| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
८. तायनसुत्तवण्णना
8. Tāyanasuttavaṇṇanā
८९. अट्ठमे पुराणतित्थकरोति पुब्बे तित्थकरो। एत्थ च तित्थं नाम द्वासट्ठि दिट्ठियो, तित्थकरो नाम तासं उप्पादको सत्था। सेय्यथिदं नन्दो, वच्छो, किसो, संकिच्चो। पुराणादयो पन तित्थिया नाम। अयं पन दिट्ठिं उप्पादेत्वा कथं सग्गे निब्बत्तोति? कम्मवादिताय। एस किर उपोसथभत्तादीनि अदासि, अनाथानं वत्तं पट्ठपेसि, पतिस्सये अकासि, पोक्खरणियो खणापेसि, अञ्ञम्पि बहुं कल्याणं अकासि। सो तस्स निस्सन्देन सग्गे निब्बत्तो, सासनस्स पन निय्यानिकभावं जानाति। सो तथागतस्स सन्तिकं गन्त्वा सासनानुच्छविका वीरियप्पटिसंयुत्ता गाथा वक्खामीति आगन्त्वा छिन्द सोतन्तिआदिमाह।
89. Aṭṭhame purāṇatitthakaroti pubbe titthakaro. Ettha ca titthaṃ nāma dvāsaṭṭhi diṭṭhiyo, titthakaro nāma tāsaṃ uppādako satthā. Seyyathidaṃ nando, vaccho, kiso, saṃkicco. Purāṇādayo pana titthiyā nāma. Ayaṃ pana diṭṭhiṃ uppādetvā kathaṃ sagge nibbattoti? Kammavāditāya. Esa kira uposathabhattādīni adāsi, anāthānaṃ vattaṃ paṭṭhapesi, patissaye akāsi, pokkharaṇiyo khaṇāpesi, aññampi bahuṃ kalyāṇaṃ akāsi. So tassa nissandena sagge nibbatto, sāsanassa pana niyyānikabhāvaṃ jānāti. So tathāgatassa santikaṃ gantvā sāsanānucchavikā vīriyappaṭisaṃyuttā gāthā vakkhāmīti āgantvā chinda sotantiādimāha.
तत्थ छिन्दाति अनियमितआणत्ति। सोतन्ति तण्हासोतं। परक्कम्माति परक्कमित्वा वीरियं कत्वा। कामेति किलेसकामेपि वत्थुकामेपि। पनुदाति नीहर। एकत्तन्ति झानं। इदं वुत्तं होति – कामे अजहित्वा मुनि झानं न उपपज्जति, न पटिलभतीति अत्थो। कयिरा चे कयिराथेनन्ति यदि वीरियं करेय्य, करेय्याथ, तं वीरियं न ओसक्केय्य। दळ्हमेनं परक्कमेति दळ्हं एनं करेय्य। सिथिलो हि परिब्बाजोति सिथिलगहिता पब्बज्जा। भिय्यो आकिरते रजन्ति अतिरेकं उपरि किलेसरजं आकिरति। अकतं दुक्कटं सेय्योति दुक्कटं अकतमेव सेय्यो। यं किञ्चीति न केवलं दुक्कटं कत्वा कतसामञ्ञमेव, अञ्ञम्पि यं किञ्चि सिथिलं कतं एवरूपमेव होति। संकिलिट्ठन्ति दुक्करकारिकवतं। इमस्मिं हि सासने पच्चयहेतु समादिन्नधुतङ्गवतं संकिलिट्ठमेव। सङ्कस्सरन्ति सङ्काय सरितं, ‘‘इदम्पि इमिना कतं भविस्सति, इदम्पि इमिना’’ति एवं आसङ्कितपरिसङ्कितं। आदिब्रह्मचरियिकाति मग्गब्रह्मचरियस्स आदिभूता पुब्बपधानभूता। अट्ठमं।
Tattha chindāti aniyamitaāṇatti. Sotanti taṇhāsotaṃ. Parakkammāti parakkamitvā vīriyaṃ katvā. Kāmeti kilesakāmepi vatthukāmepi. Panudāti nīhara. Ekattanti jhānaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – kāme ajahitvā muni jhānaṃ na upapajjati, na paṭilabhatīti attho. Kayirā ce kayirāthenanti yadi vīriyaṃ kareyya, kareyyātha, taṃ vīriyaṃ na osakkeyya. Daḷhamenaṃ parakkameti daḷhaṃ enaṃ kareyya. Sithilo hi paribbājoti sithilagahitā pabbajjā. Bhiyyo ākirate rajanti atirekaṃ upari kilesarajaṃ ākirati. Akataṃ dukkaṭaṃ seyyoti dukkaṭaṃ akatameva seyyo. Yaṃ kiñcīti na kevalaṃ dukkaṭaṃ katvā katasāmaññameva, aññampi yaṃ kiñci sithilaṃ kataṃ evarūpameva hoti. Saṃkiliṭṭhanti dukkarakārikavataṃ. Imasmiṃ hi sāsane paccayahetu samādinnadhutaṅgavataṃ saṃkiliṭṭhameva. Saṅkassaranti saṅkāya saritaṃ, ‘‘idampi iminā kataṃ bhavissati, idampi iminā’’ti evaṃ āsaṅkitaparisaṅkitaṃ. Ādibrahmacariyikāti maggabrahmacariyassa ādibhūtā pubbapadhānabhūtā. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ८. तायनसुत्तं • 8. Tāyanasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ८. तायनसुत्तवण्णना • 8. Tāyanasuttavaṇṇanā
