| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
੩. ਤਤਿਯਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
3. Tatiyasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā
੬੯੨. ਤਤਿਯੇ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਿਯਾਤਿ ਸਕਗਾਮਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਿਯਾ। ‘‘ਗਾਮਨ੍ਤਰਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਹਿ વਚਨਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਿਯਾ ਏવ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਸਕਗਾਮਸ੍ਸ। ਅਞ੍ਞੋ ਹਿ ਗਾਮੋ ਗਾਮਨ੍ਤਰਂ। ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਚਾਰ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਘਰੂਪਚਾਰਤੋ ਪਠਮਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹਿਤਂ, ਨ ਤਤੋ ਦੁਤਿਯਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਸਙ੍ਖਾਤੋ ਉਪਚਾਰੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਤੇਨੇવ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਉਪਚਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਞ੍ਞਥਾ ਯਥਾ વਿਕਾਲਗਾਮਪ੍ਪવਿਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੫੧੩) વੁਤ੍ਤਂ, ਏવਮਿਧਾਪਿ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਿਯਾ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ વਦੇਯ੍ਯ। ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ વੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ વਿਭਜਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਪਿਚੇਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। વਿਹਾਰਸ੍ਸ ਚਤੁਗਾਮਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘વਿਹਾਰਤੋ ਏਕਂ ਗਾਮਂ ਗਨ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ। વਿਹਾਰਸ੍ਸ ਚਤੁਗਾਮਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾਯੇવ ਹਿ ਚਤੂਸੁ ਗਾਮੇਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਏਕਂ ਗਾਮਂ ਗਨ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
692. Tatiye parikkhepaṃ atikkāmentiyāti sakagāmato aññassa gāmassa parikkhepaṃ atikkāmentiyā. ‘‘Gāmantaraṃ gaccheyyā’’ti hi vacanato aññassa gāmassa parikkhepaṃ atikkāmentiyā eva āpatti, na sakagāmassa. Añño hi gāmo gāmantaraṃ. Aparikkhittassa gāmassa upacāranti ettha upacāra-saddena gharūpacārato paṭhamaleḍḍupātasaṅkhātaṃ parikkhepārahaṭṭhānaṃ gahitaṃ, na tato dutiyaleḍḍupātasaṅkhāto upacāroti āha ‘‘parikkhepārahaṭṭhāna’’nti. Teneva pāḷiyaṃ ‘‘upacāraṃ atikkāmentiyā’’ti vuttaṃ. Aññathā yathā vikālagāmappavisanasikkhāpade ‘‘parikkhittassa gāmassa parikkhepaṃ atikkamantassa, aparikkhittassa gāmassa upacāraṃ okkamantassā’’ti (pāci. 513) vuttaṃ, evamidhāpi ‘‘parikkhittassa gāmassa parikkhepaṃ atikkāmentiyā aparikkhittassa gāmassa upacāraṃ okkamantiyā’’ti vadeyya. Saṅkhepato vuttamatthaṃ vibhajitvā dassento ‘‘apicetthā’’tiādimāha. Vihārassacatugāmasādhāraṇattāti iminā ‘‘vihārato ekaṃ gāmaṃ gantuṃ vaṭṭatī’’ti ettha kāraṇamāha. Vihārassa catugāmasādhāraṇattāyeva hi catūsu gāmesu yaṃkiñci ekaṃ gāmaṃ gantuṃ vaṭṭati.
ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਸਂ ਨਦਿਯਂ। ‘‘ਪਠਮਂ ਪਾਦਂ ਉਤ੍ਤਾਰੇਨ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸ, ਦੁਤਿਯਂ ਪਾਦਂ ਉਤ੍ਤਾਰੇਨ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ વਚਨਤੋ ਨਦਿਂ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਪਦਸਾ ਉਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿਯਾ ਏવ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੇਤੁਨਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਪਰਤੀਰਮੇવ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿਯਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਨਦਿਂ ਅਨੋਤਰਿਤ੍વਾ ਯਾਨਨਾવਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਰਤੀਰਮੇવ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿਯਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਉਭਯਤੀਰੇਸੁ વਿਚਰਨ੍ਤਿ, વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਇਦਂ ਅਸਤਿਪਿ ਨਦੀਪਾਰਗਮਨੇ ਉਪਰਿ વਕ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸ વਿਨਿਚ੍ਛਯਸ੍ਸ ਫਲਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਓਰਿਮਤੀਰਮੇવ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਪਰਤੀਰਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਤਾਯ ਓਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਮੇવ ਤੀਰਨ੍ਤਿ ਤਮੇવ ਓਰਿਮਤੀਰਂ। ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਪਰਤੀਰਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਤਾਯ ਅਭਾવਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ।
Yatthāti yassaṃ nadiyaṃ. ‘‘Paṭhamaṃ pādaṃ uttārentiyā āpatti thullaccayassa, dutiyaṃ pādaṃ uttārentiyā āpatti saṅghādisesassā’’ti vacanato nadiṃ otaritvā padasā uttarantiyā eva āpattīti āha ‘‘setunā gacchati, anāpattī’’tiādi. Paratīrameva akkamantiyā anāpattīti nadiṃ anotaritvā yānanāvādīsu aññatarena gantvā paratīrameva akkamantiyā anāpatti. Ubhayatīresu vicaranti, vaṭṭatīti idaṃ asatipi nadīpāragamane upari vakkhamānassa vinicchayassa phalamattadassanatthaṃ vuttanti veditabbaṃ. Orimatīrameva āgacchati, āpattīti paratīraṃ gantukāmatāya otiṇṇattā vuttaṃ. Tameva tīranti tameva orimatīraṃ. Anāpattīti paratīraṃ gantukāmatāya abhāvato anāpatti.
ਤਾਦਿਸੇ ਅਰਞ੍ਞੇਤਿ ‘‘ਬਹਿਇਨ੍ਦਖੀਲਾ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਰਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ (વਿਭ॰ ੫੨੯) ਏવਂ વੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇ ਅਰਞ੍ਞੇ। ਅਥ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸੇવ ਅਰਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗਹਿਤਭਾવੋ ਕਥਂ વਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਤੇਨੇવਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਇਮਿਨਾ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾવਚਨੇਨ ਈਦਿਸੇਪਿ ਗਾਮਸਮੀਪੇ ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰੇ વਿਜਹਿਤੇ ਸਤਿਪਿ ਸવਨੂਪਚਾਰੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਮਗ੍ਗਮੂਲ਼੍ਹਾ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਗ੍ਗਮੂਲ਼੍ਹਸਦ੍ਦੇਨ વਿਯਾ’’ਤਿ। ਸਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤਿਯਾਤਿ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯਾ। ਪੁਰਿਮਾਯੋਤਿ ਪੁਰੇਤਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯੋ। ਅਞ੍ਞਂ ਮਗ੍ਗਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਮੂਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ, ਨ ਓਹਾਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍વਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ। ਅਨਨ੍ਤਰਾਯੇਨ ਏਕਭਾવੋ, ਗਾਮਨ੍ਤਰਗਮਨਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਤਾਪਜ੍ਜਨਂ, ਆਪਦਾਯ ਅਭਾવੋਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ।
Tādise araññeti ‘‘bahiindakhīlā sabbametaṃ arañña’’nti (vibha. 529) evaṃ vuttalakkhaṇe araññe. Atha tādisasseva araññassa gahitabhāvo kathaṃ viññāyatīti āha ‘‘tenevā’’tiādi. Iminā hi aṭṭhakathāvacanena īdisepi gāmasamīpe dassanūpacāre vijahite satipi savanūpacāre āpatti hotīti viññāyati. Maggamūḷhā uccāsaddaṃ karontīti āha ‘‘maggamūḷhasaddena viyā’’ti. Saddāyantiyāti saddaṃ karontiyā. Purimāyoti puretaraṃ gacchantiyo. Aññaṃ maggaṃ gaṇhātīti maggamūḷhattā, na ohātuṃ, tasmā dvinnampi anāpatti. Sesamettha uttānameva. Anantarāyena ekabhāvo, gāmantaragamanādīsu aññataratāpajjanaṃ, āpadāya abhāvoti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
ਤਤਿਯਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Tatiyasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਭਿਕ੍ਖੁਨੀવਿਭਙ੍ਗ • Bhikkhunīvibhaṅga / ੩. ਤਤਿਯਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 3. Tatiyasaṅghādisesasikkhāpadaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਭਿਕ੍ਖੁਨੀવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੩. ਤਤਿਯਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 3. Tatiyasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੩. ਤਤਿਯਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 3. Tatiyasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੩. ਤਤਿਯਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 3. Tatiyasaṅghādisesasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੩. ਤਤਿਯਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 3. Tatiyasaṅghādisesasikkhāpadaṃ
