| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
੩. ਤਤਿਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
3. Tatiyasuttantaniddesavaṇṇanā
੧੯੪. ਪੁਨ ਅਞ੍ਞਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯવਿਧਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇਸੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੋਤੋ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੋਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਭੁਸਂ ਪਾਪੁਣਨਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮ੍ਭਾਰਾਨਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਤਾਯ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਲਾਭਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਸਂਸੇવੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਂ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਂ, ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਂ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਂ, ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਸੇਸਾ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਾ ਏવ। ਇਦਞ੍ਚ ਇਮੇਸਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਕવਿਸਯੇ ਜੇਟ੍ਠਕਭਾવਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਥਾ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਾ ਰਾਜਾਤਿਰਾਜਪਞ੍ਚਮੇਸੁ ਸਹਾਯੇਸੁ ‘‘ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ વੀਥਿਂ ਓਤਿਣ੍ਣੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਗਤਕਾਲੇ ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਗੇਹਸਾਮਿਕੋવ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ ਦੇਥ, ਇਮੇਸਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਲਙ੍ਕਾਰਾਦੀਨਿ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਗੇਹੇ વਿਚਾਰੇਤਿ, ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਗਤਕਾਲੇ ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਗੇਹਸਾਮਿਕੋવ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ ਦੇਥ, ਇਮੇਸਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਲਙ੍ਕਾਰਾਦੀਨਿ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਗੇਹੇ વਿਚਾਰੇਤਿ, ਅਥ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਰਞ੍ਞੋ ਗੇਹਂ ਗਤਕਾਲੇ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਰਾਜਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਸ੍ਸਰੋવ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੇਹੇਯੇવ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ ਦੇਥ, ਇਮੇਸਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਲਙ੍ਕਾਰਾਦੀਨਿ ਦੇਥਾ’’ਤਿ વਿਚਾਰੇਤਿ, ਏવਮੇવ ਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਚਮਕੇਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਤੇਸੁ ਸਹਾਯੇਸੁ ਏਕਤੋ વੀਥਿਂ ਓਤਰਨ੍ਤੇਸੁ વਿਯ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ਯਥਾ ਪਠਮਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਗੇਹਸਾਮਿਕੋવ વਿਚਾਰੇਤਿ , ਏવਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਾਨਿ ਪਤ੍વਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮੇવ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਹੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਯਥਾ ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਗੇਹਸਾਮਿਕੋવ વਿਚਾਰੇਤਿ, ਏવਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਿ ਪਤ੍વਾ ਪਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮੇવ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਹੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਯਥਾ ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਗੇਹਸਾਮਿਕੋવ વਿਚਾਰੇਤਿ, ਏવਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਪਤ੍વਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮੇવ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਹੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਯਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਗੇਹਸਾਮਿਕੋવ વਿਚਾਰੇਤਿ, ਏવਂ ਝਾਨਾਨਿ ਪਤ੍વਾ ਅવਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮੇવ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਹੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਰਞ੍ਞੋ ਗੇਹਂ ਗਤਕਾਲੇ ਪਨ ਯਥਾ ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਰਾਜਾવ વਿਚਾਰੇਤਿ, ਏવਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਤ੍વਾ ਪਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮੇવ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਹੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਤਦਨ੍વਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ।
194. Puna aññaṃ suttantaṃ nikkhipitvā indriyavidhānaṃ niddisitukāmo pañcimāni, bhikkhavetiādimāha. Tattha sotāpattiyaṅgesūti ettha soto ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, sotassa āpatti bhusaṃ pāpuṇanaṃ sotāpatti, sotāpattiyā aṅgāni sambhārāni sotāpattiaṅgāni. Sotāpannatāya pubbabhāgapaṭilābhaaṅgāni. Sappurisasaṃsevo sotāpattiaṅgaṃ, saddhammassavanaṃ sotāpattiaṅgaṃ, yonisomanasikāro sotāpattiaṅgaṃ, dhammānudhammapaṭipatti sotāpattiaṅgaṃ, imāni cattāri sotāpattiaṅgāni. Sesā heṭṭhā vuttā eva. Idañca imesaṃ indriyānaṃ sakavisaye jeṭṭhakabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Yathā hi cattāro seṭṭhiputtā rājātirājapañcamesu sahāyesu ‘‘nakkhattaṃ kīḷissāmā’’ti vīthiṃ otiṇṇesu ekassa seṭṭhiputtassa gehaṃ gatakāle itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova ‘‘imesaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ detha, imesaṃ gandhamālālaṅkārādīni dethā’’ti gehe vicāreti, dutiyassa tatiyassa catutthassa gehaṃ gatakāle itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova ‘‘imesaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ detha, imesaṃ gandhamālālaṅkārādīni dethā’’ti gehe vicāreti, atha sabbapacchā rañño gehaṃ gatakāle kiñcāpi rājā sabbattha issarova, imasmiṃ pana kāle attano geheyeva ‘‘imesaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ detha, imesaṃ gandhamālālaṅkārādīni dethā’’ti vicāreti, evameva saddhāpañcamakesu indriyesu tesu sahāyesu ekato vīthiṃ otarantesu viya ekārammaṇe uppajjamānesupi yathā paṭhamassa gehe itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova vicāreti , evaṃ sotāpattiaṅgāni patvā adhimokkhalakkhaṇaṃ saddhindriyameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ, sesāni tadanvayāni honti. Yathā dutiyassa gehe itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova vicāreti, evaṃ sammappadhānāni patvā paggahaṇalakkhaṇaṃ vīriyindriyameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ, sesāni tadanvayāni honti. Yathā tatiyassa gehe itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova vicāreti, evaṃ satipaṭṭhānāni patvā upaṭṭhānalakkhaṇaṃ satindriyameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ, sesāni tadanvayāni honti. Yathā catutthassa gehe itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova vicāreti, evaṃ jhānāni patvā avikkhepalakkhaṇaṃ samādhindriyameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ, sesāni tadanvayāni honti. Sabbapacchā rañño gehaṃ gatakāle pana yathā itare cattāro tuṇhī nisīdanti, rājāva vicāreti, evaṃ ariyasaccāni patvā pajānanalakkhaṇaṃ paññindriyameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ, sesāni tadanvayāni hontīti.
ਕ. ਪਭੇਦਗਣਨਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
Ka. pabhedagaṇananiddesavaṇṇanā
੧੯੫. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਭੇਦਗਣਨਾਪੁਚ੍ਛਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੇવ ਪਭੇਦਗਣਨਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਸਂਸੇવੇਤਿ ਸੋਭਨਾਨਂ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾ ਸੇવਨੇ। ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਸੇਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਅਧਿਪਤਿਭਾવਟ੍ਠੇਨ, ਸੇਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸવਨੇਤਿ ਸਤਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋਭਨੋ વਾ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ। ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸવਨੇ। ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਤਿ ਉਪਾਯੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰੇ। ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨવ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਗਤੋ ਧਮ੍ਮੋ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮੋ, ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿ। ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
195. Suttantassa pabhedagaṇanāpucchāpubbaṅgameva pabhedagaṇananiddese sappurisasaṃseveti sobhanānaṃ purisānaṃ sammā sevane. Adhimokkhādhipateyyaṭṭhenāti adhimokkhasaṅkhātena sesindriyesu adhipatibhāvaṭṭhena, sesindriyānaṃ pubbaṅgamaṭṭhenāti attho. Saddhammasavaneti sataṃ dhammo, sobhano vā dhammoti saddhammo. Tassa saddhammassa savane. Yonisomanasikāreti upāyena manasikāre. Dhammānudhammapaṭipattiyāti ettha nava lokuttaradhamme anugato dhammo dhammānudhammo, sīlasamādhipaññāsaṅkhātassa dhammānudhammassa paṭipatti paṭipajjanaṃ dhammānudhammapaṭipatti. Sammappadhānādīsupi eseva nayo.
ਖ. ਚਰਿਯਾવਾਰવਣ੍ਣਨਾ
Kha. cariyāvāravaṇṇanā
੧੯੬. ਚਰਿਯਾવਾਰੇਪਿ ਇਮਿਨਾવ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਕੇવਲਂ ਪਠਮવਾਰੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਨਕਾਲવਸੇਨ વੁਤ੍ਤੋ, ਚਰਿਯਾવਾਰੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਆਸੇવਨਕਾਲવਸੇਨ ਚ ਪਾਰਿਪੂਰਿਕਾਲવਸੇਨ ਚ વੁਤ੍ਤੋ। ਚਰਿਯਾ ਪਕਤਿ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਤਾਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ।
196. Cariyāvārepi imināva nayena attho veditabbo. Kevalaṃ paṭhamavāro indriyānaṃ uppādanakālavasena vutto, cariyāvāro uppannānaṃ āsevanakālavasena ca pāripūrikālavasena ca vutto. Cariyā pakati ussannatāti hi atthato ekaṃ.
ਚਾਰવਿਹਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
Cāravihāraniddesavaṇṇanā
੧੯੭. ਇਦਾਨਿ ਚਰਿਯਾਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨੇવ ਚਾਰવਿਹਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸવਸੇਨ ਅਪਰੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯવਿਧਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਚਾਰੋ ਚ વਿਹਾਰੋ ਚਾਤਿਆਦਿਕਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਦੇਸੇ ਤਾવ ਯਥਾ ਚਰਨ੍ਤਂ વਿਹਰਨ੍ਤਂ વਿਞ੍ਞੂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਗਮ੍ਭੀਰੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਓਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯੁਂ – ਅਦ੍ਧਾ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ਪਤ੍ਤੋ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ વਾਤਿ, ਤਥਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚਾਰੋ ਚ વਿਹਾਰੋ ਚ વਿਞ੍ਞੂਹਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਹਿ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਪਟਿવਿਦ੍ਧੋਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਉਦ੍ਦੇਸਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਚਰਿਯਾ ਚਾਰੋਯੇવ। ਚਾਰੋ ਚਰਿਯਾਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ। ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਾਰੋ’’ਤਿਪਦਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘‘ਚਰਿਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਰਿਯਾਪਥਚਰਿਯਾਤਿ ਇਰਿਯਾਪਥਾਨਂ ਚਰਿਯਾ, ਪવਤ੍ਤਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਆਯਤਨਚਰਿਯਾ ਪਨ ਆਯਤਨੇਸੁ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਨਂ ਚਰਿਯਾ। ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਫਲਾਨਿ। ਤਾਨਿ ਹਿ ਪਾਪੁਣਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। ਸਤ੍ਤਲੋਕਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾ ਅਤ੍ਥਾ ਲੋਕਤ੍ਥਾਤਿ ਅਯਂ વਿਸੇਸੋ।
197. Idāni cariyāsambandheneva cāravihāraniddesavasena aparena pariyāyena indriyavidhānaṃ niddisitukāmo cāro ca vihāro cātiādikaṃ uddesaṃ uddisitvā tassa niddesamāha. Tattha uddese tāva yathā carantaṃ viharantaṃ viññū sabrahmacārī gambhīresu ṭhānesu okappeyyuṃ – addhā ayamāyasmā patto vā pāpuṇissati vāti, tathā indriyasampannassa cāro ca vihāro ca viññūhi sabrahmacārīhi anubuddho hoti paṭividdhoti uddesassa sambandho veditabbo. Uddesaniddese cariyā cāroyeva. Cāro cariyāti hi atthato ekaṃ. Tasmā ‘‘cāro’’tipadassa niddese ‘‘cariyā’’ti vuttaṃ. Iriyāpathacariyāti iriyāpathānaṃ cariyā, pavattananti attho. Sesesupi eseva nayo. Āyatanacariyā pana āyatanesu satisampajaññānaṃ cariyā. Pattīti phalāni. Tāni hi pāpuṇiyantīti ‘‘pattī’’ti vuttā. Sattalokassa diṭṭhadhammikasamparāyikā atthā lokatthāti ayaṃ viseso.
ਇਦਾਨਿ ਤਾਸਂ ਚਰਿਯਾਨਂ ਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਚਤੂਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੂਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੂਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ। ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁਪਿ વੁਚ੍ਚਮਾਨੇਸੁ ਸਤਿਤੋ ਅਨਞ੍ਞਾਨਿ વੋਹਾਰવਸੇਨ ਅਞ੍ਞਾਨਿ વਿਯ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੂਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਲੋਕਿਯਸਚ੍ਚਞਾਣੇਨ વਿਸੁਂ વਿਸੁਂ ਸਚ੍ਚਪਰਿਗ੍ਗਹવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਸੁ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲੇਸੂਤਿ ਚ વੋਹਾਰવਸੇਨੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਦੇਸੇਤਿ ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਾਯ ਏਕਦੇਸੇ। ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਤੋ ਹਿ ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਂ ਬੁਦ੍ਧਾ ਏવ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਪੁਨ ਤਾ ਏવ ਚਰਿਯਾਯੋ ਕਾਰਕਪੁਗ੍ਗਲવਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪਣਿਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਪਣਿਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨਾਮ ਇਰਿਯਾਪਥਾਨਂ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਰਿਯਾਪਥਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਕਮ੍ਪਿਤਇਰਿਯਾਪਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾવਾਨੁਰੂਪੇਨ ਸਨ੍ਤੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍વਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਛਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ વਿਸਯੇ ਪવਤ੍ਤਏਕੇਕਦ੍વਾਰવਸੇਨ ਗੁਤ੍ਤਂ ਦ੍વਾਰਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਗੁਤ੍ਤਦ੍વਾਰਾ। ਤੇਸਂ ਗੁਤ੍ਤਦ੍વਾਰਾਨਂ। ਦ੍વਾਰਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦ੍વਾਰવਸੇਨ ਚਕ੍ਖਾਦਯੋ ਏવ। ਅਪ੍ਪਮਾਦવਿਹਾਰੀਨਨ੍ਤਿ ਸੀਲਾਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਮਾਦવਿਹਾਰવਤਂ। ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਾਦਕਭਾવੇਨ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਮਾਧਿਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾਨਂ। ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਨ੍ਤਿ ਨਾਮਰੂਪવવਤ੍ਥਾਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਯਾવ ਗੋਤ੍ਰਭੁ, ਤਾવ ਪવਤ੍ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ। ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਨ੍ਤਿ ਚਤੁਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ। ਅਧਿਗਤਫਲਾਨਨ੍ਤਿ ਚਤੁਫਲਕ੍ਖਣੇ।
Idāni tāsaṃ cariyānaṃ bhūmiṃ dassento catūsu iriyāpathesūtiādimāha. Satipaṭṭhānesūti ārammaṇasatipaṭṭhānesu. Satipaṭṭhānesupi vuccamānesu satito anaññāni vohāravasena aññāni viya katvā vuttaṃ. Ariyasaccesūti pubbabhāgalokiyasaccañāṇena visuṃ visuṃ saccapariggahavasena vuttaṃ. Ariyamaggesu sāmaññaphalesūti ca vohāravaseneva vuttaṃ. Padeseti lokatthacariyāya ekadese. Nippadesato hi lokatthacariyaṃ buddhā eva karonti. Puna tā eva cariyāyo kārakapuggalavasena dassento paṇidhisampannānantiādimāha. Tattha paṇidhisampannā nāma iriyāpathānaṃ santattā iriyāpathaguttiyā sampannā akampitairiyāpathā bhikkhubhāvānurūpena santena iriyāpathena sampannā. Indriyesu guttadvārānanti cakkhādīsu chasu indriyesu attano attano visaye pavattaekekadvāravasena guttaṃ dvāraṃ etesanti guttadvārā. Tesaṃ guttadvārānaṃ. Dvāranti cettha uppattidvāravasena cakkhādayo eva. Appamādavihārīnanti sīlādīsu appamādavihāravataṃ. Adhicittamanuyuttānanti vipassanāya pādakabhāvena adhicittasaṅkhātaṃ samādhimanuyuttānaṃ. Buddhisampannānanti nāmarūpavavatthānaṃ ādiṃ katvā yāva gotrabhu, tāva pavattena ñāṇena sampannānaṃ. Sammāpaṭipannānanti catumaggakkhaṇe. Adhigataphalānanti catuphalakkhaṇe.
ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋਤਿ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ। ਸਦ੍ਧਾਯ ਚਰਤੀਤਿ ਸਦ੍ਧਾવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਤਿ। ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਤਿ ਚਤੁਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨવੀਰਿਯੇਨ ਪਦਹਨ੍ਤੋ। ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋਤਿ ਸਤਿਯਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ। ਅવਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿ ਸਮਾਧਿવਸੇਨ વਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ। ਪਜਾਨਨ੍ਤੋਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਜਾਨਨਪਞ੍ਞਾਯ ਪਕਾਰੇਨ ਜਾਨਨ੍ਤੋ। વਿਜਾਨਨ੍ਤੋਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਜવਨਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੇਨ ਆવਜ੍ਜਨવਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ વਿਜਾਨਨ੍ਤੋ। વਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾਯਾਤਿ ਆવਜ੍ਜਨવਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯવਸੇਨ। ਏવਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਸਹਜવਨਾਯ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਚਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ। ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਆਯਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਭੁਸਂ ਯਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਯਤਨਚਰਿਯਾਯਾਤਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭੁਸਂ ਯਤਨਚਰਿਯਾਯ, ਘਟਨਚਰਿਯਾਯ ਪવਤ੍ਤਨਚਰਿਯਾਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। વਿਸੇਸਮਧਿਗਚ੍ਛਤੀਤਿ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤਦਙ੍ਗਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿવਸੇਨ વਿਸੇਸਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ। ਦਸ੍ਸਨਚਰਿਯਾਦਯੋ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯੇવ।
Adhimuccantoti adhimokkhaṃ karonto. Saddhāya caratīti saddhāvasena pavattati. Paggaṇhantoti catusammappadhānavīriyena padahanto. Upaṭṭhāpentoti satiyā ārammaṇaṃ upaṭṭhāpento. Avikkhepaṃ karontoti samādhivasena vikkhepaṃ akaronto. Pajānantoti catusaccapajānanapaññāya pakārena jānanto. Vijānantoti indriyasampayuttajavanapubbaṅgamena āvajjanaviññāṇena ārammaṇaṃ vijānanto. Viññāṇacariyāyāti āvajjanaviññāṇacariyavasena. Evaṃ paṭipannassāti sahajavanāya indriyacariyāya paṭipannassa. Kusalā dhammā āyāpentīti samathavipassanāvasena pavattā kusalā dhammā bhusaṃ yāpenti, pavattantīti attho. Āyatanacariyāyāti kusalānaṃ dhammānaṃ bhusaṃ yatanacariyāya, ghaṭanacariyāya pavattanacariyāyāti vuttaṃ hoti. Visesamadhigacchatīti vikkhambhanatadaṅgasamucchedapaṭippassaddhivasena visesaṃ adhigacchati. Dassanacariyādayo vuttatthāyeva.
ਸਦ੍ਧਾਯ વਿਹਰਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਸਦ੍ਧਾਦਿਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਇਰਿਯਾਪਥવਿਹਾਰੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਅਨੁਮਾਨਬੁਦ੍ਧਿਯਾ। ਪਟਿવਿਦ੍ਧੋਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਬੁਦ੍ਧਿਯਾ। ਯਸ੍ਮਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਪਟਿવਿਦ੍ਧੇਸੁ ਚ ਚਾਰੋ ਚ વਿਹਾਰੋ ਚ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਪਟਿવਿਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਬੋਧਪਟਿવੇਧੇਸੁ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠਾਦਯੋ ਚ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ।
Saddhāya viharatītiādīsu saddhādisamaṅgissa iriyāpathavihāro daṭṭhabbo. Anubuddhoti anumānabuddhiyā. Paṭividdhoti paccakkhabuddhiyā. Yasmā adhimokkhaṭṭhādīsu anubuddhesu paṭividdhesu ca cāro ca vihāro ca anubuddho hoti paṭividdho, tasmā anubodhapaṭivedhesu adhimokkhaṭṭhādayo ca niddiṭṭhā.
ਏવਂ ਸਦ੍ਧਾਯ ਚਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਏવਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਯਥਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ। વਿਞ੍ਞੂਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਯਥਾਸਭਾવਂ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ વਿਞ੍ਞੂ। વਿਞ੍ਞਾਤਂ ਸਭਾવਂ વਿਭਾવੇਨ੍ਤਿ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ વਿਭਾવੀ। ਅਸਨਿ વਿਯ ਸਿਲੁਚ੍ਚਯੇ ਕਿਲੇਸੇ ਮੇਧਤਿ ਹਿਂਸਤੀਤਿ ਮੇਧਾ, ਖਿਪ੍ਪਂ ਗਹਣਧਾਰਣਟ੍ਠੇਨ વਾ ਮੇਧਾ, ਮੇਧਾ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਮੇਧਾવੀ। ਞਾਣਗਤਿਯਾ ਪਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ। ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਸਹ ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਚਰਿਯਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪਟਿਪਦਂ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ। ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਾਦਿਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਕਮ੍ਮਂ ਏਕਤੋ ਕਰਣવਸੇਨ ਏਕਂ ਕਮ੍ਮਂ। ਤਥਾ ਪਞ੍ਚવਿਧੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕੁਦ੍ਦੇਸੋ। ਸਮਾ ਸਿਕ੍ਖਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸਮਸਿਕ੍ਖਾ, ਸਮਸਿਕ੍ਖਾਨਂ ਭਾવੋ ਸਮਸਿਕ੍ਖਤਾ। ਸਮਸਿਕ੍ਖਾਤਾਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ। ਯੇਸਂ ਏਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਏਕੋ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਸਮਸਿਕ੍ਖਤਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ‘‘ਝਾਨਾਨੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਝਾਨਾਤਿ ਲਿਙ੍ਗવਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਕਤੋ। વਿਮੋਕ੍ਖਾਤਿ ਤਯੋ વਾ ਅਟ੍ਠ વਾ વਿਮੋਕ੍ਖਾ। ਸਮਾਧੀਤਿ ਸવਿਤਕ੍ਕਸવਿਚਾਰਅવਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਮਤ੍ਤਅવਿਤਕ੍ਕਾવਿਚਾਰਾ ਤਯੋ ਸਮਾਧੀ। ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨਿਮਿਤ੍ਤਾਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾ। ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋਤਿ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ।
Evaṃ saddhāya carantantiādīsu evanti vuttappakāraṃ niddisanto yathāsaddassa atthaṃ niddisati. Viññūtiādīsupi yathāsabhāvaṃ jānantīti viññū. Viññātaṃ sabhāvaṃ vibhāventi pākaṭaṃ karontīti vibhāvī. Asani viya siluccaye kilese medhati hiṃsatīti medhā, khippaṃ gahaṇadhāraṇaṭṭhena vā medhā, medhā etesaṃ atthīti medhāvī. Ñāṇagatiyā paṇḍanti gacchanti pavattantīti paṇḍitā. Buddhisampadāya samannāgatattā buddhisampannā. Saha brahmaṃ cariyaṃ uttamaṃ paṭipadaṃ carantīti sabrahmacārino. Apalokanakammādicatubbidhaṃ kammaṃ ekato karaṇavasena ekaṃ kammaṃ. Tathā pañcavidho pātimokkhuddeso ekuddeso. Samā sikkhā etesanti samasikkhā, samasikkhānaṃ bhāvo samasikkhatā. Samasikkhātātipi paṭhanti. Yesaṃ ekaṃ kammaṃ eko uddeso samasikkhatā, te sabrahmacārīti vuttaṃ hoti. ‘‘Jhānānī’’ti vattabbe jhānāti liṅgavipallāso kato. Vimokkhāti tayo vā aṭṭha vā vimokkhā. Samādhīti savitakkasavicāraavitakkavicāramattaavitakkāvicārā tayo samādhī. Samāpattiyoti suññatānimittāppaṇihitā. Abhiññāyoti cha abhiññā.
ਏਕੋ ਅਂਸੋ ਭਾਗੋ, ਨ ਦੁਤਿਯੋਤਿ ਏਕਂਸੋ, ਏਕਂਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ વਚਨਂ ਏਕਂਸવਚਨਂ। ਏવਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ। વਿਸੇਸਤੋ ਪਨ ਸਮਂ, ਸਮਨ੍ਤਾ વਾ ਸੇਤਿ ਪવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਂਸਯੋ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਸਂਸਯੋਤਿ ਨਿਸ੍ਸਂਸਯੋ। ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਅਨਿਚ੍ਛਯਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਇਤਰਮ੍ਪਿ ਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਕਙ੍ਖਾ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਕਙ੍ਖਾਤਿ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖੋ। ਦ੍વਿਧਾ ਭਾવੋ ਦ੍વੇਜ੍ਝਂ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਦ੍વੇਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਅਦ੍વੇਜ੍ਝੋ। ਦ੍વਿਧਾ ਏਲਯਤਿ ਕਮ੍ਪੇਤੀਤਿ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਂ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕਨ੍ਤਿ ਅਦ੍વੇਲ਼੍ਹਕੋ। ਨਿਯੋਗੇਨ ਨਿਯਮੇਨ વਚਨਂ ਨਿਯੋਗવਚਨਂ। ਨਿਯ੍ਯੋਗવਚਨਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ। ਅਪਣ੍ਣਕਸ੍ਸ ਅવਿਰਦ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ વਚਨਂ ਅਪਣ੍ਣਕવਚਨਂ। ਅવਤ੍ਥਾਪਨવਚਨਨ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਛਯવਚਨਂ। ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਭਾવਸ੍ਸ વੇવਚਨਂ। ਪਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਬ੍ਭਾવਤੋ વਚਨਂ, ਪਿਯਮੇવਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ। ਤਥਾ ਗਰੁવਚਨਂ। ਸਹ ਗਾਰવੇਨ ਗਰੁਭਾવੇਨ ਸਗਾਰવਂ। ਪਤਿਸ੍ਸਯਨਂ ਪਤਿਸ੍ਸਯੋ ਪਰਂ ਗਰੁਂ ਕਤ੍વਾ ਨਿਸ੍ਸਯਨਂ ਅਪਸ੍ਸਯਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਤਿਸ੍ਸવਨਂ વਾ ਪਤਿਸ੍ਸવੋ, ਨਿવਾਤવੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਪਰવਚਨਸવਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਭਯਥਾਪਿ ਪਰਜੇਟ੍ਠਕਭਾવਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ। ਸਹ ਗਾਰવੇਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਗਾਰવਂ। ਸਹ ਪਤਿਸ੍ਸਯੇਨ, ਪਤਿਸ੍ਸવੇਨ વਾ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਯਂ। ‘‘ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸવ’’ਨ੍ਤਿ વਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਯ-ਕਾਰਂ, વ-ਕਾਰਂ વਾ ਲੋਪਂ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਧਿਕਂ વਿਸਿਟ੍ਠਂ વਚਨਂ ਅਧਿવਚਨਂ, ਸਗਾਰવਞ੍ਚ ਤਂ ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਞ੍ਚਾਤਿ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਂ, ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਂ ਅਧਿવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਂ। ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ વੇવਚਨવਿਕਪ੍ਪਨਾਨਤ੍ਤવਸੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਏਤਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਤ੍ਤੋ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ વਾਤਿ ਝਾਨਾਦੀਨਿਯੇવਾਤਿ।
Eko aṃso bhāgo, na dutiyoti ekaṃso, ekaṃsassa atthassa vacanaṃ ekaṃsavacanaṃ. Evaṃ sesesupi yojanā kātabbā. Visesato pana samaṃ, samantā vā seti pavattatīti saṃsayo, natthettha saṃsayoti nissaṃsayo. Ekasmiṃyeva anicchayatā hutvā itarampi kaṅkhatīti kaṅkhā, natthettha kaṅkhāti nikkaṅkho. Dvidhā bhāvo dvejjhaṃ, natthettha dvejjhanti advejjho. Dvidhā elayati kampetīti dveḷhakaṃ, natthettha dveḷhakanti adveḷhako. Niyogena niyamena vacanaṃ niyogavacanaṃ. Niyyogavacanantipi paṭhanti. Apaṇṇakassa aviraddhassa niyyānikassa atthassa vacanaṃ apaṇṇakavacanaṃ. Avatthāpanavacananti nicchayavacanaṃ. Sabbampi hetaṃ vicikicchābhāvassa vevacanaṃ. Piyassa atthassa sabbhāvato vacanaṃ, piyamevāti piyavacanaṃ. Tathā garuvacanaṃ. Saha gāravena garubhāvena sagāravaṃ. Patissayanaṃ patissayo paraṃ garuṃ katvā nissayanaṃ apassayananti attho. Patissavanaṃ vā patissavo, nivātavuttitāya paravacanasavananti attho. Ubhayathāpi parajeṭṭhakabhāvassetaṃ nāmaṃ. Saha gāravena vattatīti sagāravaṃ. Saha patissayena, patissavena vā vattatīti sappatissayaṃ. ‘‘Sappatissava’’nti vā vattabbe ya-kāraṃ, va-kāraṃ vā lopaṃ katvā ‘‘sappatissa’’nti vuttaṃ. Adhikaṃ visiṭṭhaṃ vacanaṃ adhivacanaṃ, sagāravañca taṃ sappatissañcāti sagāravasappatissaṃ, sagāravasappatissaṃ adhivacanaṃ sagāravasappatissādhivacanaṃ. Ubhayatthāpi vevacanavikappanānattavasena punappunaṃ etanti vuttaṃ. Patto vā pāpuṇissati vāti jhānādīniyevāti.
ਤਤਿਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Tatiyasuttantaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ੩. ਤਤਿਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ • 3. Tatiyasuttantaniddeso
