Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀ-ਪੁਰਾਣ-ਟੀਕਾ • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ
Tatridaṃ pakiṇṇakaṃ
ਅਟ੍ਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਰੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਸ੍ਸ વਾ ਪਾਰਿવਤ੍ਤਕਭਾવੇਨ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਸ੍ਸ વਾ ਪਂਸੁਕੂਲਸ੍ਸ વਾ ਰੂਪਿਯਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪਨਸਾਦਿਯਨਾਨਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ।
Aṭṭhamasikkhāpadaṃ parena attano atthāya diyyamānassa vā pārivattakabhāvena diyyamānassa vā paṃsukūlassa vā rūpiyassa uggaṇhanauggaṇhāpanasādiyanāni paṭikkhipati.
ਨવਮਂ ਪਰਸ੍ਸ વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਾ ਰੂਪਿਯਪਰਿવਤ੍ਤਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ।
Navamaṃ parassa vā attano vā rūpiyaparivattanaṃ paṭikkhipati.
ਦਸਮਂ ਅਰੂਪਿਯਪਰਿવਤ੍ਤਨਂ। ‘‘ਅਰੂਪਿਯੇ ਅਰੂਪਿਯਸਞ੍ਞੀ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਹ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੫੯੧; વਿ॰ વਿ॰ ਟੀ॰ ੧.੫੯੧; વਜਿਰ॰ ਟੀ॰ ਪਾਰਾਜਿਕ ੫੮੭) ਚ વਚਨਂ ਇਤਰੇਹਿ ਸਹ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਅਰੂਪਿਯਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੁ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿવਤ੍ਤਨੇ ਸਤਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਹ ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੂਨਂ ਪਰਿવਤ੍ਤਨੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਏવਾਤਿ ਪੋਰਾਣਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਕਪ੍ਪਿਯવਤ੍ਥੂਨਂਯੇવ ਤਤ੍ਥ ਆਗਤਤ੍ਤਾ। ਯਦਿ ਕਪ੍ਪਿਯવਤ੍ਥੁ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ, ਪਗੇવ ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੂਤਿ ਚੇ? ਨ, ਆਪਤ੍ਤਿਗਰੁਕਲਹੁਕਭਾવੇਨ વਤ੍ਥੁਗਰੁਕਲਹੁਕਨਿਯਮਾਭਾવਤੋ।
Dasamaṃ arūpiyaparivattanaṃ. ‘‘Arūpiye arūpiyasaññī pañcannaṃ saha anāpattī’’ti (pārā. 591; vi. vi. ṭī. 1.591; vajira. ṭī. pārājika 587) ca vacanaṃ itarehi saha āpattīti dīpeti. Arūpiyañca dukkaṭavatthu. Tasmā tassa parivattane sati nissaggiyanti ekantena vuttaṃ. Pañcannaṃ saha dukkaṭavatthūnaṃ parivattane anāpattippasaṅgato anāpatti evāti porāṇāti ce? Na, kappiyavatthūnaṃyeva tattha āgatattā. Yadi kappiyavatthu nissaggiyaṃ, pageva dukkaṭavatthūti ce? Na, āpattigarukalahukabhāvena vatthugarukalahukaniyamābhāvato.
ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯવਤ੍ਥੁਤੋ ਹਿ ਮੁਤ੍ਤਾਮਣਿવੇਲ਼ੁਰਿਯਾਦਿ ਮਹਗ੍ਘਪ੍ਪਹੋਨਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੂਤਿ ਕਤ੍વਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯવਤ੍ਥੁਤੋ ਮੁਤ੍ਤਾਦਿ ਲਹੁਕਂ ਹੋਤਿ। ਲਹੁਕੇਪਿ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਯਥੇવ ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੁਨੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਤਥੇવ ਤਸ੍ਸ વਾ ਤੇਨ વਾ ਚੇਤਾਪਨੇਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੫੮੯) ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ।
Nissaggiyavatthuto hi muttāmaṇiveḷuriyādi mahagghappahonakampi dukkaṭavatthūti katvā nissaggiyavatthuto muttādi lahukaṃ hoti. Lahukepi vatthusmiṃ yatheva dukkaṭavatthuno paṭiggahaṇe dukkaṭaṃ, tatheva tassa vā tena vā cetāpanepi dukkaṭaṃ yuttanti (pārā. aṭṭha. 2.589) aṭṭhakathācariyā.
ਅਥ વਾ ਯਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯવਤ੍ਥੂਨਂਯੇવ ਤਤ੍ਥ ਆਗਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੂਨਿਪਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨਿ, ਨ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ વੁਤ੍ਤਾਨਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਾਰਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਮੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁਪਿ વੁਤ੍ਤੇਸੁ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ, ‘‘ਇਦਂ ਮੁਤ੍ਤਾਦਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚ ਇਮਿਨਾ ਚ ਇਮਿਨਾ ਚ વੇਲ਼ੁਰਿਯਾਦਿਨਾ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਭਣਤਿ, ਦਸਮੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸਿਯਾ। ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਇਦਂ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਨਾਦਿਸਂવੋਹਾਰੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨવਮੇਨ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕਯવਿਕ੍ਕਯੇવ ਹੋਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯવਤ੍ਥੂਹਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਇਮਿਨਾવ ਨਯੇਨ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੁਪਿ ਦਸਮੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਟ੍ਠਕਥਾવਿਰੋਧਤੋ ਪਨ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਮਿਚ੍ਚੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ।
Atha vā yaṃ vuttaṃ ‘‘kappiyavatthūnaṃyeva tattha āgatattā’’ti, tattha kiñcāpi dukkaṭavatthūnipi adhippetāni, na pana pāḷiyaṃ vuttāni anāpattivārappasaṅgabhayāti vuttaṃ hoti. Muttādīsupi vuttesu anāpattiyaṃ kappiyakārakassa ācikkhati, ‘‘idaṃ muttādi amhākaṃ atthi, amhākañca iminā ca iminā ca veḷuriyādinā attho’’ti bhaṇati, dasamena āpajjatīti adhippāyo siyā. Yasmā ca idaṃ kappiyakārakassa ācikkhanādisaṃvohāro ca, tasmā taṃ navamena vuttanti veditabbaṃ. Kiñcāpi kayavikkayeva hoti kappiyavatthūhi anuññātaṃ, imināva nayena kiñcāpi dukkaṭavatthupi dasame adhippetaṃ āpajjati, aṭṭhakathāvirodhato pana nādhippetamicceva gahetabbo.
ਕਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਚ੍ਛਾਯਾਤਿ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਹ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਏવਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ। ਅਨਾਗਤਕਾਰਣਾ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਹ ਆਪਤ੍ਤਿવਤ੍ਥੁਕਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਾਰਲਾਭੇ વਿਸੇਸਕਾਰਣਾਭਾવਾ, ਅਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਹਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭવਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾવਾਦੋ।
Kā panettha kāraṇacchāyāti, pañcannaṃ saha tattha anāpattippasaṅgato anāpatti evāti ce? Na, tattha anāgatattā. Anāgatakāraṇā vuttanti ce? Na, pañcannaṃ saha āpattivatthukassa anāpattivāralābhe visesakāraṇābhāvā, akappiyattā pañcannaṃ sahāpi āpattiyā bhavitabbanti siddho aṭṭhakathāvādo.
ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਯਦਿ ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੁਨਾ ਕਯવਿਕ੍ਕਯੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ, ਕਪ੍ਪਿਯવਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ વੁਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯੋ ਤਤ੍ਥ ਲਬ੍ਭੇਯ੍ਯ, ਨ ਪਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਨવਮੇ ਏવ ਤਾਨਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਸਂવੋਹਾਰੋ ਨਾਮ ਕਯવਿਕ੍ਕਯੋਪਿ ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਰਿવਤ੍ਤਨਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤੋ, ਕਯવਿਕ੍ਕਯਞ੍ਚ ਮੋਚੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਇਮਂ ਦੇਹੀ’ਤਿ ਚੇਤਾਪੇਤਿ, વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅવਤ੍વਾ ਦਸਮਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਾਰੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਤੇਸਂ ਪਰਿવਤ੍ਤਨੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਨੁਮਤਿવਿਰੋਧਤੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੁਨਾ ਚੇਤਾਪਨੇ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવ। ਨੇਸਂ ਕਯવਿਕ੍ਕਯੇਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਕਯવਿਕ੍ਕਯਤ੍ਤਾ। ਤੇਨੇવ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘ਸਚੇ ਕਯવਿਕ੍ਕਯਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’ਨ੍ਤਿ ਭਾਸਿਤਂ, ਤਂ ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਂ। ਕਸ੍ਮਾ? ਨ ਹਿ ਦਾਨਗ੍ਗਹਣਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਕਯવਿਕ੍ਕਯੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੫੮੯), ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਤਿਯਾ ਕਯવਿਕ੍ਕਯਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਮਤੇ ਦਸਮਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਾਰੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਤੇਸਂ ਪਰਿવਤ੍ਤਨੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਨੁਮਤਿવਿਰੋਧਤੋ ਚ। ਭવਤੁ વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਮਿਦਂ ਕਾਰਣਂ, ਦਸਮੇ ਅવਸ੍ਸਮੇવ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਤਾਨਿ ਕਯવਿਕ੍ਕਯਾਨੇવਾਤਿ ਤੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਭਾવਞ੍ਚ ਗਤਾਨੀਤਿ ਏવਮ੍ਪਿ ਸਿਦ੍ਧੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾવਾਦੋ।
Aparo nayo – yadi dukkaṭavatthunā kayavikkaye nissaggiyaṃ, kappiyavatthumhi vuttapariyāyo tattha labbheyya, na pana labbhatīti navame eva tāni vattabbāni. Tasmā saṃvohāro nāma kayavikkayopi aññathā parivattanaṃ pariyādiyitvā pavatto, kayavikkayañca mocetvā ‘‘iminā imaṃ dehī’ti cetāpeti, vaṭṭatī’’ti avatvā dasamassa anāpattivāre vuttanayeneva tesaṃ parivattane nissaggiyānumativirodhato aṭṭhakathāyaṃ vuttanayeneva dukkaṭavatthunā cetāpane dukkaṭameva. Nesaṃ kayavikkayena nissaggiyanti ce? Na, sabbassapi kayavikkayattā. Teneva vuttaṃ ‘‘andhakaṭṭhakathāyaṃ pana ‘sace kayavikkayaṃ samāpajjeyya, nissaggiyaṃ pācittiya’nti bhāsitaṃ, taṃ dubbhāsitaṃ. Kasmā? Na hi dānaggahaṇato añño kayavikkayo nāma atthī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.589), attano matiyā kayavikkayalakkhaṇasammate dasamassa anāpattivāre vuttanayeneva tesaṃ parivattane nissaggiyānumativirodhato ca. Bhavatu vā attano paṭisiddhamidaṃ kāraṇaṃ, dasame avassameva jānitabbānīti tāni kayavikkayānevāti tesaṃ nissaggiyabhāvañca gatānīti evampi siddho aṭṭhakathāvādo.
ਏਤ੍ਥਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ – ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਰੂਪਿਯਂ ਪਰਹਤ੍ਥਗਤਂ ਕਰੋਤਿ ਅਜ੍ਝਾਚਰਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਪਰਸ੍ਸ ਰੂਪਿਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਟ੍ਠਮੇਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ। ਉਗ੍ਗਹਿਤવਤ੍ਥੁਪਰਿવਤ੍ਤਨੇ ਕਥਂ ਜਾਤਂ? ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ ਜਾਤਂ। ਅਥ ਪਰਸ੍ਸ ਰੂਪਿਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਪਠਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਰੂਪਿਯਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠਮੇਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਰੂਪਿਯਂ ਪਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਪਚ੍ਛਾ ਕਰੋਤਿ, ਸਂવੋਹਾਰੇਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਰੂਪਿਯਸ੍ਸ ਗਹਣਮਤ੍ਤੇਨ ਅਟ੍ਠਮੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਪਰਿવਤ੍ਤਨੇ ਨવਮੇਨਾ’’ਤਿ ਹਿ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਯੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਅਜ੍ਝਾਚਰਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਦੁવੁਤ੍ਤਂ। ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ ਅਨਿਯਮਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨવਿਧਾਨੇਸੁ ਦਸ੍ਸਿਤੋવ। ਕਿਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਦਿ ਦ੍વੀਹਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇਹਿ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨવਿਧਾਨੇ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰੂਪਿਯਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿਂ, ਨਾਨਾਪ੍ਪਕਾਰਕਞ੍ਚ ਰੂਪਿਯਸਂવੋਹਾਰਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਭવੇਯ੍ਯ ‘‘ਰੂਪਿਯਂ ਚੇਤਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਰੂਪਿਯਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ।
Etthāhu porāṇā – ‘‘attano santakaṃ rūpiyaṃ parahatthagataṃ karoti ajjhācarati, dukkaṭaṃ. Parassa rūpiyaṃ attano hatthagataṃ karoti, aṭṭhamena nissaggiyaṃ. Uggahitavatthuparivattane kathaṃ jātaṃ? Abbohārikaṃ jātaṃ. Atha parassa rūpiyaṃ attano hatthagataṃ paṭhamaṃ karoti, rūpiyappaṭiggahaṇassa katattā aṭṭhamena nissaggiyaṃ. Attano santakaṃ rūpiyaṃ parassa hatthagataṃ pacchā karoti, saṃvohārena nissaggiya’’nti. ‘‘Rūpiyassa gahaṇamattena aṭṭhamena āpatti, pacchā parivattane navamenā’’ti hi tattha vuttaṃ, taṃ pana yuttaṃ. ‘‘Ajjhācarati, dukkaṭa’’nti duvuttaṃ. Dukkaṭassa aniyamappasaṅgato nissajjanavidhānesu dassitova. Kiṃ vuttaṃ hoti – yadi dvīhi nissaggiyehi bhavitabbaṃ, nissajjanavidhāne ‘‘ahaṃ, bhante, rūpiyaṃ paṭiggahesiṃ, nānāppakārakañca rūpiyasaṃvohāraṃ samāpajji’’nti vattabbaṃ bhaveyya ‘‘rūpiyaṃ cetāpetī’’ti sabbattha pāḷiyaṃ rūpiyappaṭiggahaṇassa vuttattā.
ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਯਂ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੁਨਾ ਕਯવਿਕ੍ਕਯਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੇਨ ਚਤੂਸੁ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯવਤ੍ਥੂਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਗਹਿਤੇ ਅਟ੍ਠਮੇਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ। ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੁਨਾ ਦੁਕ੍ਕਟવਤ੍ਥੁਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਇਦਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਗਹਿਤੇ ਤੇਨੇવ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ। ‘‘ਕਯવਿਕ੍ਕਯਮ੍ਪਿ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਗਹਿਤੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਚੇਤਾਪਿਤਰੂਪਿਯਗ੍ਗਹਣੇ ਅਟ੍ਠਮੇਨ, ਪਰਿવਤ੍ਤਨੇ ਨવਮੇਨਾਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਕਪ੍ਪਿਯવਸੇਨ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ, ਤਂ વਿਸੋਧਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇ ਅਸਤਿ ਕਥਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਦੁਨ੍ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਰੂਪਿਯਮ੍ਪਿ ‘ਨ ਛਡ੍ਡੇਤੀ’ਤਿ વਦਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਸ੍ਸਟ੍ਠੋ ਉਪਾਸਕੋ ਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੇਤਿ, ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਦੁવੁਤ੍ਤਂ। ਨ ਹਿ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ। ਪੁਨ ਅਪਰਞ੍ਚ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਮਂ ‘ਗਣ੍ਹਾਹੀ’ਤਿ વਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯવਿਨਿਪਾਤਦੁਕ੍ਕਟਂ, ‘ਏਤਂ ਦੇਹੀ’ਤਿ વਦਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਦੁવੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਪਯੋਗਦੁਕ੍ਕਟਂ ਯੁਤ੍ਤਂ વਿਯ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ।
Ettāvatā yaṃ porāṇagaṇṭhipade vuttaṃ ‘‘dukkaṭavatthunā kayavikkayaṃ pariharantena catūsu nissaggiyavatthūsu ekekasmiṃ gahite aṭṭhamena nissaggiyaṃ hoti. Dukkaṭavatthunā dukkaṭavatthunti ‘‘iminā idaṃ dehī’’ti gahite teneva nissaggiyaṃ hoti. ‘‘Kayavikkayampi nīharitvā gahite dukkaṭaṃ, cetāpitarūpiyaggahaṇe aṭṭhamena, parivattane navamenātiādinā attanā anuggahetvā kappiyavasena nīharitvā pañcahi sahadhammikehi saddhiṃ parivattetuṃ vaṭṭatī’’ti, taṃ visodhitaṃ hoti. Aparampi tattha vuttaṃ ‘‘nissajjitabbe asati kathaṃ pācittiyaṃ, dunnissaṭṭharūpiyampi ‘na chaḍḍetī’ti vadantassa vissaṭṭho upāsako taṃ gahetvā aññaṃ ce bhikkhuno deti, kappatī’’ti, tañca duvuttaṃ. Na hi gahitattā tato aññaṃ vatthu hoti. Puna aparañca tattha vuttaṃ ‘‘imaṃ ‘gaṇhāhī’ti vadantassa saddhādeyyavinipātadukkaṭaṃ, ‘etaṃ dehī’ti vadantassa viññattidukkaṭa’’nti, tañca duvuttaṃ. Tattha hi payogadukkaṭaṃ yuttaṃ viya paññāyati.
ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ।
Pakiṇṇakaṃ niṭṭhitaṃ.
ਏਲ਼ਕਲੋਮવਗ੍ਗੋ ਦੁਤਿਯੋ।
Eḷakalomavaggo dutiyo.