Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
८. तायनसुत्तं
8. Tāyanasuttaṃ
८९. सावत्थिनिदानं। अथ खो तायनो देवपुत्तो पुराणतित्थकरो अभिक्कन्ताय रत्तिया अभिक्कन्तवण्णो केवलकप्पं जेतवनं ओभासेत्वा येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं अट्ठासि। एकमन्तं ठितो खो तायनो देवपुत्तो भगवतो सन्तिके इमा गाथायो अभासि –
89. Sāvatthinidānaṃ. Atha kho tāyano devaputto purāṇatitthakaro abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho tāyano devaputto bhagavato santike imā gāthāyo abhāsi –
‘‘छिन्द सोतं परक्कम्म, कामे पनुद ब्राह्मण।
‘‘Chinda sotaṃ parakkamma, kāme panuda brāhmaṇa;
नप्पहाय मुनी कामे, नेकत्तमुपपज्जति॥
Nappahāya munī kāme, nekattamupapajjati.
‘‘कयिरा चे कयिराथेनं, दळ्हमेनं परक्कमे।
‘‘Kayirā ce kayirāthenaṃ, daḷhamenaṃ parakkame;
सिथिलो हि परिब्बाजो, भिय्यो आकिरते रजं॥
Sithilo hi paribbājo, bhiyyo ākirate rajaṃ.
कतञ्च सुकतं सेय्यो, यं कत्वा नानुतप्पति॥
Katañca sukataṃ seyyo, yaṃ katvā nānutappati.
‘‘कुसो यथा दुग्गहितो, हत्थमेवानुकन्तति।
‘‘Kuso yathā duggahito, hatthamevānukantati;
सामञ्ञं दुप्परामट्ठं, निरयायूपकड्ढति॥
Sāmaññaṃ dupparāmaṭṭhaṃ, nirayāyūpakaḍḍhati.
‘‘यं किञ्चि सिथिलं कम्मं, संकिलिट्ठञ्च यं वतं।
‘‘Yaṃ kiñci sithilaṃ kammaṃ, saṃkiliṭṭhañca yaṃ vataṃ;
सङ्कस्सरं ब्रह्मचरियं, न तं होति महप्फल’’न्ति॥
Saṅkassaraṃ brahmacariyaṃ, na taṃ hoti mahapphala’’nti.
इदमवोच तायनो देवपुत्तो; इदं वत्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा तत्थेवन्तरधायीति।
Idamavoca tāyano devaputto; idaṃ vatvā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyīti.
अथ खो भगवा तस्सा रत्तिया अच्चयेन भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘इमं, भिक्खवे, रत्तिं तायनो नाम देवपुत्तो पुराणतित्थकरो अभिक्कन्ताय रत्तिया अभिक्कन्तवण्णो केवलकप्पं जेतवनं ओभासेत्वा येनाहं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा मं अभिवादेत्वा एकमन्तं अट्ठासि। एकमन्तं ठितो खो, भिक्खवे, तायनो देवपुत्तो मम सन्तिके इमा गाथायो अभासि –
Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ tāyano nāma devaputto purāṇatitthakaro abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho, bhikkhave, tāyano devaputto mama santike imā gāthāyo abhāsi –
‘‘छिन्द सोतं परक्कम्म, कामे पनुद ब्राह्मण।
‘‘Chinda sotaṃ parakkamma, kāme panuda brāhmaṇa;
नप्पहाय मुनी कामे, नेकत्तमुपपज्जति॥
Nappahāya munī kāme, nekattamupapajjati.
‘‘कयिरा चे कयिराथेनं, दळ्हमेनं परक्कमे।
‘‘Kayirā ce kayirāthenaṃ, daḷhamenaṃ parakkame;
सिथिलो हि परिब्बाजो, भिय्यो आकिरते रजं॥
Sithilo hi paribbājo, bhiyyo ākirate rajaṃ.
‘‘अकतं दुक्कटं सेय्यो, पच्छा तपति दुक्कटं।
‘‘Akataṃ dukkaṭaṃ seyyo, pacchā tapati dukkaṭaṃ;
कतञ्च सुकतं सेय्यो, यं कत्वा नानुतप्पति॥
Katañca sukataṃ seyyo, yaṃ katvā nānutappati.
‘‘कुसो यथा दुग्गहितो, हत्थमेवानुकन्तति।
‘‘Kuso yathā duggahito, hatthamevānukantati;
सामञ्ञं दुप्परामट्ठं, निरयायूपकड्ढति॥
Sāmaññaṃ dupparāmaṭṭhaṃ, nirayāyūpakaḍḍhati.
‘‘यं किञ्चि सिथिलं कम्मं, संकिलिट्ठञ्च यं वतं।
‘‘Yaṃ kiñci sithilaṃ kammaṃ, saṃkiliṭṭhañca yaṃ vataṃ;
सङ्कस्सरं ब्रह्मचरियं, न तं होति महप्फल’’न्ति॥
Saṅkassaraṃ brahmacariyaṃ, na taṃ hoti mahapphala’’nti.
‘‘इदमवोच, भिक्खवे, तायनो देवपुत्तो, इदं वत्वा मं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा तत्थेवन्तरधायि। उग्गण्हाथ, भिक्खवे, तायनगाथा; परियापुणाथ, भिक्खवे, तायनगाथा; धारेथ, भिक्खवे, तायनगाथा। अत्थसंहिता, भिक्खवे, तायनगाथा आदिब्रह्मचरियिका’’ति।
‘‘Idamavoca, bhikkhave, tāyano devaputto, idaṃ vatvā maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyi. Uggaṇhātha, bhikkhave, tāyanagāthā; pariyāpuṇātha, bhikkhave, tāyanagāthā; dhāretha, bhikkhave, tāyanagāthā. Atthasaṃhitā, bhikkhave, tāyanagāthā ādibrahmacariyikā’’ti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ८. तायनसुत्तवण्णना • 8. Tāyanasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ८. तायनसुत्तवण्णना • 8. Tāyanasuttavaṇṇanā