| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / កង្ខាវិតរណី-អភិនវ-ដីកា • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
៧. តតុត្តរិសិក្ខាបទវណ្ណនា
7. Tatuttarisikkhāpadavaṇṇanā
តំ-សទ្ទោ ចេត្ថ បកតត្ថវចនោ។ ចេតិ និបាតមត្តំ។ ចេតិ វា យទីតិ អត្ថោ, តស្ស ‘‘បវារេយ្យា’’តិ ឥមិនា សម្ពន្ធោ វេទិតព្ពោ។ បវារេយ្យ ចេតិ យទិ បវារេយ្យាតិ អត្ថោ។ ‘‘អភីតិ ឧបសគ្គោ’’តិ (សារត្ថ. ដី. ២.៥២៣-៥២៤) ឥមិនា តស្ស អត្ថវិសេសាភាវំ ទស្សេតិ។ តេនាហ ‘‘ហរិតុន្តិ អត្ថោ’’តិ។ បវារសទ្ទស្ស ឥច្ឆាយំ វត្តមានត្តា ‘‘ឥច្ឆាបេយ្យា’’តិ វុត្តំ។ ឥច្ឆំ ឧប្បាទេយ្យាតិ បច្ចយេ ឥច្ឆំ ឧប្បាទេយ្យ។ ឧបនិមន្តនាយេតំ អធិវចនំ។ តេនាហ ‘‘យាវត្តក’’ន្តិអាទិ។ នេក្ខម្មន្តិ បព្ពជ្ជំ។ ទដ្ឋូតិ ទដ្ឋុំ។ ឆន្ទានុរក្ខណត្ថញ្ហេត្ថ អនុនាសិកលោបោ។ ខេមតោតិ និព្ភយតោ។ កាយេន វា វាចាយ វា អភិហរិត្វា និមន្តេយ្យាតិ សម្ពន្ធោ។ យថា ច កាយេន អភិហរេយ្យ, វាចាយ ច, តំ វិធិំ ទស្សេតុំ ‘‘ឧបនេត្វា’’តិអាទិ វុត្តំ សអន្តរន្តិ អន្តរវាសកសហិតំ។ ឧត្តរន្តិ ឧត្តរាសង្គំ។ បរមន្តិ អវសានំ។ អស្ស ចីវរស្សាតិ អស្ស សមុទាយភូតស្ស ហរិតព្ពស្ស ចីវរស្ស។ តគ្គុណសំវិញ្ញាណោ ហិ អយំ ពាហិរត្ថសមាសោ យថា ‘‘លម្ពកណ្ណោ’’តិ ទដ្ឋព្ពំ។ តេនាហ ‘‘និវាសនេនា’’តិអាទិ។ ឧក្កដ្ឋបរិច្ឆេទេន ហិ សព្ពេ តំបរមំយេវ គហេតុំ លភន្តិ។
Taṃ-saddo cettha pakatatthavacano. Ceti nipātamattaṃ. Ceti vā yadīti attho, tassa ‘‘pavāreyyā’’ti iminā sambandho veditabbo. Pavāreyya ceti yadi pavāreyyāti attho. ‘‘Abhīti upasaggo’’ti (sārattha. ṭī. 2.523-524) iminā tassa atthavisesābhāvaṃ dasseti. Tenāha ‘‘haritunti attho’’ti. Pavārasaddassa icchāyaṃ vattamānattā ‘‘icchāpeyyā’’ti vuttaṃ. Icchaṃ uppādeyyāti paccaye icchaṃ uppādeyya. Upanimantanāyetaṃ adhivacanaṃ. Tenāha ‘‘yāvattaka’’ntiādi. Nekkhammanti pabbajjaṃ. Daṭṭhūti daṭṭhuṃ. Chandānurakkhaṇatthañhettha anunāsikalopo. Khematoti nibbhayato. Kāyena vā vācāya vā abhiharitvā nimanteyyāti sambandho. Yathā ca kāyena abhihareyya, vācāya ca, taṃ vidhiṃ dassetuṃ ‘‘upanetvā’’tiādi vuttaṃ saantaranti antaravāsakasahitaṃ. Uttaranti uttarāsaṅgaṃ. Paramanti avasānaṃ. Assa cīvarassāti assa samudāyabhūtassa haritabbassa cīvarassa. Tagguṇasaṃviññāṇo hi ayaṃ bāhiratthasamāso yathā ‘‘lambakaṇṇo’’ti daṭṭhabbaṃ. Tenāha ‘‘nivāsanenā’’tiādi. Ukkaṭṭhaparicchedena hi sabbe taṃparamaṃyeva gahetuṃ labhanti.
យស្មា អច្ឆិន្នសព្ពចីវរេន តិចីវរមត្តកេនេវ ភិក្ខុនា ឯវំ បដិបជ្ជិតព្ពំ, អញ្ញេន បន អញ្ញថាបិ, តស្មា តំ វិភាគំ ទស្សេតុំ ‘‘តត្រាយំ វិនិច្ឆយោ’’តិអាទិ វុត្តំ។ អធិដ្ឋិតចីវរស្សាតិ តិចីវរាធិដ្ឋាននយេន វា បរិក្ខារចោឡវសេន វា យេន កេនចិ អធិដ្ឋិតចីវរស្ស, ឥទញ្ច យេភុយ្យេន អធិដ្ឋហិត្វា ចីវរំ បរិភុញ្ជតោ វុត្តំ, ន បន អនធិដ្ឋិតចីវរស្ស ចីវរេ អច្ឆិន្នេ អយំ វិធិ ន សម្ភវតីតិ។ យស្ស វា តិចីវរតោ អធិកម្បិ ចីវរំ អញ្ញត្ថ អត្ថិ, តត្ថ នត្ថិ, តេនាបិ តទា តត្ថ អភាវតោ ទ្វេ សាទិតុំ វដ្ដតិ។ បកតិយាវ សន្តរុត្តរេន ចរតីតិ (សារត្ថ. ដី. ២.៥២៣-៥២៤) អត្ថតកថិនត្តា វា សាសង្កសិក្ខាបទវសេន វា អវិប្បវាសសម្មុតិវសេន វា តតិយស្ស អលាភេន វា ចរតិ។ ‘‘ទ្វេ នដ្ឋានី’’តិ អធិការត្តា វុត្តំ ‘‘ទ្វេ សាទិតព្ពានី’’តិ។ ឯកំ សាទិយន្តេនេវ សមោ ភវិស្សតីតិ តិណ្ណំ ចីវរានំ ទ្វីសុ នដ្ឋេន ឯកំ សាទិយន្តេន សមោ ភវិស្សតិ ឧភិន្នម្បិ សន្តរុត្តរបរមតាយ អវដ្ឋានតោ។ យស្ស ឯកំយេវ ហោតិ អញ្ញេន កេនចិ ការណេន វិនដ្ឋសេសចីវរត្តា។
Yasmā acchinnasabbacīvarena ticīvaramattakeneva bhikkhunā evaṃ paṭipajjitabbaṃ, aññena pana aññathāpi, tasmā taṃ vibhāgaṃ dassetuṃ ‘‘tatrāyaṃ vinicchayo’’tiādi vuttaṃ. Adhiṭṭhitacīvarassāti ticīvarādhiṭṭhānanayena vā parikkhāracoḷavasena vā yena kenaci adhiṭṭhitacīvarassa, idañca yebhuyyena adhiṭṭhahitvā cīvaraṃ paribhuñjato vuttaṃ, na pana anadhiṭṭhitacīvarassa cīvare acchinne ayaṃ vidhi na sambhavatīti. Yassa vā ticīvarato adhikampi cīvaraṃ aññattha atthi, tattha natthi, tenāpi tadā tattha abhāvato dve sādituṃ vaṭṭati. Pakatiyāva santaruttarena caratīti (sārattha. ṭī. 2.523-524) atthatakathinattā vā sāsaṅkasikkhāpadavasena vā avippavāsasammutivasena vā tatiyassa alābhena vā carati. ‘‘Dve naṭṭhānī’’ti adhikārattā vuttaṃ ‘‘dve sāditabbānī’’ti. Ekaṃ sādiyanteneva samo bhavissatīti tiṇṇaṃ cīvarānaṃ dvīsu naṭṭhena ekaṃ sādiyantena samo bhavissati ubhinnampi santaruttaraparamatāya avaṭṭhānato. Yassa ekaṃyeva hoti aññena kenaci kāraṇena vinaṭṭhasesacīvarattā.
បញ្ចសុ នដ្ឋេសូតិ តិចីវរំ ឧទកសាដិកា សំកច្ចិកាតិ ឥមេសុ បញ្ចសុ ចីវរេសុ នដ្ឋេសុ។ ‘‘ឯកស្មិំ វា នដ្ឋេ’’តិ វចនវិបរិណាមំ កត្វា យោជេតព្ពំ។ តតោ ឧត្តរីតិ សន្តរុត្តរបរមតោ ឧត្តរិ។
Pañcasu naṭṭhesūti ticīvaraṃ udakasāṭikā saṃkaccikāti imesu pañcasu cīvaresu naṭṭhesu. ‘‘Ekasmiṃ vā naṭṭhe’’ti vacanavipariṇāmaṃ katvā yojetabbaṃ. Tato uttarīti santaruttaraparamato uttari.
សេសកំ អាហរិស្សាមីតិ ទ្វេ ចីវរានិ កត្វា ‘‘សេសកំ បុន អាហរិស្សាមី’’តិ អត្ថោ។ សេសកំ តុយ្ហំយេវ ហោតូតិ វុត្តស្សាតិ ទានសមយេ ឯវំ វុត្តស្ស។ សចេ បន ‘‘សេសកំ អាហរិស្សាមី’’តិ វត្វា គហេត្វា គមនសមយេបិ ‘‘សេសកំ តុយ្ហំយេវ ហោតូ’’តិ វទន្តិ, លទ្ធកប្បិយមេវ។ ន អច្ឆិន្ននដ្ឋការណា ទិន្នន្តិ ពាហុសច្ចាទិគុណវសេន ទិន្នំ។ វុត្តនយេនាតិ ‘‘ញាតកប្បវារិតេ វា វិញ្ញាបេន្តស្ស, សមយេ ច អញ្ញស្ស វា ញាតកប្បវារិតេ តស្សេវត្ថាយ វិញ្ញាបេន្តស្ស’’តិ វុត្តនយេន។
Sesakaṃ āharissāmīti dve cīvarāni katvā ‘‘sesakaṃ puna āharissāmī’’ti attho. Sesakaṃ tuyhaṃyeva hotūti vuttassāti dānasamaye evaṃ vuttassa. Sace pana ‘‘sesakaṃ āharissāmī’’ti vatvā gahetvā gamanasamayepi ‘‘sesakaṃ tuyhaṃyeva hotū’’ti vadanti, laddhakappiyameva. Na acchinnanaṭṭhakāraṇā dinnanti bāhusaccādiguṇavasena dinnaṃ. Vuttanayenāti ‘‘ñātakappavārite vā viññāpentassa, samaye ca aññassa vā ñātakappavārite tassevatthāya viññāpentassa’’ti vuttanayena.
តតុត្តរិសិក្ខាបទវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Tatuttarisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
