Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā |
3. ததியஸங்கா⁴தி³ஸேஸஸிக்கா²பத³வண்ணனா
3. Tatiyasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā
687. ப⁴த்³தா³காபிலானீ மஹாகஸ்ஸபஸ்ஸ புராணது³தியா கிர. ஞாதீனங் குலங் யஸ்மிங் கா³மகே, ததே³தங் கா³மகங் ஞாதிகுலங், குலஸன்னிஹிதங் கா³மகங் அக³மாஸீதி அத்தோ². ‘‘அஜங் கா³மங் நேதீ’’திஆதீ³ஸு விய வா த்³விகம்மிகங் கத்வா கா³மகங் அக³மாஸி ஞாதிகுலங் அக³மாஸீதிபி யுஜ்ஜதி.
687.Bhaddākāpilānī mahākassapassa purāṇadutiyā kira. Ñātīnaṃ kulaṃ yasmiṃ gāmake, tadetaṃ gāmakaṃ ñātikulaṃ, kulasannihitaṃ gāmakaṃ agamāsīti attho. ‘‘Ajaṃ gāmaṃ netī’’tiādīsu viya vā dvikammikaṃ katvā gāmakaṃ agamāsi ñātikulaṃ agamāsītipi yujjati.
692. ‘‘அபரிக்கி²த்தஸ்ஸ கா³மஸ்ஸ உபசாரங் அதிக்காமெந்தியா’’தி வசனேனபி ஏவங் வேதி³தப்³ப³ங் – விகாலகா³மப்பவேஸனே த்³வின்னங் லெட்³டு³பாதானங்யேவ வஸேன உபசாரோ பரிச்சி²ந்தி³தப்³போ³, இதரதா² யதா² எத்த² பரிக்கே²பாரஹட்டா²னங் பரிக்கே²பங் விய கத்வா ‘‘அதிக்காமெந்தியா’’தி வுத்தங், ஏவங் தத்தா²பி ‘‘அபரிக்கி²த்தஸ்ஸ கா³மஸ்ஸ உபசாரங் அதிக்கமந்தஸ்ஸா’’தி வதெ³ய்ய. யஸ்மா பன தத்த² பரிக்கே²பாரஹட்டா²னதோ உத்தரி ஏகோ லெட்³டு³பாதோ உபசாரோதி அதி⁴ப்பேதோ, தஸ்மா தத³த்த²தீ³பனத்த²ங் ‘‘அபரிக்கி²த்தஸ்ஸ கா³மஸ்ஸ உபசாரங் ஓக்கமந்தஸ்ஸா’’தி வுத்தங். யங் பன அந்த⁴கட்ட²கதா²யங் ‘‘பரிக்கே²பாரஹட்டா²னங்யேவ ‘உபசார’ந்தி ஸல்லக்கெ²த்வா பரிக்கே²பபரிக்கே²பாரஹட்டா²னானங் நின்னானாகாரணதீ³பனத்த²ங் ‘உபசாரங் ஓக்கமந்தஸ்ஸா’தி வுத்தங் பாளிவிஸேஸமஸல்லக்கெ²த்வாவ அபரிக்கி²த்தஸ்ஸ கா³மஸ்ஸ உபசாரங் அதிக்கமந்தஸ்ஸ இத⁴ உபசாரோ பரிக்கே²போ யதா² ப⁴வெய்ய, தங் உபசாரங் பட²மங் பாத³ங் அதிக்கமந்தஸ்ஸ ஆபத்தி து³க்கடஸ்ஸ. து³தியங் பாத³ங் அதிக்கமந்தஸ்ஸ ஆபத்தி பாசித்தியஸ்ஸா’’தி வுத்தங், தங் ந க³ஹேதப்³ப³மேவ பாளியா விஸேஸஸப்³பா⁴வதோதி. ‘‘அபரிக்கி²த்தஸ்ஸ கா³மஸ்ஸ உபசாரங் ஓக்கமந்தியாதிபி ஏகச்சேஸு தி³ஸ்ஸதி, தங் ந க³ஹேதப்³ப³ந்தி அபரே’’தி வுத்தங். தத்த² ‘‘பாளிவிஸேஸமஸல்லக்கெ²த்வா’’தி து³வுத்தங், கஸ்மா? விகாலகா³மப்பவேஸனஸிக்கா²பதே³பி கத்த²சி ‘‘உபசாரங் அதிக்கமந்தஸ்ஸா’’தி பாடோ² தி³ஸ்ஸதீதி, ஸோ அந்த⁴கட்ட²கதா²பாட²தோ க³ஹிதோதி ஆசரியோ. அபரிக்கி²த்தஸ்ஸ உபசாரோக்கமனமேவ பாடோ² யுஜ்ஜதி, ந அதிக்கமனங். கஸ்மா? ப³ஹூஸு டா²னேஸு பாளியா அட்ட²கதா²ஹி விருஜ்ஜ²னதோ, இமஸ்மிங் வாபி ஸிக்கா²பதே³ விருஜ்ஜ²தி. கத²ங்? க³ணம்ஹா ஓஹீயமானாய அரஞ்ஞே ஆபத்தி ஹோதி, ந கா³மே. அத² ச பன நித³ஸ்ஸனம்பி ‘‘ஸிக்கா²பதா³ பு³த்³த⁴வரேனா’’தி (பரி॰ 479) கா³தா² த³ஸ்ஸிதா, தஸ்மா உபசாரோக்கமனபரியாபன்னநதி³ங் அதிக்காமெந்தியா ஹோதி. கிஞ்ச பி⁴ய்யோ ‘‘க³ச்ச²ந்தஸ்ஸ சதஸ்ஸோ ஆபத்தியோ, டி²தஸ்ஸ சாபி தத்தகாதிஆதீ³னங் (பரி॰ 475) பரிவாரகா³தா²னங் அட்ட²கதா²ஹி உபசாரோக்கமனமேவ பாடோ²தி நிட்ட²ங் க³ந்தப்³ப³’’ந்தி ச வுத்தங், ஸுட்டு² ஸல்லக்கெ²த்வா கதே²தப்³ப³ங்.
692. ‘‘Aparikkhittassa gāmassa upacāraṃ atikkāmentiyā’’ti vacanenapi evaṃ veditabbaṃ – vikālagāmappavesane dvinnaṃ leḍḍupātānaṃyeva vasena upacāro paricchinditabbo, itarathā yathā ettha parikkhepārahaṭṭhānaṃ parikkhepaṃ viya katvā ‘‘atikkāmentiyā’’ti vuttaṃ, evaṃ tatthāpi ‘‘aparikkhittassa gāmassa upacāraṃ atikkamantassā’’ti vadeyya. Yasmā pana tattha parikkhepārahaṭṭhānato uttari eko leḍḍupāto upacāroti adhippeto, tasmā tadatthadīpanatthaṃ ‘‘aparikkhittassa gāmassa upacāraṃ okkamantassā’’ti vuttaṃ. Yaṃ pana andhakaṭṭhakathāyaṃ ‘‘parikkhepārahaṭṭhānaṃyeva ‘upacāra’nti sallakkhetvā parikkhepaparikkhepārahaṭṭhānānaṃ ninnānākāraṇadīpanatthaṃ ‘upacāraṃ okkamantassā’ti vuttaṃ pāḷivisesamasallakkhetvāva aparikkhittassa gāmassa upacāraṃ atikkamantassa idha upacāro parikkhepo yathā bhaveyya, taṃ upacāraṃ paṭhamaṃ pādaṃ atikkamantassa āpatti dukkaṭassa. Dutiyaṃ pādaṃ atikkamantassa āpatti pācittiyassā’’ti vuttaṃ, taṃ na gahetabbameva pāḷiyā visesasabbhāvatoti. ‘‘Aparikkhittassa gāmassa upacāraṃ okkamantiyātipi ekaccesu dissati, taṃ na gahetabbanti apare’’ti vuttaṃ. Tattha ‘‘pāḷivisesamasallakkhetvā’’ti duvuttaṃ, kasmā? Vikālagāmappavesanasikkhāpadepi katthaci ‘‘upacāraṃ atikkamantassā’’ti pāṭho dissatīti, so andhakaṭṭhakathāpāṭhato gahitoti ācariyo. Aparikkhittassa upacārokkamanameva pāṭho yujjati, na atikkamanaṃ. Kasmā? Bahūsu ṭhānesu pāḷiyā aṭṭhakathāhi virujjhanato, imasmiṃ vāpi sikkhāpade virujjhati. Kathaṃ? Gaṇamhā ohīyamānāya araññe āpatti hoti, na gāme. Atha ca pana nidassanampi ‘‘sikkhāpadā buddhavarenā’’ti (pari. 479) gāthā dassitā, tasmā upacārokkamanapariyāpannanadiṃ atikkāmentiyā hoti. Kiñca bhiyyo ‘‘gacchantassa catasso āpattiyo, ṭhitassa cāpi tattakātiādīnaṃ (pari. 475) parivāragāthānaṃ aṭṭhakathāhi upacārokkamanameva pāṭhoti niṭṭhaṃ gantabba’’nti ca vuttaṃ, suṭṭhu sallakkhetvā kathetabbaṃ.
‘‘பத³ஸா க³மனமேவ ஹி இதா⁴தி⁴ப்பேதங், தேனேவ பட²மங் பாத³ங் அதிக்காமெந்தியாதிஆதி³மாஹா’’தி எத்த² விகாலகா³மப்பவேஸனஸிக்கா²பதா³தீ³ஸு தத³பா⁴வா யானேன வா இத்³தி⁴யா வா பவிஸதோ, அத்³தா⁴னங் க³ச்ச²தோ ச ஆபத்தீதி தீ³பேதி. தத்த² அஸாருப்பத்தா ஆபத்திமொக்கோ² நத்தீ²தி ஏகே, விசாரெத்வா க³ஹேதப்³ப³ங். பி⁴க்கு²னீவிஹாரபூ⁴மி ‘‘கா³மந்தர’’ந்தி ந வுச்சதி கா³மந்தரபரியாபன்னாயபி கப்பியபூ⁴மித்தா. ‘‘பரதோ ‘ஸசே பி⁴க்கு²னீஸு மஹாபோ³தி⁴யங்க³ணங் பவிஸந்தீஸு ஏகா ப³ஹி திட்ட²தி, தஸ்ஸா ஆபத்தீ’திஆதி³வசனதோ பி⁴க்கு²விஹாரோ ந கப்பியபூ⁴மீதி ஸித்³த⁴ங், தஸ்மா கஞ்சினக³ரே க²ந்த⁴த⁴ம்மவிஹாரோ விய, காவீரபட்டனே ஸாரீத⁴ம்மவிஹாரோ விய ச அஞ்ஞோபி ஸோ விஹாரோ, தஸ்மா ஸீமப³த்³த⁴ஸுக²த்த²ங் கா³மந்தரபா⁴வே நிரந்தரா அதி⁴ட்டா²னத்த²ங் பவிஸந்தியா, நிக்க²மந்தியாபி கா³மந்தராபத்தி ஹோதீதி அபரே’’தி வுத்தங். சதுகா³மஸாதா⁴ரணத்தாதி எத்த² ஏவங்விதே⁴ விஹாரே ஸீமங் ப³ந்த⁴ந்தேஹி சத்தாரோபி தே கா³மா ஸோதே⁴தப்³பா³தி வேதி³தப்³பா³. ஸங்வித³ஹித்வா பி⁴க்கு²னியா வா மாதுகா³மேன வா தெ²ய்யஸத்தே²ன வா ஸத்³தி⁴ங் தங் விஹாரங் ஓக்கமந்தியா சதஸ்ஸோ ஆபத்தியோ ஏகதோவ ஹொந்தி. ‘‘கா³மந்தரே கா³மந்தரே ஆபத்தி பாசித்தியஸ்ஸா’’தி வுத்தாதி ஏகே.
‘‘Padasā gamanameva hi idhādhippetaṃ, teneva paṭhamaṃ pādaṃ atikkāmentiyātiādimāhā’’ti ettha vikālagāmappavesanasikkhāpadādīsu tadabhāvā yānena vā iddhiyā vā pavisato, addhānaṃ gacchato ca āpattīti dīpeti. Tattha asāruppattā āpattimokkho natthīti eke, vicāretvā gahetabbaṃ. Bhikkhunīvihārabhūmi ‘‘gāmantara’’nti na vuccati gāmantarapariyāpannāyapi kappiyabhūmittā. ‘‘Parato ‘sace bhikkhunīsu mahābodhiyaṅgaṇaṃ pavisantīsu ekā bahi tiṭṭhati, tassā āpattī’tiādivacanato bhikkhuvihāro na kappiyabhūmīti siddhaṃ, tasmā kañcinagare khandhadhammavihāro viya, kāvīrapaṭṭane sārīdhammavihāro viya ca aññopi so vihāro, tasmā sīmabaddhasukhatthaṃ gāmantarabhāve nirantarā adhiṭṭhānatthaṃ pavisantiyā, nikkhamantiyāpi gāmantarāpatti hotīti apare’’ti vuttaṃ. Catugāmasādhāraṇattāti ettha evaṃvidhe vihāre sīmaṃ bandhantehi cattāropi te gāmā sodhetabbāti veditabbā. Saṃvidahitvā bhikkhuniyā vā mātugāmena vā theyyasatthena vā saddhiṃ taṃ vihāraṃ okkamantiyā catasso āpattiyo ekatova honti. ‘‘Gāmantare gāmantare āpatti pācittiyassā’’ti vuttāti eke.
து³தியபாது³த்³தா⁴ரே ஸங்கா⁴தி³ஸேஸோதி எத்த² ஸசே து³தியோ பாது³த்³தா⁴ரோ கப்பியபூ⁴மியங் ஹோதி, ந ஸங்கா⁴தி³ஸேஸோ, அகப்பியபூ⁴மியங் ஏவ ஸங்கா⁴தி³ஸேஸோ. ‘‘உப⁴யதீரேஸு விசரந்தி, வட்டதீதி த³ஸ்ஸனூபசாரஸ்ஸெத்த² ஸம்ப⁴வா’’தி லிகி²தங், தங் யுத்தங். ஸவனூபசாரோ ஹெத்த² நதீ³பாரே, கா³மந்தரே வா அப்பமாணந்தி. அந்த⁴கட்ட²கதா²யங் பன ‘‘பரதீரதோ நதி³ங் ஓதரித்வா த³ஸ்ஸனூபசாரதோ தா³ரூனி, பண்ணானிவா மக்³கி³த்வா ஆனேதி, அனாபத்தி. திசீவரானி பரதீரே ஓதாபேதி, அனாபத்தீ’’தி வுத்தங். ‘‘ஓரிமதீரமேவ ஆக³ச்ச²தி, ஆபத்தீ’’தி அதிக்கமிதுகாமதாய பவிட்ட²த்தா வுத்தங். ‘‘ந்ஹாயனாதி³கிச்சேன பவிட்டா²னங் கத்தே²வாலயஸம்ப⁴வா வட்டதீ’’தி வுத்தங். கா³மந்தரே பமாணந்தி அட்ட²கதா²யங் பரதீரதோ நதி³ங் ஓதரித்வா த³ஸ்ஸனூபசாரதோ தா³ரூனி பண்ணானி ஸககா³மதோ தோ²கம்பி தரணவாரேன ந வட்டதி கிர நிக்க²மித்வா பவிஸிதுங்.
Dutiyapāduddhāre saṅghādisesoti ettha sace dutiyo pāduddhāro kappiyabhūmiyaṃ hoti, na saṅghādiseso, akappiyabhūmiyaṃ eva saṅghādiseso. ‘‘Ubhayatīresu vicaranti, vaṭṭatīti dassanūpacārassettha sambhavā’’ti likhitaṃ, taṃ yuttaṃ. Savanūpacāro hettha nadīpāre, gāmantare vā appamāṇanti. Andhakaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘paratīrato nadiṃ otaritvā dassanūpacārato dārūni, paṇṇānivā maggitvā āneti, anāpatti. Ticīvarāni paratīre otāpeti, anāpattī’’ti vuttaṃ. ‘‘Orimatīrameva āgacchati, āpattī’’ti atikkamitukāmatāya paviṭṭhattā vuttaṃ. ‘‘Nhāyanādikiccena paviṭṭhānaṃ katthevālayasambhavā vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Gāmantare pamāṇanti aṭṭhakathāyaṃ paratīrato nadiṃ otaritvā dassanūpacārato dārūni paṇṇāni sakagāmato thokampi taraṇavārena na vaṭṭati kira nikkhamitvā pavisituṃ.
அகா³மகே அரஞ்ஞேதி அகா³மலக்க²ணே அரஞ்ஞேதி அத்தோ². இமினா ஆபத்திகெ²த்தங் த³ஸ்ஸிதங். யஸ்மா இத³ங் ஆபத்திகெ²த்தங், தஸ்மா யா பி⁴க்கு²னுபஸ்ஸயதோ கா³மஸ்ஸ இந்த³கீ²லங் அதிக்கமதி, ஸா அஸந்தே கா³மே க³ணம்ஹா ஓஹீயனாபத்திங் ஆபஜ்ஜதி. த³ஸ்ஸனஸவனூபசாராபா⁴வேபி பகே³வ கா³மே இந்த³கீ²லாதிக்கமனக்க²ணேயேவ ஆபஜ்ஜதி. ஸசே தத்த² ஏகா பி⁴க்கு²னீ அத்தி², தஸ்ஸா த³ஸ்ஸனஸவனூபசாராதிக்கமனக்க²ணே ஆபஜ்ஜதி, அரஞ்ஞமக்³க³க³மனகாலே ஏவாயங் விதீ⁴தி ந க³ஹேதப்³ப³ங். கா³மதோ பன நிக்க²மந்தீ இதோ பட்டா²ய ஆபஜ்ஜதீதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘அகா³மகங் அரஞ்ஞ’’ந்தி வுத்தங். வுத்தஞ்ஹேதங் ‘‘ஆராதி⁴கா ச ஹொந்தி ஸங்கா³ஹிகா லஜ்ஜினியோ, தா கோபெத்வா அஞ்ஞத்த² ந க³ந்தப்³ப³ங். க³ச்ச²தி சே, கா³மந்தரனதீ³பாரரத்திவிப்பவாஸக³ணம்ஹா ஓஹீயனாபத்தீஹி ந முச்சதீ’’திஆதி³. தத்த² ‘‘க³ணம்ஹா ஓஹீயனாபத்தி ஸகிங்யேவாபஜ்ஜதி. இதரா கா³மே கா³மே பாரே பாரே அருணே அருணே சாதி வேதி³தப்³ப³’’ந்தி வுத்தங். தத்த² ‘‘வுத்தஞ்ஹேத’’ந்திஆதீ³னி அஸாத⁴கானி யதா²ஸம்ப⁴வங் க³ஹேதப்³ப³த்தா. ‘‘மஹாபோ³தி⁴யங்க³ணந்திஆதி³ ஏவங் கா³மஸ்ஸ ஆஸன்னட்டா²னேபி இமங் ஆபத்திங் ஆபஜ்ஜதீதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்த’’ந்தி லிகி²தங்.
Agāmakearaññeti agāmalakkhaṇe araññeti attho. Iminā āpattikhettaṃ dassitaṃ. Yasmā idaṃ āpattikhettaṃ, tasmā yā bhikkhunupassayato gāmassa indakhīlaṃ atikkamati, sā asante gāme gaṇamhā ohīyanāpattiṃ āpajjati. Dassanasavanūpacārābhāvepi pageva gāme indakhīlātikkamanakkhaṇeyeva āpajjati. Sace tattha ekā bhikkhunī atthi, tassā dassanasavanūpacārātikkamanakkhaṇe āpajjati, araññamaggagamanakāle evāyaṃ vidhīti na gahetabbaṃ. Gāmato pana nikkhamantī ito paṭṭhāya āpajjatīti dassanatthaṃ ‘‘agāmakaṃ arañña’’nti vuttaṃ. Vuttañhetaṃ ‘‘ārādhikā ca honti saṅgāhikā lajjiniyo, tā kopetvā aññattha na gantabbaṃ. Gacchati ce, gāmantaranadīpārarattivippavāsagaṇamhā ohīyanāpattīhi na muccatī’’tiādi. Tattha ‘‘gaṇamhā ohīyanāpatti sakiṃyevāpajjati. Itarā gāme gāme pāre pāre aruṇe aruṇe cāti veditabba’’nti vuttaṃ. Tattha ‘‘vuttañheta’’ntiādīni asādhakāni yathāsambhavaṃ gahetabbattā. ‘‘Mahābodhiyaṅgaṇantiādi evaṃ gāmassa āsannaṭṭhānepi imaṃ āpattiṃ āpajjatīti dassanatthaṃ vutta’’nti likhitaṃ.
ததியஸங்கா⁴தி³ஸேஸஸிக்கா²பத³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Tatiyasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / பி⁴க்கு²னீவிப⁴ங்க³ • Bhikkhunīvibhaṅga / 3. ததியஸங்கா⁴தி³ஸேஸஸிக்கா²பத³ங் • 3. Tatiyasaṅghādisesasikkhāpadaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / வினயபிடக (அட்ட²கதா²) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / பி⁴க்கு²னீவிப⁴ங்க³-அட்ட²கதா² • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / 3. ததியஸங்கா⁴தி³ஸேஸஸிக்கா²பத³வண்ணனா • 3. Tatiyasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 3. ததியஸங்கா⁴தி³ஸேஸஸிக்கா²பத³வண்ணனா • 3. Tatiyasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā / 3. ததியஸங்கா⁴தி³ஸேஸஸிக்கா²பத³வண்ணனா • 3. Tatiyasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / பாசித்யாதி³யோஜனாபாளி • Pācityādiyojanāpāḷi / 3. ததியஸங்கா⁴தி³ஸேஸஸிக்கா²பத³ங் • 3. Tatiyasaṅghādisesasikkhāpadaṃ