| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๘. ตายนสุตฺตวณฺณนา
8. Tāyanasuttavaṇṇanā
๘๙. อฎฺฐเม ปุราณติตฺถกโรติ ปุเพฺพ ติตฺถกโรฯ เอตฺถ จ ติตฺถํ นาม ทฺวาสฎฺฐิ ทิฎฺฐิโย, ติตฺถกโร นาม ตาสํ อุปฺปาทโก สตฺถาฯ เสยฺยถิทํ นโนฺท, วโจฺฉ, กิโส, สํกิโจฺจฯ ปุราณาทโย ปน ติตฺถิยา นามฯ อยํ ปน ทิฎฺฐิํ อุปฺปาเทตฺวา กถํ สเคฺค นิพฺพโตฺตติ? กมฺมวาทิตายฯ เอส กิร อุโปสถภตฺตาทีนิ อทาสิ, อนาถานํ วตฺตํ ปฎฺฐเปสิ, ปติสฺสเย อกาสิ, โปกฺขรณิโย ขณาเปสิ, อญฺญมฺปิ พหุํ กลฺยาณํ อกาสิฯ โส ตสฺส นิสฺสเนฺทน สเคฺค นิพฺพโตฺต, สาสนสฺส ปน นิยฺยานิกภาวํ ชานาติฯ โส ตถาคตสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา สาสนานุจฺฉวิกา วีริยปฺปฎิสํยุตฺตา คาถา วกฺขามีติ อาคนฺตฺวา ฉินฺท โสตนฺติอาทิมาหฯ
89. Aṭṭhame purāṇatitthakaroti pubbe titthakaro. Ettha ca titthaṃ nāma dvāsaṭṭhi diṭṭhiyo, titthakaro nāma tāsaṃ uppādako satthā. Seyyathidaṃ nando, vaccho, kiso, saṃkicco. Purāṇādayo pana titthiyā nāma. Ayaṃ pana diṭṭhiṃ uppādetvā kathaṃ sagge nibbattoti? Kammavāditāya. Esa kira uposathabhattādīni adāsi, anāthānaṃ vattaṃ paṭṭhapesi, patissaye akāsi, pokkharaṇiyo khaṇāpesi, aññampi bahuṃ kalyāṇaṃ akāsi. So tassa nissandena sagge nibbatto, sāsanassa pana niyyānikabhāvaṃ jānāti. So tathāgatassa santikaṃ gantvā sāsanānucchavikā vīriyappaṭisaṃyuttā gāthā vakkhāmīti āgantvā chinda sotantiādimāha.
ตตฺถ ฉินฺทาติ อนิยมิตอาณตฺติฯ โสตนฺติ ตณฺหาโสตํฯ ปรกฺกมฺมาติ ปรกฺกมิตฺวา วีริยํ กตฺวาฯ กาเมติ กิเลสกาเมปิ วตฺถุกาเมปิฯ ปนุทาติ นีหรฯ เอกตฺตนฺติ ฌานํฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ – กาเม อชหิตฺวา มุนิ ฌานํ น อุปปชฺชติ, น ปฎิลภตีติ อโตฺถฯ กยิรา เจ กยิราเถนนฺติ ยทิ วีริยํ กเรยฺย, กเรยฺยาถ, ตํ วีริยํ น โอสเกฺกยฺยฯ ทฬฺหเมนํ ปรกฺกเมติ ทฬฺหํ เอนํ กเรยฺยฯ สิถิโล หิ ปริพฺพาโชติ สิถิลคหิตา ปพฺพชฺชาฯ ภิโยฺย อากิรเต รชนฺติ อติเรกํ อุปริ กิเลสรชํ อากิรติฯ อกตํ ทุกฺกฎํ เสโยฺยติ ทุกฺกฎํ อกตเมว เสโยฺยฯ ยํ กิญฺจีติ น เกวลํ ทุกฺกฎํ กตฺวา กตสามญฺญเมว, อญฺญมฺปิ ยํ กิญฺจิ สิถิลํ กตํ เอวรูปเมว โหติฯ สํกิลิฎฺฐนฺติ ทุกฺกรการิกวตํฯ อิมสฺมิํ หิ สาสเน ปจฺจยเหตุ สมาทินฺนธุตงฺควตํ สํกิลิฎฺฐเมวฯ สงฺกสฺสรนฺติ สงฺกาย สริตํ, ‘‘อิทมฺปิ อิมินา กตํ ภวิสฺสติ, อิทมฺปิ อิมินา’’ติ เอวํ อาสงฺกิตปริสงฺกิตํฯ อาทิพฺรหฺมจริยิกาติ มคฺคพฺรหฺมจริยสฺส อาทิภูตา ปุพฺพปธานภูตาฯ อฎฺฐมํฯ
Tattha chindāti aniyamitaāṇatti. Sotanti taṇhāsotaṃ. Parakkammāti parakkamitvā vīriyaṃ katvā. Kāmeti kilesakāmepi vatthukāmepi. Panudāti nīhara. Ekattanti jhānaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – kāme ajahitvā muni jhānaṃ na upapajjati, na paṭilabhatīti attho. Kayirā ce kayirāthenanti yadi vīriyaṃ kareyya, kareyyātha, taṃ vīriyaṃ na osakkeyya. Daḷhamenaṃ parakkameti daḷhaṃ enaṃ kareyya. Sithilo hi paribbājoti sithilagahitā pabbajjā. Bhiyyo ākirate rajanti atirekaṃ upari kilesarajaṃ ākirati. Akataṃ dukkaṭaṃ seyyoti dukkaṭaṃ akatameva seyyo. Yaṃ kiñcīti na kevalaṃ dukkaṭaṃ katvā katasāmaññameva, aññampi yaṃ kiñci sithilaṃ kataṃ evarūpameva hoti. Saṃkiliṭṭhanti dukkarakārikavataṃ. Imasmiṃ hi sāsane paccayahetu samādinnadhutaṅgavataṃ saṃkiliṭṭhameva. Saṅkassaranti saṅkāya saritaṃ, ‘‘idampi iminā kataṃ bhavissati, idampi iminā’’ti evaṃ āsaṅkitaparisaṅkitaṃ. Ādibrahmacariyikāti maggabrahmacariyassa ādibhūtā pubbapadhānabhūtā. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๘. ตายนสุตฺตํ • 8. Tāyanasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๘. ตายนสุตฺตวณฺณนา • 8. Tāyanasuttavaṇṇanā
