Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / චූළනිද්‌දෙසපාළි • Cūḷaniddesapāḷi

    තතියවග්‌ගො

    Tatiyavaggo

    141.

    141.

    දිට්‌ඨීවිසූකානි උපාතිවත්‌තො, පත්‌තො නියාමං පටිලද්‌ධමග්‌ගො;

    Diṭṭhīvisūkāniupātivatto, patto niyāmaṃ paṭiladdhamaggo;

    උප්‌පන්‌නඤාණොම්‌හි අනඤ්‌ඤනෙය්‍යො, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො.

    Uppannañāṇomhi anaññaneyyo, eko care khaggavisāṇakappo.

    දිට්‌ඨිවිසූකානි උපාතිවත්‌තොති දිට්‌ඨිවිසූකානි වුච්‌චන්‌ති වීසතිවත්‌ථුකා සක්‌කායදිට්‌ඨී. ඉධ අස්‌සුතවා පුථුජ්‌ජනො අරියානං අදස්‌සාවී අරියධම්‌මස්‌ස අකොවිදො අරියධම්‌මෙ අවිනීතො සප්‌පුරිසානං අදස්‌සාවී සප්‌පුරිසධම්‌මස්‌ස අකොවිදො සප්‌පුරිසධම්‌මෙ අවිනීතො රූපං අත්‌තතො සමනුපස්‌සති රූපවන්‌තං වා අත්‌තානං අත්‌තනි වා රූපං රූපස්‌මිං වා අත්‌තානං, වෙදනං…පෙ.… සඤ්‌ඤං… සඞ්‌ඛාරෙ… විඤ්‌ඤාණං අත්‌තතො සමනුපස්‌සති විඤ්‌ඤාණවන්‌තං වා අත්‌තානං අත්‌තනි වා විඤ්‌ඤාණං විඤ්‌ඤාණස්‌මිං වා අත්‌තානං. යා එවරූපා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං දිට්‌ඨිගහනං දිට්‌ඨිකන්‌තාරො දිට්‌ඨිවිසූකායිකං දිට්‌ඨිවිප්‌ඵන්‌දිතං දිට්‌ඨිසංයොජනං ගාහො පටිග්‌ගාහො අභිනිවෙසො පරාමාසො කුම්‌මග්‌ගො මිච්‌ඡාපථො මිච්‌ඡත්‌තං තිත්‌ථායතනං විපරියෙසග්‌ගාහො විපරීතග්‌ගාහො විපල්‌ලාසග්‌ගාහො මිච්‌ඡාගාහො, අයාථාවකස්‌මිං යාථාවකන්‌ති ගාහො, යාවතා ද්‌වාසට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතානි – ඉමානි දිට්‌ඨිවිසූකානි. දිට්‌ඨිවිසූකානි උපාතිවත්‌තොති දිට්‌ඨිවිසූකානි උපාතිවත්‌තො අතික්‌කන්‌තො සමතික්‌කන්‌තො වීතිවත්‌තොති – දිට්‌ඨීවිසූකානි උපාතිවත්‌තො.

    Diṭṭhivisūkāni upātivattoti diṭṭhivisūkāni vuccanti vīsativatthukā sakkāyadiṭṭhī. Idha assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati rūpavantaṃ vā attānaṃ attani vā rūpaṃ rūpasmiṃ vā attānaṃ, vedanaṃ…pe… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ attato samanupassati viññāṇavantaṃ vā attānaṃ attani vā viññāṇaṃ viññāṇasmiṃ vā attānaṃ. Yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ diṭṭhikantāro diṭṭhivisūkāyikaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ gāho paṭiggāho abhiniveso parāmāso kummaggo micchāpatho micchattaṃ titthāyatanaṃ vipariyesaggāho viparītaggāho vipallāsaggāho micchāgāho, ayāthāvakasmiṃ yāthāvakanti gāho, yāvatā dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni – imāni diṭṭhivisūkāni. Diṭṭhivisūkāni upātivattoti diṭṭhivisūkāni upātivatto atikkanto samatikkanto vītivattoti – diṭṭhīvisūkāni upātivatto.

    පත්‌තො නියාමං පටිලද්‌ධමග්‌ගොති නියාමා වුච්‌චන්‌ති චත්‌තාරො මග්‌ගා; අරියො අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො, සෙය්‍යථිදං – සම්‌මාදිට්‌ඨි සම්‌මාසඞ්‌කප්‌පො සම්‌මාවාචා සම්‌මාකම්‌මන්‌තො සම්‌මාආජීවො සම්‌මාවායාමො සම්‌මාසති සම්‌මාසමාධි. චතූහි අරියමග්‌ගෙහි සමන්‌නාගතො නියාමං පත්‌තො සම්‌පත්‌තො අධිගතො ඵස්‌සිතො සච්‌ඡිකතොති – පත්‌තො නියාමං. පටිලද්‌ධමග්‌ගොති ලද්‌ධමග්‌ගො පටිලද්‌ධමග්‌ගො අධිගතමග්‌ගො ඵස්‌සිතමග්‌ගො සච්‌ඡිකතමග්‌ගොති – පත්‌තො නියාමං පටිලද්‌ධමග්‌ගො.

    Patto niyāmaṃ paṭiladdhamaggoti niyāmā vuccanti cattāro maggā; ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. Catūhi ariyamaggehi samannāgato niyāmaṃ patto sampatto adhigato phassito sacchikatoti – patto niyāmaṃ. Paṭiladdhamaggoti laddhamaggo paṭiladdhamaggo adhigatamaggo phassitamaggo sacchikatamaggoti – patto niyāmaṃ paṭiladdhamaggo.

    උප්‌පන්‌නඤාණොම්‌හි අනඤ්‌ඤනෙය්‍යොති තස්‌ස පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධස්‌ස ඤාණං උප්‌පන්‌නං සමුප්‌පන්‌නං නිබ්‌බත්‌තං අභිනිබ්‌බත්‌තං පාතුභූතං. ‘‘සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා අනිච්‌චා’’ති ඤාණං උප්‌පන්‌නං සමුප්‌පන්‌නං නිබ්‌බත්‌තං අභිනිබ්‌බත්‌තං පාතුභූතං, ‘‘සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා දුක්‌ඛා’’ති…පෙ.… ‘‘සබ්‌බෙ ධම්‌මා අනත්‌තා’’ති… ‘‘යං කිඤ්‌චි සමුදයධම්‌මං සබ්‌බං තං නිරොධධම්‌ම’’න්‌ති ඤාණං උප්‌පන්‌නං සමුප්‌පන්‌නං නිබ්‌බත්‌තං අභිනිබ්‌බත්‌තං පාතුභූතන්‌ති – උප්‌පන්‌නඤාණොම්‌හි. අනඤ්‌ඤනෙය්‍යොති සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො න පරනෙය්‍යො

    Uppannañāṇomhi anaññaneyyoti tassa paccekasambuddhassa ñāṇaṃ uppannaṃ samuppannaṃ nibbattaṃ abhinibbattaṃ pātubhūtaṃ. ‘‘Sabbe saṅkhārā aniccā’’ti ñāṇaṃ uppannaṃ samuppannaṃ nibbattaṃ abhinibbattaṃ pātubhūtaṃ, ‘‘sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti…pe… ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti… ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti ñāṇaṃ uppannaṃ samuppannaṃ nibbattaṃ abhinibbattaṃ pātubhūtanti – uppannañāṇomhi. Anaññaneyyoti so paccekasambuddho na paraneyyo

    න පරප්‌පත්‌තියො න පරප්‌පච්‌චයො න පරපටිබද්‌ධගූ, යථාභූතං 1 ජානාති පස්‌සති අසම්‌මූළ්‌හො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො. ‘‘සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා අනිච්‌චා’’ති න පරනෙය්‍යො න පරප්‌පත්‌තියො න පරප්‌පච්‌චයො න පරපටිබද්‌ධගූ, යථාභූතං ජානාති පස්‌සති අසම්‌මූළ්‌හො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො. ‘‘සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා දුක්‌ඛා’’ති…පෙ.… ‘‘සබ්‌බෙ ධම්‌මා අනත්‌තා’’ති…පෙ.… ‘‘යං කිඤ්‌චි සමුදයධම්‌මං සබ්‌බං තං නිරොධධම්‌ම’’න්‌ති න පරනෙය්‍යො න පරප්‌පත්‌තියො න පරප්‌පච්‌චයො න පරපටිබද්‌ධගූ, යථාභූතං ජානාති පස්‌සති අසම්‌මූළ්‌හො සම්‌පජානො පටිස්‌සතොති – උප්‌පන්‌නඤාණොම්‌හි අනඤ්‌ඤනෙය්‍යො, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො. තෙනාහ සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො –

    Na parappattiyo na parappaccayo na parapaṭibaddhagū, yathābhūtaṃ 2 jānāti passati asammūḷho sampajāno paṭissato. ‘‘Sabbe saṅkhārā aniccā’’ti na paraneyyo na parappattiyo na parappaccayo na parapaṭibaddhagū, yathābhūtaṃ jānāti passati asammūḷho sampajāno paṭissato. ‘‘Sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti…pe… ‘‘sabbe dhammā anattā’’ti…pe… ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti na paraneyyo na parappattiyo na parappaccayo na parapaṭibaddhagū, yathābhūtaṃ jānāti passati asammūḷho sampajāno paṭissatoti – uppannañāṇomhi anaññaneyyo, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –

    ‘‘දිට්‌ඨීවිසූකානි උපාතිවත්‌තො, පත්‌තො නියාමං පටිලද්‌ධමග්‌ගො;

    ‘‘Diṭṭhīvisūkāni upātivatto, patto niyāmaṃ paṭiladdhamaggo;

    උප්‌පන්‌නඤාණොම්‌හි අනඤ්‌ඤනෙය්‍යො, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො’’ති.

    Uppannañāṇomhi anaññaneyyo, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.

    142.

    142.

    නිල්‌ලොලුපො නික්‌කුහො නිප්‌පිපාසො, නිම්‌මක්‌ඛො නිද්‌ධන්‌තකසාවමොහො;

    Nillolupo nikkuho nippipāso,nimmakkho niddhantakasāvamoho;

    නිරාසසො 3 සබ්‌බලොකෙ භවිත්‌වා, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො.

    Nirāsaso4sabbaloke bhavitvā, eko care khaggavisāṇakappo.

    නිල්‌ලොලුපො නික්‌කුහො නිප්‌පිපාසොති ලොලුප්‌පං වුච්‌චති තණ්‌හා. යො රාගො සාරාගො…පෙ.… අභිජ්‌ඣා ලොභො අකුසලමූලං. සා ලොලුප්‌පා තණ්‌හා තස්‌ස පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධස්‌ස පහීනා උච්‌ඡින්‌නමූලා තාලාවත්‌ථුකතා අනභාවංකතා ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මා. තස්‌මා පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො නිල්‌ලොලුපො.

    Nillolupo nikkuho nippipāsoti loluppaṃ vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Sā loluppā taṇhā tassa paccekasambuddhassa pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Tasmā paccekasambuddho nillolupo.

    නික්‌කුහොති තීණි කුහනවත්‌ථූනි – පච්‌චයපටිසෙවනසඞ්‌ඛාතං කුහනවත්‌ථු, ඉරියාපථසඞ්‌ඛාතං කුහනවත්‌ථු, සාමන්‌තජප්‌පනසඞ්‌ඛාතං කුහනවත්‌ථු.

    Nikkuhoti tīṇi kuhanavatthūni – paccayapaṭisevanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu, iriyāpathasaṅkhātaṃ kuhanavatthu, sāmantajappanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu.

    කතමං පච්‌චයපටිසෙවනසඞ්‌ඛාතං කුහනවත්‌ථු? ඉධ ගහපතිකා භික්‌ඛුං 5 නිමන්‌තෙන්‌ති චීවරපිණ්‌ඩපාතසෙනාසනගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරෙහි, සො පාපිච්‌ඡො ඉච්‌ඡාපකතො අත්‌ථිකො චීවරපිණ්‌ඩපාතසෙනාසනගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරානං භිය්‍යොකම්‍යතං උපාදාය චීවරං පච්‌චක්‌ඛාති, පිණ්‌ඩපාතං පච්‌චක්‌ඛාති, සෙනාසනං පච්‌චක්‌ඛාති, ගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරං පච්‌චක්‌ඛාති. සො එවමාහ – ‘‘කිං සමණස්‌ස මහග්‌ඝෙන චීවරෙන! එතං සාරුප්‌පං යං සමණො සුසානා වා සඞ්‌කාරකූටා වා පාපණිකා වා නන්‌තකානි උච්‌චිනිත්‌වා සඞ්‌ඝාටිකං කරිත්‌වා ධාරෙය්‍ය. කිං සමණස්‌ස මහග්‌ඝෙන පිණ්‌ඩපාතෙන! එතං සාරුප්‌පං යං සමණො උඤ්‌ඡාචරියාය පිණ්‌ඩියාලොපෙන ජීවිකං කප්‌පෙය්‍ය. කිං සමණස්‌ස මහග්‌ඝෙන සෙනාසනෙන! එතං සාරුප්‌පං යං සමණො රුක්‌ඛමූලිකො වා අස්‌ස සොසානිකො වා අබ්‌භොකාසිකො වා. කිං සමණස්‌ස මහග්‌ඝෙන ගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරෙන! එතං සාරුප්‌පං යං සමණො පූතිමුත්‌තෙන වා හරිතකීඛණ්‌ඩෙන වා ඔසධං කරෙය්‍යා’’ති. තදුපාදාය ලූඛං චීවරං ධාරෙති ලූඛං පිණ්‌ඩපාතං පරිභුඤ්‌ජති ලූඛං සෙනාසනං පටිසෙවති ලූඛං ගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරං පටිසෙවති. තමෙනං ගහපතිකා එවං ජානන්‌ති – ‘‘අයං සමණො අප්‌පිච්‌ඡො සන්‌තුට්‌ඨො පවිවිත්‌තො අසංසට්‌ඨො ආරද්‌ධවීරියො ධුතවාදො’’ති. භිය්‍යො භිය්‍යො නිමන්‌තෙන්‌ති චීවරපිණ්‌ඩපාතසෙනාසනගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරෙහි. සො එවමාහ – ‘‘තිණ්‌ණං සම්‌මුඛීභාවා සද්‌ධො කුලපුත්‌තො බහුං පුඤ්‌ඤං පසවති, සද්‌ධාය සම්‌මුඛීභාවා සද්‌ධො කුලපුත්‌තො බහුං පුඤ්‌ඤං පසවති, දෙය්‍යධම්‌මස්‌ස සම්‌මුඛීභාවා සද්‌ධො කුලපුත්‌තො බහුං පුඤ්‌ඤං පසවති, දක්‌ඛිණෙය්‍යානං සම්‌මුඛීභාවා සද්‌ධො කුලපුත්‌තො බහුං පුඤ්‌ඤං පසවති. තුම්‌හාකඤ්‌චෙවායං සද්‌ධා අත්‌ථි, දෙය්‍යධම්‌මො ච සංවිජ්‌ජති, අහඤ්‌ච පටිග්‌ගාහකො. සචෙහං න පටිග්‌ගහෙස්‌සාමි, එවං තුම්‌හෙ පුඤ්‌ඤෙන පරිබාහිරා භවිස්‌සථ 6. න මය්‌හං ඉමිනා අත්‌ථො. අපි ච, තුම්‌හාකංයෙව අනුකම්‌පාය පටිග්‌ගණ්‌හාමී’’ති. තදුපාදාය බහුම්‌පි චීවරං පටිග්‌ගණ්‌හාති, බහුම්‌පි පිණ්‌ඩපාතං පටිග්‌ගණ්‌හාති, බහුම්‌පි සෙනාසනං පටිග්‌ගණ්‌හාති, බහුම්‌පි ගිලානපච්‌චයභෙසජ්‌ජපරික්‌ඛාරං පටිග්‌ගණ්‌හාති. යා එවරූපා භාකුටිකා භාකුටියං කුහනා කුහායනා කුහිතත්‌තං – ඉදං පච්‌චයපටිසෙවනසඞ්‌ඛාතං කුහනවත්‌ථු.

    Katamaṃ paccayapaṭisevanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu? Idha gahapatikā bhikkhuṃ 7 nimantenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārehi, so pāpiccho icchāpakato atthiko cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ bhiyyokamyataṃ upādāya cīvaraṃ paccakkhāti, piṇḍapātaṃ paccakkhāti, senāsanaṃ paccakkhāti, gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ paccakkhāti. So evamāha – ‘‘kiṃ samaṇassa mahagghena cīvarena! Etaṃ sāruppaṃ yaṃ samaṇo susānā vā saṅkārakūṭā vā pāpaṇikā vā nantakāni uccinitvā saṅghāṭikaṃ karitvā dhāreyya. Kiṃ samaṇassa mahagghena piṇḍapātena! Etaṃ sāruppaṃ yaṃ samaṇo uñchācariyāya piṇḍiyālopena jīvikaṃ kappeyya. Kiṃ samaṇassa mahagghena senāsanena! Etaṃ sāruppaṃ yaṃ samaṇo rukkhamūliko vā assa sosāniko vā abbhokāsiko vā. Kiṃ samaṇassa mahagghena gilānapaccayabhesajjaparikkhārena! Etaṃ sāruppaṃ yaṃ samaṇo pūtimuttena vā haritakīkhaṇḍena vā osadhaṃ kareyyā’’ti. Tadupādāya lūkhaṃ cīvaraṃ dhāreti lūkhaṃ piṇḍapātaṃ paribhuñjati lūkhaṃ senāsanaṃ paṭisevati lūkhaṃ gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ paṭisevati. Tamenaṃ gahapatikā evaṃ jānanti – ‘‘ayaṃ samaṇo appiccho santuṭṭho pavivitto asaṃsaṭṭho āraddhavīriyo dhutavādo’’ti. Bhiyyo bhiyyo nimantenti cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārehi. So evamāha – ‘‘tiṇṇaṃ sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ pasavati, saddhāya sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ pasavati, deyyadhammassa sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ pasavati, dakkhiṇeyyānaṃ sammukhībhāvā saddho kulaputto bahuṃ puññaṃ pasavati. Tumhākañcevāyaṃ saddhā atthi, deyyadhammo ca saṃvijjati, ahañca paṭiggāhako. Sacehaṃ na paṭiggahessāmi, evaṃ tumhe puññena paribāhirā bhavissatha 8. Na mayhaṃ iminā attho. Api ca, tumhākaṃyeva anukampāya paṭiggaṇhāmī’’ti. Tadupādāya bahumpi cīvaraṃ paṭiggaṇhāti, bahumpi piṇḍapātaṃ paṭiggaṇhāti, bahumpi senāsanaṃ paṭiggaṇhāti, bahumpi gilānapaccayabhesajjaparikkhāraṃ paṭiggaṇhāti. Yā evarūpā bhākuṭikā bhākuṭiyaṃ kuhanā kuhāyanā kuhitattaṃ – idaṃ paccayapaṭisevanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu.

    කතමං ඉරියාපථසඞ්‌ඛාතං කුහනවත්‌ථු? ඉධෙකච්‌චො පාපිච්‌ඡො ඉච්‌ඡාපකතො සම්‌භාවනාධිප්‌පායො ‘‘එවං මං ජනො සම්‌භාවෙස්‌සතී’’ති ගමනං සණ්‌ඨපෙති ඨානං සණ්‌ඨපෙති නිසජ්‌ජං 9 සණ්‌ඨපෙති සයනං සණ්‌ඨපෙති, පණිධාය ගච්‌ඡති පණිධාය තිට්‌ඨති පණිධාය නිසීදති පණිධාය සෙය්‍යං කප්‌පෙති සමාහිතො විය ගච්‌ඡති සමාහිතො විය තිට්‌ඨති සමාහිතො විය නිසීදති සමාහිතො විය සෙය්‍යං කප්‌පෙති, ආපාථකජ්‌ඣායීව 10 හොති. යා එවරූපා ඉරියාපථස්‌ස ආඨපනා ඨපනා සණ්‌ඨපනා භාකුටිකා භාකුටියං කුහනා කුහායනා කුහිතත්‌තං 11 – ඉදං ඉරියාපථසඞ්‌ඛාතං කුහනවත්‌ථු.

    Katamaṃ iriyāpathasaṅkhātaṃ kuhanavatthu? Idhekacco pāpiccho icchāpakato sambhāvanādhippāyo ‘‘evaṃ maṃ jano sambhāvessatī’’ti gamanaṃ saṇṭhapeti ṭhānaṃ saṇṭhapeti nisajjaṃ 12 saṇṭhapeti sayanaṃ saṇṭhapeti, paṇidhāya gacchati paṇidhāya tiṭṭhati paṇidhāya nisīdati paṇidhāya seyyaṃ kappeti samāhito viya gacchati samāhito viya tiṭṭhati samāhito viya nisīdati samāhito viya seyyaṃ kappeti, āpāthakajjhāyīva 13 hoti. Yā evarūpā iriyāpathassa āṭhapanā ṭhapanā saṇṭhapanā bhākuṭikā bhākuṭiyaṃ kuhanā kuhāyanā kuhitattaṃ 14 – idaṃ iriyāpathasaṅkhātaṃ kuhanavatthu.

    කතමං සාමන්‌තජප්‌පනසඞ්‌ඛාතං කුහනවත්‌ථු? ඉධෙකච්‌චො පාපිච්‌ඡො ඉච්‌ඡාපකතො සම්‌භාවනාධිප්‌පායො ‘‘එවං මං ජනො සම්‌භාවෙස්‌සතී’’ති අරියධම්‌මෙ සන්‌නිස්‌සිතවාචං භාසති. ‘‘යො එවරූපං චීවරං ධාරෙති සො සමණො මහෙසක්‌ඛො’’ති භණති; යො එවරූපං පත්‌තං ධාරෙති…පෙ.… ලොහථාලකං ධාරෙති… ධම්‌මකරණං ධාරෙති… පරිස්‌සාවනං ධාරෙති… කුඤ්‌චිකං ධාරෙති… උපාහනං ධාරෙති… කායබන්‌ධනං ධාරෙති… ආයොගං 15 ධාරෙති සො සමණො මහෙසක්‌ඛො’’ති භණති; ‘‘යස්‌ස එවරූපා උපජ්‌ඣායො සො සමණො මහෙසක්‌ඛො’’ති භණති; යස්‌ස එවරූපො ආචරියො …පෙ.… එවරූපා සමානුපජ්‌ඣායකා… සමානාචරියකා… මිත්‌තා… සන්‌දිට්‌ඨා… සම්‌භත්‌තා… සහායා සො සමණො මහෙසක්‌ඛොති භණති; යො එවරූපෙ විහාරෙ වසති… අඩ්‌ඪයොගෙ වසති… පාසාදෙ වසති… හම්‌මියෙ වසති… ගුහායං වසති… ලෙණෙ වසති… කුටියං වසති… කූටාගාරෙ වසති… අට්‌ටෙ වසති… මාළෙ වසති… උද්‌දණ්‌ඩෙ 16 වසති… උපට්‌ඨානසාලායං වසති… මණ්‌ඩපෙ වසති… රුක්‌ඛමූලෙ වසති සො සමණො මහෙසක්‌ඛො’’ති භණති.

    Katamaṃ sāmantajappanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu? Idhekacco pāpiccho icchāpakato sambhāvanādhippāyo ‘‘evaṃ maṃ jano sambhāvessatī’’ti ariyadhamme sannissitavācaṃ bhāsati. ‘‘Yo evarūpaṃ cīvaraṃ dhāreti so samaṇo mahesakkho’’ti bhaṇati; yo evarūpaṃ pattaṃ dhāreti…pe… lohathālakaṃ dhāreti… dhammakaraṇaṃ dhāreti… parissāvanaṃ dhāreti… kuñcikaṃ dhāreti… upāhanaṃ dhāreti… kāyabandhanaṃ dhāreti… āyogaṃ 17 dhāreti so samaṇo mahesakkho’’ti bhaṇati; ‘‘yassa evarūpā upajjhāyo so samaṇo mahesakkho’’ti bhaṇati; yassa evarūpo ācariyo …pe… evarūpā samānupajjhāyakā… samānācariyakā… mittā… sandiṭṭhā… sambhattā… sahāyā so samaṇo mahesakkhoti bhaṇati; yo evarūpe vihāre vasati… aḍḍhayoge vasati… pāsāde vasati… hammiye vasati… guhāyaṃ vasati… leṇe vasati… kuṭiyaṃ vasati… kūṭāgāre vasati… aṭṭe vasati… māḷe vasati… uddaṇḍe 18 vasati… upaṭṭhānasālāyaṃ vasati… maṇḍape vasati… rukkhamūle vasati so samaṇo mahesakkho’’ti bhaṇati.

    අථ වා, කොරජිකකොරජිකො භාකුටිකභාකුටිකො කුහකකුහකො ලපකලපකො මුඛසම්‌භාවිකො ‘‘අයං සමණො ඉමාසං එවරූපානං සන්‌තානං විහාරසමාපත්‌තීනං ලාභී’’ති තාදිසං ගම්‌භීරං ගූළ්‌හං නිපුණං පටිච්‌ඡන්‌නං ලොකුත්‌තරං සුඤ්‌ඤතාපටිසඤ්‌ඤුත්‌තං කථං කථෙති. යා එවරූපා භාකුටිකා භාකුටියං කුහනා කුහායනා කුහිතත්‌තං, ඉදං සාමන්‌තජප්‌පනසඞ්‌ඛාතං කුහනවත්‌ථු. තස්‌ස පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධස්‌ස ඉමානි තීණි කුහනවත්‌ථූනි පහීනානි සමුච්‌ඡින්‌නානි වූපසන්‌තානි පටිප්‌පස්‌සද්‌ධානි අභබ්‌බුප්‌පත්‌තිකානි ඤාණග්‌ගිනා දඩ්‌ඪානි. තස්‌මා සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො නික්‌කුහො.

    Atha vā, korajikakorajiko bhākuṭikabhākuṭiko kuhakakuhako lapakalapako mukhasambhāviko ‘‘ayaṃ samaṇo imāsaṃ evarūpānaṃ santānaṃ vihārasamāpattīnaṃ lābhī’’ti tādisaṃ gambhīraṃ gūḷhaṃ nipuṇaṃ paṭicchannaṃ lokuttaraṃ suññatāpaṭisaññuttaṃ kathaṃ katheti. Yā evarūpā bhākuṭikā bhākuṭiyaṃ kuhanā kuhāyanā kuhitattaṃ, idaṃ sāmantajappanasaṅkhātaṃ kuhanavatthu. Tassa paccekasambuddhassa imāni tīṇi kuhanavatthūni pahīnāni samucchinnāni vūpasantāni paṭippassaddhāni abhabbuppattikāni ñāṇagginā daḍḍhāni. Tasmā so paccekasambuddho nikkuho.

    නිප්‌පිපාසොති පිපාසා වුච්‌චති තණ්‌හා. යො රාගො සාරාගො…පෙ.… අභිජ්‌ඣා ලොභො අකුසලමූලං. සා පිපාසා තණ්‌හා තස්‌ස පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධස්‌ස පහීනා උච්‌ඡින්‌නමූලා තාලාවත්‌ථුකතා අනභාවංකතා ආයතිං අනුප්‌පාදධම්‌මා. තස්‌මා පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො නිප්‌පිපාසොති – නිල්‌ලොලුපො නික්‌කුහො නිප්‌පිපාසො.

    Nippipāsoti pipāsā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Sā pipāsā taṇhā tassa paccekasambuddhassa pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Tasmā paccekasambuddho nippipāsoti – nillolupo nikkuho nippipāso.

    නිම්‌මක්‌ඛො නිද්‌ධන්‌තකසාවමොහොති. මක්‌ඛොති යො මක්‌ඛො මක්‌ඛායනා 19 මක්‌ඛායිතත්‌තං නිට්‌ඨුරියං නිට්‌ඨුරියකම්‌මං. කසාවොති රාගො කසාවො, දොසො කසාවො, මොහො කසාවො, කොධො…පෙ.… උපනාහො… මක්‌ඛො… පළාසො… සබ්‌බාකුසලාභිසඞ්‌ඛාරා කසාවා. මොහොති දුක්‌ඛෙ අඤ්‌ඤාණං, දුක්‌ඛසමුදයෙ අඤ්‌ඤාණං, දුක්‌ඛනිරොධෙ අඤ්‌ඤාණං, දුක්‌ඛනිරොධගාමිනියා පටිපදාය අඤ්‌ඤාණං, පුබ්‌බන්‌තෙ අඤ්‌ඤාණං, අපරන්‌තෙ අඤ්‌ඤාණං, පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තෙ අඤ්‌ඤාණං, ඉදප්‌පච්‌චයතාපටිච්‌චසමුප්‌පන්‌නෙසු ධම්‌මෙසු අඤ්‌ඤාණං. යං එවරූපං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං අනභිසමයො අනනුබොධො අප්‌පටිවෙධො අසංගාහනා අපරියොගාහනා අසමපෙක්‌ඛනා අපච්‌චවෙක්‌ඛණා අපච්‌චක්‌ඛකම්‌මං දුම්‌මෙජ්‌ඣං බාල්‍යං අසම්‌පජඤ්‌ඤං මොහො පමොහො සම්‌මොහො අවිජ්‌ජා අවිජ්‌ජොඝො අවිජ්‌ජායොගො අවිජ්‌ජානුසයො අවිජ්‌ජාපරියුට්‌ඨානං අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං. තස්‌ස පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධස්‌ස මක්‌ඛො ච කසාවො ච මොහො ච වන්‌තා සංවන්‌තා නිද්‌ධන්‌තා පහීනා සමුච්‌ඡින්‌නා වූපසන්‌තා පටිප්‌පස්‌සද්‌ධා අභබ්‌බුප්‌පත්‌තිකා ඤාණග්‌ගිනා දඩ්‌ඪාති. සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො නිම්‌මක්‌ඛො නිද්‌ධන්‌තකසාවමොහො.

    Nimmakkhoniddhantakasāvamohoti. Makkhoti yo makkho makkhāyanā 20 makkhāyitattaṃ niṭṭhuriyaṃ niṭṭhuriyakammaṃ. Kasāvoti rāgo kasāvo, doso kasāvo, moho kasāvo, kodho…pe… upanāho… makkho… paḷāso… sabbākusalābhisaṅkhārā kasāvā. Mohoti dukkhe aññāṇaṃ, dukkhasamudaye aññāṇaṃ, dukkhanirodhe aññāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇaṃ, pubbante aññāṇaṃ, aparante aññāṇaṃ, pubbantāparante aññāṇaṃ, idappaccayatāpaṭiccasamuppannesu dhammesu aññāṇaṃ. Yaṃ evarūpaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ anabhisamayo ananubodho appaṭivedho asaṃgāhanā apariyogāhanā asamapekkhanā apaccavekkhaṇā apaccakkhakammaṃ dummejjhaṃ bālyaṃ asampajaññaṃ moho pamoho sammoho avijjā avijjogho avijjāyogo avijjānusayo avijjāpariyuṭṭhānaṃ avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ. Tassa paccekasambuddhassa makkho ca kasāvo ca moho ca vantā saṃvantā niddhantā pahīnā samucchinnā vūpasantā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhāti. So paccekasambuddho nimmakkho niddhantakasāvamoho.

    නිරාසසො සබ්‌බලොකෙ භවිත්‌වාති ආසා වුච්‌චති තණ්‌හා. යො රාගො සාරාගො…පෙ.… අභිජ්‌ඣා ලොභො අකුසලමූලං. සබ්‌බලොකෙති සබ්‌බඅපායලොකෙ සබ්‌බමනුස්‌සලොකෙ සබ්‌බදෙවලොකෙ සබ්‌බඛන්‌ධලොකෙ සබ්‌බධාතුලොකෙ සබ්‌බආයතනලොකෙ. නිරාසසො සබ්‌බලොකෙ භවිත්‌වාති සබ්‌බලොකෙ නිරාසසො භවිත්‌වා නිත්‌තණ්‌හො භවිත්‌වා නිප්‌පිපාසො භවිත්‌වාති – නිරාසසො සබ්‌බලොකෙ භවිත්‌වා, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො. තෙනාහ සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො –

    Nirāsaso sabbaloke bhavitvāti āsā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Sabbaloketi sabbaapāyaloke sabbamanussaloke sabbadevaloke sabbakhandhaloke sabbadhātuloke sabbaāyatanaloke. Nirāsaso sabbaloke bhavitvāti sabbaloke nirāsaso bhavitvā nittaṇho bhavitvā nippipāso bhavitvāti – nirāsaso sabbaloke bhavitvā, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –

    ‘‘නිල්‌ලොලුපො නික්‌කුහො නිප්‌පිපාසො, නිම්‌මක්‌ඛො නිද්‌ධන්‌තකසාවමොහො;

    ‘‘Nillolupo nikkuho nippipāso, nimmakkho niddhantakasāvamoho;

    නිරාසසො සබ්‌බලොකෙ භවිත්‌වා, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො’’ති.

    Nirāsaso sabbaloke bhavitvā, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.

    143.

    143.

    පාපං සහායං පරිවජ්‌ජයෙථ, අනත්‌ථදස්‌සිං විසමෙ නිවිට්‌ඨං;

    Pāpaṃ sahāyaṃ parivajjayetha,anatthadassiṃvisame niviṭṭhaṃ;

    සයං න සෙවෙ පසුතං පමත්‌තං, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො.

    Sayaṃ na seve pasutaṃ pamattaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.

    පාපං සහායං පරිවජ්‌ජයෙථාති. පාපසහායො වුච්‌චති යො සො සහායො දසවත්‌ථුකාය මිච්‌ඡාදිට්‌ඨියා සමන්‌නාගතො – නත්‌ථි දින්‌නං, නත්‌ථි යිට්‌ඨං, නත්‌ථි හුතං, නත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො, නත්‌ථි අයං ලොකො, නත්‌ථි පරො ලොකො, නත්‌ථි මාතා, නත්‌ථි පිතා, නත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, නත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තීති. අයං පාපසහායො. පාපං සහායං පරිවජ්‌ජයෙථාති. පාපං සහායං වජ්‌ජෙය්‍ය පරිවජ්‌ජෙය්‍යාති – පාපං සහායං පරිවජ්‌ජයෙථ.

    Pāpaṃsahāyaṃ parivajjayethāti. Pāpasahāyo vuccati yo so sahāyo dasavatthukāya micchādiṭṭhiyā samannāgato – natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti. Ayaṃ pāpasahāyo. Pāpaṃ sahāyaṃ parivajjayethāti. Pāpaṃ sahāyaṃ vajjeyya parivajjeyyāti – pāpaṃ sahāyaṃ parivajjayetha.

    අනත්‌ථදස්‌සිං විසමෙ නිවිට්‌ඨන්‌ති අනත්‌ථදස්‌සී වුච්‌චති යො සො සහායො දසවත්‌ථුකාය මිච්‌ඡාදිට්‌ඨියා සමන්‌නාගතො – නත්‌ථි දින්‌නං, නත්‌ථි යිට්‌ඨං…පෙ.… යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තීති. විසමෙ නිවිට්‌ඨන්‌ති විසමෙ කායකම්‌මෙ නිවිට්‌ඨං, විසමෙ වචීකම්‌මෙ නිවිට්‌ඨං, විසමෙ මනොකම්‌මෙ නිවිට්‌ඨං, විසමෙ පාණාතිපාතෙ නිවිට්‌ඨං, විසමෙ අදින්‌නාදානෙ නිවිට්‌ඨං, විසමෙ කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරෙ නිවිට්‌ඨං, විසමෙ මුසාවාදෙ නිවිට්‌ඨං, විසමාය පිසුණාය වාචාය 21 නිවිට්‌ඨං, විසමාය ඵරුසාය වාචාය 22 නිවිට්‌ඨං, විසමෙ සම්‌ඵප්‌පලාපෙ නිවිට්‌ඨං, විසමාය අභිජ්‌ඣාය නිවිට්‌ඨං, විසමෙ බ්‍යාපාදෙ නිවිට්‌ඨං, විසමාය මිච්‌ඡාදිට්‌ඨියා නිවිට්‌ඨං, විසමෙසු සඞ්‌ඛාරෙසු නිවිට්‌ඨං විසමෙසු පඤ්‌චසු කාමගුණෙසු නිවිට්‌ඨං, විසමෙසු පඤ්‌චසු නීවරණෙසු නිවිට්‌ඨං විනිවිට්‌ඨං සත්‌තං අල්‌ලීනං උපගතං අජ්‌ඣොසිතං අධිමුත්‌තන්‌ති – අනත්‌ථදස්‌සිං විසමෙ නිවිට්‌ඨං.

    Anatthadassiṃ visame niviṭṭhanti anatthadassī vuccati yo so sahāyo dasavatthukāya micchādiṭṭhiyā samannāgato – natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ…pe… ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti. Visame niviṭṭhanti visame kāyakamme niviṭṭhaṃ, visame vacīkamme niviṭṭhaṃ, visame manokamme niviṭṭhaṃ, visame pāṇātipāte niviṭṭhaṃ, visame adinnādāne niviṭṭhaṃ, visame kāmesumicchācāre niviṭṭhaṃ, visame musāvāde niviṭṭhaṃ, visamāya pisuṇāya vācāya 23 niviṭṭhaṃ, visamāya pharusāya vācāya 24 niviṭṭhaṃ, visame samphappalāpe niviṭṭhaṃ, visamāya abhijjhāya niviṭṭhaṃ, visame byāpāde niviṭṭhaṃ, visamāya micchādiṭṭhiyā niviṭṭhaṃ, visamesu saṅkhāresu niviṭṭhaṃ visamesu pañcasu kāmaguṇesu niviṭṭhaṃ, visamesu pañcasu nīvaraṇesu niviṭṭhaṃ viniviṭṭhaṃ sattaṃ allīnaṃ upagataṃ ajjhositaṃ adhimuttanti – anatthadassiṃ visame niviṭṭhaṃ.

    සයං න සෙවෙ පසුතං පමත්‌තන්‌ති. පසුතන්‌ති යොපි කාමෙ එසති ගවෙසති පරියෙසති තච්‌චරිතො තබ්‌බහුලො තග්‌ගරුකො තන්‌නිනො තප්‌පොණො තප්‌පබ්‌භාරො තදධිමුත්‌තො තදධිපතෙය්‍යො, සොපි කාමප්‌පසුතො. යොපි තණ්‌හාවසෙන රූපෙ පරියෙසති, සද්‌දෙ…පෙ.… ගන්‌ධෙ… රසෙ… ඵොට්‌ඨබ්‌බෙ පරියෙසති තච්‌චරිතො තබ්‌බහුලො තග්‌ගරුකො තන්‌නින්‌නො තප්‌පොණො තප්‌පබ්‌භාරො තදධිමුත්‌තො තදධිපතෙය්‍යො, සොපි කාමප්‌පසුතො. යොපි තණ්‌හාවසෙන රූපෙ පටිලභති, සද්‌දෙ…පෙ.… ගන්‌ධෙ… රසෙ… ඵොට්‌ඨබ්‌බෙ පටිලභති තච්‌චරිතො තබ්‌බහුලො තග්‌ගරුකො තන්‌නින්‌නො තප්‌පොණො තප්‌පබ්‌භාරො තදධිමුත්‌තො තදධිපතෙය්‍යො, සොපි කාමප්‌පසුතො. යොපි තණ්‌හාවසෙන රූපෙ පරිභුඤ්‌ජති, සද්‌දෙ…පෙ.… ගන්‌ධෙ… රසෙ… ඵොට්‌ඨබ්‌බෙ පරිභුඤ්‌ජති තච්‌චරිතො තබ්‌බහුලො තග්‌ගරුකො තන්‌නින්‌නො තප්‌පොණො තප්‌පබ්‌භාරො තදධිමුත්‌තො තදධිපතෙය්‍යො, සොපි කාමප්‌පසුතො. යථා කලහකාරකො කලහප්‌පසුතො, කම්‌මකාරකො කම්‌මප්‌පසුතො, ගොචරෙ චරන්‌තො ගොචරප්‌පසුතො, ඣායී ඣානප්‌පසුතො; එවමෙව යො කාමෙ එසති ගවෙසති පරියෙසති තච්‌චරිතො තබ්‌බහුලො තග්‌ගරුකො තන්‌නින්‌නො තප්‌පොණො තප්‌පබ්‌භාරො තදධිමුත්‌තො තදධිපතෙය්‍යො, සොපි කාමප්‌පසුතො. යොපි තණ්‌හාවසෙන රූපෙ පරියෙසති…පෙ.… යොපි තණ්‌හාවසෙන රූපෙ පටිලභති…පෙ.… යොපි තණ්‌හාවසෙන රූපෙ පරිභුඤ්‌ජති, සද්‌දෙ…පෙ.… ගන්‌ධෙ… රසෙ… ඵොට්‌ඨබ්‌බෙ පරිභුඤ්‌ජති තච්‌චරිතො තබ්‌බහුලො තග්‌ගරුකො තන්‌නින්‌නො තප්‌පොණො තප්‌පබ්‌භාරො තදධිමුත්‌තො තදධිපතෙය්‍යො, සොපි කාමප්‌පසුතො. පමත්‌තන්‌ති. පමාදො වත්‌තබ්‌බො කායදුච්‌චරිතෙ වා වචීදුච්‌චරිතෙ වා මනොදුච්‌චරිතෙ වා පඤ්‌චසු කාමගුණෙසු වා චිත්‌තස්‌ස වොසග්‌ගො වොසග්‌ගානුප්‌පදානං කුසලානං ධම්‌මානං භාවනාය අසක්‌කච්‌චකිරියතා අසාතච්‌චකිරියතා අනට්‌ඨිතකිරියතා ඔලීනවුත්‌තිතා නික්‌ඛිත්‌තච්‌ඡන්‌දතා නික්‌ඛිත්‌තධුරතා අනාසෙවනා අභාවනා අබහුලීකම්‌මං අනධිට්‌ඨානං අනනුයොගො, යො එවරූපො පමාදො පමජ්‌ජනා පමජ්‌ජිතත්‌තං – අයං වුච්‌චති පමාදො.

    Sayaṃ na seve pasutaṃ pamattanti. Pasutanti yopi kāme esati gavesati pariyesati taccarito tabbahulo taggaruko tannino tappoṇo tappabbhāro tadadhimutto tadadhipateyyo, sopi kāmappasuto. Yopi taṇhāvasena rūpe pariyesati, sadde…pe… gandhe… rase… phoṭṭhabbe pariyesati taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoṇo tappabbhāro tadadhimutto tadadhipateyyo, sopi kāmappasuto. Yopi taṇhāvasena rūpe paṭilabhati, sadde…pe… gandhe… rase… phoṭṭhabbe paṭilabhati taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoṇo tappabbhāro tadadhimutto tadadhipateyyo, sopi kāmappasuto. Yopi taṇhāvasena rūpe paribhuñjati, sadde…pe… gandhe… rase… phoṭṭhabbe paribhuñjati taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoṇo tappabbhāro tadadhimutto tadadhipateyyo, sopi kāmappasuto. Yathā kalahakārako kalahappasuto, kammakārako kammappasuto, gocare caranto gocarappasuto, jhāyī jhānappasuto; evameva yo kāme esati gavesati pariyesati taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoṇo tappabbhāro tadadhimutto tadadhipateyyo, sopi kāmappasuto. Yopi taṇhāvasena rūpe pariyesati…pe… yopi taṇhāvasena rūpe paṭilabhati…pe… yopi taṇhāvasena rūpe paribhuñjati, sadde…pe… gandhe… rase… phoṭṭhabbe paribhuñjati taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappoṇo tappabbhāro tadadhimutto tadadhipateyyo, sopi kāmappasuto. Pamattanti. Pamādo vattabbo kāyaduccarite vā vacīduccarite vā manoduccarite vā pañcasu kāmaguṇesu vā cittassa vosaggo vosaggānuppadānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanāya asakkaccakiriyatā asātaccakiriyatā anaṭṭhitakiriyatā olīnavuttitā nikkhittacchandatā nikkhittadhuratā anāsevanā abhāvanā abahulīkammaṃ anadhiṭṭhānaṃ ananuyogo, yo evarūpo pamādo pamajjanā pamajjitattaṃ – ayaṃ vuccati pamādo.

    සයං න සෙවෙ පසුතං පමත්‌තන්‌ති පසුතං න සෙවෙය්‍ය පමත්‌තඤ්‌ච සයං න සෙවෙය්‍ය සාමං න සෙවෙය්‍ය න නිසෙවෙය්‍ය න සංසෙවෙය්‍ය න පරිසංසෙවෙය්‍ය න ආචරෙය්‍ය න සමාචරෙය්‍ය න සමාදාය වත්‌තෙය්‍යාති – සයං න සෙවෙ පසුතං පමත්‌තං, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො. තෙනාහ සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො –

    Sayaṃ na seve pasutaṃ pamattanti pasutaṃ na seveyya pamattañca sayaṃ na seveyya sāmaṃ na seveyya na niseveyya na saṃseveyya na parisaṃseveyya na ācareyya na samācareyya na samādāya vatteyyāti – sayaṃ na seve pasutaṃ pamattaṃ, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –

    ‘‘පාපං සහායං පරිවජ්‌ජයෙථ, අනත්‌ථදස්‌සිං විසමෙ නිවිට්‌ඨං;

    ‘‘Pāpaṃ sahāyaṃ parivajjayetha, anatthadassiṃ visame niviṭṭhaṃ;

    සයං න සෙවෙ පසුතං පමත්‌තං, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො.

    Sayaṃ na seve pasutaṃ pamattaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.

    144.

    144.

    බහුස්‌සුතං ධම්‌මධරං භජෙථ, මිත්‌තං උළාරං පටිභානවන්‌තං;

    Bahussutaṃ dhammadharaṃ bhajetha,mittaṃ uḷāraṃ paṭibhānavantaṃ;

    අඤ්‌ඤාය අත්‌ථානි විනෙය්‍ය කඞ්‌ඛං, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො.

    Aññāya atthāni vineyya kaṅkhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo.

    බහුස්‌සුතං ධම්‌මධරං භජෙථාති බහුස්‌සුතො හොති මිත්‌තො සුතධරො සුතසන්‌නිචයො. යෙ තෙ ධම්‌මා ආදිකල්‍යාණා මජ්‌ඣෙකල්‍යාණා පරියොසානකල්‍යාණා සාත්‌ථං සබ්‍යඤ්‌ජනං 25 කෙවලපරිපුණ්‌ණං පරිසුද්‌ධං බ්‍රහ්‌මචරියං අභිවදන්‌ති, තථාරූපාස්‌ස ධම්‌මා බහුස්‌සුතා හොන්‌ති ධාතා 26 වචසා පරිචිතා මනසානුපෙක්‌ඛිතා දිට්‌ඨියා සුප්‌පටිවිද්‌ධා. ධම්‌මධරන්‌ති ධම්‌මං ධාරෙන්‌තං 27 – සුත්‌තං ගෙය්‍යං වෙය්‍යාකරණං ගාථං උදානං ඉතිවුත්‌තකං ජාතකං අබ්‌භුතධම්‌මං වෙදල්‌ලං. බහුස්‌සුතං ධම්‌මධරං භජෙථාති බහුස්‌සුතඤ්‌ච ධම්‌මධරඤ්‌ච මිත්‌තං භජෙය්‍ය සංභජෙය්‍ය සෙවෙය්‍ය නිසෙවෙය්‍ය සංසෙවෙය්‍ය පටිසෙවෙය්‍යාති – බහුස්‌සුතං ධම්‌මධරං භජෙථ.

    Bahussutaṃdhammadharaṃ bhajethāti bahussuto hoti mitto sutadharo sutasannicayo. Ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthaṃ sabyañjanaṃ 28 kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhātā 29 vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā. Dhammadharanti dhammaṃ dhārentaṃ 30 – suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthaṃ udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. Bahussutaṃ dhammadharaṃ bhajethāti bahussutañca dhammadharañca mittaṃ bhajeyya saṃbhajeyya seveyya niseveyya saṃseveyya paṭiseveyyāti – bahussutaṃ dhammadharaṃ bhajetha.

    මිත්‌තං උළාරං පටිභානවන්‌තන්‌ති උළාරො හොති මිත්‌තො සීලෙන සමාධිනා පඤ්‌ඤාය විමුත්‌තියා විමුත්‌තිඤාණදස්‌සෙන. පටිභානවන්‌තන්‌ති තයො පටිභානවන්‌තො – පරියත්‌තිපටිභානවා, පරිපුච්‌ඡාපටිභානවා, අධිගමපටිභානවා. කතමො පරියත්‌තිපටිභානවා? ඉධෙකච්‌චස්‌ස බුද්‌ධවචනං පරියාපුතං 31 හොති සුත්‌තං ගෙය්‍යං වෙය්‍යාකරණං ගාථා උදානං ඉතිවුත්‌තකං ජාතකං අබ්‌භුතධම්‌මං වෙදල්‌ලං. තස්‌ස පරියත්‌තිං නිස්‌සාය පටිභාති – අයං පරියත්‌තිපටිභානවා.

    Mittaṃ uḷāraṃ paṭibhānavantanti uḷāro hoti mitto sīlena samādhinā paññāya vimuttiyā vimuttiñāṇadassena. Paṭibhānavantanti tayo paṭibhānavanto – pariyattipaṭibhānavā, paripucchāpaṭibhānavā, adhigamapaṭibhānavā. Katamo pariyattipaṭibhānavā? Idhekaccassa buddhavacanaṃ pariyāputaṃ 32 hoti suttaṃ geyyaṃ veyyākaraṇaṃ gāthā udānaṃ itivuttakaṃ jātakaṃ abbhutadhammaṃ vedallaṃ. Tassa pariyattiṃ nissāya paṭibhāti – ayaṃ pariyattipaṭibhānavā.

    කතමො පරිපුච්‌ඡාපටිභානවා? ඉධෙකච්‌චො පරිපුච්‌ඡිතොපි හොති අත්‌ථෙ ච ඤායෙ ච ලක්‌ඛණෙ ච කාරණෙ ච ඨානාට්‌ඨානෙ ච. තස්‌ස පරිපුච්‌ඡං නිස්‌සාය පටිභාති – අයං පරිපුච්‌ඡාපටිභානවා.

    Katamo paripucchāpaṭibhānavā? Idhekacco paripucchitopi hoti atthe ca ñāye ca lakkhaṇe ca kāraṇe ca ṭhānāṭṭhāne ca. Tassa paripucchaṃ nissāya paṭibhāti – ayaṃ paripucchāpaṭibhānavā.

    කතමො අධිගමපටිභානවා? ඉධෙකච්‌චස්‌ස අධිගතා හොන්‌ති චත්‌තාරො සතිපට්‌ඨානා චත්‌තාරො සම්‌මප්‌පධානා චත්‌තාරො ඉද්‌ධිපාදා පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි පඤ්‌ච බලානි සත්‌ත බොජ්‌ඣඞ්‌ගා අරියො අට්‌ඨඞ්‌ගිකො මග්‌ගො චත්‌තාරො අරියමග්‌ගා චත්‌තාරි සාමඤ්‌ඤඵලානි චතස්‌සො පටිසම්‌භිදායො ඡ අභිඤ්‌ඤායො 33. තස්‌ස අත්‌ථො ඤාතො ධම්‌මො ඤාතො නිරුත්‌ති ඤාතා. අත්‌ථෙ ඤාතෙ අත්‌ථො පටිභාති, ධම්‌මෙ ඤාතෙ ධම්‌මො පටිභාති, නිරුත්‌තියා ඤාතාය නිරුත්‌ති පටිභාති. ඉමෙසු තීසු ඤාණං පටිභානපටිසම්‌භිදා. සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො ඉමාය පටිභානපටිසම්‌භිදාය උපෙතො සමුපෙතො උපාගතො සමුපාගතො උපපන්‌නො සමුපපන්‌නො සමන්‌නාගතො. තස්‌මා පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො පටිභානවා . යස්‌ස පරියත්‌ති නත්‌ථි පරිපුච්‌ඡා නත්‌ථි අධිගමො නත්‌ථි, කිං තස්‌ස පටිභායිස්‌සතීති – මිත්‌තං උළාරං පටිභානවන්‌තං.

    Katamo adhigamapaṭibhānavā? Idhekaccassa adhigatā honti cattāro satipaṭṭhānā cattāro sammappadhānā cattāro iddhipādā pañcindriyāni pañca balāni satta bojjhaṅgā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo cattāro ariyamaggā cattāri sāmaññaphalāni catasso paṭisambhidāyo cha abhiññāyo 34. Tassa attho ñāto dhammo ñāto nirutti ñātā. Atthe ñāte attho paṭibhāti, dhamme ñāte dhammo paṭibhāti, niruttiyā ñātāya nirutti paṭibhāti. Imesu tīsu ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā. So paccekasambuddho imāya paṭibhānapaṭisambhidāya upeto samupeto upāgato samupāgato upapanno samupapanno samannāgato. Tasmā paccekasambuddho paṭibhānavā . Yassa pariyatti natthi paripucchā natthi adhigamo natthi, kiṃ tassa paṭibhāyissatīti – mittaṃ uḷāraṃ paṭibhānavantaṃ.

    අඤ්‌ඤාය අත්‌ථානි විනෙය්‍ය කඞ්‌ඛන්‌ති අත්‌තත්‌ථං අඤ්‌ඤාය පරත්‌ථං අඤ්‌ඤාය උභයත්‌ථං අඤ්‌ඤාය දිට්‌ඨධම්‌මිකත්‌ථං අඤ්‌ඤාය සම්‌පරායිකත්‌ථං අඤ්‌ඤාය පරමත්‌ථං අඤ්‌ඤාය අභිඤ්‌ඤාය ජානිත්‌වා තුලයිත්‌වා තීරයිත්‌වා විභාවයිත්‌වා විභූතං කත්‌වා කඞ්‌ඛං විනෙය්‍ය පටිවිනෙය්‍ය පජහෙය්‍ය විනොදෙය්‍ය බ්‍යන්‌තීකරෙය්‍ය අනභාවං ගමෙය්‍යාති – අඤ්‌ඤාය අත්‌ථානි විනෙය්‍ය කඞ්‌ඛං, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො. තෙනාහ සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො –

    Aññāya atthāni vineyya kaṅkhanti attatthaṃ aññāya paratthaṃ aññāya ubhayatthaṃ aññāya diṭṭhadhammikatthaṃ aññāya samparāyikatthaṃ aññāya paramatthaṃ aññāya abhiññāya jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā kaṅkhaṃ vineyya paṭivineyya pajaheyya vinodeyya byantīkareyya anabhāvaṃ gameyyāti – aññāya atthāni vineyya kaṅkhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –

    ‘‘බහුස්‌සුතං ධම්‌මධරං භජෙථ, මිත්‌තං උළාරං පටිභානවන්‌තං;

    ‘‘Bahussutaṃ dhammadharaṃ bhajetha, mittaṃ uḷāraṃ paṭibhānavantaṃ;

    අඤ්‌ඤාය අත්‌ථානි විනෙය්‍ය කඞ්‌ඛං, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො’’ති.

    Aññāya atthāni vineyya kaṅkhaṃ, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.

    145.

    145.

    ඛිඩ්‌ඩං රතිං 35 කාමසුඛඤ්‌ච ලොකෙ, අනලඞ්‌කරිත්‌වා අනපෙක්‌ඛමානො;

    Khiḍḍaṃ ratiṃ36kāmasukhañca loke,analaṅkaritvā anapekkhamāno;

    විභූසට්‌ඨානා 37 විරතො සච්‌චවාදී, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො.

    Vibhūsaṭṭhānā38virato saccavādī, eko care khaggavisāṇakappo.

    ඛිඩ්‌ඩං රතිං කාමසුඛඤ්‌ච ලොකෙති. ඛිඩ්‌ඩාති ද්‌වෙ ඛිඩ්‌ඩා – කායිකා ඛිඩ්‌ඩා ච වාචසිකා ඛිඩ්‌ඩා ච…පෙ.… අයං කායිකා ඛිඩ්‌ඩා…පෙ.… අයං වාචසිකා ඛිඩ්‌ඩා. රතීති අනුක්‌කණ්‌ඨිතාධිවචනමෙතං – රතීති. කාමසුඛන්‌ති වුත්‌තඤ්‌හෙතං භගවතා 39 – ‘‘පඤ්‌චිමෙ, භික්‌ඛවෙ, කාමගුණා. කතමෙ පඤ්‌ච? චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රූපා ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා, සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යා සද්‌දා…පෙ.… ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ගන්‌ධා… ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රසා… කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ඵොට්‌ඨබ්‌බා ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌ච කාමගුණා. යං ඛො, භික්‌ඛවෙ, ඉමෙ පඤ්‌ච කාමගුණෙ පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති සුඛං සොමනස්‌සං, ඉදං වුච්‌චති කාමසුඛං’’. ලොකෙති මනුස්‌සලොකෙති – ඛිඩ්‌ඩං රතිං කාමසුඛඤ්‌ච ලොකෙ.

    Khiḍḍaṃ ratiṃ kāmasukhañca loketi. Khiḍḍāti dve khiḍḍā – kāyikā khiḍḍā ca vācasikā khiḍḍā ca…pe… ayaṃ kāyikā khiḍḍā…pe… ayaṃ vācasikā khiḍḍā. Ratīti anukkaṇṭhitādhivacanametaṃ – ratīti. Kāmasukhanti vuttañhetaṃ bhagavatā 40 – ‘‘pañcime, bhikkhave, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā. Ime kho, bhikkhave, pañca kāmaguṇā. Yaṃ kho, bhikkhave, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, idaṃ vuccati kāmasukhaṃ’’. Loketi manussaloketi – khiḍḍaṃ ratiṃ kāmasukhañca loke.

    අනලඞ්‌කරිත්‌වා අනපෙක්‌ඛමානොති ඛිඩ්‌ඩඤ්‌ච රතිඤ්‌ච කාමසුඛඤ්‌ච ලොකෙ අනලඞ්‌කරිත්‌වා අනපෙක්‌ඛො හුත්‌වා පජහිත්‌වා විනොදෙත්‌වා බ්‍යන්‌තීකරිත්‌වා අනභාවං ගමෙත්‌වාති – අනලඞ්‌කරිත්‌වා අනපෙක්‌ඛමානො.

    Analaṅkaritvāanapekkhamānoti khiḍḍañca ratiñca kāmasukhañca loke analaṅkaritvā anapekkho hutvā pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvāti – analaṅkaritvā anapekkhamāno.

    විභූසට්‌ඨානා විරතො සච්‌චවාදීති. විභූසාති ද්‌වෙ විභූසා – අත්‌ථි අගාරිකවිභූසා 41 අත්‌ථි අනාගාරිකවිභූසා. කතමා අගාරිකවිභූසා? කෙසා ච මස්‌සූ ච මාලාගන්‌ධඤ්‌ච විලෙපනඤ්‌ච ආභරණඤ්‌ච පිලන්‌ධනඤ්‌ච වත්‌ථඤ්‌ච පාරුපනඤ්‌ච 42 වෙඨනඤ්‌ච උච්‌ඡාදනං පරිමද්‌දනං න්‌හාපනං සම්‌බාහනං ආදාසං අඤ්‌ජනං මාලාගන්‌ධවිලෙපනං මුඛචුණ්‌ණං මුඛලෙපනං හත්‌ථබන්‌ධං සිඛාබන්‌ධං දණ්‌ඩං නාළිකං ඛග්‌ගං ඡත්‌තං චිත්‍රුපාහනං උණ්‌හීසං මණිං වාළබීජනිං ඔදාතානි වත්‌ථානි දීඝදසානි ඉති වා – අයං අගාරිකවිභූසා.

    Vibhūsaṭṭhānāvirato saccavādīti. Vibhūsāti dve vibhūsā – atthi agārikavibhūsā 43 atthi anāgārikavibhūsā. Katamā agārikavibhūsā? Kesā ca massū ca mālāgandhañca vilepanañca ābharaṇañca pilandhanañca vatthañca pārupanañca 44 veṭhanañca ucchādanaṃ parimaddanaṃ nhāpanaṃ sambāhanaṃ ādāsaṃ añjanaṃ mālāgandhavilepanaṃ mukhacuṇṇaṃ mukhalepanaṃ hatthabandhaṃ sikhābandhaṃ daṇḍaṃ nāḷikaṃ khaggaṃ chattaṃ citrupāhanaṃ uṇhīsaṃ maṇiṃ vāḷabījaniṃ odātāni vatthāni dīghadasāni iti vā – ayaṃ agārikavibhūsā.

    කතමා අනාගාරිකවිභූසා? චීවරමණ්‌ඩනා පත්‌තමණ්‌ඩනා සෙනාසනමණ්‌ඩනා ඉමස්‌ස වා පූතිකායස්‌ස බාහිරානං වා පරික්‌ඛාරානං මණ්‌ඩනා විභූසනා කෙළනා පරිකෙළනා ගද්‌ධිකතා ගද්‌ධිකත්‌තං 45 චපලතා 46 චාපල්‍යං – අයං අනාගාරිකවිභූසා.

    Katamā anāgārikavibhūsā? Cīvaramaṇḍanā pattamaṇḍanā senāsanamaṇḍanā imassa vā pūtikāyassa bāhirānaṃ vā parikkhārānaṃ maṇḍanā vibhūsanā keḷanā parikeḷanā gaddhikatā gaddhikattaṃ 47 capalatā 48 cāpalyaṃ – ayaṃ anāgārikavibhūsā.

    සච්‌චවාදීති සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො සච්‌චවාදී සච්‌චසන්‌ධො ථෙතො පච්‌චයිකො අවිසංවාදකො ලොකස්‌ස, විභූසට්‌ඨානා ආරතො විරතො පටිවිරතො නික්‌ඛන්‌තො නිස්‌සටො විප්‌පමුත්‌තො විසඤ්‌ඤුත්‌තො, විමරියාදිකතෙන චෙතසා විහරතීති – විභූසට්‌ඨානා විරතො සච්‌චවාදී, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො. තෙනාහ සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො –

    Saccavādīti so paccekasambuddho saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa, vibhūsaṭṭhānā ārato virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto, vimariyādikatena cetasā viharatīti – vibhūsaṭṭhānā virato saccavādī, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –

    ‘‘ඛිඩ්‌ඩං රතිං කාමසුඛඤ්‌ච ලොකෙ, අනලඞ්‌කරිත්‌වා අනපෙක්‌ඛමානො;

    ‘‘Khiḍḍaṃ ratiṃ kāmasukhañca loke, analaṅkaritvā anapekkhamāno;

    විභූසට්‌ඨානා විරතො සච්‌චවාදී, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො’’ති.

    Vibhūsaṭṭhānā virato saccavādī, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.

    146.

    146.

    පුත්‌තඤ්‌ච දාරං පිතරඤ්‌ච මාතරං, ධනානි ධඤ්‌ඤානි ච බන්‌ධවානි;

    Puttañca dāraṃ pitarañca mātaraṃ, dhanāni dhaññāni ca bandhavāni;

    හිත්‌වාන කාමානි යථොධිකානි, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො.

    Hitvāna kāmāni yathodhikāni, eko care khaggavisāṇakappo.

    පුත්‌තඤ්‌ච දාරං පිතරඤ්‌ච මාතරන්‌ති. පුත්‌තාති චත්‌තාරො පුත්‌තා – අත්‍රජො පුත්‌තො, ඛෙත්‌තජො 49 පුත්‌තො, දින්‌නකො පුත්‌තො, අන්‌තෙවාසිකො පුත්‌තො. දාරා වුච්‌චන්‌ති භරියායො. පිතාති යො සො ජනකො. මාතාති යා සා ජනිකාති – පුත්‌තඤ්‌ච දාරං පිතරඤ්‌ච මාතරං.

    Puttañcadāraṃ pitarañca mātaranti. Puttāti cattāro puttā – atrajo putto, khettajo 50 putto, dinnako putto, antevāsiko putto. Dārā vuccanti bhariyāyo. Pitāti yo so janako. Mātāti yā sā janikāti – puttañca dāraṃ pitarañca mātaraṃ.

    ධනානි ධඤ්‌ඤානි ච බන්‌ධවානීති ධනානි වුච්‌චන්‌ති හිරඤ්‌ඤං සුවණ්‌ණං මුත්‌තා මණි වෙළුරියො සඞ්‌ඛො සිලා පවාළං රජතං ජාතරූපං ලොහිතඞ්‌ගො 51 මසාරගල්‌ලං. ධඤ්‌ඤානි වුච්‌චන්‌ති පුබ්‌බණ්‌ණං අපරණ්‌ණං. පුබ්‌බණ්‌ණං නාම සාලි වීහි යවො ගොධුමො කඞ්‌ගු වරකො කුද්‍රූසකො 52. අපරණ්‌ණං නාම සූපෙය්‍යං. බන්‌ධවානීති චත්‌තාරො බන්‌ධවා – ඤාතිබන්‌ධවාපි බන්‌ධු, ගොත්‌තබන්‌ධවාපි බන්‌ධු, මිත්‌තබන්‌ධවාපි බන්‌ධු, සිප්‌පබන්‌ධවාපි බන්‌ධූති – ධනානි ධඤ්‌ඤානි ච බන්‌ධවානි.

    Dhanāni dhaññāni ca bandhavānīti dhanāni vuccanti hiraññaṃ suvaṇṇaṃ muttā maṇi veḷuriyo saṅkho silā pavāḷaṃ rajataṃ jātarūpaṃ lohitaṅgo 53 masāragallaṃ. Dhaññāni vuccanti pubbaṇṇaṃ aparaṇṇaṃ. Pubbaṇṇaṃ nāma sāli vīhi yavo godhumo kaṅgu varako kudrūsako 54. Aparaṇṇaṃ nāma sūpeyyaṃ. Bandhavānīti cattāro bandhavā – ñātibandhavāpi bandhu, gottabandhavāpi bandhu, mittabandhavāpi bandhu, sippabandhavāpi bandhūti – dhanāni dhaññāni ca bandhavāni.

    හිත්‌වාන කාමානි යථොධිකානීති. කාමාති උද්‌දානතො ද්‌වෙ කාමා – වත්‌ථුකාමා ච කිලෙසකාමා ච…පෙ.… ඉමෙ වුච්‌චන්‌ති වත්‌ථුකාමා…පෙ.… ඉමෙ වුච්‌චන්‌ති කිලෙසකාමා. හිත්‌වාන කාමානීති වත්‌ථුකාමෙ පරිජානිත්‌වා, කිලෙසකාමෙ පහාය පජහිත්‌වා විනොදෙත්‌වා බ්‍යන්‌තීකරිත්‌වා අනභාවං ගමෙත්‌වා. හිත්‌වාන කාමානි යථොධිකානීති සොතාපත්‌තිමග්‌ගෙන යෙ කිලෙසා පහීනා, තෙ කිලෙසෙ න පුනෙති න පච්‌චෙති න පච්‌චාගච්‌ඡති; සකදාගාමිමග්‌ගෙන යෙ කිලෙසා පහීනා…පෙ.… අනාගාමිමග්‌ගෙන යෙ කිලෙසා පහීනා… අරහත්‌තමග්‌ගෙන යෙ කිලෙසා පහීනා, තෙ කිලෙසෙ න පුනෙති න පච්‌චෙති න පච්‌චාගච්‌ඡතීති – හිත්‌වාන කාමානි යථොධිකානි, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො. තෙනාහ සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො –

    Hitvāna kāmāni yathodhikānīti. Kāmāti uddānato dve kāmā – vatthukāmā ca kilesakāmā ca…pe… ime vuccanti vatthukāmā…pe… ime vuccanti kilesakāmā. Hitvāna kāmānīti vatthukāme parijānitvā, kilesakāme pahāya pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvā. Hitvāna kāmāni yathodhikānīti sotāpattimaggena ye kilesā pahīnā, te kilese na puneti na pacceti na paccāgacchati; sakadāgāmimaggena ye kilesā pahīnā…pe… anāgāmimaggena ye kilesā pahīnā… arahattamaggena ye kilesā pahīnā, te kilese na puneti na pacceti na paccāgacchatīti – hitvāna kāmāni yathodhikāni, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –

    ‘‘පුත්‌තඤ්‌ච දාරං පිතරඤ්‌ච මාතරං, ධනානි ධඤ්‌ඤානි ච බන්‌ධවානි;

    ‘‘Puttañca dāraṃ pitarañca mātaraṃ, dhanāni dhaññāni ca bandhavāni;

    හිත්‌වාන කාමානි යථොධිකානි, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො’’ති.

    Hitvāna kāmāni yathodhikāni, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.

    147.

    147.

    සඞ්‌ගො එසො පරිත්‌තමෙත්‌ථ සොඛ්‍යං, අප්‌පස්‌සාදො දුක්‌ඛමෙත්‌ථ භිය්‍යො;

    Saṅgoeso parittamettha sokhyaṃ, appassādo dukkhamettha bhiyyo;

    ගළො එසො ඉති ඤත්‌වා මතිමා 55, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො.

    Gaḷo eso iti ñatvā matimā56, eko care khaggavisāṇakappo.

    සඞ්‌ගො එසො පරිත්‌තමෙත්‌ථ සොඛ්‍යන්‌ති සඞ්‌ගොති වා බළිසන්‌ති වා ආමිසන්‌ති වා ලග්‌ගනන්‌ති වා පලිබොධොති වා, පඤ්‌චන්‌නෙතං කාමගුණානං අධිවචනං. පරිත්‌තමෙත්‌ථ සොඛ්‍යන්‌ති වුත්‌තඤ්‌හෙතං භගවතා – ‘‘පඤ්‌චිමෙ, භික්‌ඛවෙ, කාමගුණා. කතමෙ පඤ්‌ච? චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රූපා ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා…පෙ.… කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ඵොට්‌ඨබ්‌බා ඉට්‌ඨා කන්‌තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌ච කාමගුණා. යං ඛො, භික්‌ඛවෙ, ඉමෙ පඤ්‌ච කාමගුණෙ පටිච්‌ච උප්‌පජ්‌ජති සුඛං සොමනස්‌සං, ඉදං වුච්‌චති කාමසුඛං. අප්‌පකං එතං සුඛං , පරිත්‌තකං එතං සුඛං, ථොකකං එතං සුඛං, ඔමකං එතං සුඛං, ලාමකං එතං සුඛං, ඡතුක්‌කං එතං සුඛ’’න්‌ති – සඞ්‌ගො එසො පරිත්‌තමෙත්‌ථ සොඛ්‍යං.

    Saṅgo eso parittamettha sokhyanti saṅgoti vā baḷisanti vā āmisanti vā laggananti vā palibodhoti vā, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ. Parittamettha sokhyanti vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘pañcime, bhikkhave, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā…pe… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā. Ime kho, bhikkhave, pañca kāmaguṇā. Yaṃ kho, bhikkhave, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, idaṃ vuccati kāmasukhaṃ. Appakaṃ etaṃ sukhaṃ , parittakaṃ etaṃ sukhaṃ, thokakaṃ etaṃ sukhaṃ, omakaṃ etaṃ sukhaṃ, lāmakaṃ etaṃ sukhaṃ, chatukkaṃ etaṃ sukha’’nti – saṅgo eso parittamettha sokhyaṃ.

    අප්‌පස්‌සාදො දුක්‌ඛමෙත්‌ථ භිය්‍යොති අප්‌පස්‌සාදා කාමා වුත්‌තා භගවතා 57 බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා 58; ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යො. අට්‌ඨිකඞ්‌කලූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා, මංසපෙසූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා, තිණුක්‌කූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා, අඞ්‌ගාරකාසූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා , සුපිනකූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා, යාචිතකූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා, රුක්‌ඛඵලූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා, අසිසූනූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා, සත්‌තිසූලූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා, සප්‌පසිරූපමා කාමා වුත්‌තා භගවතා බහුදුක්‌ඛා බහුපායාසා, ආදීනවො එත්‌ථ භිය්‍යොති – අප්‌පස්‌සාදො දුක්‌ඛමෙත්‌ථ භිය්‍යො.

    Appassādo dukkhamettha bhiyyoti appassādā kāmā vuttā bhagavatā 59 bahudukkhā bahupāyāsā 60; ādīnavo ettha bhiyyo. Aṭṭhikaṅkalūpamā kāmā vuttā bhagavatā, maṃsapesūpamā kāmā vuttā bhagavatā, tiṇukkūpamā kāmā vuttā bhagavatā, aṅgārakāsūpamā kāmā vuttā bhagavatā , supinakūpamā kāmā vuttā bhagavatā, yācitakūpamā kāmā vuttā bhagavatā, rukkhaphalūpamā kāmā vuttā bhagavatā, asisūnūpamā kāmā vuttā bhagavatā, sattisūlūpamā kāmā vuttā bhagavatā, sappasirūpamā kāmā vuttā bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyoti – appassādo dukkhamettha bhiyyo.

    ගළො එසො ඉති ඤත්‌වා මතිමාති ගළොති වා බළිසන්‌ති වා ආමිසන්‌ති වා ලග්‌ගනන්‌ති වා බන්‌ධනන්‌ති වා පලිබොධොති වා, පඤ්‌චන්‌නෙතං කාමගුණානං අධිවචනං. ඉතීති පදසන්‌ධි පදසංසග්‌ගො පදපාරිපූරී අක්‌ඛරසමවායො බ්‍යඤ්‌ජනසිලිට්‌ඨතා පදානුපුබ්‌බතාපෙතං ඉතීති. මතිමාති පණ්‌ඩිතො පඤ්‌ඤවා බුද්‌ධිමා ඤාණී විභාවී මෙධාවී. ගළො එසො ඉති ඤත්‌වා මතිමාති මතිමා ගළොති ඤත්‌වා බළිසන්‌ති ඤත්‌වා ආමිසං ති ඤත්‌වා ලග්‌ගනන්‌ති ඤත්‌වා බන්‌ධනන්‌ති ඤත්‌වා පලිබොධොති ඤත්‌වා ජානිත්‌වා තුලයිත්‌වා තීරයිත්‌වා විභාවයිත්‌වා විභූතං කත්‌වාති – ගළො එසො ඉති ඤත්‌වා මතිමා, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො. තෙනාහ සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො –

    Gaḷo eso iti ñatvā matimāti gaḷoti vā baḷisanti vā āmisanti vā laggananti vā bandhananti vā palibodhoti vā, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ. Itīti padasandhi padasaṃsaggo padapāripūrī akkharasamavāyo byañjanasiliṭṭhatā padānupubbatāpetaṃ itīti. Matimāti paṇḍito paññavā buddhimā ñāṇī vibhāvī medhāvī. Gaḷo eso iti ñatvā matimāti matimā gaḷoti ñatvā baḷisanti ñatvā āmisaṃ ti ñatvā laggananti ñatvā bandhananti ñatvā palibodhoti ñatvā jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvāti – gaḷo eso iti ñatvā matimā, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –

    ‘‘සඞ්‌ගො එසො පරිත්‌තමෙත්‌ථ සොඛ්‍යං, අප්‌පස්‌සාදො දුක්‌ඛමෙත්‌ථ භිය්‍යො;

    ‘‘Saṅgo eso parittamettha sokhyaṃ, appassādo dukkhamettha bhiyyo;

    ගළො එසො ඉති ඤත්‌වා මතිමා, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො’’ති.

    Gaḷo eso iti ñatvā matimā, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.

    148.

    148.

    සන්‌දාලයිත්‌වාන සංයොජනානි, ජාලංව භෙත්‌වා සලිලම්‌බුචාරී;

    Sandālayitvāna saṃyojanāni, jālaṃva bhetvā salilambucārī;

    අග්‌ගීව දඩ්‌ඪං අනිවත්‌තමානො, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො.

    Aggīva daḍḍhaṃ anivattamāno, eko care khaggavisāṇakappo.

    සන්‌දාලයිත්‌වාන සංයොජනානීති දස සංයොජනානි – කාමරාගසංයොජනං, පටිඝසංයොජනං, මානසංයොජනං, දිට්‌ඨිසංයොජනං, විචිකිච්‌ඡාසංයොජනං, සීලබ්‌බතපරාමාසසංයොජනං, භවරාගසංයොජනං, ඉස්‌සාසංයොජනං, මච්‌ඡරියසංයොජනං, අවිජ්‌ජාසංයොජනං. සන්‌දාලයිත්‌වාන සංයොජනානීති දස සංයොජනානි දාලයිත්‌වා සන්‌දාලයිත්‌වා පජහිත්‌වා විනොදෙත්‌වා බ්‍යන්‌තීකරිත්‌වා අනභාවං ගමෙත්‌වාති – සන්‌දාලයිත්‌වාන සංයොජනානි.

    Sandālayitvāna saṃyojanānīti dasa saṃyojanāni – kāmarāgasaṃyojanaṃ, paṭighasaṃyojanaṃ, mānasaṃyojanaṃ, diṭṭhisaṃyojanaṃ, vicikicchāsaṃyojanaṃ, sīlabbataparāmāsasaṃyojanaṃ, bhavarāgasaṃyojanaṃ, issāsaṃyojanaṃ, macchariyasaṃyojanaṃ, avijjāsaṃyojanaṃ. Sandālayitvāna saṃyojanānīti dasa saṃyojanāni dālayitvā sandālayitvā pajahitvā vinodetvā byantīkaritvā anabhāvaṃ gametvāti – sandālayitvāna saṃyojanāni.

    ජාලංව භෙත්‌වා සලිලම්‌බුචාරීති ජාලං වුච්‌චති සුත්‌තජාලං. සලිලං වුච්‌චති උදකං. අම්‌බුචාරී වුච්‌චති මච්‌ඡො. යථා මච්‌ඡො ජාලං භින්‌දිත්‌වා පභින්‌දිත්‌වා දාලයිත්‌වා පදාලයිත්‌වා සම්‌පදාලයිත්‌වා චරති විහරති ඉරියති වත්‌තෙති පාලෙති යපෙති යාපෙති, එවමෙව ද්‌වෙ ජාලා – තණ්‌හාජාලඤ්‌ච දිට්‌ඨිජාලඤ්‌ච…පෙ.… ඉදං තණ්‌හාජාලං…පෙ.… ඉදං දිට්‌ඨිජාලං. තස්‌ස පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධස්‌ස තණ්‌හාජාලං පහීනං, දිට්‌ඨිජාලං පටිනිස්‌සට්‌ඨං. තණ්‌හාජාලස්‌ස පහීනත්‌තා දිට්‌ඨිජාලස්‌ස පටිනිස්‌සට්‌ඨත්‌තා සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො රූපෙ න සජ්‌ජති සද්‌දෙ න සජ්‌ජති ගන්‌ධෙ න සජ්‌ජති…පෙ.… දිට්‌ඨසුතමුතවිඤ්‌ඤාතබ්‌බෙසු ධම්‌මෙසු න සජ්‌ජති න ගණ්‌හාති න බජ්‌ඣති න පලිබජ්‌ඣති, නික්‌ඛන්‌තො නිස්‌සටො විප්‌පමුත්‌තො විසඤ්‌ඤුත්‌තො විමරියාදිකතෙන චෙතසා විහරතීති – ජාලංව භෙත්‌වා සලිලම්‌බුචාරී.

    Jālaṃva bhetvā salilambucārīti jālaṃ vuccati suttajālaṃ. Salilaṃ vuccati udakaṃ. Ambucārī vuccati maccho. Yathā maccho jālaṃ bhinditvā pabhinditvā dālayitvā padālayitvā sampadālayitvā carati viharati iriyati vatteti pāleti yapeti yāpeti, evameva dve jālā – taṇhājālañca diṭṭhijālañca…pe… idaṃ taṇhājālaṃ…pe… idaṃ diṭṭhijālaṃ. Tassa paccekasambuddhassa taṇhājālaṃ pahīnaṃ, diṭṭhijālaṃ paṭinissaṭṭhaṃ. Taṇhājālassa pahīnattā diṭṭhijālassa paṭinissaṭṭhattā so paccekasambuddho rūpe na sajjati sadde na sajjati gandhe na sajjati…pe… diṭṭhasutamutaviññātabbesu dhammesu na sajjati na gaṇhāti na bajjhati na palibajjhati, nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti – jālaṃva bhetvā salilambucārī.

    අග්‌ගීව දඩ්‌ඪං අනිවත්‌තමානොති යථා අග්‌ගි තිණකට්‌ඨුපාදානං දහන්‌තො ගච්‌ඡති අනිවත්‌තන්‌තො, එවමෙව තස්‌ස පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධස්‌ස සොතාපත්‌තිමග්‌ගෙන යෙ කිලෙසා පහීනා තෙ කිලෙසෙ න පුනෙති න පච්‌චෙති න පච්‌චාගච්‌ඡති, සකදාගාමිමග්‌ගෙන…පෙ.… අනාගාමිමග්‌ගෙන… අරහත්‌තමග්‌ගෙන යෙ කිලෙසා පහීනා තෙ කිලෙසෙ න පුනෙති න පච්‌චෙති න පච්‌චාගච්‌ඡතීති – අග්‌ගීව දඩ්‌ඪං අනිවත්‌තමානො, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො. තෙනාහ සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො –

    Aggīvadaḍḍhaṃ anivattamānoti yathā aggi tiṇakaṭṭhupādānaṃ dahanto gacchati anivattanto, evameva tassa paccekasambuddhassa sotāpattimaggena ye kilesā pahīnā te kilese na puneti na pacceti na paccāgacchati, sakadāgāmimaggena…pe… anāgāmimaggena… arahattamaggena ye kilesā pahīnā te kilese na puneti na pacceti na paccāgacchatīti – aggīva daḍḍhaṃ anivattamāno, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –

    ‘‘සන්‌දාලයිත්‌වාන සංයොජනානි, ජාලංව භෙත්‌වා සලිලම්‌බුචාරී;

    ‘‘Sandālayitvāna saṃyojanāni, jālaṃva bhetvā salilambucārī;

    අග්‌ගීව දඩ්‌ඪං අනිවත්‌තමානො, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො’’ති.

    Aggīva daḍḍhaṃ anivattamāno, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.

    149.

    149.

    ඔක්‌ඛිත්‌තචක්‌ඛු න ච පාදලොලො, ගුත්‌තින්‌ද්‍රියො රක්‌ඛිතමානසානො;

    Okkhittacakkhu na ca pādalolo,guttindriyo rakkhitamānasāno;

    අනවස්‌සුතො අපරිඩය්‌හමානො 61, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො.

    Anavassuto apariḍayhamāno62, eko care khaggavisāṇakappo.

    ඔක්‌ඛිත්‌තචක්‌ඛු න ච පාදලොලොති කථං ඛිත්‌තචක්‌ඛු හොති? ඉධෙකච්‌චො භික්‌ඛු 63 චක්‌ඛුලොලො චක්‌ඛුලොලියෙන සමන්‌නාගතො හොති. අදිට්‌ඨං දක්‌ඛිතබ්‌බං දිට්‌ඨං සමතික්‌කමිතබ්‌බන්‌ති – ආරාමෙන ආරාමං උය්‍යානෙන උය්‍යානං ගාමෙන ගාමං නිගමෙන නිගමං නගරෙන නගරං රට්‌ඨෙන රට්‌ඨං ජනපදෙන ජනපදං දීඝචාරිකං අනවට්‌ඨිතචාරිකං 64 අනුයුත්‌තො හොති රූපදස්‌සනාය. එවං ඛිත්‌තචක්‌ඛු හොති.

    Okkhittacakkhu na ca pādaloloti kathaṃ khittacakkhu hoti? Idhekacco bhikkhu 65 cakkhulolo cakkhuloliyena samannāgato hoti. Adiṭṭhaṃ dakkhitabbaṃ diṭṭhaṃ samatikkamitabbanti – ārāmena ārāmaṃ uyyānena uyyānaṃ gāmena gāmaṃ nigamena nigamaṃ nagarena nagaraṃ raṭṭhena raṭṭhaṃ janapadena janapadaṃ dīghacārikaṃ anavaṭṭhitacārikaṃ 66 anuyutto hoti rūpadassanāya. Evaṃ khittacakkhu hoti.

    අථ වා, භික්‌ඛු අන්‌තරඝරං පවිට්‌ඨො වීථිං පටිපන්‌නො අසංවුතො ගච්‌ඡති. හත්‌ථිං ඔලොකෙන්‌තො අස්‌සං ඔලොකෙන්‌තො රථං ඔලොකෙන්‌තො පත්‌තිං ඔලොකෙන්‌තො කුමාරකෙ ඔලොකෙන්‌තො කුමාරිකායො ඔලොකෙන්‌තො ඉත්‌ථියො ඔලොකෙන්‌තො පුරිසෙ ඔලොකෙන්‌තො අන්‌තරාපණං ඔලොකෙන්‌තො ඝරමුඛානි ඔලොකෙන්‌තො උද්‌ධං ඔලොකෙන්‌තො අධො ඔලොකෙන්‌තො දිසාවිදිසං විපෙක්‌ඛමානො 67 ගච්‌ඡති. එවම්‌පි ඛිත්‌තචක්‌ඛු හොති.

    Atha vā, bhikkhu antaragharaṃ paviṭṭho vīthiṃ paṭipanno asaṃvuto gacchati. Hatthiṃ olokento assaṃ olokento rathaṃ olokento pattiṃ olokento kumārake olokento kumārikāyo olokento itthiyo olokento purise olokento antarāpaṇaṃ olokento gharamukhāni olokento uddhaṃ olokento adho olokento disāvidisaṃ vipekkhamāno 68 gacchati. Evampi khittacakkhu hoti.

    අථ වා, භික්‌ඛු චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති අනුබ්‍යඤ්‌ජනග්‌ගාහී. යත්‌වාධිකරණමෙනං චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්‌තං අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අන්‌වාස්‌සවෙය්‍යුං, තස්‌ස සංවරාය න පටිපජ්‌ජති, න රක්‌ඛති චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං, චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියෙ න සංවරං ආපජ්‌ජති. එවම්‌පි ඛිත්‌තචක්‌ඛු හොති.

    Atha vā, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye na saṃvaraṃ āpajjati. Evampi khittacakkhu hoti.

    යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං විසූකදස්‌සනං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – නච්‌චං ගීතං වාදිතං පෙක්‌ඛං අක්‌ඛානං පාණිස්‌සරං වෙතාළං කුම්‌භථූණං සොභනකං 69 චණ්‌ඩාලං වංසං ධොවනං හත්‌ථියුද්‌ධං අස්‌සයුද්‌ධං මහිංසයුද්‌ධං 70 උසභයුද්‌ධං අජයුද්‌ධං මෙණ්‌ඩයුද්‌ධං කුක්‌කුටයුද්‌ධං වට්‌ටකයුද්‌ධං දණ්‌ඩයුද්‌ධං මුට්‌ඨියුද්‌ධං නිබ්‌බුද්‌ධං උය්‍යොධිකං බලග්‌ගං සෙනාබ්‍යූහං අනීකදස්‌සනං ඉති වා. ඉති එවරූපං විසූකදස්‌සනං අනුයුත්‌තො හොති. එවම්‌පි ඛිත්‌තචක්‌ඛු හොති.

    Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ visūkadassanaṃ anuyuttā viharanti, seyyathidaṃ – naccaṃ gītaṃ vāditaṃ pekkhaṃ akkhānaṃ pāṇissaraṃ vetāḷaṃ kumbhathūṇaṃ sobhanakaṃ 71 caṇḍālaṃ vaṃsaṃ dhovanaṃ hatthiyuddhaṃ assayuddhaṃ mahiṃsayuddhaṃ 72 usabhayuddhaṃ ajayuddhaṃ meṇḍayuddhaṃ kukkuṭayuddhaṃ vaṭṭakayuddhaṃ daṇḍayuddhaṃ muṭṭhiyuddhaṃ nibbuddhaṃ uyyodhikaṃ balaggaṃ senābyūhaṃ anīkadassanaṃ iti vā. Iti evarūpaṃ visūkadassanaṃ anuyutto hoti. Evampi khittacakkhu hoti.

    කථං ඔක්‌ඛිත්‌තචක්‌ඛු හොති? ඉධෙකච්‌චො භික්‌ඛු න චක්‌ඛුලොලො න චක්‌ඛුලොලියෙන සමන්‌නාගතො හොති. අදිට්‌ඨං දක්‌ඛිතබ්‌බං දිට්‌ඨං සමතික්‌කමිතබ්‌බන්‌ති – න ආරාමෙන ආරාමං න උය්‍යානෙන උය්‍යානං න ගාමෙන ගාමං න නිගමෙන නිගමං න නගරෙන නගරං න රට්‌ඨෙන රට්‌ඨං න ජනපදෙන ජනපදං දීඝචාරිකං අනවට්‌ඨිතචාරිකං අනුයුත්‌තො හොති රූපදස්‌සනාය. එවං ඔක්‌ඛිත්‌තචක්‌ඛු හොති.

    Kathaṃ okkhittacakkhu hoti? Idhekacco bhikkhu na cakkhulolo na cakkhuloliyena samannāgato hoti. Adiṭṭhaṃ dakkhitabbaṃ diṭṭhaṃ samatikkamitabbanti – na ārāmena ārāmaṃ na uyyānena uyyānaṃ na gāmena gāmaṃ na nigamena nigamaṃ na nagarena nagaraṃ na raṭṭhena raṭṭhaṃ na janapadena janapadaṃ dīghacārikaṃ anavaṭṭhitacārikaṃ anuyutto hoti rūpadassanāya. Evaṃ okkhittacakkhu hoti.

    අථ වා, භික්‌ඛු අන්‌තරඝරං පවිට්‌ඨො වීථිං පටිපන්‌නො සංවුතො ගච්‌ඡති. න හත්‌ථිං ඔලොකෙන්‌තො න අස්‌සං ඔලොකෙන්‌තො න රථං ඔලොකෙන්‌තො න පත්‌තිං ඔලොකෙන්‌තො න කුමාරකෙ ඔලොකෙන්‌තො න කුමාරිකායො ඔලොකෙන්‌තො න ඉත්‌ථියො ඔලොකෙන්‌තො න පුරිසෙ ඔලොකෙන්‌තො න අන්‌තරාපණං ඔලොකෙන්‌තො න ඝරමුඛානි ඔලොකෙන්‌තො න උද්‌ධං ඔලොකෙන්‌තො න අධො ඔලොකෙන්‌තො න දිසාවිදිසං විපෙක්‌ඛමානො ගච්‌ඡති. එවම්‌පි ඔක්‌ඛිත්‌තචක්‌ඛු හොති.

    Atha vā, bhikkhu antaragharaṃ paviṭṭho vīthiṃ paṭipanno saṃvuto gacchati. Na hatthiṃ olokento na assaṃ olokento na rathaṃ olokento na pattiṃ olokento na kumārake olokento na kumārikāyo olokento na itthiyo olokento na purise olokento na antarāpaṇaṃ olokento na gharamukhāni olokento na uddhaṃ olokento na adho olokento na disāvidisaṃ vipekkhamāno gacchati. Evampi okkhittacakkhu hoti.

    අථ වා, භික්‌ඛු චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා න නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති නානුබ්‍යඤ්‌ජනග්‌ගාහී. යත්‌වාධිකරණමෙනං චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්‌තං අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අන්‌වාස්‌සවෙය්‍යුං, තස්‌ස සංවරාය පටිපජ්‌ජති, රක්‌ඛති චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං, චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියෙ සංවරං ආපජ්‌ජති. එවම්‌පි ඔක්‌ඛිත්‌තචක්‌ඛු හොති.

    Atha vā, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati. Evampi okkhittacakkhu hoti.

    යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං විසූකදස්‌සනං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – නච්‌චං ගීතං වාදිතං…පෙ.… අනීකදස්‌සනං ඉති වා. ඉති එවරූපා විසූකදස්‌සනා පටිවිරතො. එවම්‌පි ඔක්‌ඛිත්‌තචක්‌ඛු හොති.

    Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ visūkadassanaṃ anuyuttā viharanti, seyyathidaṃ – naccaṃ gītaṃ vāditaṃ…pe… anīkadassanaṃ iti vā. Iti evarūpā visūkadassanā paṭivirato. Evampi okkhittacakkhu hoti.

    න ච පාදලොලොති කථං පාදලොලො හොති? ඉධෙකච්‌චො භික්‌ඛු පාදලොලො පාදලොලියෙන සමන්‌නාගතො හොති – ආරාමෙන ආරාමං උය්‍යානෙන උය්‍යානං ගාමෙන ගාමං නිගමෙන නිගමං නගරෙන නගරං රට්‌ඨෙන රට්‌ඨං ජනපදෙන ජනපදං දීඝචාරිකං අනවට්‌ඨිතචාරිකං අනුයුත්‌තො හොති. එවම්‌පි පාදලොලො හොති.

    Na ca pādaloloti kathaṃ pādalolo hoti? Idhekacco bhikkhu pādalolo pādaloliyena samannāgato hoti – ārāmena ārāmaṃ uyyānena uyyānaṃ gāmena gāmaṃ nigamena nigamaṃ nagarena nagaraṃ raṭṭhena raṭṭhaṃ janapadena janapadaṃ dīghacārikaṃ anavaṭṭhitacārikaṃ anuyutto hoti. Evampi pādalolo hoti.

    අථ වා, භික්‌ඛු අන්‌තොසඞ්‌ඝාරාමෙ 73 පාදලොලො පාදලොලියෙන සමන්‌නාගතො හොති, න අත්‌ථහෙතු න කාරණහෙතු උද්‌ධතො අවූපසන්‌තචිත්‌තො පරිවෙණතො පරිවෙණං ගච්‌ඡති, විහාරතො විහාරං ගච්‌ඡති, අඩ්‌ඪයොගතො අඩ්‌ඪයොගං ගච්‌ඡති, පාසාදතො පාසාදං ගච්‌ඡති, හම්‌මියතො හම්‌මියං ගච්‌ඡති, ගුහතො ගුහං ගච්‌ඡති, ලෙණතො ලෙණං ගච්‌ඡති, කුටියා කුටිං ගච්‌ඡති, කූටාගාරතො කූටාගාරං ගච්‌ඡති, අට්‌ටතො අට්‌ටං ගච්‌ඡති, මාළතො මාළං ගච්‌ඡති, උද්‌දණ්‌ඩතො උද්‌දණ්‌ඩං ගච්‌ඡති 74, උපට්‌ඨානසාලතො උපට්‌ඨානසාලං ගච්‌ඡති, මණ්‌ඩපතො මණ්‌ඩපං ගච්‌ඡති, රුක්‌ඛමූලතො රුක්‌ඛමූලං ගච්‌ඡති, යත්‌ථ වා පන භික්‌ඛූ නිසීදන්‌ති වා ගච්‌ඡන්‌ති වා, තත්‌ථ එකස්‌ස වා දුතියො හොති, ද්‌වින්‌නං වා තතියො හොති, තිණ්‌ණං වා චතුත්‌ථො හොති. තත්‌ථ බහුං සම්‌ඵප්‌පලාපං පලපති, සෙය්‍යථිදං – රාජකථං චොරකථං…පෙ.… ඉති භවාභවකථං කථෙති. එවම්‌පි පාදලොලො හොති.

    Atha vā, bhikkhu antosaṅghārāme 75 pādalolo pādaloliyena samannāgato hoti, na atthahetu na kāraṇahetu uddhato avūpasantacitto pariveṇato pariveṇaṃ gacchati, vihārato vihāraṃ gacchati, aḍḍhayogato aḍḍhayogaṃ gacchati, pāsādato pāsādaṃ gacchati, hammiyato hammiyaṃ gacchati, guhato guhaṃ gacchati, leṇato leṇaṃ gacchati, kuṭiyā kuṭiṃ gacchati, kūṭāgārato kūṭāgāraṃ gacchati, aṭṭato aṭṭaṃ gacchati, māḷato māḷaṃ gacchati, uddaṇḍato uddaṇḍaṃ gacchati 76, upaṭṭhānasālato upaṭṭhānasālaṃ gacchati, maṇḍapato maṇḍapaṃ gacchati, rukkhamūlato rukkhamūlaṃ gacchati, yattha vā pana bhikkhū nisīdanti vā gacchanti vā, tattha ekassa vā dutiyo hoti, dvinnaṃ vā tatiyo hoti, tiṇṇaṃ vā catuttho hoti. Tattha bahuṃ samphappalāpaṃ palapati, seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ…pe… iti bhavābhavakathaṃ katheti. Evampi pādalolo hoti.

    න ච පාදලොලොති සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො පාදලොලියා ආරතො විරතො පටිවිරතො නික්‌ඛන්‌තො නිස්‌සටො විප්‌පමුත්‌තො විසඤ්‌ඤුත්‌තො විමරියාදිකතෙන චෙතසා පටිසල්‌ලානාරාමො හොති පටිසල්‌ලානරතො අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථමනුයුත්‌තො අනිරාකතජ්‌ඣානො විපස්‌සනාය සමන්‌නාගතො බ්‍රූහෙතා සුඤ්‌ඤාගාරං ඣායී ඣානරතො එකත්‌තමනුයුත්‌තො සදත්‌ථගරුකොති – ඔක්‌ඛිත්‌තචක්‌ඛු න ච පාදලොලො.

    Na ca pādaloloti so paccekasambuddho pādaloliyā ārato virato paṭivirato nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā paṭisallānārāmo hoti paṭisallānarato ajjhattaṃ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgāraṃ jhāyī jhānarato ekattamanuyutto sadatthagarukoti – okkhittacakkhu na ca pādalolo.

    ගුත්‌තින්‌ද්‍රියො රක්‌ඛිතමානසානොති. ගුත්‌තින්‌ද්‍රියොති සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා න නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති නානුබ්‍යඤ්‌ජනග්‌ගාහී. යත්‌වාධිකරණමෙනං චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්‌තං අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අන්‌වාස්‌සවෙය්‍යුං, තස්‌ස සංවරාය පටිපජ්‌ජති, රක්‌ඛති චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං, චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියෙ සංවරං ආපජ්‌ජති. සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා…පෙ.… ඝානෙන ගන්‌ධං ඝායිත්‌වා… ජිව්‌හාය රසං සායිත්‌වා… කායෙන ඵොට්‌ඨබ්‌බං ඵුසිත්‌වා … මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය න නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති නානුබ්‍යඤ්‌ජනග්‌ගාහී . යත්‌වාධිකරණමෙනං මනින්‌ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්‌තං අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අන්‌වාස්‌සවෙය්‍යුං, තස්‌ස සංවරාය පටිපජ්‌ජති, රක්‌ඛති මනින්‌ද්‍රියං, මනින්‌ද්‍රියෙ සංවරං ආපජ්‌ජතීති – ගුත්‌තින්‌ද්‍රියො. රක්‌ඛිතමානසානොති ගොපිතමානසානොති – ගුත්‌තින්‌ද්‍රියො රක්‌ඛිතමානසානො.

    Guttindriyorakkhitamānasānoti. Guttindriyoti so paccekasambuddho cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā … manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī . Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjatīti – guttindriyo. Rakkhitamānasānoti gopitamānasānoti – guttindriyo rakkhitamānasāno.

    අනවස්‌සුතො පරිඩය්‌හමානොති වුත්‌තඤ්‌හෙතං ආයස්‌මතා මහාමොග්‌ගල්‌ලානෙන – ‘‘අවස්‌සුතපරියායඤ්‌ච 77 වො, ආවුසො, දෙසෙස්‌සාමි අනවස්‌සුතපරියායඤ්‌ච. තං සුණාථ, සාධුකං මනසිකරොථ; භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවමාවුසො’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ ආයස්‌මතො මහාමොග්‌ගල්‌ලානස්‌ස පච්‌චස්‌සොසුං. ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානො 78 එතදවොච –

    Anavassuto pariḍayhamānoti vuttañhetaṃ āyasmatā mahāmoggallānena – ‘‘avassutapariyāyañca 79 vo, āvuso, desessāmi anavassutapariyāyañca. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato mahāmoggallānassa paccassosuṃ. Āyasmā mahāmoggallāno 80 etadavoca –

    ‘‘කථං චාවුසො, අවස්‌සුතො හොති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා පියරූපෙ රූපෙ අධිමුච්‌චති, අප්‌පියරූපෙ රූපෙ බ්‍යාපජ්‌ජති, අනුපට්‌ඨිතකායස්‌සති 81 ච විහරති පරිත්‌තචෙතසො. තඤ්‌ච චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං යථාභූතං නප්‌පජානාති, යත්‌ථස්‌ස 82 තෙ උප්‌පන්‌නා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අපරිසෙසා නිරුජ්‌ඣන්‌ති. සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා…පෙ.… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය පියරූපෙ ධම්‌මෙ අධිමුච්‌චති, අප්‌පියරූපෙ ධම්‌මෙ බ්‍යාපජ්‌ජති, අනුපට්‌ඨිතකායස්‌සති ච විහරති පරිත්‌තචෙතසො. තඤ්‌ච චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං යථාභූතං නප්‌පජානාති, යත්‌ථස්‌ස තෙ උප්‌පන්‌නා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අපරිසෙසා නිරුජ්‌ඣන්‌ති. අයං වුච්‌චතාවුසො, භික්‌ඛු අවස්‌සුතො චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු රූපෙසු…පෙ.… අවස්‌සුතො මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු ධම්‌මෙසු. එවංවිහාරිං චාවුසො, භික්‌ඛුං චක්‌ඛුතො චෙපි නං මාරො උපසඞ්‌කමති, ලභෙථෙව 83 මාරො ඔතාරං ලභෙථ 84 මාරො ආරම්‌මණං, සොතතො චෙපි නං…පෙ.… මනතො චෙපි නං මාරො උපසඞ්‌කමති, ලභෙථෙව මාරො ඔතාරං ලභෙථ මාරො ආරම්‌මණං.

    ‘‘Kathaṃ cāvuso, avassuto hoti? Idhāvuso, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā piyarūpe rūpe adhimuccati, appiyarūpe rūpe byāpajjati, anupaṭṭhitakāyassati 85 ca viharati parittacetaso. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti, yatthassa 86 te uppannā pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti. Sotena saddaṃ sutvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya piyarūpe dhamme adhimuccati, appiyarūpe dhamme byāpajjati, anupaṭṭhitakāyassati ca viharati parittacetaso. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti, yatthassa te uppannā pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti. Ayaṃ vuccatāvuso, bhikkhu avassuto cakkhuviññeyyesu rūpesu…pe… avassuto manoviññeyyesu dhammesu. Evaṃvihāriṃ cāvuso, bhikkhuṃ cakkhuto cepi naṃ māro upasaṅkamati, labhetheva 87 māro otāraṃ labhetha 88 māro ārammaṇaṃ, sotato cepi naṃ…pe… manato cepi naṃ māro upasaṅkamati, labhetheva māro otāraṃ labhetha māro ārammaṇaṃ.

    ‘‘සෙය්‍යථාපි, ආවුසො, නළාගාරං වා තිණාගාරං වා සුක්‌ඛං කොළාපං 89 තෙරොවස්‌සිකං. පුරත්‌ථිමාය චෙපි නං දිසාය පුරිසො ආදිත්‌තාය තිණුක්‌කාය උපසඞ්‌කමෙය්‍ය, ලභෙථෙව අග්‌ගි ඔතාරං ලභෙථ අග්‌ගි ආරම්‌මණං; පච්‌ඡිමාය චෙපි නං දිසාය…පෙ.… උත්‌තරාය චෙපි නං දිසාය… දක්‌ඛිණාය චෙපි නං දිසාය… හෙට්‌ඨිමතො 90 චෙපි නං දිසාය… උපරිමතො 91 චෙපි නං දිසාය… යතො කුතොචි චෙපි නං පුරිසො ආදිත්‌තාය තිණුක්‌කාය උපසඞ්‌කමෙය්‍ය, ලභෙථෙව අග්‌ගි ඔතාරං ලභෙථ අග්‌ගි ආරම්‌මණං. එවමෙව ඛො, ආවුසො, එවංවිහාරිං භික්‌ඛුං චක්‌ඛුතො චෙපි නං මාරො උපසඞ්‌කමති, ලභෙථෙව මාරො ඔතාරං ලභෙථ මාරො ආරම්‌මණං, සොතතො චෙපි නං…පෙ.… මනතො චෙපි නං මාරො උපසඞ්‌කමති, ලභෙථෙව මාරො ඔතාරං ලභෙථ මාරො ආරම්‌මණං.

    ‘‘Seyyathāpi, āvuso, naḷāgāraṃ vā tiṇāgāraṃ vā sukkhaṃ koḷāpaṃ 92 terovassikaṃ. Puratthimāya cepi naṃ disāya puriso ādittāya tiṇukkāya upasaṅkameyya, labhetheva aggi otāraṃ labhetha aggi ārammaṇaṃ; pacchimāya cepi naṃ disāya…pe… uttarāya cepi naṃ disāya… dakkhiṇāya cepi naṃ disāya… heṭṭhimato 93 cepi naṃ disāya… uparimato 94 cepi naṃ disāya… yato kutoci cepi naṃ puriso ādittāya tiṇukkāya upasaṅkameyya, labhetheva aggi otāraṃ labhetha aggi ārammaṇaṃ. Evameva kho, āvuso, evaṃvihāriṃ bhikkhuṃ cakkhuto cepi naṃ māro upasaṅkamati, labhetheva māro otāraṃ labhetha māro ārammaṇaṃ, sotato cepi naṃ…pe… manato cepi naṃ māro upasaṅkamati, labhetheva māro otāraṃ labhetha māro ārammaṇaṃ.

    ‘‘එවංවිහාරිං චාවුසො, භික්‌ඛුං රූපා අධිභංසු 95, න භික්‌ඛු රූපෙ අධිභොසි; සද්‌දා භික්‌ඛුං අධිභංසු, න භික්‌ඛු සද්‌දෙ අධිභොසි; ගන්‌ධා භික්‌ඛුං අධිභංසු, න භික්‌ඛු ගන්‌ධෙ අධිභොසි; රසා භික්‌ඛුං අධිභංසු, න භික්‌ඛු රසෙ අධිභොසි; ඵොට්‌ඨබ්‌බා භික්‌ඛුං අධිභංසු, න භික්‌ඛු ඵොට්‌ඨබ්‌බෙ අධිභොසි; ධම්‌මා භික්‌ඛුං අධිභංසු, න භික්‌ඛු ධම්‌මෙ අධිභොසි. අයං වුච්‌චතාවුසො, භික්‌ඛු රූපාධිභූතො සද්‌දාධිභූතො ගන්‌ධාධිභූතො රසාධිභූතො ඵොට්‌ඨබ්‌බාධිභූතො ධම්‌මාධිභූතො අධිභූ අනධිභූතො අධිභංසු නං පාපකා අකුසලා ධම්‌මා සංකිලෙසිකා පොනොභවිකා සදරා දුක්‌ඛවිපාකා ආයතිං ජාතිජරාමරණියා. එවං ඛො, ආවුසො, අවස්‌සුතො හොති.

    ‘‘Evaṃvihāriṃ cāvuso, bhikkhuṃ rūpā adhibhaṃsu 96, na bhikkhu rūpe adhibhosi; saddā bhikkhuṃ adhibhaṃsu, na bhikkhu sadde adhibhosi; gandhā bhikkhuṃ adhibhaṃsu, na bhikkhu gandhe adhibhosi; rasā bhikkhuṃ adhibhaṃsu, na bhikkhu rase adhibhosi; phoṭṭhabbā bhikkhuṃ adhibhaṃsu, na bhikkhu phoṭṭhabbe adhibhosi; dhammā bhikkhuṃ adhibhaṃsu, na bhikkhu dhamme adhibhosi. Ayaṃ vuccatāvuso, bhikkhu rūpādhibhūto saddādhibhūto gandhādhibhūto rasādhibhūto phoṭṭhabbādhibhūto dhammādhibhūto adhibhū anadhibhūto adhibhaṃsu naṃ pāpakā akusalā dhammā saṃkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā. Evaṃ kho, āvuso, avassuto hoti.

    ‘‘කථං චාවුසො, අනවස්‌සුතො හොති? ඉධාවුසො, භික්‌ඛු චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා පියරූපෙ රූපෙ නාධිමුච්‌චති, අප්‌පියරූපෙ රූපෙ න බ්‍යාපජ්‌ජති, උපට්‌ඨිතකායස්‌සති ච විහරති අප්‌පමාණචෙතසො. තඤ්‌ච චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං යථාභූතං පජානාති, යත්‌ථස්‌ස තෙ උප්‌පන්‌නා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අපරිසෙසා නිරුජ්‌ඣන්‌ති; සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා…පෙ.… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය පියරූපෙ ධම්‌මෙ නාධිමුච්‌චති, අප්‌පියරූපෙ ධම්‌මෙ න බ්‍යාපජ්‌ජති, උපට්‌ඨිතකායස්‌සති ච විහරති අප්‌පමාණචෙතසො. තඤ්‌ච චෙතොවිමුත්‌තිං පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිං යථාභූතං පජානාති, යත්‌ථස්‌ස තෙ උප්‌පන්‌නා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අපරිසෙසා නිරුජ්‌ඣන්‌ති. අයං වුච්‌චතාවුසො, භික්‌ඛු අනවස්‌සුතො චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු රූපෙසු…පෙ.… අනවස්‌සුතො මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යෙසු ධම්‌මෙසු. එවංවිහාරිං චාවුසො, භික්‌ඛුං චක්‌ඛුතො චෙපි නං මාරො උපසඞ්‌කමති, නෙව ලභෙථ මාරො ඔතාරං, න ලභෙථ මාරො ආරම්‌මණං; සොතතො චෙපි නං…පෙ.… මනතො චෙපි නං මාරො උපසඞ්‌කමති, නෙව ලභෙථ මාරො ඔතාරං, න ලභෙථ මාරො ආරම්‌මණං.

    ‘‘Kathaṃ cāvuso, anavassuto hoti? Idhāvuso, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā piyarūpe rūpe nādhimuccati, appiyarūpe rūpe na byāpajjati, upaṭṭhitakāyassati ca viharati appamāṇacetaso. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti, yatthassa te uppannā pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti; sotena saddaṃ sutvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya piyarūpe dhamme nādhimuccati, appiyarūpe dhamme na byāpajjati, upaṭṭhitakāyassati ca viharati appamāṇacetaso. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti, yatthassa te uppannā pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti. Ayaṃ vuccatāvuso, bhikkhu anavassuto cakkhuviññeyyesu rūpesu…pe… anavassuto manoviññeyyesu dhammesu. Evaṃvihāriṃ cāvuso, bhikkhuṃ cakkhuto cepi naṃ māro upasaṅkamati, neva labhetha māro otāraṃ, na labhetha māro ārammaṇaṃ; sotato cepi naṃ…pe… manato cepi naṃ māro upasaṅkamati, neva labhetha māro otāraṃ, na labhetha māro ārammaṇaṃ.

    ‘‘සෙය්‍යථාපි, ආවුසො, කූටාගාරා වා කූටාගාරසාලා 97 වා බහලමත්‌තිකා අද්‌දාවලෙපනා 98 පුරත්‌ථිමාය චෙපි නං දිසාය පුරිසො ආදිත්‌තාය තිණුක්‌කාය උපසඞ්‌කමෙය්‍ය, නෙව ලභෙථ අග්‌ගි ඔතාරං, න ලභෙථ අග්‌ගි ආරම්‌මණං; පච්‌ඡිමාය චෙපි නං දිසාය… උත්‌තරාය චෙපි නං දිසාය… දක්‌ඛිණාය චෙපි නං දිසාය… හෙට්‌ඨිමතො චෙපි නං දිසාය… උපරිමතො චෙපි නං දිසාය… යතො කුතොචි චෙපි නං පුරිසො ආදිත්‌තාය තිණුක්‌කාය උපසඞ්‌කමෙය්‍ය, නෙව ලභෙථ අග්‌ගි ඔතාරං න ලභෙථ අග්‌ගි ආරම්‌මණං. එවමෙව ඛො, ආවුසො, එවංවිහාරිං භික්‌ඛුං චක්‌ඛුතො චෙපි නං මාරො උපසඞ්‌කමති, නෙව ලභෙථ මාරො ඔතාරං න ලභෙථ මාරො ආරම්‌මණං; සොතතො චෙපි නං…පෙ.… මනතො චෙපි නං මාරො උපසඞ්‌කමති නෙව ලභෙථ මාරො ඔතාරං න ලභෙථ මාරො ආරම්‌මණං.

    ‘‘Seyyathāpi, āvuso, kūṭāgārā vā kūṭāgārasālā 99 vā bahalamattikā addāvalepanā 100 puratthimāya cepi naṃ disāya puriso ādittāya tiṇukkāya upasaṅkameyya, neva labhetha aggi otāraṃ, na labhetha aggi ārammaṇaṃ; pacchimāya cepi naṃ disāya… uttarāya cepi naṃ disāya… dakkhiṇāya cepi naṃ disāya… heṭṭhimato cepi naṃ disāya… uparimato cepi naṃ disāya… yato kutoci cepi naṃ puriso ādittāya tiṇukkāya upasaṅkameyya, neva labhetha aggi otāraṃ na labhetha aggi ārammaṇaṃ. Evameva kho, āvuso, evaṃvihāriṃ bhikkhuṃ cakkhuto cepi naṃ māro upasaṅkamati, neva labhetha māro otāraṃ na labhetha māro ārammaṇaṃ; sotato cepi naṃ…pe… manato cepi naṃ māro upasaṅkamati neva labhetha māro otāraṃ na labhetha māro ārammaṇaṃ.

    ‘‘එවංවිහාරී චාවුසො, භික්‌ඛු රූපෙ අධිභොසි 101, න රූපා භික්‌ඛුං අධිභංසු; සද්‌දෙ භික්‌ඛු අධිභොසි, න සද්‌දා භික්‌ඛුං අධිභංසු; ගන්‌ධෙ භික්‌ඛු අධිභොසි, න ගන්‌ධා භික්‌ඛුං අධිභංසු; රසෙ භික්‌ඛු අධිභොසි, න රසා භික්‌ඛුං අධිභංසු; ඵොට්‌ඨබ්‌බෙ භික්‌ඛු අධිභොසි, න ඵොට්‌ඨබ්‌බා භික්‌ඛුං අධිභංසු; ධම්‌මෙ භික්‌ඛු අධිභොසි, න ධම්‌මා භික්‌ඛුං අධිභංසු. අයං වුච්‌චතාවුසො , භික්‌ඛු රූපාධිභූ සද්‌දාධිභූ ගන්‌ධාධිභූ රසාධිභූ ඵොට්‌ඨබ්‌බාධිභූ ධම්‌මාධිභූ අධිභූ අනධිභූතො 102. අධිභොසි තෙ පාපකෙ අකුසලෙ ධම්‌මෙ සංකිලෙසිකෙ පොනොභවිකෙ සදරෙ දුක්‌ඛවිපාකෙ ආයතිං ජාතිජරාමරණියෙ. එවං ඛො, ආවුසො, අනවස්‌සුතො හොතී’’ති – අනවස්‌සුතො.

    ‘‘Evaṃvihārī cāvuso, bhikkhu rūpe adhibhosi 103, na rūpā bhikkhuṃ adhibhaṃsu; sadde bhikkhu adhibhosi, na saddā bhikkhuṃ adhibhaṃsu; gandhe bhikkhu adhibhosi, na gandhā bhikkhuṃ adhibhaṃsu; rase bhikkhu adhibhosi, na rasā bhikkhuṃ adhibhaṃsu; phoṭṭhabbe bhikkhu adhibhosi, na phoṭṭhabbā bhikkhuṃ adhibhaṃsu; dhamme bhikkhu adhibhosi, na dhammā bhikkhuṃ adhibhaṃsu. Ayaṃ vuccatāvuso , bhikkhu rūpādhibhū saddādhibhū gandhādhibhū rasādhibhū phoṭṭhabbādhibhū dhammādhibhū adhibhū anadhibhūto 104. Adhibhosi te pāpake akusale dhamme saṃkilesike ponobhavike sadare dukkhavipāke āyatiṃ jātijarāmaraṇiye. Evaṃ kho, āvuso, anavassuto hotī’’ti – anavassuto.

    අපරිඩය්‌හමානොති රාගජෙන පරිළාහෙන අපරිඩය්‌හමානො, දොසජෙන පරිළාහෙන අපරිඩය්‌හමානො, මොහජෙන පරිළාහෙන අපරිඩය්‌හමානොති – අනවස්‌සුතො අපරිඩය්‌හමානො, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො. තෙනාහ සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො –

    Apariḍayhamānoti rāgajena pariḷāhena apariḍayhamāno, dosajena pariḷāhena apariḍayhamāno, mohajena pariḷāhena apariḍayhamānoti – anavassuto apariḍayhamāno, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –

    ‘‘ඔක්‌ඛිත්‌තචක්‌ඛු න ච පාදලොලො, ගුත්‌තින්‌ද්‍රියො රක්‌ඛිතමානසානො;

    ‘‘Okkhittacakkhu na ca pādalolo, guttindriyo rakkhitamānasāno;

    අනවස්‌සුතො අපරිඩය්‌හමානො, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො’’ති.

    Anavassuto apariḍayhamāno, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.

    150.

    150.

    ඔහාරයිත්‌වා ගිහිබ්‍යඤ්‌ජනානි, සඤ්‌ඡන්‌නපත්‌තො යථා පාරිඡත්‌තකො;

    Ohārayitvā gihibyañjanāni,sañchannapatto yathā pārichattako;

    කාසායවත්‌ථො අභිනික්‌ඛමිත්‌වා, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො.

    Kāsāyavattho abhinikkhamitvā, eko care khaggavisāṇakappo.

    ඔහාරයිත්‌වා ගිහිබ්‍යඤ්‌ජනානීති ගිහිබ්‍යඤ්‌ජනානි වුච්‌චන්‌ති කෙසා ච මස්‌සූ ච…පෙ.… දීඝදසානි ඉති වා. ඔහාරයිත්‌වා ගිහිබ්‍යඤ්‌ජනානීති ගිහිබ්‍යඤ්‌ජනානි ඔරොපයිත්‌වා සමොරොපයිත්‌වා නික්‌ඛිපිත්‌වා පටිප්‌පස්‌සම්‌භිත්‌වාති – ඔහාරයිත්‌වා ගිහිබ්‍යඤ්‌ජනානි.

    Ohārayitvā gihibyañjanānīti gihibyañjanāni vuccanti kesā ca massū ca…pe… dīghadasāni iti vā. Ohārayitvā gihibyañjanānīti gihibyañjanāni oropayitvā samoropayitvā nikkhipitvā paṭippassambhitvāti – ohārayitvā gihibyañjanāni.

    සඤ්‌ඡන්‌නපත්‌තො යථා පාරිඡත්‌තකොති යථා සො පාරිඡත්‌තකො කොවිළාරො බහලපත්‌තපලාසො 105 සන්‌දච්‌ඡායො 106, එවමෙව සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො පරිපුණ්‌ණපත්‌තචීවරධරොති – සඤ්‌ඡන්‌නපත්‌තො යථා පාරිඡත්‌තකො.

    Sañchannapatto yathā pārichattakoti yathā so pārichattako koviḷāro bahalapattapalāso 107 sandacchāyo 108, evameva so paccekasambuddho paripuṇṇapattacīvaradharoti – sañchannapatto yathā pārichattako.

    කාසායවත්‌ථො අභිනික්‌ඛමිත්‌වාති සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො සබ්‌බං ඝරාවාසපලිබොධං ඡින්‌දිත්‌වා පුත්‌තදාරං පලිබොධං ඡින්‌දිත්‌වා ඤාතිපලිබොධං ඡින්‌දිත්‌වා මිත්‌තාමච්‌චපලිබොධං ඡින්‌දිත්‌වා සන්‌නිධිපලිබොධං ඡින්‌දිත්‌වා කෙසමස්‌සුං ඔහාරෙත්‌වා 109 කාසායානි වත්‌ථානි අච්‌ඡාදෙත්‌වා අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිත්‌වා අකිඤ්‌චනභාවං උපගන්‌ත්‌වා එකො චරති විහරති ඉරියති වත්‌තෙති පාලෙති යපෙති යාපෙතීති – කාසායවත්‌ථො අභිනික්‌ඛමිත්‌වා, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො. තෙනාහ සො පච්‌චෙකසම්‌බුද්‌ධො –

    Kāsāyavatthoabhinikkhamitvāti so paccekasambuddho sabbaṃ gharāvāsapalibodhaṃ chinditvā puttadāraṃ palibodhaṃ chinditvā ñātipalibodhaṃ chinditvā mittāmaccapalibodhaṃ chinditvā sannidhipalibodhaṃ chinditvā kesamassuṃ ohāretvā 110 kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitvā akiñcanabhāvaṃ upagantvā eko carati viharati iriyati vatteti pāleti yapeti yāpetīti – kāsāyavattho abhinikkhamitvā, eko care khaggavisāṇakappo. Tenāha so paccekasambuddho –

    ‘‘ඔහාරයිත්‌වා ගිහිබ්‍යඤ්‌ජනානි, සඤ්‌ඡන්‌නපත්‌තො යථා පාරිඡත්‌තකො;

    ‘‘Ohārayitvā gihibyañjanāni, sañchannapatto yathā pārichattako;

    කාසායවත්‌ථො අභිනික්‌ඛමිත්‌වා, එකො චරෙ ඛග්‌ගවිසාණකප්‌පො’’ති.

    Kāsāyavattho abhinikkhamitvā, eko care khaggavisāṇakappo’’ti.

    තතියො වග්‌ගො.

    Tatiyo vaggo.







    Footnotes:
    1. තං (ක.)
    2. taṃ (ka.)
    3. නිරාසයො (සී. අට්‌ඨ.) සු. නි. 56
    4. nirāsayo (sī. aṭṭha.) su. ni. 56
    5. භික්‌ඛූ (ක.) මහානි. 87
    6. භවිස්‌සන්‌ති (මහානි. 87)
    7. bhikkhū (ka.) mahāni. 87
    8. bhavissanti (mahāni. 87)
    9. නිසජ්‌ජනං (ක.)
    10. ආපාතකජ්‌ඣායී ච (ක.)
    11. කුහායිතත්‌තං (ස්‍යා. ක.), විසුද්‌ධිමග්‌ගට්‌ඨකථා ඔලොකෙතබ්‌බා
    12. nisajjanaṃ (ka.)
    13. āpātakajjhāyī ca (ka.)
    14. kuhāyitattaṃ (syā. ka.), visuddhimaggaṭṭhakathā oloketabbā
    15. ආයොගබන්‌ධනං (ස්‍යා. ක.) මහානි. 87
    16. උට්‌ටණ්‌ඩෙ (ක.)
    17. āyogabandhanaṃ (syā. ka.) mahāni. 87
    18. uṭṭaṇḍe (ka.)
    19. මක්‌ඛියනා (ක.) පස්‌ස විභ. 892
    20. makkhiyanā (ka.) passa vibha. 892
    21. පිසුණවාචාය (ක.)
    22. ඵරුසවාචාය (ක.)
    23. pisuṇavācāya (ka.)
    24. pharusavācāya (ka.)
    25. සත්‌ථා සබ්‍යඤ්‌ජනා (ස්‍යා.) පස්‌ස ම. නි. 3.82
    26. ධතා (ස්‍යා.)
    27. ධාරෙති (ක.)
    28. satthā sabyañjanā (syā.) passa ma. ni. 3.82
    29. dhatā (syā.)
    30. dhāreti (ka.)
    31. පරියාපුටං (ස්‍යා. ක.) පස්‌ස දී. නි. 3.282
    32. pariyāpuṭaṃ (syā. ka.) passa dī. ni. 3.282
    33. ඡළභිඤ්‌ඤායො (ස්‍යා.)
    34. chaḷabhiññāyo (syā.)
    35. රතී (ස්‍යා.)
    36. ratī (syā.)
    37. විභූසනට්‌ඨානා (ස්‍යා. ක.), විභූසණට්‌ඨානා (සී. අට්‌ඨ.)
    38. vibhūsanaṭṭhānā (syā. ka.), vibhūsaṇaṭṭhānā (sī. aṭṭha.)
    39. පස්‌ස ම. නි. 2.280
    40. passa ma. ni. 2.280
    41. අගාරිකස්‌ස විභූසා (ක.) එවමුපරිපි
    42. පසාධනඤ්‌ච (ස්‍යා.), සයනාසනඤ්‌ච (ක.) චූළනි. ඛග්‌ගවිසාණසුත්‌තනිද්‌දෙස 130 නත්‌ථි පාඨනානත්‌තං
    43. agārikassa vibhūsā (ka.) evamuparipi
    44. pasādhanañca (syā.), sayanāsanañca (ka.) cūḷani. khaggavisāṇasuttaniddesa 130 natthi pāṭhanānattaṃ
    45. ගෙධිකතා ගෙධිකත්‌තං (ස්‍යා.) පස්‌ස විභ. 854
    46. චපලනා (ස්‍යා.)
    47. gedhikatā gedhikattaṃ (syā.) passa vibha. 854
    48. capalanā (syā.)
    49. ඛෙත්‍රජො (ස්‍යා. ක.)
    50. khetrajo (syā. ka.)
    51. ලොහිතකො (?)
    52. කුද්‍රුසකො (ස්‍යා.)
    53. lohitako (?)
    54. kudrusako (syā.)
    55. මුතීමා (සු. නි. 61)
    56. mutīmā (su. ni. 61)
    57. පස්‌ස ම. නි. 1.237
    58. බහූපායාසා (ස්‍යා.)
    59. passa ma. ni. 1.237
    60. bahūpāyāsā (syā.)
    61. අපරිදය්‌හමානො (ක.)
    62. aparidayhamāno (ka.)
    63. නත්‌ථි ස්‍යා. පොත්‌ථකෙ මහානි. 157
    64. අනවත්‌ථචාරිකං (ස්‍යා.)
    65. natthi syā. potthake mahāni. 157
    66. anavatthacārikaṃ (syā.)
    67. පෙක්‌ඛමානො (ස්‍යා. ක.)
    68. pekkhamāno (syā. ka.)
    69. සොභනගරකං (ස්‍යා.), සොභනකරණං (ක.)
    70. මහිසයුද්‌ධං (ස්‍යා.)
    71. sobhanagarakaṃ (syā.), sobhanakaraṇaṃ (ka.)
    72. mahisayuddhaṃ (syā.)
    73. අන්‌තොපි සංඝාරාමෙ (ක.)
    74. උද්‌දණ්‌ඩං ගච්‌ඡති, උද්‌ධොසිතතො උද්‌ධොසිතං ගච්‌ඡති (ස්‍යා.) පස්‌ස මහානි. 17
    75. antopi saṃghārāme (ka.)
    76. uddaṇḍaṃ gacchati, uddhositato uddhositaṃ gacchati (syā.) passa mahāni. 17
    77. පස්‌ස සං. නි. 4.243
    78. මහාමොග්‌ගලානො (ක.)
    79. passa saṃ. ni. 4.243
    80. mahāmoggalāno (ka.)
    81. අනුපට්‌ඨිතකායසති (ස්‍යා. ක.)
    82. තත්‌ථ යෙ (ක.) පස්‌ස සං. නි. 4.243
    83. ලභතෙව (ස්‍යා. ක.) එවමුපරිපි
    84. ලභති (ස්‍යා. ක.) එවමුපරිපි
    85. anupaṭṭhitakāyasati (syā. ka.)
    86. tattha ye (ka.) passa saṃ. ni. 4.243
    87. labhateva (syā. ka.) evamuparipi
    88. labhati (syā. ka.) evamuparipi
    89. කොලාපං (ස්‍යා.) සං. නි. 4.243
    90. පච්‌ඡතො (ස්‍යා.), හෙට්‌ඨිමාය (ක.)
    91. උපරිතො (ස්‍යා.), උපරිමාය (ක.)
    92. kolāpaṃ (syā.) saṃ. ni. 4.243
    93. pacchato (syā.), heṭṭhimāya (ka.)
    94. uparito (syā.), uparimāya (ka.)
    95. අභිභවිංසු (ස්‍යා.), අභිභංසු (ක.) එවමුපරිපි
    96. abhibhaviṃsu (syā.), abhibhaṃsu (ka.) evamuparipi
    97. සන්‌ථාගාරසාලා (ස්‍යා.) පස්‌ස සං. නි. 4.243
    98. අල්‌ලාවලෙපනා (ස්‍යා.)
    99. santhāgārasālā (syā.) passa saṃ. ni. 4.243
    100. allāvalepanā (syā.)
    101. අභිභවිංසු (ස්‍යා.), අභිභොසි (ක.) පස්‌ස සං. නි. 4.243
    102. අනභිභූතො කෙහි චි කිලෙසෙහි (ක.) පස්‌ස සං. නි. 4.243
    103. abhibhaviṃsu (syā.), abhibhosi (ka.) passa saṃ. ni. 4.243
    104. anabhibhūto kehi ci kilesehi (ka.) passa saṃ. ni. 4.243
    105. සාඛපත්‌තපලාසො (ක.)
    106. සණ්‌ඩච්‌ඡායො (ස්‍යා.), සන්‌තච්‌ඡායො (ක.) පස්‌ස ම. නි. 1.154
    107. sākhapattapalāso (ka.)
    108. saṇḍacchāyo (syā.), santacchāyo (ka.) passa ma. ni. 1.154
    109. ඔහාරයිත්‌වා (ස්‍යා. ක.)
    110. ohārayitvā (syā. ka.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / චූළනිද්‌දෙස-අට්‌ඨකථා • Cūḷaniddesa-aṭṭhakathā / 3. තතියවග්‌ගවණ්‌ණනා • 3. Tatiyavaggavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact