| Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཀངྑཱཝིཏརཎཱི-པུརཱཎ-ཊཱིཀཱ • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
༧. ཏཏུཏྟརིསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ
7. Tatuttarisikkhāpadavaṇṇanā
པཀཏིཡཱ སནྟརུཏྟརེན ཙརཏི ཀཐིནཔལིབོདྷཝསེན ཝཱ སཱསངྐསིཀྑཱཔདཝསེན ཝཱ། ཨེཏྠ སིཡཱ – ‘‘ན མཏྟཾ ཛཱནིཏྭཱ བཧུཾ ཙཱིཝརཾ ཝིཉྙཱཔེསྶནྟི, དུསྶཝཱཎིཛྫཾ ཝཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (པཱརཱ॰ ༥༢༢) ཨུཛ྄ཛྷཱཡནྟཱནཾ སུཏྭཱ བྷགཝཱཔི ཚབྦགྒིཡེ བྷིཀྑཱུ ‘‘ཀཐཉྷི ནཱམ ཏུམྷེ མོགྷཔུརིསཱ ན མཏྟཾ ཛཱནིཏྭཱ བཧུཾ ཙཱིཝརཾ ཝིཉྙཱཔེསྶཐཱ’’ཏི (པཱརཱ॰ ༥༢༢) ཝཏྭཱ སིཀྑཱཔདསྶ པཉྙཏྟཏྟཱ ཙ ཨིམིསྶཾ ཀངྑཱཝིཏརཎིཡཾ ‘‘བཧུཙཱིཝརཝིཉྙཱཔནཝཏྠུསྨིཾ པཉྙཏྟ’’ནྟི ཝུཏྟཏྟཱ, སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡཾ ‘‘ན ཧི ཨནཙྪིནྣཙཱིཝརཱ ཨཏྟནོ ཨཏྠཱཡ སཱཁཱཔལཱསཾ བྷཉྫིཏུཾ ལབྷནྟི, ཨཙྪིནྣཙཱིཝརཱནཾ པན ཨཏྠཱཡ ལབྷནྟཱི’’ཏི ཝུཏྟཏྟཱ ཙ ཨཉྙསྶཏྠཱཡ པམཱཎཾ ཝིཉྙཱཔེཏུཾ ཝཊྚཏཱིཏི ཙེ? ན, ཀསྨཱ? ཨཉྙཱཏཀཝིཉྙཏྟིསིཀྑཱཔདསྶ ཨཊྛུཔྤཏྟིཡཱ ཨེཝ ཨཉྙཱཏཀཝིཉྙཏྟི ཝཱརིཏཱ། ཏསྶ སིཀྑཱཔདསྶ ཨནཱཔཏྟི། པཱལི༹ཡཾ (པཱརཱ॰ ༥༢༡) ‘‘ཨཉྙསྶཏྠཱཡཱ’’ཏི ཨིམིསྶཱ ཨནཱཔཏྟིཔཱལི༹ཡཱ ཨཉྙསྶཏྠཱཡ ཝིཉྙཱཔེནྟོ ཏསྶ ཉཱཏཀཔྤཝཱརིཏེ ཨེཝ ཝིཉྙཱཔེཏི, ན ཨཉྙེཏི ཝཙནཏོ ཙ ཝཱརིཏཱ། ཏསྨཱ བྷགཝཱཔི ‘‘བཧུཾ ཙཱིཝརཾ ཝིཉྙཱཔེསྶཐཱ’’ཏི (པཱརཱ॰ ༥༢༢) ཝིགརཧིཏྭཱ སིཀྑཱཔདཾ པཉྙཱཔེནྟོ ‘‘ཨབྷིཧཊྛུཾ པཝཱརེཡྻཱ’’ཏི ཝུཏྟནཡེནེཝ པམཱཎཏོ གཧཎཾ ཨནུཛཱནི, ན ཨཉྙསྶཏྠཱཡ པམཱཎཏོ ཝིཉྙཱཔནཾ། ཡསྨཱ པནིམཾ སིཀྑཱཔདཾ ཨཉྙསྶཏྠཱཡ ཝིཉྙཱཔནཝཏྠུསྨིཾཡེཝ པཉྙཏྟཾ, ཏསྨཱ ཨིདྷ ‘‘ཨཉྙསྶཏྠཱཡཱ’’ཏི ན ཝུཏྟཾ, ན ན ལབྦྷཏཱིཏི ཀཏྭཱ།
Pakatiyā santaruttarena carati kathinapalibodhavasena vā sāsaṅkasikkhāpadavasena vā. Ettha siyā – ‘‘na mattaṃ jānitvā bahuṃ cīvaraṃ viññāpessanti, dussavāṇijjaṃ vā’’tiādinā (pārā. 522) ujjhāyantānaṃ sutvā bhagavāpi chabbaggiye bhikkhū ‘‘kathañhi nāma tumhe moghapurisā na mattaṃ jānitvā bahuṃ cīvaraṃ viññāpessathā’’ti (pārā. 522) vatvā sikkhāpadassa paññattattā ca imissaṃ kaṅkhāvitaraṇiyaṃ ‘‘bahucīvaraviññāpanavatthusmiṃ paññatta’’nti vuttattā, samantapāsādikāyaṃ ‘‘na hi anacchinnacīvarā attano atthāya sākhāpalāsaṃ bhañjituṃ labhanti, acchinnacīvarānaṃ pana atthāya labhantī’’ti vuttattā ca aññassatthāya pamāṇaṃ viññāpetuṃ vaṭṭatīti ce? Na, kasmā? Aññātakaviññattisikkhāpadassa aṭṭhuppattiyā eva aññātakaviññatti vāritā. Tassa sikkhāpadassa anāpatti. Pāḷiyaṃ (pārā. 521) ‘‘aññassatthāyā’’ti imissā anāpattipāḷiyā aññassatthāya viññāpento tassa ñātakappavārite eva viññāpeti, na aññeti vacanato ca vāritā. Tasmā bhagavāpi ‘‘bahuṃ cīvaraṃ viññāpessathā’’ti (pārā. 522) vigarahitvā sikkhāpadaṃ paññāpento ‘‘abhihaṭṭhuṃ pavāreyyā’’ti vuttanayeneva pamāṇato gahaṇaṃ anujāni, na aññassatthāya pamāṇato viññāpanaṃ. Yasmā panimaṃ sikkhāpadaṃ aññassatthāya viññāpanavatthusmiṃyeva paññattaṃ, tasmā idha ‘‘aññassatthāyā’’ti na vuttaṃ, na na labbhatīti katvā.
ཨཊྛཀཐཱསུ ‘‘ཨཉྙཱཏཀཔྤཝཱརིཏཊྛཱནེ པཀཏིཡཱ བཧུམྤི ཝཊྚཏི, ཨཙྪིནྣཀཱརཎཱ པམཱཎམེཝ ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝུཏྟཾ། ཏཾ ‘‘ཨནཱཔཏྟི ཉཱཏཀཱནཾ པཝཱརིཏཱན’’ནྟི (པཱརཱ॰ ༥༢༦) ཝུཏྟཨནཱཔཏྟིཔཱལི༹ཡཱ ན སམེཏཱིཏི སམནྟཔཱསཱདིཀཱཡཾ (པཱརཱ॰ ཨཊྛ॰ ༢.༥༢༦) ཝུཏྟཏྟཱ ཨིདྷཱཔི ཝུཏྟནཡེནེཝ ཉཱཏཀཔྤཝཱརིཏེ ཝིཉྙཱཔེནྟསྶ ཨཏྟནོ དྷནེན གཎྷནྟསྶ ཨནཱཔཏྟཱིཏི ལིཁིཏཾ། ‘‘ཨཉྙསྶཏྠཱཡཱ’’ཏི ནིདཱནཝིརོདྷཏོ ན ཝུཏྟཾ, ཏཐཱཔི ཨནནྟརེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ལབྦྷཏི ཨེཝཱཏི ཝདནྟི།
Aṭṭhakathāsu ‘‘aññātakappavāritaṭṭhāne pakatiyā bahumpi vaṭṭati, acchinnakāraṇā pamāṇameva vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Taṃ ‘‘anāpatti ñātakānaṃ pavāritāna’’nti (pārā. 526) vuttaanāpattipāḷiyā na sametīti samantapāsādikāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.526) vuttattā idhāpi vuttanayeneva ñātakappavārite viññāpentassa attano dhanena gaṇhantassa anāpattīti likhitaṃ. ‘‘Aññassatthāyā’’ti nidānavirodhato na vuttaṃ, tathāpi anantare vuttanayeneva labbhati evāti vadanti.
ཏཏུཏྟརིསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Tatuttarisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
