Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೨. ತೇಕಿಚ್ಛಕಾರಿತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    2. Tekicchakārittheragāthāvaṇṇanā

    ಅತಿಹಿತಾ ವೀಹೀತಿಆದಿಕಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ತೇಕಿಚ್ಛಕಾರಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಇತೋ ಏಕನವುತೇ ಕಪ್ಪೇ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ವೇಜ್ಜಸತ್ಥೇ ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಗತೋ। ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಉಪಟ್ಠಾಕಂ ಅಸೋಕಂ ನಾಮ ಥೇರಂ ಬ್ಯಾಧಿತಂ ಅರೋಗಮಕಾಸಿ, ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಚ ಸತ್ತಾನಂ ರೋಗಾಭಿಭೂತಾನಂ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಸಂವಿದಹಿ।

    Atihitāvīhītiādikā āyasmato tekicchakārittherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto ito ekanavute kappe vipassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patvā vejjasatthe nipphattiṃ gato. Vipassissa bhagavato upaṭṭhākaṃ asokaṃ nāma theraṃ byādhitaṃ arogamakāsi, aññesañca sattānaṃ rogābhibhūtānaṃ anukampāya bhesajjaṃ saṃvidahi.

    ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸುಬುದ್ಧಸ್ಸ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ತಸ್ಸ ತಿಕಿಚ್ಛಕೇಹಿ ಗಬ್ಭಕಾಲೇ ಪರಿಸ್ಸಯಂ ಅಪಹರಿತ್ವಾ ಪರಿಪಾಲಿತತಾಯ ತೇಕಿಚ್ಛಕಾರೀತಿ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಕುಲಾನುರೂಪಾನಿ ವಿಜ್ಜಾಟ್ಠಾನಾನಿ ಸಿಪ್ಪಾನಿ ಚ ಸಿಕ್ಖನ್ತೋ ವಡ್ಢತಿ। ತದಾ ಚಾಣಕ್ಕೋ ಸುಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾವೇಯ್ಯತ್ತಿಯಂ ಕಿರಿಯಾಸು ಉಪಾಯಕೋಸಲ್ಲಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಅಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ರಾಜಕುಲೇ ಪತಿಟ್ಠಂ ಲಭನ್ತೋ ಮಂ ಅಭಿಭವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಇಸ್ಸಾಪಕತೋ ರಞ್ಞಾ ಚನ್ದಗುತ್ತೇನ ತಂ ಬನ್ಧನಾಗಾರೇ ಖಿಪಾಪೇಸಿ। ತೇಕಿಚ್ಛಕಾರೀ ಪಿತು ಬನ್ಧನಾಗಾರಪ್ಪವೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಭೀತೋ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಸಾಣವಾಸಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸಂವೇಗಕಾರಣಂ ಥೇರಸ್ಸ ಕಥೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕೋ ನೇಸಜ್ಜಿಕೋ ಚ ಹುತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಸೀತುಣ್ಹಂ ಅಗಣೇನ್ತೋ ಸಮಣಧಮ್ಮಮೇವ ಕರೋತಿ, ವಿಸೇಸತೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಭಾವನಮನುಯುಞ್ಜತಿ। ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ‘‘ನ ಇಮಸ್ಸ ಮಮ ವಿಸಯಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತುಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಿಕ್ಖೇಪಂ ಕಾತುಕಾಮೋ ಸಸ್ಸಾನಂ ನಿಪ್ಫತ್ತಿಕಾಲೇ ಖೇತ್ತಗೋಪಕವಣ್ಣೇನ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ನಿಪ್ಪಣ್ಡೇನ್ತೋ –

    So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde subuddhassa nāma brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti. Tassa tikicchakehi gabbhakāle parissayaṃ apaharitvā paripālitatāya tekicchakārīti nāmaṃ akaṃsu. So attano kulānurūpāni vijjāṭṭhānāni sippāni ca sikkhanto vaḍḍhati. Tadā cāṇakko subuddhassa paññāveyyattiyaṃ kiriyāsu upāyakosallañca disvā, ‘‘ayaṃ imasmiṃ rājakule patiṭṭhaṃ labhanto maṃ abhibhaveyyā’’ti issāpakato raññā candaguttena taṃ bandhanāgāre khipāpesi. Tekicchakārī pitu bandhanāgārappavesanaṃ sutvā bhīto palāyitvā sāṇavāsittherassa santikaṃ gantvā attano saṃvegakāraṇaṃ therassa kathetvā pabbajitvā kammaṭṭhānaṃ gahetvā abbhokāsiko nesajjiko ca hutvā viharati, sītuṇhaṃ agaṇento samaṇadhammameva karoti, visesato brahmavihārabhāvanamanuyuñjati. Taṃ disvā māro pāpimā ‘‘na imassa mama visayaṃ atikkamituṃ dassāmī’’ti vikkhepaṃ kātukāmo sassānaṃ nipphattikāle khettagopakavaṇṇena therassa santikaṃ gantvā taṃ nippaṇḍento –

    ೩೮೧.

    381.

    ‘‘ಅತಿಹಿತಾ ವೀಹಿ, ಖಲಗತಾ ಸಾಲೀ।

    ‘‘Atihitā vīhi, khalagatā sālī;

    ನ ಚ ಲಭೇ ಪಿಣ್ಡಂ, ಕಥಮಹಂ ಕಸ್ಸ’’ನ್ತಿ॥ – ಆಹ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಥೇರೋ –

    Na ca labhe piṇḍaṃ, kathamahaṃ kassa’’nti. – āha; Taṃ sutvā thero –

    ೩೮೨.

    382.

    ‘‘ಬುದ್ಧಮಪ್ಪಮೇಯ್ಯಂ ಅನುಸ್ಸರ ಪಸನ್ನೋ, ಪೀತಿಯಾ ಫುಟಸರೀರೋ ಹೋಹಿಸಿ ಸತತಮುದಗ್ಗೋ॥

    ‘‘Buddhamappameyyaṃ anussara pasanno, pītiyā phuṭasarīro hohisi satatamudaggo.

    ೩೮೩.

    383.

    ‘‘ಧಮ್ಮಮಪ್ಪಮೇಯ್ಯಂ …ಪೇ॰… ಸತತಮುದಗ್ಗೋ॥

    ‘‘Dhammamappameyyaṃ …pe… satatamudaggo.

    ೩೮೪.

    384.

    ‘‘ಸಙ್ಘಮಪ್ಪಮೇಯ್ಯಂ…ಪೇ॰… ಸತತಮುದಗ್ಗೋ’’ತಿ॥ – ಆಹ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಾರೋ –

    ‘‘Saṅghamappameyyaṃ…pe… satatamudaggo’’ti. – āha; Taṃ sutvā māro –

    ೩೮೫.

    385.

    ‘‘ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ವಿಹರಸಿ, ಸೀತಾ ಹೇಮನ್ತಿಕಾ ಇಮಾ ರತ್ಯೋ।

    ‘‘Abbhokāse viharasi, sītā hemantikā imā ratyo;

    ಮಾ ಸೀತೇನ ಪರೇತೋ ವಿಹಞ್ಞಿತ್ಥೋ, ಪವಿಸ ತ್ವಂ ವಿಹಾರಂ ಫುಸಿತಗ್ಗಳ’’ನ್ತಿ॥ –

    Mā sītena pareto vihaññittho, pavisa tvaṃ vihāraṃ phusitaggaḷa’’nti. –

    ಆಹ। ಅಥ ಥೇರೋ –

    Āha. Atha thero –

    ೩೮೬.

    386.

    ‘‘ಫುಸಿಸ್ಸಂ ಚತಸ್ಸೋ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾಯೋ, ತಾಹಿ ಚ ಸುಖಿತೋ ವಿಹರಿಸ್ಸಂ।

    ‘‘Phusissaṃ catasso appamaññāyo, tāhi ca sukhito viharissaṃ;

    ನಾಹಂ ಸೀತೇನ ವಿಹಞ್ಞಿಸ್ಸಂ, ಅನಿಞ್ಜಿತೋ ವಿಹರನ್ತೋ’’ತಿ॥ – ಆಹ।

    Nāhaṃ sītena vihaññissaṃ, aniñjito viharanto’’ti. – āha;

    ತತ್ಥ ಅತಿಹಿತಾ ವೀಹೀತಿ ವೀಹಯೋ ಕೋಟ್ಠಾಗಾರಂ ಅತಿನೇತ್ವಾ ಠಪಿತಾ, ತತ್ಥ ಪಟಿಸಾಮಿತಾ ಖಲತೋ ವಾ ಘರಂ ಉಪನೀತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವೀಹಿಗ್ಗಹಣೇನ ಚೇತ್ಥ ಇತರಮ್ಪಿ ಧಞ್ಞಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಸಾಲೀ ಪನ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ವೀಹಿತೋ ಪಚ್ಛಾ ಪಚ್ಚನ್ತೀತಿ ಆಹ। ಖಲಗತಾ ಸಾಲೀತಿ ಖಲಂ ಧಞ್ಞಕರಣಟ್ಠಾನಂ ಗತಾ, ತತ್ಥ ರಾಸಿವಸೇನ ಮದ್ದನಚಾವನಾದಿವಸೇನ ಠಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಧಾನಧಞ್ಞಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಞ್ಚೇತ್ಥ ಸಾಲೀನಂ ವಿಸುಂ ಗಹಣಂ, ಉಭಯೇನಪಿ ಗಾಮೇ, ಗಾಮತೋ ಬಹಿ ಚ ಧಞ್ಞಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಠಿತನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ನ ಚ ಲಭೇ ಪಿಣ್ಡನ್ತಿ ಏವಂ ಸುಲಭಧಞ್ಞೇ ಸುಭಿಕ್ಖಕಾಲೇ ಅಹಂ ಪಿಣ್ಡಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಲಭಾಮಿ। ಇದಾನಿ ಕಥಮಹಂ ಕಸ್ಸನ್ತಿ ಅಹಂ ಕಥಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕಥಂ ಜೀವಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಪರಿಹಾಸಕೇಳಿಂ ಅಕಾಸಿ।

    Tattha atihitā vīhīti vīhayo koṭṭhāgāraṃ atinetvā ṭhapitā, tattha paṭisāmitā khalato vā gharaṃ upanītāti attho. Vīhiggahaṇena cettha itarampi dhaññaṃ saṅgaṇhāti. Sālī pana yebhuyyena vīhito pacchā paccantīti āha. Khalagatā sālīti khalaṃ dhaññakaraṇaṭṭhānaṃ gatā, tattha rāsivasena maddanacāvanādivasena ṭhitāti attho. Padhānadhaññabhāvadassanatthañcettha sālīnaṃ visuṃ gahaṇaṃ, ubhayenapi gāme, gāmato bahi ca dhaññaṃ paripuṇṇaṃ ṭhitanti dasseti. Na ca labhe piṇḍanti evaṃ sulabhadhaññe subhikkhakāle ahaṃ piṇḍamattampi na labhāmi. Idāni kathamahaṃ kassanti ahaṃ kathaṃ karissāmi, kathaṃ jīvissāmīti parihāsakeḷiṃ akāsi.

    ತಂ ಸುತ್ವಾ ಥೇರೋ ‘‘ಅಯಂ ವರಾಕೋ ಅತ್ತನಾ ಅತ್ತನೋ ಪವತ್ತಿಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಕಾಸೇಸಿ, ಮಯಾ ಪನ ಅತ್ತನಾವ ಅತ್ತಾ ಓವದಿತಬ್ಬೋ, ನ ಮಯಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಥೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವತ್ಥುತ್ತಯಾನುಸ್ಸತಿಯಂ ಅತ್ತಾನಂ ನಿಯೋಜೇನ್ತೋ ‘‘ಬುದ್ಧಮಪ್ಪಮೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ। ತತ್ಥ ಬುದ್ಧಮಪ್ಪಮೇಯ್ಯಂ ಅನುಸ್ಸರ ಪಸನ್ನೋತಿ ಸವಾಸನಾಯ ಅವಿಜ್ಜಾನಿದ್ದಾಯ ಅಚ್ಚನ್ತವಿಗಮೇನ, ಬುದ್ಧಿಯಾ ಚ ವಿಕಸಿತಭಾವೇನ ಬುದ್ಧಂ ಭಗವನ್ತಂ ಪಮಾಣಕರಾನಂ ರಾಗಾದಿಕಿಲೇಸಾನಂ ಅಭಾವಾ ಅಪರಿಮಾಣಗುಣಸಮಙ್ಗಿತಾಯ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತತಾಯ ಚ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಂ। ಓಕಪ್ಪನಲಕ್ಖಣೇನ ಅಭಿಪ್ಪಸಾದೇನ ಪಸನ್ನೋ, ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ‘‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೭೪; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೫.೯೯೭) ಅನುಸ್ಸರ ಅನು ಅನು ಬುದ್ಧಾರಮ್ಮಣಂ ಸತಿಂ ಪವತ್ತೇಹಿ, ಪೀತಿಯಾ ಫುಟಸರೀರೋ ಹೋಹಿಸಿ। ಸತತಮುದಗ್ಗೋತಿ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋವ ಫರಣಲಕ್ಖಣಾಯ ಪೀತಿಯಾ ಸತತಂ ಸಬ್ಬದಾ ಫುಟಸರೀರೋ ಪೀತಿಸಮುಟ್ಠಾನಪಣೀತರೂಪೇಹಿ ಅಜ್ಝೋತ್ಥಟಸರೀರೋ ಉಬ್ಬೇಗಪೀತಿಯಾ ಉದಗ್ಗೋ ಕಾಯಂ ಉದಗ್ಗಂ ಕತ್ವಾ ಆಕಾಸಂ ಲಙ್ಘಿತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ಚ ಭವೇಯ್ಯಾಸಿ, ಬುದ್ಧಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಬುದ್ಧಾರಮ್ಮಣಂ ಉಳಾರಂ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇಯ್ಯಾಸಿ। ಯತೋ ಸೀತುಣ್ಹೇಹಿ ವಿಯ ಜಿಘಚ್ಛಾಪಿಪಾಸಾಹಿಪಿ ಅನಭಿಭೂತೋ ಹೋಹಿಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Taṃ sutvā thero ‘‘ayaṃ varāko attanā attano pavattiṃ mayhaṃ pakāsesi, mayā pana attanāva attā ovaditabbo, na mayā kiñci kathetabba’’nti vatthuttayānussatiyaṃ attānaṃ niyojento ‘‘buddhamappameyya’’ntiādinā tisso gāthā abhāsi. Tattha buddhamappameyyaṃ anussara pasannoti savāsanāya avijjāniddāya accantavigamena, buddhiyā ca vikasitabhāvena buddhaṃ bhagavantaṃ pamāṇakarānaṃ rāgādikilesānaṃ abhāvā aparimāṇaguṇasamaṅgitāya appameyyapuññakkhettatāya ca appameyyaṃ. Okappanalakkhaṇena abhippasādena pasanno, pasannamānaso ‘‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho’’tiādinā (ma. ni. 1.74; saṃ. ni. 5.997) anussara anu anu buddhārammaṇaṃ satiṃ pavattehi, pītiyā phuṭasarīro hohisi. Satatamudaggoti anussarantova pharaṇalakkhaṇāya pītiyā satataṃ sabbadā phuṭasarīro pītisamuṭṭhānapaṇītarūpehi ajjhotthaṭasarīro ubbegapītiyā udaggo kāyaṃ udaggaṃ katvā ākāsaṃ laṅghituṃ samattho ca bhaveyyāsi, buddhānussatiyā buddhārammaṇaṃ uḷāraṃ pītisomanassaṃ paṭisaṃvedeyyāsi. Yato sītuṇhehi viya jighacchāpipāsāhipi anabhibhūto hohisīti attho.

    ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಅರಿಯಂ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಂ। ಸಙ್ಘನ್ತಿ ಅರಿಯಂ ಪರಮತ್ಥಸಙ್ಘಂ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ಅನುಸ್ಸರಾತಿ ಪನೇತ್ಥ ‘‘ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಧಮ್ಮಂ, ‘‘ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಸಙ್ಘಂ ಅನುಸ್ಸರಾತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ।

    Dhammanti ariyaṃ lokuttaradhammaṃ. Saṅghanti ariyaṃ paramatthasaṅghaṃ. Sesaṃ vuttanayameva. Anussarāti panettha ‘‘svākkhāto bhagavatā dhammo’’tiādinā dhammaṃ, ‘‘suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho’’tiādinā saṅghaṃ anussarāti yojetabbaṃ.

    ಏವಂ ಥೇರೇನ ರತನತ್ತಯಗುಣಾನುಸ್ಸರಣೇ ನಿಯೋಜನವಸೇನ ಅತ್ತನಿ ಓವದಿತೇ ಪುನ ಮಾರೋ ವಿವೇಕವಾಸತೋ ನಂ ವಿವೇಚೇತುಕಾಮೋ ಹಿತೇಸೀಭಾವಂ ವಿಯ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ವಿಹರಸೀ’’ತಿ ಪಞ್ಚಮಂ ಗಾಥಮಾಹ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ಕೇನಚಿ ಅಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ವಿವಟಙ್ಗಣೇ ವಿಹರಸಿ ಇರಿಯಾಪಥೇ ಕಪ್ಪೇಸಿ। ಹೇಮನ್ತಿಕಾ ಹಿಮಪಾತಸಮಯೇ ಪರಿಯಾಪನ್ನಾ ಇಮಾ ಸೀತಾ ರತ್ತಿಯೋ ವತ್ತನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸೀತೇನ ಪರೇತೋ ಅಭಿಭೂತೋ ಹುತ್ವಾ ಮಾ ವಿಹಞ್ಞಿತ್ಥೋ ವಿಘಾತಂ ಮಾ ಆಪಜ್ಜಿ ಮಾ ಕಿಲಮಿ। ಫುಸಿತಗ್ಗಳಂ ಪಿಹಿತಕವಾಟಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪವಿಸ, ಏವಂ ತೇ ಸುಖವಿಹಾರೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ।

    Evaṃ therena ratanattayaguṇānussaraṇe niyojanavasena attani ovadite puna māro vivekavāsato naṃ vivecetukāmo hitesībhāvaṃ viya dassento ‘‘abbhokāse viharasī’’ti pañcamaṃ gāthamāha. Tassattho – tvaṃ, bhikkhu, abbhokāse kenaci apaṭicchanne vivaṭaṅgaṇe viharasi iriyāpathe kappesi. Hemantikā himapātasamaye pariyāpannā imā sītā rattiyo vattanti. Tasmā sītena pareto abhibhūto hutvā mā vihaññittho vighātaṃ mā āpajji mā kilami. Phusitaggaḷaṃ pihitakavāṭaṃ senāsanaṃ pavisa, evaṃ te sukhavihāro bhavissatīti.

    ತಂ ಸುತ್ವಾ ಥೇರೋ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ಸೇನಾಸನಪರಿಯೇಸನಾಯ ಪಯೋಜನಂ, ಏತ್ಥೇವಾಹಂ ಸುಖವಿಹಾರೀ’’ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಫುಸಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಛಟ್ಠಂ ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ಫುಸಿಸ್ಸಂ ಚತಸ್ಸೋ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾಯೋತಿ ಅಪ್ಪಮಾಣಗೋಚರತಾಯ ‘‘ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ’’ತಿ ಲದ್ಧವೋಹಾರೇ ಚತ್ತಾರೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರೇ ಫುಸಿಸ್ಸಂ ಫುಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮಿ। ತಾಹಿ ಚ ಸುಖಿತೋ ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತಿ ತಾಹಿ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾಹಿ ಸುಖಿತೋ ಸಞ್ಜಾತಸುಖೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಂ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಇರಿಯಾಪಥೇ ಕಪ್ಪೇಸ್ಸಾಮೀತಿ। ತೇನ ಮಯ್ಹಂ ಸಬ್ಬಕಾಲೇ ಸುಖಮೇವ, ನ ದುಕ್ಖಂ। ಯತೋ ನಾಹಂ ಸೀತೇನ ವಿಹಞ್ಞಿಸ್ಸಂ ಅನ್ತರಟ್ಠಕೇಪಿ ಹಿಮಪಾತಸಮಯೇ ಅಹಂ ಸೀತೇನ ನ ಕಿಲಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ತಸ್ಮಾ ಅನಿಞ್ಜಿತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಇಞ್ಜಿತಕಾರಣಾನಂ ಬ್ಯಾಪಾದಾದೀನಂ ಸುಪ್ಪಹೀನತ್ತಾ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಿಞ್ಜನಾಯ ಚ ಅಭಾವತೋ ಸಮಾಪತ್ತಿಸುಖೇನೇವ ಸುಖಿತೋ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ। ಏವಂ ಥೇರೋ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ವದನ್ತೋಯೇವ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಸಚ್ಛಾಕಾಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೧೮.೩೯-೪೪) –

    Taṃ sutvā thero ‘‘na mayhaṃ senāsanapariyesanāya payojanaṃ, etthevāhaṃ sukhavihārī’’ti dassento ‘‘phusissa’’ntiādinā chaṭṭhaṃ gāthamāha. Tattha phusissaṃ catasso appamaññāyoti appamāṇagocaratāya ‘‘appamaññā’’ti laddhavohāre cattāro brahmavihāre phusissaṃ phusissāmi, kālena kālaṃ samāpajjissāmi. Tāhi ca sukhito viharissanti tāhi appamaññāhi sukhito sañjātasukho hutvā viharissaṃ cattāropi iriyāpathe kappessāmīti. Tena mayhaṃ sabbakāle sukhameva, na dukkhaṃ. Yato nāhaṃ sītena vihaññissaṃ antaraṭṭhakepi himapātasamaye ahaṃ sītena na kilamissāmi, tasmā aniñjito viharanto cittassa iñjitakāraṇānaṃ byāpādādīnaṃ suppahīnattā paccayuppanniñjanāya ca abhāvato samāpattisukheneva sukhito viharissāmīti. Evaṃ thero imaṃ gāthaṃ vadantoyeva vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ sacchākāsi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.18.39-44) –

    ‘‘ನಗರೇ ಬನ್ಧುಮತಿಯಾ, ವೇಜ್ಜೋ ಆಸಿಂ ಸುಸಿಕ್ಖಿತೋ।

    ‘‘Nagare bandhumatiyā, vejjo āsiṃ susikkhito;

    ಆತುರಾನಂ ಸದುಕ್ಖಾನಂ, ಮಹಾಜನಸುಖಾವಹೋ॥

    Āturānaṃ sadukkhānaṃ, mahājanasukhāvaho.

    ‘‘ಬ್ಯಾಧಿತಂ ಸಮಣಂ ದಿಸ್ವಾ, ಸೀಲವನ್ತಂ ಮಹಾಜುತಿಂ।

    ‘‘Byādhitaṃ samaṇaṃ disvā, sīlavantaṃ mahājutiṃ;

    ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸುಮನೋ, ಭೇಸಜ್ಜಮದದಿಂ ತದಾ॥

    Pasannacitto sumano, bhesajjamadadiṃ tadā.

    ‘‘ಅರೋಗೋ ಆಸಿ ತೇನೇವ, ಸಮಣೋ ಸಂವುತಿನ್ದ್ರಿಯೋ।

    ‘‘Arogo āsi teneva, samaṇo saṃvutindriyo;

    ಅಸೋಕೋ ನಾಮ ನಾಮೇನ, ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ವಿಪಸ್ಸಿನೋ॥

    Asoko nāma nāmena, upaṭṭhāko vipassino.

    ‘‘ಏಕನವುತಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಓಸಧಮದಾಸಹಂ।

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ osadhamadāsahaṃ;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಭೇಸಜ್ಜಸ್ಸ ಇದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, bhesajjassa idaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಇತೋ ಚ ಅಟ್ಠಮೇ ಕಪ್ಪೇ, ಸಬ್ಬೋಸಧಸನಾಮಕೋ।

    ‘‘Ito ca aṭṭhame kappe, sabbosadhasanāmako;

    ಸತ್ತರತನಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಮಹಪ್ಫಲೋ॥

    Sattaratanasampanno, cakkavattī mahapphalo.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಏತ್ಥ ಚ ಬಿನ್ದುಸಾರರಞ್ಞೋ ಕಾಲೇ ಇಮಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ತತಿಯಸಙ್ಗೀತಿಯಂ ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಸಙ್ಗೀತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।

    Ettha ca bindusārarañño kāle imassa therassa uppannattā tatiyasaṅgītiyaṃ imā gāthā saṅgītāti veditabbā.

    ತೇಕಿಚ್ಛಕಾರಿತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Tekicchakārittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೨. ತೇಕಿಚ್ಛಕಾರಿತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 2. Tekicchakārittheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact