| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มิลินฺทปญฺหปาฬิ • Milindapañhapāḷi |
๓. เตชงฺคปโญฺห
3. Tejaṅgapañho
๓. ‘‘ภเนฺต นาคเสน, ‘เตชสฺส ปญฺจ องฺคานิ คเหตพฺพานี’ติ ยํ วเทสิ, กตมานิ ตานิ ปญฺจ องฺคานิ คเหตพฺพานี’’ติ? ‘‘ยถา, มหาราช, เตโช ติณกฎฺฐสาขาปลาสํ ฑหติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน เย เต อพฺภนฺตรา วา พาหิรา วา กิเลสา อิฎฺฐานิฎฺฐารมฺมณานุภวนา, สเพฺพ เต ญาณคฺคินา ฑหิตพฺพาฯ อิทํ, มหาราช, เตชสฺส ปฐมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
3. ‘‘Bhante nāgasena, ‘tejassa pañca aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni pañca aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, tejo tiṇakaṭṭhasākhāpalāsaṃ ḍahati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ye te abbhantarā vā bāhirā vā kilesā iṭṭhāniṭṭhārammaṇānubhavanā, sabbe te ñāṇagginā ḍahitabbā. Idaṃ, mahārāja, tejassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, เตโช นิทฺทโย อการุณิโก, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน สพฺพกิเลเสสุ การุญฺญานุทฺทยา น กาตพฺพาฯ อิทํ, มหาราช, เตชสฺส ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, tejo niddayo akāruṇiko, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbakilesesu kāruññānuddayā na kātabbā. Idaṃ, mahārāja, tejassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, เตโช สีตํ ปฎิหนติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน วีริยสนฺตาปเตชํ อภิชเนตฺวา กิเลสา ปฎิหนฺตพฺพาฯ อิทํ, มหาราช, เตชสฺส ตติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, tejo sītaṃ paṭihanati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena vīriyasantāpatejaṃ abhijanetvā kilesā paṭihantabbā. Idaṃ, mahārāja, tejassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, เตโช อนุนยปฺปฎิฆวิปฺปมุโตฺต อุณฺหมภิชเนติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อนุนยปฺปฎิฆวิปฺปมุเตฺตน เตโชสเมน เจตสา วิหริตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, เตชสฺส จตุตฺถํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, tejo anunayappaṭighavippamutto uṇhamabhijaneti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena anunayappaṭighavippamuttena tejosamena cetasā viharitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, tejassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, เตโช อนฺธการํ วิธมิตฺวา 1 อาโลกํ ทสฺสยติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อวิชฺชนฺธการํ วิธมิตฺวา ญาณาโลกํ ทสฺสยิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, เตชสฺส ปญฺจมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตเมฺปตํ, มหาราช, ภควตา เทวาติเทเวน สกํ ปุตฺตํ ราหุลํ โอวทเนฺตน –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, tejo andhakāraṃ vidhamitvā 2 ālokaṃ dassayati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena avijjandhakāraṃ vidhamitvā ñāṇālokaṃ dassayitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, tejassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena sakaṃ puttaṃ rāhulaṃ ovadantena –
‘เตโชสมํ 3, ราหุล, ภาวนํ ภาเวหิ, เตโชสมํ หิ เต, ราหุล, ภาวนํ ภาวยโต อุปฺปนฺนา? มนาปามนาปา ผสฺสา จิตฺตํ น ปริยาทาย ฐสฺสนฺตี’’’ติฯ
‘Tejosamaṃ 4, rāhula, bhāvanaṃ bhāvehi, tejosamaṃ hi te, rāhula, bhāvanaṃ bhāvayato uppannā? Manāpāmanāpā phassā cittaṃ na pariyādāya ṭhassantī’’’ti.
เตชงฺคปโญฺห ตติโยฯ
Tejaṅgapañho tatiyo.
Footnotes:
