| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ធម្មសង្គណី-អនុដីកា • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
តេភូមកកុសលវណ្ណនា
Tebhūmakakusalavaṇṇanā
២៦៩. សត្តហិ មហាវារេហីតិ បដិច្ចសហជាតបច្ចយនិស្សយសំសដ្ឋសម្បយុត្តបញ្ហាវារេហិ អនុលោមបច្ចនីយអនុលោមបច្ចនីយបច្ចនីយានុលោមាទិនយា អនុលោមាទិនយា។ ភារទ្វាជគោតមាទយោ អដ្ឋចត្តាលីស លោកេ គោត្តានិ មូលភូតានិ, តថា កដ្ឋកលាបាទយោ អដ្ឋចត្តាលីសេវ ចរណានីតិ អាហ ‘‘អដ្ឋចត្តាលីស’’ន្តិអាទិ។ តត្ថ តេសន្តិ ភព្ពាភព្ពានំ។ ទ្វារសីសេន ទ្វារវន្តានិ គយ្ហន្តីតិ អធិប្បាយេនាហ ‘‘តំតំទ្វារានិ វា កាយាទីនី’’តិ។ អចិត្តីការេន វា កតំ ហីនំ, អជ្ឈុបេក្ខនេន កតំ មជ្ឈិមំ, សក្កច្ចកតំ បណីតំ។ អាមិសកិញ្ជក្ខាទិហេតុ វា កតំ ហីនំ, បុញ្ញផលកាមតាយ កតំ មជ្ឈិមំ, កត្តព្ពមិច្ចេវ អរិយភាវេ ឋិតេន កតំ បណីតំ។ ភវសម្បត្តិលោភេន វា បវត្តិតំ ហីនំ, អលោភជ្ឈាសយេន បវត្តិតំ មជ្ឈិមំ, បរហិតាយ បវត្តិតំ បណីតំ។ បរិត្តកតំ វា ហីនំ, មត្តសោ កតំ មជ្ឈិមំ, អធិមត្តសោ កតំ បណីតំ។ មហគ្គតេសុ បន បដិលទ្ធមត្តំ ហីនំ, នាតិសុភាវិតំ មជ្ឈិមំ, សុភាវិតំ វសិប្បត្តំ បណីតំ។ ឥមេសុបិ ឯកេកស្ស ហីនាទិកស្ស អាយូហននានត្តាទិវសេន ហីនាទិភេទោ លព្ភតិយេវាតិ ទដ្ឋព្ពំ។ សម្បយុត្តធម្មានំ វសេនាតិ យោ ចិត្តប្បភាវិតោ ចិត្តសម្បយុត្តានំ ចិត្តាធិបតេយ្យភាវោ, សោ តំនិមិត្តេ ចិត្តេ ឧបចរិតោតិ ឯវំ វា ឯត្ថ អត្ថោ។
269. Sattahimahāvārehīti paṭiccasahajātapaccayanissayasaṃsaṭṭhasampayuttapañhāvārehi anulomapaccanīyaanulomapaccanīyapaccanīyānulomādinayā anulomādinayā. Bhāradvājagotamādayo aṭṭhacattālīsa loke gottāni mūlabhūtāni, tathā kaṭṭhakalāpādayo aṭṭhacattālīseva caraṇānīti āha ‘‘aṭṭhacattālīsa’’ntiādi. Tattha tesanti bhabbābhabbānaṃ. Dvārasīsena dvāravantāni gayhantīti adhippāyenāha ‘‘taṃtaṃdvārāni vā kāyādīnī’’ti. Acittīkārena vā kataṃ hīnaṃ, ajjhupekkhanena kataṃ majjhimaṃ, sakkaccakataṃ paṇītaṃ. Āmisakiñjakkhādihetu vā kataṃ hīnaṃ, puññaphalakāmatāya kataṃ majjhimaṃ, kattabbamicceva ariyabhāve ṭhitena kataṃ paṇītaṃ. Bhavasampattilobhena vā pavattitaṃ hīnaṃ, alobhajjhāsayena pavattitaṃ majjhimaṃ, parahitāya pavattitaṃ paṇītaṃ. Parittakataṃ vā hīnaṃ, mattaso kataṃ majjhimaṃ, adhimattaso kataṃ paṇītaṃ. Mahaggatesu pana paṭiladdhamattaṃ hīnaṃ, nātisubhāvitaṃ majjhimaṃ, subhāvitaṃ vasippattaṃ paṇītaṃ. Imesupi ekekassa hīnādikassa āyūhananānattādivasena hīnādibhedo labbhatiyevāti daṭṭhabbaṃ. Sampayuttadhammānaṃ vasenāti yo cittappabhāvito cittasampayuttānaṃ cittādhipateyyabhāvo, so taṃnimitte citte upacaritoti evaṃ vā ettha attho.
តេភូមកកុសលវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Tebhūmakakusalavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / ធម្មសង្គណីបាឡិ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / តេភូមកកុសលំ • Tebhūmakakusalaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / អភិធម្មបិដក (អដ្ឋកថា) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ធម្មសង្គណិ-អដ្ឋកថា • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / តេភូមកកុសលវណ្ណនា • Tebhūmakakusalavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ធម្មសង្គណី-មូលដីកា • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / តេភូមកកុសលវណ្ណនា • Tebhūmakakusalavaṇṇanā
