| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๙. ตติยสญฺญาเวทยิตกถาวณฺณนา
9. Tatiyasaññāvedayitakathāvaṇṇanā
๗๓๒. อิทานิ ยสฺมา ‘‘อสุโก มรณธโมฺม, อสุโก น มรณธโมฺม’’ติ สตฺตานํ มรณธมฺมตาย นิยาโม นตฺถีติ สญฺญาเวทยิตนิโรธํ สมาปโนฺนปิ กาลํ กเรยฺยาติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ ราชคิริกานํ; เตสํ สมาปนฺนายปิ มรณธมฺมตาย มรณสมยญฺจ อมรณสมยญฺจ ทเสฺสตุํ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฎิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ ยสฺมา กาลํ กโรนฺตสฺส นาม มรณนฺติเกหิ ผสฺสาทีหิ ภวิตพฺพํ, ตสฺมา เตนากาเรน โจเทตุํ อตฺถีติอาทิมาหฯ
732. Idāni yasmā ‘‘asuko maraṇadhammo, asuko na maraṇadhammo’’ti sattānaṃ maraṇadhammatāya niyāmo natthīti saññāvedayitanirodhaṃ samāpannopi kālaṃ kareyyāti yesaṃ laddhi, seyyathāpi rājagirikānaṃ; tesaṃ samāpannāyapi maraṇadhammatāya maraṇasamayañca amaraṇasamayañca dassetuṃ pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ yasmā kālaṃ karontassa nāma maraṇantikehi phassādīhi bhavitabbaṃ, tasmā tenākārena codetuṃ atthītiādimāha.
อผสฺสกสฺส กาลกิริยาติอาทีนิ ปุโฎฺฐ เสสสเตฺต สนฺธาย ปฎิกฺขิปติ วิสํ กเมยฺยาติอาทีนิ ปุโฎฺฐ สมาปตฺติอานุภาวํ สนฺธาย ปฎิกฺขิปติฯ ทุติยวาเร สรีรปกติํ สนฺธาย ปฎิชานาติฯ เอวํ สเนฺต ปน สมาปตฺติอานุภาโว นาม น โหติ, เตเนว น นิโรธสมาปโนฺนติ อนุยุญฺชติฯ
Aphassakassa kālakiriyātiādīni puṭṭho sesasatte sandhāya paṭikkhipati visaṃ kameyyātiādīni puṭṭho samāpattiānubhāvaṃ sandhāya paṭikkhipati. Dutiyavāre sarīrapakatiṃ sandhāya paṭijānāti. Evaṃ sante pana samāpattiānubhāvo nāma na hoti, teneva na nirodhasamāpannoti anuyuñjati.
๗๓๓-๗๓๔. น กาลํ กเรยฺยาติ ปุจฺฉา ปรวาทิสฺสฯ อตฺถิ โส นิยาโมติ ปรวาทิสฺส ปเญฺห ปน ยสฺมา เอวรูโป นิยาโม นาม นตฺถิ, ตสฺมา ปฎิกฺขิปติฯ จกฺขุวิญฺญาณสมงฺคีติอาทิ สกวาทินา ‘‘นิยาเม อสเนฺตปิ มรณสมเยเนว มรติ, นาสมเยนา’’ติ ทเสฺสตุํ วุตฺตํฯ ตตฺรายมธิปฺปาโย – ยทิ นิยามาภาเวน กาลกิริยา ภเวยฺย, จกฺขุวิญฺญาณสมงฺคิโนปิ ภเวยฺยฯ ตโต ‘‘ปญฺจหิ วิญฺญาเณหิ น จวติ, น อุปปชฺชตี’’ติ สุตฺตวิโรโธ สิยาฯ ยถา ปน จกฺขุวิญฺญาณสมงฺคิสฺส กาลกิริยา น โหติ, ตถา นิโรธสมาปนฺนสฺสาปีติฯ
733-734. Na kālaṃ kareyyāti pucchā paravādissa. Atthi so niyāmoti paravādissa pañhe pana yasmā evarūpo niyāmo nāma natthi, tasmā paṭikkhipati. Cakkhuviññāṇasamaṅgītiādi sakavādinā ‘‘niyāme asantepi maraṇasamayeneva marati, nāsamayenā’’ti dassetuṃ vuttaṃ. Tatrāyamadhippāyo – yadi niyāmābhāvena kālakiriyā bhaveyya, cakkhuviññāṇasamaṅginopi bhaveyya. Tato ‘‘pañcahi viññāṇehi na cavati, na upapajjatī’’ti suttavirodho siyā. Yathā pana cakkhuviññāṇasamaṅgissa kālakiriyā na hoti, tathā nirodhasamāpannassāpīti.
ตติยสญฺญาเวทยิตกถาวณฺณนาฯ
Tatiyasaññāvedayitakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๑๕๓) ๙. ตติยสญฺญาเวทยิตกถา • (153) 9. Tatiyasaññāvedayitakathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๙. ตติยสญฺญาเวทยิตกถาวณฺณนา • 9. Tatiyasaññāvedayitakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๙. ตติยสญฺญาเวทยิตกถาวณฺณนา • 9. Tatiyasaññāvedayitakathāvaṇṇanā
