| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / කඞ්‌ඛාවිතරණී-පුරාණ-ටීකා • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
7. තතුත්‌තරිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
7. Tatuttarisikkhāpadavaṇṇanā
පකතියා සන්‌තරුත්‌තරෙන චරති කථිනපලිබොධවසෙන වා සාසඞ්‌කසික්‌ඛාපදවසෙන වා. එත්‌ථ සියා – ‘‘න මත්‌තං ජානිත්‌වා බහුං චීවරං විඤ්‌ඤාපෙස්‌සන්‌ති, දුස්‌සවාණිජ්‌ජං වා’’තිආදිනා (පාරා. 522) උජ්‌ඣායන්‌තානං සුත්‌වා භගවාපි ඡබ්‌බග්‌ගියෙ භික්‌ඛූ ‘‘කථඤ්‌හි නාම තුම්‌හෙ මොඝපුරිසා න මත්‌තං ජානිත්‌වා බහුං චීවරං විඤ්‌ඤාපෙස්‌සථා’’ති (පාරා. 522) වත්‌වා සික්‌ඛාපදස්‌ස පඤ්‌ඤත්‌තත්‌තා ච ඉමිස්‌සං කඞ්‌ඛාවිතරණියං ‘‘බහුචීවරවිඤ්‌ඤාපනවත්‌ථුස්‌මිං පඤ්‌ඤත්‌ත’’න්‌ති වුත්‌තත්‌තා, සමන්‌තපාසාදිකායං ‘‘න හි අනච්‌ඡින්‌නචීවරා අත්‌තනො අත්‌ථාය සාඛාපලාසං භඤ්‌ජිතුං ලභන්‌ති, අච්‌ඡින්‌නචීවරානං පන අත්‌ථාය ලභන්‌තී’’ති වුත්‌තත්‌තා ච අඤ්‌ඤස්‌සත්‌ථාය පමාණං විඤ්‌ඤාපෙතුං වට්‌ටතීති චෙ? න, කස්‌මා? අඤ්‌ඤාතකවිඤ්‌ඤත්‌තිසික්‌ඛාපදස්‌ස අට්‌ඨුප්‌පත්‌තියා එව අඤ්‌ඤාතකවිඤ්‌ඤත්‌ති වාරිතා. තස්‌ස සික්‌ඛාපදස්‌ස අනාපත්‌ති. පාළියං (පාරා. 521) ‘‘අඤ්‌ඤස්‌සත්‌ථායා’’ති ඉමිස්‌සා අනාපත්‌තිපාළියා අඤ්‌ඤස්‌සත්‌ථාය විඤ්‌ඤාපෙන්‌තො තස්‌ස ඤාතකප්‌පවාරිතෙ එව විඤ්‌ඤාපෙති, න අඤ්‌ඤෙති වචනතො ච වාරිතා. තස්‌මා භගවාපි ‘‘බහුං චීවරං විඤ්‌ඤාපෙස්‌සථා’’ති (පාරා. 522) විගරහිත්‌වා සික්‌ඛාපදං පඤ්‌ඤාපෙන්‌තො ‘‘අභිහට්‌ඨුං පවාරෙය්‍යා’’ති වුත්‌තනයෙනෙව පමාණතො ගහණං අනුජානි, න අඤ්‌ඤස්‌සත්‌ථාය පමාණතො විඤ්‌ඤාපනං. යස්‌මා පනිමං සික්‌ඛාපදං අඤ්‌ඤස්‌සත්‌ථාය විඤ්‌ඤාපනවත්‌ථුස්‌මිංයෙව පඤ්‌ඤත්‌තං, තස්‌මා ඉධ ‘‘අඤ්‌ඤස්‌සත්‌ථායා’’ති න වුත්‌තං, න න ලබ්‌භතීති කත්‌වා.
Pakatiyā santaruttarena carati kathinapalibodhavasena vā sāsaṅkasikkhāpadavasena vā. Ettha siyā – ‘‘na mattaṃ jānitvā bahuṃ cīvaraṃ viññāpessanti, dussavāṇijjaṃ vā’’tiādinā (pārā. 522) ujjhāyantānaṃ sutvā bhagavāpi chabbaggiye bhikkhū ‘‘kathañhi nāma tumhe moghapurisā na mattaṃ jānitvā bahuṃ cīvaraṃ viññāpessathā’’ti (pārā. 522) vatvā sikkhāpadassa paññattattā ca imissaṃ kaṅkhāvitaraṇiyaṃ ‘‘bahucīvaraviññāpanavatthusmiṃ paññatta’’nti vuttattā, samantapāsādikāyaṃ ‘‘na hi anacchinnacīvarā attano atthāya sākhāpalāsaṃ bhañjituṃ labhanti, acchinnacīvarānaṃ pana atthāya labhantī’’ti vuttattā ca aññassatthāya pamāṇaṃ viññāpetuṃ vaṭṭatīti ce? Na, kasmā? Aññātakaviññattisikkhāpadassa aṭṭhuppattiyā eva aññātakaviññatti vāritā. Tassa sikkhāpadassa anāpatti. Pāḷiyaṃ (pārā. 521) ‘‘aññassatthāyā’’ti imissā anāpattipāḷiyā aññassatthāya viññāpento tassa ñātakappavārite eva viññāpeti, na aññeti vacanato ca vāritā. Tasmā bhagavāpi ‘‘bahuṃ cīvaraṃ viññāpessathā’’ti (pārā. 522) vigarahitvā sikkhāpadaṃ paññāpento ‘‘abhihaṭṭhuṃ pavāreyyā’’ti vuttanayeneva pamāṇato gahaṇaṃ anujāni, na aññassatthāya pamāṇato viññāpanaṃ. Yasmā panimaṃ sikkhāpadaṃ aññassatthāya viññāpanavatthusmiṃyeva paññattaṃ, tasmā idha ‘‘aññassatthāyā’’ti na vuttaṃ, na na labbhatīti katvā.
අට්‌ඨකථාසු ‘‘අඤ්‌ඤාතකප්‌පවාරිතට්‌ඨානෙ පකතියා බහුම්‌පි වට්‌ටති, අච්‌ඡින්‌නකාරණා පමාණමෙව වට්‌ටතී’’ති වුත්‌තං. තං ‘‘අනාපත්‌ති ඤාතකානං පවාරිතාන’’න්‌ති (පාරා. 526) වුත්‌තඅනාපත්‌තිපාළියා න සමෙතීති සමන්‌තපාසාදිකායං (පාරා. අට්‌ඨ. 2.526) වුත්‌තත්‌තා ඉධාපි වුත්‌තනයෙනෙව ඤාතකප්‌පවාරිතෙ විඤ්‌ඤාපෙන්‌තස්‌ස අත්‌තනො ධනෙන ගණ්‌හන්‌තස්‌ස අනාපත්‌තීති ලිඛිතං. ‘‘අඤ්‌ඤස්‌සත්‌ථායා’’ති නිදානවිරොධතො න වුත්‌තං, තථාපි අනන්‌තරෙ වුත්‌තනයෙනෙව ලබ්‌භති එවාති වදන්‌ති.
Aṭṭhakathāsu ‘‘aññātakappavāritaṭṭhāne pakatiyā bahumpi vaṭṭati, acchinnakāraṇā pamāṇameva vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Taṃ ‘‘anāpatti ñātakānaṃ pavāritāna’’nti (pārā. 526) vuttaanāpattipāḷiyā na sametīti samantapāsādikāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.526) vuttattā idhāpi vuttanayeneva ñātakappavārite viññāpentassa attano dhanena gaṇhantassa anāpattīti likhitaṃ. ‘‘Aññassatthāyā’’ti nidānavirodhato na vuttaṃ, tathāpi anantare vuttanayeneva labbhati evāti vadanti.
තතුත්‌තරිසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Tatuttarisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
