| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணி-அட்ட²கதா² • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
தேபூ⁴மககுஸலவண்ணனா
Tebhūmakakusalavaṇṇanā
269. இதா³னி யஸ்மா ஸப்³பா³னிபேதானி தேபூ⁴மககுஸலானி ஹீனாதி³னா பபே⁴தே³ன வத்தந்தி, தஸ்மா தேஸங் தங் பபே⁴த³ங் த³ஸ்ஸேதுங் புன கதமே த⁴ம்மா குஸலாதிஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² ஹீனந்தி லாமகங். தங் ஆயூஹனவஸேன வேதி³தப்³ப³ங். ஹீனுத்தமானங் மஜ்ஜே² ப⁴வங் மஜ்ஜி²மங். பதா⁴னபா⁴வங் நீதங் பணீதங், உத்தமந்தி அத்தோ². தானிபி ஆயூஹனவஸேனேவ வேதி³தப்³பா³னி. யஸ்ஸ ஹி ஆயூஹனக்க²ணே ச²ந்தோ³ வா ஹீனோ ஹோதி, வீரியங் வா, சித்தங் வா, வீமங்ஸா வா, தங் ஹீனங் நாம. யஸ்ஸ தே த⁴ம்மா மஜ்ஜி²மா சேவ பணீதா, ச தங் மஜ்ஜி²மஞ்சேவ பணீதஞ்ச. யங் பன கத்துகாமதாஸங்கா²தங் ச²ந்த³ங் து⁴ரங் ச²ந்த³ங் ஜெட்ட²கங் ச²ந்த³ங் புப்³ப³ங்க³மங் கத்வா ஆயூஹிதங், தங் ச²ந்தா³தி⁴பதிதோ ஆக³தத்தா ச²ந்தா³தி⁴பதெய்யங் நாம. வீரியாதி⁴பதெய்யாதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ.
269. Idāni yasmā sabbānipetāni tebhūmakakusalāni hīnādinā pabhedena vattanti, tasmā tesaṃ taṃ pabhedaṃ dassetuṃ puna katame dhammā kusalātiādi āraddhaṃ. Tattha hīnanti lāmakaṃ. Taṃ āyūhanavasena veditabbaṃ. Hīnuttamānaṃ majjhe bhavaṃ majjhimaṃ. Padhānabhāvaṃ nītaṃ paṇītaṃ, uttamanti attho. Tānipi āyūhanavaseneva veditabbāni. Yassa hi āyūhanakkhaṇe chando vā hīno hoti, vīriyaṃ vā, cittaṃ vā, vīmaṃsā vā, taṃ hīnaṃ nāma. Yassa te dhammā majjhimā ceva paṇītā, ca taṃ majjhimañceva paṇītañca. Yaṃ pana kattukāmatāsaṅkhātaṃ chandaṃ dhuraṃ chandaṃ jeṭṭhakaṃ chandaṃ pubbaṅgamaṃ katvā āyūhitaṃ, taṃ chandādhipatito āgatattā chandādhipateyyaṃ nāma. Vīriyādhipateyyādīsupi eseva nayo.
இமஸ்மிங் பன டா²னே ட²த்வா நயா க³ணேதப்³பா³. ஸப்³ப³பட²மங் விப⁴த்தோ ஹி ஏகோ நயோ, ஹீனந்தி ஏகோ, மஜ்ஜி²மந்தி ஏகோ, பணீதந்தி ஏகோ, ச²ந்தா³தி⁴பதெய்யந்தி ஏகோ. இமே தாவ ச²ந்தா³தி⁴பதெய்யே பஞ்ச நயா. ஏவங் வீரியாதி⁴பதெய்யாதீ³ஸுபீதி சத்தாரோ பஞ்சகா வீஸதி ஹொந்தி. புரிமோ வா ஏகோ ஸுத்³தி⁴கனயோ, ஹீனந்திஆத³யோ தயோ, ச²ந்தா³தி⁴பதெய்யந்திஆத³யோ சத்தாரோ, ச²ந்தா³தி⁴பதெய்யங் ஹீனந்திஆத³யோ த்³வாத³ஸாதி ஏவம்பி வீஸதி நயா ஹொந்தி.
Imasmiṃ pana ṭhāne ṭhatvā nayā gaṇetabbā. Sabbapaṭhamaṃ vibhatto hi eko nayo, hīnanti eko, majjhimanti eko, paṇītanti eko, chandādhipateyyanti eko. Ime tāva chandādhipateyye pañca nayā. Evaṃ vīriyādhipateyyādīsupīti cattāro pañcakā vīsati honti. Purimo vā eko suddhikanayo, hīnantiādayo tayo, chandādhipateyyantiādayo cattāro, chandādhipateyyaṃ hīnantiādayo dvādasāti evampi vīsati nayā honti.
இமே வீஸதி மஹானயா கத்த² விப⁴த்தாதி? மஹாபகரணே (பட்டா²॰ 2.14.1) ஹீனத்திகே விப⁴த்தா. இமஸ்மிங் பன டா²னே ஹீனத்திகதோ மஜ்ஜி²மராஸிங் க³ஹெத்வா ஹீனமஜ்ஜி²மபணீதவஸேன தயோ கொட்டா²ஸா காதப்³பா³. ததோபி மஜ்ஜி²மராஸிங் ட²பெத்வா ஹீனபணீதே க³ஹெத்வா நவ நவ கொட்டா²ஸா காதப்³பா³. ஹீனஸ்மிங்யேவ ஹி ஹீனங் அத்தி² மஜ்ஜி²மங் அத்தி² பணீதங் அத்தி². பணீதஸ்மிம்பி ஹீனங் அத்தி² மஜ்ஜி²மங் அத்தி² பணீதங் அத்தி². ததா² ஹீனஹீனஸ்மிங் ஹீனங், ஹீனஹீனஸ்மிங் மஜ்ஜி²மங், ஹீனஹீனஸ்மிங் பணீதங். ஹீனமஜ்ஜி²மஸ்மிங் ஹீனங், ஹீனமஜ்ஜி²மஸ்மிங் மஜ்ஜி²மங், ஹீனமஜ்ஜி²மஸ்மிங் பணீதங். ஹீனபணீதஸ்மிங் ஹீனங், ஹீனபணீதஸ்மிங் மஜ்ஜி²மங், ஹீனபணீதஸ்மிங் பணீதந்தி அயமேகோ நவகோ. பணீதஹீனஸ்மிம்பி ஹீனங் நாம அத்தி², பணீதஹீனஸ்மிங் மஜ்ஜி²மங், பணீதஹீனஸ்மிங் பணீதங். ததா² பணீதமஜ்ஜி²மஸ்மிங் ஹீனங், பணீதமஜ்ஜி²மஸ்மிங் மஜ்ஜி²மங், பணீதமஜ்ஜி²மஸ்மிங் பணீதங். பணீதபணீதஸ்மிங் ஹீனங், பணீதபணீதஸ்மிங் மஜ்ஜி²மங், பணீதபணீதஸ்மிங் பணீதந்தி. அயங் து³தியோ நவகோதி த்³வே நவகா அட்டா²ரஸ. இமானி அட்டா²ரஸ கம்மத்³வாரானி நாம . இமேஹி பபா⁴விதத்தா , இமேஸங் வஸேன, அட்டா²ரஸ க²த்தியா, அட்டா²ரஸ ப்³ராஹ்மணா, அட்டா²ரஸ வெஸ்ஸா, அட்டா²ரஸ ஸுத்³தா³, அட்ட²சத்தாலீஸ கொ³த்தசரணானி வேதி³தப்³பா³னி.
Ime vīsati mahānayā kattha vibhattāti? Mahāpakaraṇe (paṭṭhā. 2.14.1) hīnattike vibhattā. Imasmiṃ pana ṭhāne hīnattikato majjhimarāsiṃ gahetvā hīnamajjhimapaṇītavasena tayo koṭṭhāsā kātabbā. Tatopi majjhimarāsiṃ ṭhapetvā hīnapaṇīte gahetvā nava nava koṭṭhāsā kātabbā. Hīnasmiṃyeva hi hīnaṃ atthi majjhimaṃ atthi paṇītaṃ atthi. Paṇītasmimpi hīnaṃ atthi majjhimaṃ atthi paṇītaṃ atthi. Tathā hīnahīnasmiṃ hīnaṃ, hīnahīnasmiṃ majjhimaṃ, hīnahīnasmiṃ paṇītaṃ. Hīnamajjhimasmiṃ hīnaṃ, hīnamajjhimasmiṃ majjhimaṃ, hīnamajjhimasmiṃ paṇītaṃ. Hīnapaṇītasmiṃ hīnaṃ, hīnapaṇītasmiṃ majjhimaṃ, hīnapaṇītasmiṃ paṇītanti ayameko navako. Paṇītahīnasmimpi hīnaṃ nāma atthi, paṇītahīnasmiṃ majjhimaṃ, paṇītahīnasmiṃ paṇītaṃ. Tathā paṇītamajjhimasmiṃ hīnaṃ, paṇītamajjhimasmiṃ majjhimaṃ, paṇītamajjhimasmiṃ paṇītaṃ. Paṇītapaṇītasmiṃ hīnaṃ, paṇītapaṇītasmiṃ majjhimaṃ, paṇītapaṇītasmiṃ paṇītanti. Ayaṃ dutiyo navakoti dve navakā aṭṭhārasa. Imāni aṭṭhārasa kammadvārāni nāma . Imehi pabhāvitattā , imesaṃ vasena, aṭṭhārasa khattiyā, aṭṭhārasa brāhmaṇā, aṭṭhārasa vessā, aṭṭhārasa suddā, aṭṭhacattālīsa gottacaraṇāni veditabbāni.
இமேஸு ச பன தேபூ⁴மகேஸு குஸலேஸு காமாவசரகுஸலங் திஹேதுகம்பி து³ஹேதுகம்பி ஹோதி ஞாணஸம்பயுத்தவிப்பயுத்தவஸேன. ரூபாவசராரூபாவசரங் பன திஹேதுகமேவ ஞாணஸம்பயுத்தமேவ. காமாவசரம்பெத்த² அதி⁴பதினா ஸஹாபி உப்பஜ்ஜதி வினாபி. ரூபாவசராரூபாவசரங் அதி⁴பதிஸம்பன்னமேவ ஹோதி. காமாவசரகுஸலே செத்த² ஆரம்மணாதி⁴பதி ஸஹஜாதாதி⁴பதீதி த்³வேபி அதி⁴பதயோ லப்³ப⁴ந்தி. ரூபாவசராரூபாவசரேஸு ஆரம்மணாதி⁴பதி ந லப்³ப⁴தி, ஸஹஜாதாதி⁴பதியேவ லப்³ப⁴தி. தத்த² சித்தஸ்ஸ சித்தாதி⁴பதெய்யபா⁴வோ ஸம்பயுத்தத⁴ம்மானங் வஸேன வுத்தோ. த்³வின்னங் பன சித்தானங் ஏகதோ அபா⁴வேன ஸம்பயுத்தசித்தஸ்ஸ சித்தாதி⁴பதி நாம நத்தி². ததா² ச²ந்தா³தீ³னங் ச²ந்தா³தி⁴பதிஆத³யோ. கேசி பன ‘ஸசே சித்தவதோ குஸலங் ஹோதி, மய்ஹங் ப⁴விஸ்ஸதீதி ஏவங் யங் சித்தங் து⁴ரங் கத்வா ஜெட்ட²கங் கத்வா அபரங் குஸலசித்தங் ஆயூஹிதங், தஸ்ஸ தங் புரிமசித்தங் சித்தாதி⁴பதி நாம ஹோதி, ததோ ஆக³தத்தா இத³ங் சித்தாதி⁴பதெய்யங் நாமா’தி ஏவங் ஆக³மனவஸேனாபி அதி⁴பதிங் நாம இச்ச²ந்தி. அயங் பன நயோ நேவ பாளியங் ந அட்ட²கதா²யங் தி³ஸ்ஸதி. தஸ்மா வுத்தனயேனேவ அதி⁴பதிபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³. இமேஸு ச ஏகூனவீஸதியா மஹானயேஸு புரிமே ஸுத்³தி⁴கனயே வுத்தபரிமாணானேவ சித்தானி ச நவகா ச பாட²வாரா ச ஹொந்தி. தஸ்மா ஞாணஸம்பயுத்தேஸு வுத்தபரிமாணதோ வீஸதிகு³ணோ சித்தனவகவாரபே⁴தோ³ வேதி³தப்³போ³, சதூஸு ஞாணவிப்பயுத்தேஸு ஸோளஸகு³ணோதி, அயங் தேபூ⁴மககுஸலே பகிண்ணககதா² நாமாதி.
Imesu ca pana tebhūmakesu kusalesu kāmāvacarakusalaṃ tihetukampi duhetukampi hoti ñāṇasampayuttavippayuttavasena. Rūpāvacarārūpāvacaraṃ pana tihetukameva ñāṇasampayuttameva. Kāmāvacarampettha adhipatinā sahāpi uppajjati vināpi. Rūpāvacarārūpāvacaraṃ adhipatisampannameva hoti. Kāmāvacarakusale cettha ārammaṇādhipati sahajātādhipatīti dvepi adhipatayo labbhanti. Rūpāvacarārūpāvacaresu ārammaṇādhipati na labbhati, sahajātādhipatiyeva labbhati. Tattha cittassa cittādhipateyyabhāvo sampayuttadhammānaṃ vasena vutto. Dvinnaṃ pana cittānaṃ ekato abhāvena sampayuttacittassa cittādhipati nāma natthi. Tathā chandādīnaṃ chandādhipatiādayo. Keci pana ‘sace cittavato kusalaṃ hoti, mayhaṃ bhavissatīti evaṃ yaṃ cittaṃ dhuraṃ katvā jeṭṭhakaṃ katvā aparaṃ kusalacittaṃ āyūhitaṃ, tassa taṃ purimacittaṃ cittādhipati nāma hoti, tato āgatattā idaṃ cittādhipateyyaṃ nāmā’ti evaṃ āgamanavasenāpi adhipatiṃ nāma icchanti. Ayaṃ pana nayo neva pāḷiyaṃ na aṭṭhakathāyaṃ dissati. Tasmā vuttanayeneva adhipatibhāvo veditabbo. Imesu ca ekūnavīsatiyā mahānayesu purime suddhikanaye vuttaparimāṇāneva cittāni ca navakā ca pāṭhavārā ca honti. Tasmā ñāṇasampayuttesu vuttaparimāṇato vīsatiguṇo cittanavakavārabhedo veditabbo, catūsu ñāṇavippayuttesu soḷasaguṇoti, ayaṃ tebhūmakakusale pakiṇṇakakathā nāmāti.
தேபூ⁴மககுஸலங்.
Tebhūmakakusalaṃ.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீபாளி • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / தேபூ⁴மககுஸலங் • Tebhūmakakusalaṃ
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-மூலடீகா • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / தேபூ⁴மககுஸலவண்ணனா • Tebhūmakakusalavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-அனுடீகா • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / தேபூ⁴மககுஸலவண்ணனா • Tebhūmakakusalavaṇṇanā
