1. Saddhammavaggo
