| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
९. ततियसञ्ञावेदयितकथावण्णना
9. Tatiyasaññāvedayitakathāvaṇṇanā
७३२. इदानि यस्मा ‘‘असुको मरणधम्मो, असुको न मरणधम्मो’’ति सत्तानं मरणधम्मताय नियामो नत्थीति सञ्ञावेदयितनिरोधं समापन्नोपि कालं करेय्याति येसं लद्धि, सेय्यथापि राजगिरिकानं; तेसं समापन्नायपि मरणधम्मताय मरणसमयञ्च अमरणसमयञ्च दस्सेतुं पुच्छा सकवादिस्स, पटिञ्ञा इतरस्स। अथ नं यस्मा कालं करोन्तस्स नाम मरणन्तिकेहि फस्सादीहि भवितब्बं, तस्मा तेनाकारेन चोदेतुं अत्थीतिआदिमाह।
732. Idāni yasmā ‘‘asuko maraṇadhammo, asuko na maraṇadhammo’’ti sattānaṃ maraṇadhammatāya niyāmo natthīti saññāvedayitanirodhaṃ samāpannopi kālaṃ kareyyāti yesaṃ laddhi, seyyathāpi rājagirikānaṃ; tesaṃ samāpannāyapi maraṇadhammatāya maraṇasamayañca amaraṇasamayañca dassetuṃ pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ yasmā kālaṃ karontassa nāma maraṇantikehi phassādīhi bhavitabbaṃ, tasmā tenākārena codetuṃ atthītiādimāha.
अफस्सकस्स कालकिरियातिआदीनि पुट्ठो सेससत्ते सन्धाय पटिक्खिपति विसं कमेय्यातिआदीनि पुट्ठो समापत्तिआनुभावं सन्धाय पटिक्खिपति। दुतियवारे सरीरपकतिं सन्धाय पटिजानाति। एवं सन्ते पन समापत्तिआनुभावो नाम न होति, तेनेव न निरोधसमापन्नोति अनुयुञ्जति।
Aphassakassa kālakiriyātiādīni puṭṭho sesasatte sandhāya paṭikkhipati visaṃ kameyyātiādīni puṭṭho samāpattiānubhāvaṃ sandhāya paṭikkhipati. Dutiyavāre sarīrapakatiṃ sandhāya paṭijānāti. Evaṃ sante pana samāpattiānubhāvo nāma na hoti, teneva na nirodhasamāpannoti anuyuñjati.
७३३-७३४. न कालं करेय्याति पुच्छा परवादिस्स। अत्थि सो नियामोति परवादिस्स पञ्हे पन यस्मा एवरूपो नियामो नाम नत्थि, तस्मा पटिक्खिपति। चक्खुविञ्ञाणसमङ्गीतिआदि सकवादिना ‘‘नियामे असन्तेपि मरणसमयेनेव मरति, नासमयेना’’ति दस्सेतुं वुत्तं। तत्रायमधिप्पायो – यदि नियामाभावेन कालकिरिया भवेय्य, चक्खुविञ्ञाणसमङ्गिनोपि भवेय्य। ततो ‘‘पञ्चहि विञ्ञाणेहि न चवति, न उपपज्जती’’ति सुत्तविरोधो सिया। यथा पन चक्खुविञ्ञाणसमङ्गिस्स कालकिरिया न होति, तथा निरोधसमापन्नस्सापीति।
733-734. Na kālaṃ kareyyāti pucchā paravādissa. Atthi so niyāmoti paravādissa pañhe pana yasmā evarūpo niyāmo nāma natthi, tasmā paṭikkhipati. Cakkhuviññāṇasamaṅgītiādi sakavādinā ‘‘niyāme asantepi maraṇasamayeneva marati, nāsamayenā’’ti dassetuṃ vuttaṃ. Tatrāyamadhippāyo – yadi niyāmābhāvena kālakiriyā bhaveyya, cakkhuviññāṇasamaṅginopi bhaveyya. Tato ‘‘pañcahi viññāṇehi na cavati, na upapajjatī’’ti suttavirodho siyā. Yathā pana cakkhuviññāṇasamaṅgissa kālakiriyā na hoti, tathā nirodhasamāpannassāpīti.
ततियसञ्ञावेदयितकथावण्णना।
Tatiyasaññāvedayitakathāvaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (१५३) ९. ततियसञ्ञावेदयितकथा • (153) 9. Tatiyasaññāvedayitakathā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ९. ततियसञ्ञावेदयितकथावण्णना • 9. Tatiyasaññāvedayitakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ९. ततियसञ्ञावेदयितकथावण्णना • 9. Tatiyasaññāvedayitakathāvaṇṇanā
